Elektrikli Araç DC Sarj İstasyonu Rehberi

 

Yazı Dizisi-1

 

Tercüme:Metin Uçar

Daha hızlı bir geleceğe yatırım yapın

Yatırım getirisinin sırları belirgin maliyetlerde değil, operasyonel performans ve uzun ömürlülükte yatıyor.

Şarj altyapısının mevcudiyeti, elektrikli araçların benimsenmesinde önemli bir etken olmuş durumda. DC hızlı şarj teknolojisi bir yandan batarya kabiliyetlerinin kapsamını hızlı bir şekilde geliştirirken bir yandan da sürücülere kolaylığı ön plana koyuyor. Yatırımdan getiri alınabilmesi adına şarj istasyonu donanım ve yazılımının da yıllar boyunca tüm koşul ve talepler altında çalışabilmesi gerekiyor. İş planınıza hızlı şarjlı elektrikli araç altyapısını eklemeden önce şarj istasyonu sağlayıcınıza sormanız gereken soruları bu makalede derledik.

Giriş:

Neden hızlı şarj?

Piyasa koşulları daha fazla bölge ve şehirdeki alışveriş merkezleri, oteller, yol kenarları ve benzin istasyonlarında elektrikli araçları teşvik ediyor; buna bağlı olarak hızlı şarja olan talep de giderek büyüyecek. DC hızlı şarj teknolojisi ise bunun için teknolojik açıdan en uygun, verimli ve pratik yöntemi sunuyor. Fakat bu istasyonlar kesinlikle kenara atılacak ürünler değil; hem ekipman hem de kurulum açısından bir sermaye yatırımı oluşturuyorlar. Elektrikli araç servisi sağlayıcılarının, alan sunucularının ve operatörlerinin yatırım kararlarında hem kısa hem de uzun vadedeki ekonomik faktörleri değerlendirmeleri adına mevcut teknik ve ticari sunumları yakından incelemeleri gerekiyor.

Bu  yazıda DC hızlı şarj istasyonlarının sahipleri ve sunucularına neler sunmaları gerektiğini ele almadan önce  hızlı şarjın neden elektrikli araç pazarının büyümesi için olmazsa olmaz konumda olduğundan bahsedeceğiz.

Daha fazla araba, daha fazla model, daha fazla sürücü

2011 yılında ABD'de üretim aşamasında olan sadece birkaç elektrikli" araç modeli bulunuyordu; 2017'de ise 30'dan fazla model oldu. Artık yüz binlerce fişli araç ABD yollarında ve aylık bataryalı elektrikli araç satışları fişli hibritleri

geçmiş durumda. Trend oldukça açık; her gün, hafta ve ay içerisinde hem araç üreticileri hem de tüketiciler şarj altyapısına ihtiyaç duyuyor. Hızlı şarj teknolojisi hem sunduğu hız seviyesi hem de bir bölgedeki birçok sürücüye hitap eden paylaşımlı ve toplu bir güç kaynağı olarak AC şarjla oluşturduğu bütünlük aracılığıyla bu ihtiyacı karşılıyor.

Büyük bataryaların ihtiyaçları daha fazla

Batarya teknolojisi hem maliyet azaltımı hem de güç yoğunluğunda gelişim açısından son yıllarda hızlı bir  dönüşüm sürecine girdi. Birkaç yıl önce piyasaya sürülen bataryalı elektrik araç modelleri 16-25 kWh batarya kapasiteleri için

80-130 kmlik bir aralık sunarken günümüzün ve geleceğin modellerinde 50 kWh üzeri bataryalar için 320 km'yi aşan aralıklar sunuluyor. Bu bataryalar büyüdükçe belirli bir güç değerinde %80'e kadar şarj olmaları da daha uzun sürecek.

Zorlu hava koşullarında batarya kısıtlamaları

Bataryaların zorlu hava koşullarını sevmediği bir gerçek. Hatta mekanik olanlardan elektrokimyasal olanlarına kadar çoğu makine, araç ve cihaz, verimli operasyon için enerji kaynağından bağımsız olarak ılımlı havaları tercih ediyor. Tabii ki bu makinelerin operasyonundan sorumlu olanların da sıcaklığa ihtiyacı var. Elektrikli araç  sürücüleri,  sıcaklığın donma noktasına kadar düştüğü kış aylarında batarya kapasitesinin %25 ila %30'unun kaybedildiğini belirtiyor; iyi tarafı ise bunun geçici bir durum olması, zira bu bataryalar ilkbaharda buzların çözülmesiyle yeniden

aktif hale geliyor. Fakat yine de sürücüler en soğuk günlerde ev ile iş arasında gidip gelmeye devam ediyor. ABD ortalaması olan 65 km'nin altındaki değerden daha fazla yol katedenlerin hızlı ve güvenli bir şekilde yeniden yola çıkmaları için halka açık bir şarj istasyonu yeterli olacaktır.

Çok aileli konutlar için şarj altyapısı

Elektrikli araçların şarjı genellikle evde ve de standart 230V'luk AC hizmetiyle yapılıyor. Bu uygun  çözüm, doğrudan hizmet alan tek aileli konutların şarj ihtiyacının büyük bir ihtiyacını karşılıyor. Peki ya apartmanlarda, sıra evlerde ve dubleks evlerde yaşayan ve kendi garajları veya aldıkları belirgin bir hizmet olmayan araç sahipleri ne yapacak? Paylaşımlı elektrikli araç şarj altyapısı, elektrikli araçları tercih etmek isteyenlerin ihtiyaçları için en ideal çözümü sunuyor. Bu ihtiyaç, şarj istasyonu başına düşen sürücü sayısının daha fazla olabildiği daha kalabalık konutlarda daha da belirgin oluyor. DC hızlı şarjı, daha kısa sürede, daha fazla sürücüye daha fazla elektrik enerjisi sağlıyor.

Daha hızlı bir geleceğe yatırım yapın

Şarj istasyonu yatırımınızdan beklentinizi en yüksekte tutun.

Hızlı şarja olan talep giderek artarken atılması gereken bir diğer adım ise uygulama. Bu bültende DC hızlı şarj istasyonu seçeneklerini incelerken sorulması gerekenleri ele alacağız. Bu ekipmanda daha ileri teknoloji ve iletişim gereksinimleri olduğundan standart bir araçtan daha fazla ön yatırım gerekiyor. Peki çözümleri değerlendirirken göz önünde bulundurulması gereken faktörler neler?

Tedarikçinin teknik ve ticari tecrübesi var mı?

Bölgenizde kaç kurulum yapmışlar? Peki ya tüm dünyada? Ne kadar süredir e-mobilite işindeler? Ne kadar  süredir elektrik teçhizatı ve güç elektroniği tedariki yapıyorlar? Yapılan yatırım göz önünde bulundurulduğunda bir üreticinin standart ekipman tedarikinde tecrübesi, bireysel istasyonların ihtiyaçlarını karşılaması adına köklü bir mevcudiyeti ve servis ağı ve de bölgeler ve ülkeler boyunca uzanan ağları olması gerekiyor.

Şarj istasyonu nelerden oluşuyor?

Halka açık şarj altyapısı hava olayları ve sert iklimlerden sismik aktivite ve hatta vandalizme kadar birçok duruma maruz kalıyor. Dayanıklı, paslanmaz çelikten yapılma NEMA 3R mahfaza hassas ekipmanı koruyacak, böylelikle ünite de alüminyum ve plastik gibi daha ince ve ucuz malzemelere kıyasla daha iyi bir dayanım sağlayacaktır. Bu önemli yaklaşımı anlamak için kapsamlı güç elektroniği tecrübesi olan üreticileri bulun.

Üretici, kurulum ve güvenliği nasıl sağlıyor?

Düşündüğünüz şarj istasyonunun CE sertifikasyonu var mı? Kurulumda topraklama ve de elektrik çarpmasına ve aşırı yüke karşı koruma için gerekenler yapılmış mı? Kurulum için hangi enerji ürünleri gerekiyor? Bu soruları sormayı ihmal etmeyin; böylelikle üreticinin tasarımda neler yaptığını daha iyi anlayabilirsiniz.

EMC standartları nelerdir ve neden göz önünde bulundurulmalıdır?

Neredeyse tüm elektrik ve iletişim teçhizatları elektromanyetik dalgası (EMI) veya radyo frekans dalgası (RFI) yayar. Bu olay, iletilen cihazlar, dijital sinyaller ve boş alana yayılan sinyaller aracılığıyla yakındaki cihazlarda etkileşim olmasına neden olabilir. Dikkat edilmediği takdirde bu etkileşim, diğer elektromekanik cihazların ve

kablosuz iletişimin düzgün çalışmasını etkileyebilir. Bunu önlemek adına geliştirilen Elektromanyetik Uyumluluk

(EMC) düzenlemeleri, her gün kullandığımız elektrikli aletlerin, endüstriyel güç teçhizatlarının ve önemli sağlık cihazlarının içerisinde ve etrafında maksimum güvenlik ve güvenilirlik sağlar.

IEC 61000 EMC standardı elektrikli araç şarj altyapısı için buna değinmiş ve endüstriyel uygulamalar için A Sınıfı ve de konutsal uygulamalar, ofisler ve alışveriş merkezleri için B Sınıfı olacak şekilde iki kategorilik bir ayrım yapmıştır. B Sınıfı daha sıkı gereksinimlere sahiptir.

Bu uyum seviyesi özellikle de konutsal alanların, ofislerin ve ticaret alanlarının yakınlarına yerleştirilen hızlı şarj istasyonları için önemlidir. Bu tür durumlarda elektrikli araç şarj ekipmanları tedarikçilerinin B Sınıfına uyumlu olması gerekir. Olmadıkları takdirde kullanıcıları etraftaki manyetik alanlara karşı uyaracak bir etiket yerleştirmeleri gerekecektir. Bu manyetik alanlar bazı durumlarda kalp pili ve diğer benzer cihazları olan kişileri etkileyecek kadar büyük olabilir. Maksimum güvenlik ve minimum risk için teçhizatınızın EMC uyumunun azami bir şekilde sağlandığından emin olun.

Şarj sırasında çok fazla ses oluyor mu? Peki ya boştayken?

Ses çıkaran bir şarj cihazının soğutma sistemi herhangi bir yerde sorun çıkarabilir; özellikle de yakında alışveriş yapılan yerler, çalışma yerleri ve konutlar varsa. Fazladan ses aynı zamanda teçhizatın yıpranmasına ve aşınmasına ve de potansiyel olarak titreşime, dolaylı olarak da erken arızaya neden olur. Şarj işlemi sırasında ve sonrasında hangi seviyelerde ses çıkacağını sorun ve aldığınız bilginin doğruluğundan emin olmak için mevcut kurulumları ziyaret edin.

50 kW cidden de 50 kW mı?

Maalesef tüm 50 kW şarj istasyonları gerçekten 50 kW değil. Güç seviyesini ve levhaları belirleyen belirli  standartlar olsa da esas şarj seviyesi modeller arasında farklılık gösterebiliyor. Sürücülerin ulaşmasını ve

istasyonların uygulamasını beklediğiniz esas şarj seviyelerini tartışın. Ardından da yapılan testleri gözden geçirerek şarj teçhizatlarının iddia edilen değeri sağlayıp sağlamadığından emin olun.

Tüm mevcut ve gelecekteki elektrikli araçlar DC hızlı şarj istasyonundan faydalanabilecek mi?

Avrupa da satılan tüm bataryalı elektrikli araçların hızlı şarjı için iki standart bulunuyor: CHAdeMO ve CCS. Yatırımınızdan maksimum getiri sağlamanız için üreticinin tek bir ünitedeki tüm elektrik araçlarının ihtiyaçlarını karşılaması gerekir.

Sertifikasyona ilişkin sorular sormayı da unutmayın. Tüm şarj standartlarının en güncel sürümlerini karşılayacak şekilde sertifikasyon sağlayan bir istasyon size en ideal güvenlik ve birlikte çalışabilirlik seviyelerini sağlayacaktır. Gelecekte oluşabilecek koşullara en dayanıklı teçhizatı edinmeniz adına tedarikçiniz gereken tüm standartları sağlamalıdır. Piyasaya her geçen gün yeni araçlar sunulurken en güncel standartlara uyum sağlamayan teçhizatlar bazı yeni araçlarla uyum sorunu yaşayabilir.

Örneğin CHAdeMO 1.0, CHAdeMO 0.9'a kıyasla topraklama sorunlarını daha iyi belirleyerek ve ciddi arızalar halinde aracı daha iyi koruyacak sigortalar bulundurarak aracın güvenliğini ve korumasını artırmaktadır. Dahası,

geliştirilmiş yazılım iletişim zamanlamaları ve tanılayıcı yetiler de araca bağlantının güvenilirliğini artırmaktadır.

Üçüncü şahıs onayı neden önemli?         

Hem elektrikli araç sürücüleri hem de istasyon operatörleri güvenilir bir DC şarj altyapısına ihtiyaç duyuyor; araçlar ve şarj

istasyonları arasındaki birlikte çalışabilirlik de oldukça önemli.

Birlikte çalışması gereken iki arayüz var; şarj istasyonu ve araç. Bağımsız üçüncü şahıs testleri ve sertifikasyon da teçhizat standartlarının ve güvenliğinin onaylanması için en güvenilir yöntemler. Elektrikli araçşarj altyapı tedarikçinizle konuşup birlikte çalışılabilirlik , teçhizatlarını tüm hızlı şarj standartlarına uygun olacak şekilde nasıl test ettikleri ve tüm araç modelleriyle uyum sağlamak adına üçüncü şahıs onayına başvurup başvurmadıkları hakkında bilgi edinin.

Bundan sonraki yazımızda "Servis ve Bakım "  anlatılacaktır.