İnternet, Entegrasyon ve Bina Otomasyonu

Yazı Dizisi-3

M.Selçuk Ercan

İşletim Sistemi 

Teknolojinin gelişmesi öyle oldu ki, Microsoft Windows ailesi Android gibi neredeyse tamamen tablet bilgisayarlara yönelik hale geldi. Hatta bilgisayar sitelerine bakılırsa masaüstü bilgisayarların satışının gittikçe azaldığı, sadece profesyonel sunuculara (server) yönelik bir pazarın ortada kalacağı gözüküyor. Çoğunlukla tüketici pazarını çok daha fazla hedefleyen Microsoft gibi şirketlerin sunduğu Windows gibi işletim sistemleri yerine sunucu pazarını hedefleyen Linux ve Unix gibi işletim sistemleri önem kazanmaya başlamıştır. Örneğin Türkiye'nin tek süper bilgisayarı İTÜ'de dir ve Linux işletim sistemi kullanmaktadır. Türkiye'de ki hemen hemen tüm üniversiteler yatırımlarını Linux doğrultusunda yapmaya başlamışlardır ve genç mühendisler okullardan Linux'u daha
çok bilir durumda çıkmaya başlamışlardır.

Bu durumda Linux ve Oracle Solaris (Unix) işletim sistemleri de özellikle büyük çaplı projelerde ciddi bir avantaj getirmektedir.

Daha önce de belirttiğimiz gibi, yeni bina otomasyon sistemleri bir tür internet hizmet sağlayıcılara dönüşmüştür. Dünya üzerindeki servis sağlayıcıların büyük bir çoğunluğu ise Linux işletim sistemi üzerinde çalışmaktadır.

Linux'un avantajı linux sistemlerin performansları yüzünden çok kullanıcılı sunucu yazılımlarında ortaya çıkmaktadır. Tamamiyle açık kaynak olan bu işletim sistemi, virüslere ve saldırılara karşı
dayanıklılığıyla da bilindiği için, yüksek güvenlik gerektiren uygulamalarda da tercih edilmektedir.

Aşağıdaki grafikte dünyanın 17.ci büyük ekonomisi Türkiye'den hiç bir bilgisayarın giremediği, 27 değişik ülkeye dağılmış dünyanın en büyük 500 bilgisayarında kullanılan işletim sistemlerinin dağılımını  göstermektedir ve Linux açık ara öndedir.

Doğrudan veri tabanı entegrasyonu güvenlik açıkları yüzünden genelde doğrudan tercih edilmemektedir. Aynı uygulamayı internet hizmet sağlayıcılarda da görebilirsiniz. Bazen çok yüksek öncelikli otomasyon kullanıcılarına bu yetenek verilmekte ve SQL de sorgu (query) geliştirmesine izin verilmektedir. Bu genellikle enerji raporları ve iç çevre kalitesi raporları gibi veri işlemenin çok yoğun olduğu işlemlerde gerçekleştirilmektedir.

Uygulama Arabirimi Entegrasyon Yöntemi (API – Application Interface) :

Internet uygulamalarından hepimizin duyduğu (Google API, ya da Google AJAX API) en ünlü olanıdır. Javascript ile arama, takvim, e-posta, drive, tercüme gibi pek çok Google uygulamasını sanki kendi Web sitenizin bir parçası gibi kullanabilirsiniz. Aynı uygulamanın bir benzeri de Bina Otomasyon Sunucuları üzerinde gerçekleştirilebilmektedir.

Uygulama ara biriminin faydalarını sıralayacak olursak,

* 3.parti yazılım ve otomasyon gruplarının Bina Otomasyon Sistemi için yazılım geliştirebilmesi ve yazılımın bu şekilde genişleyebilmesi. Bunun bir benzerini Web tarayıcılarımızda hepimiz kullanıyoruz. Mesela video oynatmak için kullandığımız “Adobe Flash Player” bu özellikte bir eklentidir.

* Yazılıma yeni özellikler eklenebilmesi

* 3.parti uygulamanın bellekte daha küçük yer kaplaması ve internetten kolayca yüklenebilir hale gelmesi

*Ana sunucu yazılımından daha farklı lisans yapısına sahip olması. Örneğin Bina Otomasyon Sisteminiz için kullanılabilecek olan açık kaynak programların geliştirilebilmesi.

Uygulama ara biriminin ayrı lisans ücreti olmamasına dikkat etmek gerekir. Aksi halde her bir güncelleme işleminde ciddi paralar ödemek zorunda kalabiliriz.

Web Hizmetleri (Web Services) :

Bir firma ya da kuruluş olarak eğer bilgisayar ortamındaki bazı bilgilerinizi, başkalarının işlevsel olarak kullanımına sunmak istiyorsunuz, bu bilgileri başka yazılımların kullanabileceği şekilde, bir internet hizmeti olarak ilgili kullanıcılara sunabiliriz. Yani B2B (Business to Business) haberleşmenin internet üzerinde olan tanımıdır.

İnternet’den alış-veriş siteleri, petrol piyasası, borsa, Amazon, Üniversitelerin öğrenci işleri, Google Maps vb. gibi yüzlerce örnek verebiliriz. Hatta bilindiği gibi Apple, Steve Jobs döneminde, Google Maps’den aldığı Web servisine bir navigasyon yazılımı yazarak dönemin en gelişmiş navigasyon uygulamalarından birini elde etmişti. Hem de rakiplerine göre çok daha az bir zamanda,
çok daha az bir maliyetle.

Alışılagelmiş istemci-sunucu(client-server) sistemlerden çok farklıdır. Genelde grafik ara birim sağlamazlar, sadece veri ve proses değişimlerine izin verirler, bunun üzerine uygulamacı ya da          3 'üncü parti yazılımcılar kendi özel yazılımlarını geliştirebilirler.

Sarı ile gösterilen bölge, normal uygulamalarda sadece tek bir bilgisayardan oluşur. Çok büyük nokta kapasitesi ve hız gerektiren büyük projelerde Bina Otomasyon Sistemi sunucusu ayrı ayrı sunuculardan da oluşabilir.

Sonuç

Görüldüğü gibi Bina Hizmetlerinde artık sadece bir binanın entegrasyonundan değil, bir bir şehrin, ülkenin hatta dünyanın entegrasyonundan bahsedilecek hale gelindi. Enerji yönetimi, iç çevre kalitesi, enerjide arz-talep dengesi, stok kontrolü, bakım otomasyonu vb. gibi yüzlerce hizmetin olabilecek en üstün kalitede yapılması sağlanabilir. Akıllı binaların beyni olan Bina Otomasyon Sistemini seçerken bu özelliklere dikkat etmek gerekmektedir.

Kaynaklar 

1. Automated Logic, WebCtrl Software Development Kit (SDK) manual
2. Automated Logic, WebCtrl EIKON LogicBuilder v5.5 User Manual.pdf
3. TTMD, sayı 81-82, M. Selçuk ERCAN, Tasarımcı ve Bina Otomasyon Sistemi
4. Microsoft, An XML Overview Towards Understanding SOAP