Neopozitivizm Karikatürlü Felsefe Notları
Bölüm-2
Viyana Çevresi-2

Hazırlayan ve  Derleyen:  Erdemir Toykan

 

Vienna Circle  Humor  (kaynak: existentialcomics)



Humor: Alay, gülmece

Serious: Ciddi

Infinite number: Sonsuz sayı

Reason: Sebeb

Wordplay: Kelime oyunu

Enlighten: Aydınlanmak

Laugh: Gülmek

Clever: Zeki

Stupid: Aptal

Cheerful: Neşeli, neşe saçan

Sad: Üzüntü, hüzün

Cruel: Acımasız, zalim

Absurdity: Anlamsız, saçmalık

Relieve: Rahatlamak, ferahlamak

Awkwardness: Becerisizlik, terslik

Quantity: Miktar

Precisely: Kesinlikle

Attempt: Teşebbüs

Bound: Bağlı, atlayış

Fail: Başarısız olmak

Prove: Kanıtlamak

Define: Belirtmek, tanımlamak

Ambiguities: Belirsizlikler, anlam belirsizlikleri

Impossible: Olanaksız, imkansız

Funny: Komik

Joke: Şaka

Supposed: Sözde, varsayılan

Scientific language: Bilim dili

Getting kicked: Tekmelenmek

Balls: Hayalar

True: Doğru, gerçek

Kaynak: Bilim Dünya Anlayışı. Ernst Mach Derneği Yayınları- Viyana Çevresi):

 Marksist teori Viyana’da kendine özgü vurguyu korudu ve zamanla geliştirildi. (Otto Bauer, Rudolf Hilferding , Max Adler).  Ernst Mach Derneği amacı ‘Bilimsel Dünya Anlayışını desteklemek ve yaymaktır. Çevrenin insanlarla diyalog kurduğu yerdir. 1928 yılında kuruluşunda Schlick başkan seçilmiştir. Felsefi çalışmaların görevi, kendi felsefi ifadelerini ortaya koymak değil, ama sorunları ve ifadeleri aydınlatmaktır. Bu yöntem mantıksal çözümleme yöntemidir. Kanıtlanabilir tek tek sonuçlar, hayal gücüne dayanan kanıtlanamaz, tümelleyici iddiaların yerini alıyor. Bilimsel Dünya Anlayışı için çözümlemeyecek hiçbir sır yoktur. Dilin yanlış kullanımıyla ilgili sayısız örnek verilebilir. Metafizik kuramlarda ve hatta bunların soruyu ortaya koyma biçimlerinde iki temel mantık hatası bulunmaktadır. Geleneksel dil biçimleriyle kurulan yakınlık ve düşüncesinin mantıksal yetilerine dair belirsizlik.

 Viyana’da Bilim ve felsefe tarihi açısından sırasıyla özellikle aşağıdakiler bir araya getirildi: (Temsilcilerin içinde yer aldıkları akımla nitelendirilebilirler.)

1.      Pozitivizm ve ampirizm: Hume, Aydınlanma, Comte, Mill, Avenarius, Mach

2.      Ampirik bilimlerin temelleri, amaçları ve yöntemleri (fizikte, geometride, varsayımlar)

3.      Sembolik Mantık ve onun gerçekliğe uygulanması: Leibniz, Peano, Frege, Schröder, Russell, Whitehead, Wittgenstein

4.       Aksiyomatik yöntem: Pasch, Peano, Vailati, Pieri, Hilbert

5.       Mutçuluk ve pozitivist sosyoloji: Epikuros, Hume, Bentham, Mill, Feuerbach, Marx, Spencer, Müller-Lyer, Popper-Lynkeus, Carl Meger

Mantıksal çözümlemeyle, sadece kelimenin gerçek ve klasik anlamıyla metafizik, özellikle Skolastik metafizik ve Alman İdealizmi değil, Kantçılığın ve modern önselciliğin içerisinde saklanmış gizli metafizik de aşılmaktadır. Kant’ın bilgi kuramına, Kant öncesi ve sonrası ontoloji ve metafiziğe temel oluşturan hiçbir ‘’sentetik a priori yargının (Saf görü ile empirik görünün (görme yetisi) birlikte çalışması sonucunda çıkan bilgi türüdür. Görünün saf aklın kökeninde oluşması durumunda ise sentetik a priori yargılar meydana gelmektedir)’’ varlığını kabul etmemektedir. Bilimsel Dünya Anlayışı, yalnızca nesneler hakkındaki görgül (yalnızca gözlem ve deney sonuçlarına dayanan) önermeler ile analitik mantık ve matematik önermelerin varlığını kabul etmektedir. Sezgiyi reddetmemektedir.  Her sezgisel bilgiyi akla uygun olarak temellendirmeyi amaçlamaktadır. Anlayış ampirist ve pozitivisttir. Yalnızca dolaysız olarak verilenlere dayanan görgül (yalnızca gözlem ve deney sonuçlarına dayanan) bilgiler vardır. 

Mantıksal çözümleme yöntemi kullanılmaktadır. ‘’Yapı Kuramı’’ kurmayı amaçlayan araştırmalar, Bilimsel Dünya Anlayışının mantıksal çözümleme yöntemini uyguladığı çerçeveyi belirler. Geleneksel Aristotelesçi-Skolastik mantığın bu amaçlar içinde yetersiz olduğunu gösterecektir. Tek bilimin yapısal biçimi ortaya çıkacaktır.

Sorun Alanları:

1.    Aritmetiğin Temelleri

2.    Fiziğin Temelleri

3.    Geometrinin Temelleri

4.    Sosyal Bilimlerin Temelleri

Genel Görünüm: Modern Bilimsel Anlayışının gelişiminde konuya ilişkin çalışmaların büyük katkıları olmuştur. Varsayım oluşturma sürecinin, sonrasında ise aksiyomatik (herhangi bir matematik dalının açıklanabilmesi için yapılan analitik ön çalışma) yöntemin ve mantıksal çözümlemenin gelişimi kendini gösterdi, bu sayede kavramsallaştırma daha büyük açıklık ve kesinlik kazandı. Kendine özgü ‘’felsefi önermeler’’ ortaya koymamakta, tersine yalnızca önermeleri aydınlatmaktadır, bu önermeler farklı sorun alanlarındaki gibi ampirik bilimlerin önermeleridir. Çalışmalarını felsefe olarak nitelendirmek istememektedirler. ‘’Farklı görgül bilimlerin yanında ya da üstünde, temel ya da evrensel bir bilim olarak hiçbir felsefe yoktur. Günümüzde yaşama yakın duran anlayıştır ‘’ ‘’Bilimsel Dünya Anlayışı yaşama hizmet etmekte, yaşam da onu kabul etmektedir’’.

İngilizce Metin (kaynak: existentialcomics)

The Vienna Circle was a group of scientifically trained philosophers and philosophically interested scientists who met under the (nominal) leadership of Moritz Schlick for often weekly discussions of problems in the philosophy of science during academic terms in the years from 1924 to 1936. As is not uncommon with such groups, its identity is blurred along several edges. Not all of those who ever attended the discussions can be called members, and not all who attended did so over the entire period. Typically, attention is focused on long-term regulars who gained prominence through their philosophical publications, but even these do not in all cases fall into the period of the Vienna Circle proper. It is natural, nevertheless, to consider under the heading “Vienna Circle” also the later work of leading members who were still active in the 1940s, 50s and 60s. Finally, there is the so-called periphery of international contacts and visitors that prefigured the post-World War II network of analytical philosophers of science. In the present article the emphasis will be placed on the long-term regulars whose contributions will be followed, selectively, into the post-Schlick era.

After its formative phase which was confined to the Thursday evening discussions, the Circle went public in 1928 and 1929 when it seemed that the time had come for their emerging philosophy to play a distinctive role not only in the academic but also the public sphere. In November 1928, at its founding session, Schlick accepted the presidency of the newly formed Verein Ernst Mach (Association Ernst Mach), Hahn accepted one of its vice-presidencies and Neurath and Carnap joined its secretariat. Originally proposed by the Austrian Freidenkerbund (Free Thinker Association), the Verein Ernst Mach was dedicated to the dissemination of scientific ways of thought and so provided a forum for popular lectures on the new scientific philosophy. In the following year the Circle stepped out under its own name (invented by Neurath) with a manifesto and a special conference. The publication of “The Scientific World Conception: The Vienna Circle”, signed by Carnap, Hahn and Neurath and dedicated to Schlick, coincided with the “First Conference for the Epistemology of the Exact Sciences” in mid-September 1929, organised jointly with the Berlin Society as an adjunct to the Fifth Congress of German Physicists and Mathematicians in Prague (where Frank played a prominent role in the local organising committee). (On the production history and early reception of the manifesto). A distinct philosophical school appeared to be emerging, one that was dedicated to ending the previous disputes of philosophical schools by dismissing them, controversially, as strictly speaking meaningless.

Individually, the members of the Vienna Circle published extensively before, during and after the years of the Circle around Schlick. For some (Frank, Hahn, Menger, Neurath), philosophy was only part of their scientific output, with numerous monographs and articles in their respective disciplines (mathematics, physics and social science); others (Schlick, Carnap, Feigl, Waismann) concentrated on philosophy, but even their output cared relatively little for traditional concerns of the field. Here it must be noted that two early monographs by Schlick (1918/25) and Carnap (1928), commonly associated with the Vienna Circle, mostly predate their authors’ participation there and exhibit a variety of influences not typically associated with logical positivism. Moreover, important monographs by Frank (1932), Neurath (1931), Carnap (1934/37) and Menger (1934) in the first half of the 1930s represent moves away from positions that had been held in the Circle before and contradict its orthodox profile. Yet the Circle’s orthodoxy, as it were, is not easily pinned down either. Schlick himself was critical of the manifesto of 1929 and gave a brief vision statement of his own in “The Turning Point in Philosophy” (1930). A long-planned book by Waismann of updates on Wittgenstein’s thought, to which Schlick was extremely sympathetic, was never completed as originally planned and only appeared posthumously. Comparison with rough transcripts of the Circle’s discussions in the early 1930s (for transcripts from between December 1930 and July 1931 see Stadler 1997 [2015, 69–123]) suggest that Waismann’s Wittgensteinian “Theses”, dated to “around 1930” (Waismann 1967 come closest to an elaboration of the orthodox Circle position at that time but which remained not undisputed even then). Again, what needs to be stressed is that all of the Circle’s publications are to be understood as contributions to ongoing discussions among its members and associates. 

İngilizce sözcüklerin Türkçe diline çevrimi ile ilgili metin (kaynak: existentialcomics)  
The Vienna Circle was a group of scientifically trained (eğitimli) philosophers and philosophically interested scientists  (ilgilenen, meraklı bilim adamları) who met under the (nominal) leadership (lider) of Moritz Schlick for often weekly discussions  (haftalık  tartışmaları)of problems in the philosophy of science ( felsefe bilim) during academic terms in the years from 1924 to 1936. As is not uncommon (nadir, sıradışı) with such groups, its identity (kimlik,kişilik) is blurred (flu, bulanık) along several edges (keşkinleştirmek boyunca). Not all of those who ever attended the discussions (tartışmalar) can be called members, and not all who attended (toplantıya katılan)  did so over the entire period (tüm dönem üzerine ). Typically, attention (dikkat, ilgi) is focused (odaklanmış) on long-term regulars (uzun süreli kurallara uygun, güvenilir) who gained prominence (kazanılmış önem, ün) through their philosophical publications (yayınlar), but even these do not in all cases (bütün olay, durum) fall into (yer almak) the period of the Vienna Circle proper (uygun). It is natural, nevertheless (bununla beraber, olmasına rağmen), to consider (dikkate almak) under the heading (ana fikir altında) “Vienna Circle” also the later work of leading members who were still active in the 1940s, 50s and 60s. Finally, there is the so-called periphery (çevre, dış sınır çizgisi) of international contacts (uluslararası temaslar) and visitors that prefigured (önceden bildirmek) the post-World War II (2.dünya savaşı sonrası) network of analytical philosophers of science. In the present article (mevcut makale) the emphasis (vurgu, üzerinde durulan nokta) will be placed (yer almak) on the long-term regulars (uzun süreli kurallara uygun, güvenilir) whose contributions (katkıları) will be followed (takip edilecek) selectively (seçici olarak), into the post-Schlick era (Schlick devri sonrası).
After its formative phase (biçimlendirici aşama) which was confined to (emanet) the Thursday evening discussions (perşembe akşamı tartışmalar), the Circle went public in 1928 and 1929 when it seemed (görünüyordu) that the time had come for their emerging philosophy (ortaya çıkan felsefe) to play a distinctive role (ayırıcı, kendine özgü rol oynamak için) not only in the academic but also the public sphere (kamusal alan). In November 1928, at its founding session (kurucu, fikir babası oturum, toplantı), Schlick accepted (onaylamak) the presidency of the newly formed Verein Ernst Mach (Association Ernst Mach), Hahn accepted one of its vice-presidencies (başkan yardımcılıklarından birisini) and Neurath and Carnap joined (katıldı) its secretariat  (sekreterlik). Originally proposed by the Austrian Freidenkerbund (Free Thinker Association) (Hür Düşünce Birliği), the Verein Ernst Mach was dedicated to (ithaf olunmuş, adanmış) the dissemination of scientific ways of thought (bilimsel düşüncenin yaygınlaştırılması) and so provided a forum for popular lectures  (konferanslar) on the new scientific philosophy. In the following year (takip eden yıllar) the Circle stepped out (dışarı adım atmak) under its own name (invented (keşfedilmek) by Neurath) with a manifesto and a special conference. The publication (yayın)  of “The Scientific World Conception: The Vienna Circle”, signed by Carnap, Hahn and Neurath and dedicated (adanmış) to Schlick, coincided (uymak) with the “First Conference for the Epistemology (Bilgi Felsefesi)  of the Exact Sciences” in mid-September 1929, organised jointly with the Berlin Society as an adjunct to the Fifth Congress (5. Kongreye ilave olarak) of German Physicists and Mathematicians in Prague (where Frank played a prominent role (belirgin rol oynadılar) in the local organising committee). On the production (yapım, üretim) history and early reception (kabul, alma) of the manifesto). A distinct (belirgin)  philosophical school appeared (ortaya çıkmak)  to be emerging (gelişmiş olarak), one that was dedicated (ithaf olunmuş, adanmış) to ending the previous disputes of philosophical schools (felsefe okullarının önceki ihtilaflarını) by dismissing (reddederek) them, controversially (çekişmeli olarak),  as strictly (tam anlamıyla) speaking meaningless (anlamsız olduğunu söyleyerek).


Individually (ayrı ayrı, tek tek), the members of the Vienna Circle published (yayınladı) extensively (kapsamlı şekilde) before, during and after the years of the Circle around Schlick. For some (Frank, Hahn, Menger, Neurath), philosophy was only part of their scientific output (bilimsel çıktı), with numerous monographs (sayısız  konuyu inceleyen yazı) and articles in their respective disciplines (ilgili disiplinlerde) (mathematics, physics and social science); others (Schlick, Carnap, Feigl, Waismann) concentrated (yoğunlaşmış) on philosophy, but even their output cared (özen göstermek) relatively (nispeten)  little for traditional (geleneksel) concerns of (ilgilendirmek) the field (alan). Here it must be noted that two early monographs (konuyu inceleyen yazı) by Schlick  and Carnap , commonly (yaygın olarak) associated with (ile ilişkili) The Vienna Circle, mostly predate (önce gelmek, erkene almak) their authors’ (yazar) participation (katılma, iştirak) there and exhibit (sergi, sergilemek) a variety of influences (çeşit etkiler) not typically associated with (ile ilişkili) logical positivism (mantıksal pozitivizm). Moreover, important monographs (konuyu inceleyen yazı) by Frank (1932), Neurath (1931), Carnap (1934/37) and Menger (1934) in the first half of the 1930s represent (temsil etmek) moves away (uzaklaşmak, kaldırmak) from positions that had been held in the Circle before and contradict (çelişmek) its orthodox profile (dogmaya ve klişe öğretisine uygun olan profil). Yet the Circle’s orthodoxy, as it were, is not easily pinned down (sabitlenmiş) either. Schlick himself was critical of the manifesto of 1929 and gave a brief vision statement (kısa ve öz görüş açıklama, beyan) of his own in “The Turning Point in Philosophy” (Felsefenin dönüm noktası) (1930). A long-planned book by Waismann of updates (güncelleştirme) on Wittgenstein’s thought (düşünce, fikir), to which Schlick was extremely sympathetic, was never completed (tamamlamak) as originally planned and only appeared (ortaya çıkmak) posthumously (ölümünden sonra). (Comparison (karşılaştırma) with rough transcripts (pürüzlü, sert) of the Circle’s discussion (tartışma) in the early 1930s suggest (önermek) that Waismann’s Wittgensteinian “Theses”, dated to “around 1930” (Waismann 1967 come closest to (en yakın) an elaboration (detay, detaylandırma) of the orthodox Circle position at that time (but which remained (kaldı) not undisputed (tartışmasız) even then). Again, what needs to be stressed (gerilme, vurgu) is that all of the Circle’s publications are to be understood (anlaşılmalı) as contributions to (katkılar) ongoing discussions (devam eden tartışmalar) among its members and associates (üyeler ve ortaklar). 

Yayınlanan ve Yayınlanacak Bölümler:

ETP Neopozitivizm-1  Viyana Çevresi-1
ETP Neopozitivizm -2  Viyana Çevresi-2
ETP Neopozitivizm -3 Viyana Çevresi-3
ETP Neopozitivizm -4 Ludwig Wittgenstein- 1 (hayatı)
ETP Neopozitivizm -5 Ludwig Wittgenstein- 2 (1. dönemi)
ETP Neopozitivizm -6 Ludwig Wittgenstein- 3 (2.dönemi)
ETP Neopozitivizm -7 Ludwig  Wittgenstein- 4 (eserleri)
ETP Neopozitivizm -8 Kurt Gödel-1 (hayatı)
ETP Neopozitivizm -9.Kurt Gödel-2 (Viyana Çevresi)
ETP Neopozitivizm -10 Rudolf Carnap-1
ETP Neopozitivizm -11 Rudplf Carnap-2
ETP Neopozitivizm -12 Rudolf Carnap-3 (metafizik, etik, psikoloji)
ETP Neopozitivizm -13 Olasılık Kavramı, Bilimde Teori ve Öngörü, Sayılar Sistemi, Ampirizm, Semantik Dil, Ontoloji
ETP Neopozitivizm -14 Bertrand Russell


Kaynaklar:

1.   Viyana Çevresi                 Hasanhan Taylan Erkıpçak (Almanca Aslından Çeviren)    (Pinhan Felsefe yayınları)
2.   Ludwig Wittgenstein                                      Edward Kanterman (Ketebe yayınları)
3:  Wittgenstein Üzerine                                      Jaakko Hintitkka      (Sentez yayınları)
4.  Wittgenstein (Dil Yörüngesinde Felsefe)        Hüseyin Subhi Erdem   (Köprü kitap)
5.  Gödel'in Tamamlanmamışlık Kuramı              Rebecca Goldstein (Alfa kitap)
6.  Rudolf Carnap                                                Ercan Salgar (Otorite kitap)
7.  Felsefe ve Mantık Yazıları                              Teo Grünberg (cogito-YKY)
8.  Klasiklerle Felsefe                                          Nigel Warburton (Alfa felsefe)
9.  Mantıksal Atomculuk Felsefesi                       Bertrand Russell
10. existentialcomics                                           Karikatür ve İngilizce Metin