Eko Tasarım ve Enerji Etiketleme Tebliğleri Kapsamında
Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları

Burak Çıkırık-Zeynep Akkaya 
ETP-Aralık  2021

1 Eylül 2021 tarihinde yürürlüğe girecek (EU) 2019/2020 Işık kaynağı ve ayrı kontrol donanımlarının çevreye duyarlı tasarım gereklilikleri(Eko Tasarım) ve (EU) 2019/2015 Işık kaynaklarının enerji etiketleme gereklilikleri yönetmelikleri konusunda yerli aydınlatma üreticilerini bilgilendirmek amacıyla Lighting Europe kılavuzları referans alınarak aşağıdaki kılavuzu hazırlanmış ve 22.04.2021, 03.05.2021  tarihlerinde iki bölüm halinde ETP Portalımızda yayınlanmıştır. 

"Aydınlatma Sektöründe EKO Tasarım Ve Enerji Etiketleme Kılavuzu" için lütfen tıklayınız. 

Daha sonra  sektörümüzü bilgilendirmek amacıyla " Aydınlatma Sektöründe Eko Tasarım ve Enerji Etiketleme  Kılavuzu ETP Webinar " ' ımız “26.05.2021 Çarşamba  Saat 11:00-12:30”  arasında  çalışma grubu üyelerimiz Sn. Zeynep Akkaya, Sn. Ebru Kurucu, Sn. Sedat Erden, Sn. Mert Eriş tarafından ETP   Aydınlatma EKO Tasarım Ve Enerji Etiketleme Kılavuzu Çalışma Grubu Lideri Sn. Burak Çıkırık moderatörlüğünde  gerçekleştirilmiş  ve webinarın sonunda konuşmacılarımız katılımcıların sorularını cevaplamışlardır.

Aydınlatma Sektöründe EKO Tasarım Ve Enerji Etiketleme Kılavuzu ETP Webinar için lütfen tıklayınız. 

ETP Teknik Kılavuzumuzun yayını ve ETP Webinarımız  sonrasında sektördeki üreticilerimizden konu hakkında pek  çok soru bizlere ulaştı. Tüm bu sorular ve cevaplarını  sektörümüzün faydalanması amacıyla “ Eko Tasarım ve Enerji Etiketleme Tebliğleri Kapsamında Sıkça Sorulan Sorular ve  Cevaplar “ başlığı altında  birleştirmek ve  yayınlamak  için yola çıktık , sonunda da ortak çalışmamızın sonucu bu kılavuzu oluşturduk. Tüm sektör paydaşlarına hazırladığımız bu  kılavuzun yararlı olmasını diliyoruz
 
Çalışmaya  önder olan ve bu çalışmayı gerçekleştiren ETP Eko Tasarım ve Enerji Etiketleme Çalışma Grubu liderimiz Sn. Burak Çıkırık’ a, Sn. Zeynep Akkaya’ya ve  alfabetik olarak çalışma grubu üyelerimiz  Sn. Ebru Kurucu, Sn. Erkut Özçarıkçı,  San. Fatih Kara, Sn. Fedai Varol, Sn. Hakan Başaran, Sn. Kaan Okur, Sn. Kevork Benlioğlu, Sn. Necdet Kınalı, Sn. Mert Eriş, Sn. Sabri Günaydın, Sn.Sedat Erten , Sn. Semra Özgür Kılıçsallayan, Sn.Serkan Özkök, Sn. Şamil Perk,  Sn. Uğur Çoşkun, Sn. Zübeyde Yazıcı’ya içtenlikle teşekkür ederiz.

IŞIK KAYNAKLARININ ENERJİ ETİKETLEMESİNE DAİR TEBLİĞ
(2019/2015/AB) (SGM:2021/12)
ve
IŞIK KAYNAKLARININ VE AYRI KONTROL DONANIMLARININ ÇEVREYE DUYARLI TASARIM GEREKLİLİKLERİNE DAİR TEBLİĞ
(2019/2020/AB) (SGM:2021/11)

SIKÇA SORULAN SORULAR ve CEVAPLARI
 

1.    ‘’Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ‘’in tam kopyasını temin edebileceğim kaynak hakkında bilgi verebilir misiniz? 
IŞIK KAYNAKLARININ ENERJİ ETİKETLEMESİNE DAİR TEBLİĞ (2019/2015/AB) (SGM:2021/12)
31560 sayılı Resmî Gazetede 6 Ağustos 2021 tarihinde yayınlanmıştır. Tebliğ ve eklerine https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat den arama butonunu kullanarak ulaşabilirsiniz. 

2.    ‘’Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ‘’in Türkiye ‘de yürürlüğe girme tarihi nedir? 
Tebliğin 1 inci, 2 inci, 3’üncü, 4’üncü, 5 inci, geçici 1 inci, 13’üncü ve 14’üncü maddeleri yayımı tarihinde yani 6 Ağustos 2021, 6.maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi 1 Mart 2022 tarihinde, diğer maddeleri ise 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe girer.

3.    ‘’Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ‘’in Avrupa Birliği’nde yürürlüğe girme tarihi nedir? 
Avrupa Birliği’nde yürürlüğe girme tarihi 1 Eylül 2021 olarak belirlenmiştir. 

4.    ‘’Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ‘’ kapsamında uyumlaştırılmış standartlar nelerdir? 
İlgili standart ve rapor numaraları aşağıda listelenmiştir.
TS EN 60061-1
TS EN 60064
TS EN 60357
TS EN 60432-1
TS EN 60432-2
TS EN 60432-3
TS EN 60662
TS EN 60968 
TS EN 60969 
TS EN 61000-3-2
TS EN 61167
TS EN 61341
TS EN 62442-1
TS EN IEC 62442-2
TS EN IEC 62442-3
TS EN 62471
TS EN 62554
TS EN 62560
TS EN 62612
TS EN 62717
TS EN 62722-1 
TS EN 13032-4
CIE TR 13.3:1995
CIE TR 15:2004
CIE 18
CIE 43:1979
CIE TR 53:1982
CIE 63:1984
CIE 70:1987
CIE TR 84:1989
CIE TR 127:2007
CIE TR 149:2002
CIE S 010/E:2004 / ISO 23539:2005

5.    ’Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ‘’in tam kopyasını temin edebileceğim kaynak hakkında bilgi verebilir misiniz? 
IŞIK KAYNAKLARININ VE AYRI KONTROL DONANIMLARININ ÇEVREYE DUYARLI TASARIM GEREKLİLİKLERİNE DAİR TEBLİĞ (2019/2020/AB) (SGM:2021/11) 31560 sayılı Resmî Gazetede 6 Ağustos 2021 tarihinde yayınlanmıştır. 
Tebliğ ve eklerine https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat den arama butonunu kullanarak ulaşabilirsiniz. 

6.    ’Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ‘’in Türkiye ‘de yürürlüğe girme tarihi nedir? 
Tebliğin 1 inci, 2 inci, 3’üncü, 4’üncü, 5 inci, 10 uncu, geçici 1 inci, 14’üncü ve 15 inci maddeleri 6 Ağustos 2021 yayım tarihinde, diğer maddeleri ise 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe girer.

7.    ’Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ‘’in Avrupa Birliği’nde yürürlüğe girme tarihi nedir? 
Avrupa Birliği’nde yürürlüğe firma tarihi 1 Eylül 2021 olarak belirlenmiştir. 

8.    ‘’Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ‘’in yayınlanmasının CE işareti taşıması gereken ürünlerin denetim süreçlerine etkisi var mıdır? 
Evet. “CE” İŞARETİ TAŞIMASI GEREKEN BAZI ÜRÜNLERİN İTHALAT DENETİMİ 
TEBLİĞİ (ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE DENETİMİ: 2021/9)’NDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE DENETİMİ: 2021/35) ile ürün gruplarına ait satırlarda değişiklik yapılmıştır. Ev Tipi Lambalar, Elektrik Lambaları, Armatürler için enerji etiketlemesi ve çevreye duyarlı tasarım çerçeve yönetmelikleri dahil edilmiştir.  

9.    “Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ‘’in kapsamı nedir? 
Bu Tebliğ, ışık kaynaklarını ve içeren ürün içerisinde yer alan ışık kaynaklarını kapsar.

10.    “Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ”in istisnaları nelerdir? 
Tebliğ Ek- IV, istisnalar başlığına sahiptir, detaylı olarak incelenmelidir. Ek-IV ’ün 1 inci ve 2 inci maddelerinde belirtilen ışık kaynaklarına tebliğ gereklilikleri uygulanmaz.
 
11.    “Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ”in kapsamı nedir? 
Bu Tebliğ, ışık kaynaklarını ve ayrı kontrol donanımlarını kapsar. Bir içeren ürün içerisinde piyasaya arz edilen ışık kaynakları ve ayrı kontrol donanımlarını da kapsar.

12.    “Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ”in istisnaları nelerdir? 
Tebliğ Ek- III, istisnalar başlığına sahiptir, detaylı olarak incelenmelidir. Ek-III’ ün 1 inci ve 2 inci maddelerinde belirtilen ışık kaynakları ve ayrı kontrol donanımlarına uygulanmaz.

13.    “Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ”in yürürlüğe girmesi sonucu temel değişiklikleri özetleyebilir misiniz? 
Kapsam, ‘lambalar’ ve ‘aydınlatma armatürleri’ yerine, ‘ışık kaynakları’ (lambalar, (O) LED’ler ve O) LED modülleri dahil) ‘içeren ürünleri’ (aydınlatma armatürleri, buzdolapları, raflar dahil) kapsayacak şekilde değiştirildi. 
İçeren ürünlere Döngüsel Ekonomi gereklilikleri getirilmiştir. Daha spesifik olarak belirtirsek, LED-esaslı içeren ürünler belli çıkarılabilirlik ve değiştirilebilirlik gerekliliklerine uygun olacaklardır (aksini gerektiren teknik bir gerekçe olmadıkça).  
Çeşitli ışık kaynağı türlerinin üretimine kademeli olarak son verilecektir. Sözgelimi, 2.700 lümen üstündeki R7 lambaların üretimine 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren ve halojen G9 – ve GY6.35 başlıklı lambalar ve T8 floresan lambaların üretimine 1 Eylül 2023 tarihinden itibaren kademeli olarak son verilecektir.

14.    ‘’Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ‘’in yürürlüğe girmesi sonucu temel değişiklikleri özetleyebilir misiniz?
Kapsam, ışık kaynaklarını (lambalar, (O)LED’leri ve (O)LED modülleri dahil) kapsayacak şekilde değiştirildi. Bir başka deyişle, sadece ışık kaynakları etiketlenecek ve armatürler için enerji etiketi artık uygulanmayabilecektir (Armatürün bir ışık kaynağı tanımı kapsamında yer almıyor olması kaydıyla, aksi taktirde armatürün bir ışık kaynağı gibi etiketlenmesi gerekecektir).
Armatürler için enerji etiketi gerekliliğinin iptali 1 Ocak 2021 tarihi itibarıyla geçerli olacaktır. 
Enerji etiketi değer aralıkları A++ - E yerine A – G şeklinde yeniden derecelendirilmiştir.

15.    Armatürler enerji etiketi ile mi piyasaya arz edilmeli? 
“Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ” ışık kaynaklarını ve içeren ürün içerisinde yer alan ışık kaynaklarını kapsamaktadır. Ne var ki, içeren ürünlerden bahsedildiğinde, özellikle aydınlatma sektörü için aydınlatma armatürlerinden söz edildiği unutulmamalıdır.  Ancak bir içeren ürün, ışık kaynağının ve ayrı kontrol donanımının doğrulanması için sökülemiyorsa, bir başka deyişle armatür içeren ürün tanımına uymuyor, bu uyumsuzluk için teknik bir açıklama da yer almıyor ise, içeren ürünün tamamı bir ışık kaynağı olarak kabul edilir; bu durumda enerji etiketi kullanılacaktır. 

16.    İçeren ürün nedir? Armatürler içeren ürün müdür? 
İçeren ürün; içerilen ışık kaynağının/kaynaklarının ayrı olarak doğrulanmasına olanak vermek için ayırılabilen aydınlatma armatürleri, ışık kaynağı/kaynakları içeren ev aletleri, ışık kaynağı/kaynakları içeren mobilyaları (raflar, aynalar, vitrin dolapları) da kapsayan ancak bunlarla sınırlı olmayan bir veya birden fazla ışık kaynağını veya ayrı kontrol donanımlarını veya ikisini birden içeren ürünü tanımlar. Armatürler içeren üründür .

17.    İçeren ürün içerisindeki ışık kaynakları kapsamda mıdır?
Evet, İçeren ürün içerisinde yer alan ışık kaynakları kapsam dahilindedir. Işık kaynağı Madde 5 (Tanımlar) – h bölümünde tanımlanmıştır. İçeren üründe yer alan ve bu tanım kapsamında olan ürünler ile ilgili yapılması gerekenler için öncelikle, Ek-IV Madde 2 İçeren ürüne Ait Belgelerde Yer Alacak Bilgileri gözden geçirmenizi öneririz. İçeren ürün olan armatürünüzde ışık kaynağının/kaynaklarının ayrı olarak doğrulanmasına olanak vermek için ayrılabilmesi için kontrol etmeyi unutmayınız.  

18.    Tedarikçiler eski etiketli ürünleri Türkiye’de ne zaman kadar piyasaya arz edebilirler? 
Tedarikçilerin eski etiketli ürünleri piyasa arz edebileceği tarih 31 Aralık 2022.

19.    Satış noktalarında yer alan eski etiketli ürünler 1 Ocak 2021 tarihinden sonra Türkiye’de satılabilir mi? Bu ürünlerin etiketlerinin yenilenmesi için bir geçiş süresi tanımlandı mı? 
Satıcı, Enerji Etiketlemesi Çerçeve Yönetmeliğinin 12 inci maddesinin üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralarına istisna olarak, satış noktasındaki ışık kaynakları üzerindeki etiketlerin, ambalaj üzerine basılmış veya yapıştırılmış olması durumu da dahil olmak üzere, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren on dört ay içerisinde, mevcut etiketi kaplayacak şekilde yeniden sınıflandırılmış etiketlerle değiştirilmelerini sağlar. Bir başka deyişle satış noktalarında ürünlerin satılması için geçiş süresi on dört aydır. 

20.    Ürün piyasada halihazırda olan bir model ve eski etiketli ve tebliğdeki değişimlere göre yeni bir enerji sınıfında da yer almamaktadır, bu ürün tebliğin yürürlüğe girme tarihinden sonra tedarikçi tarafından piyasaya arz edilebilir mi? Satış noktalarında yer alabilir, satıcı tarafından satılabilir mi? 
Eğer ürün piyasada halihazırda olan bir model ve eski etiketli ve tebliğdeki değişimlere göre yeni bir enerji sınıfında yer almıyor ise; 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren tedarikçi tarafından piyasaya arz edilemez. Ancak bu ürün 1 Ocak 2022 tarihinden önce piyasaya arz edilmiş ise satış noktalarında, satıcılar tarafından satılabilir. Bu ürünlerin yeniden etiketlenmesi söz konusu değildir, pazarda bulundurulmak ilkesinden de hareket ile pazarda bulunmaları ile ilgili bir son tarih söz konusu değildir, satış noktalarında satıcılar tarafından satılabilecektir.  

21.    Ürün piyasada halihazırda olan bir model ve eski etiketli ve tebliğdeki değişimlere göre yeni bir enerji sınıfında yer almaktadır, bu ürün tebliğin yürüğe girme tarihinden sonra tedarikçi tarafından piyasaya arz edilebilir mi?  Satış noktalarında yer alabilir, satıcı tarafından satılabilir mi? 
Eğer ürün piyasada halihazırda olan bir model ve eski etiketli ve tebliğdeki değişimlere göre yeni bir enerji sınıfında yer alıyor ise; yenilenen etiketi ile 1 Ocak 2022 tarihinden sonra tedarikçi tarafından piyasaya arz edilebilir.  Ancak bu ürünün IŞIK KAYNAKLARININ VE AYRI KONTROL DONANIMLARININ ÇEVREYE DUYARLI TASARIM GEREKLİLİKLERİNE DAİR TEBLİĞ
(2019/2020/AB) (SGM:2021/11) açısından da kontrolü yapılmalıdır. Ürün 1 Ocak 1922 tarihinden önce piyasaya arz edilmiş ve satış noktasında yer alıyor ise , satıcı, Enerji Etiketlemesi Çerçeve Yönetmeliğinin 12 inci maddesinin üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralarına istisna olarak, satış noktasındaki ışık kaynakları üzerindeki etiketlerin, ambalaj üzerine basılmış veya yapıştırılmış olması durumu da dahil olmak üzere, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren on dört ay içerisinde, mevcut etiketi kaplayacak şekilde yeniden sınıflandırılmış etiketlerle değiştirilmelerini sağlar. Bir başka deyişle satış noktalarında ürünlerin satılması için geçiş süresi on dört aydır.

22.    Ürün piyasada yeni bir model ve yeni etiketli, bu ürün tebliğin yürürlüğe girme tarihinden sonra piyasaya arz edilebilir mi? Satış noktalarında yer alabilir mi? 
Eğer ürün piyasada yeni bir model ve yeni etiketli ise, bu ürün tebliğin yürürlüğe girme tarihi olan 1 Ocak 2022 tarihinden sonra piyasaya arz edilebilir. Satış noktalarında yer alabilir. Ürünün yine IŞIK KAYNAKLARININ VE AYRI KONTROL DONANIMLARININ ÇEVREYE DUYARLI TASARIM GEREKLİLİKLERİNE DAİR TEBLİĞ (2019/2020/AB) (SGM:2021/11) açısından da kontrolü yapılmalıdır.

23.    Ürünün satış noktasından satış veya internet sitesinden satılması halinde satıcı ve tedarikçi yükümlülüklerinde farklılıklar söz konusu mudur?  
 Tedarikçilerin yükümlülükleri, Satıcıların yükümlülükleri ve Elektronik ortamda satış yapan hizmet sağlayıcılarının yükümlülükleri mevzuatta ayrı ayrı belirtilmiştir. Bu sebeple öncelikle firmanızın tedarikçi, satıcı veya elektronik ortamda satış yapan hizmet sağlayıcı tanımlamalarından hangisi veya hangilerinin kapsamında olduğu belirlenmelidir.

24.    LED modül bir ışık kaynağı mıdır? 
Işık kaynağı aydınlatma teknolojisi olarak akkor ışınım, floresan, yüksek yoğunluklu deşarj, inorganik ışık yayıcı diyotlar (LED) veya organik ışık yayıcı diyotlar (OLED) veya bunların kombinasyonlarını kullanan ve Ek-IV’ te belirtilen yönteme göre bir ışık kaynağı olduğu doğrulanabilen, tebliğ Madde 5 Işık Kaynağı tanımı altında  belirtilen optik özelliklerin tamamına sahip olan, ışık yayması için tasarlanmış olan veya akkor-olmayan ışık kaynağı söz konusu olduğunda muhtemelen ışık yayma, aydınlatma ve her ikisi için de uyumlu olacak şekilde tasarlanmış olan elektrikle çalışan bir ürün olarak tanımlanmaktadır. Bu tanım kapsamında LED modül bir ışık kaynağıdır. 

25.    LED modül üretimini dahili olarak gerçekleştirmekteyiz, bu durumda LED modül için enerji etiketi uygulamalı mıyız? 
LED modül üretimi ve kullanılacağı içeren ürün olarak tanımlanabilecek armatür aynı üretici tarafından üretiliyor ve LED modüller içeren ürün olarak tanımlanabilecek armatür içinde ışık kaynağı olarak kullanıyor ise enerji etiketi uygulamasına gerek bulunmamaktadır. Ancak içeren ürün olarak tanımlanan armatür ve ışık kaynağı doğrulamak üzere çıkarılabilen LED modül için IŞIK KAYNAKLARININ ENERJİ ETİKETLEMESİNE DAİR TEBLİĞ (2019/2015/AB) (SGM:2021/12) gereği; Ek-IV Madde 2 İçeren ürüne Ait Belgelerde Yer Alacak Bilgiler dahilinde LED modüle ait gerekli bilgiler temin edilmelidir. 

26.    LED modüllerimizin palet üstünde bir başka armatür üreticisinin üretiminde kullanmak üzere tedarikini gerçekleştirmekteyiz, enerji etiketi ile yer almalı mı? 
LED modüller üretimde kullanılmak üzere palet üstünde sevk ediliyor ise enerji etiketi bulundurulması gerekmektedir. Ancak LED modül satış noktasında satılmak üzere ayrıca paketlenmiş, örneğin yedek parça olarak pazara sunulmuş ise kutusu üzerinde enerji etiketi yer almalıdır.  

27.    “Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ”e göre pazarda yaygın olarak kullanılan Çubuk LED modül ışık kaynağı mıdır? 
Evet, bir kontrol donanımı ya da doğrudan şebeke gerilimi ile ışık vermeye hazır LED modüller bir ışık kaynağıdır. Tebliğ kapsamındadır. 

28.    “Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ”e göre pazarda yaygın olarak kullanılan COB modül ışık kaynağı mıdır? 
Evet, bir kontrol donanımı ya da doğrudan şebeke gerilimi ile ışık vermeye hazır LED modüller bir ışık kaynağıdır. Tebliğ kapsamındadır. 
 
29.    “Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ”e göre pazarda yaygın olarak kullanılan spot / panel  aydınlatmada kullanılan PCB modül ışık kaynağı mıdır? 
Evet, bir kontrol donanımı ya da doğrudan şebeke gerilimi ile ışık vermeye hazır LED modüller bir ışık kaynağıdır. Bu bitiş şekli bağımsızdır, yani kare, dikdörtgen şekillerinde ve farklı ölçülerde olabilir. Tebliğ kapsamındadır.
 

30.    “Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ”e göre pazarda yaygın olarak kullanılan Şerit LED ışık kaynağı mıdır? 
Evet, bir kontrol donanımı ya da doğrudan şebeke gerilimi ile ışık vermeye hazır LED modüller bir ışık kaynağıdır. Tebliğ kapsamındadır.
 

31.    “Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ”e göre pazarda yaygın olarak kullanılan Zincir LED modül ışık kaynağı mı, içeren ürün mü? 
Evet, bir kontrol donanımı ya da doğrudan şebeke gerilimi ile ışık vermeye hazır LED modüller bir ışık kaynağıdır. Tebliğ kapsamındadır 
 
32.    “Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ”e göre LED Ampuller ışık kaynağı mıdır? 
LED Ampuller ışık kaynağıdır.  ’Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ kapsamı için en önemli değişikliklerden biri ‘ışık kaynaklarının (lambalar, (O)LED’leri ve (O)LED modülleri dahil) kapsayacak şekilde değiştirilmesidir. Tebliğ kapsamındadır.
 

33.    “Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ”e göre yeni enerji verimlilik sınıfları nelerdir?
Yeni düzenleme ile Enerji Etiketi A++ - E yerine A – G şeklinde yeniden sınıflandırılmıştır. Bu sınıflara karşılık gelen etkinlik değerleri de aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:
Enerji Verimlilik Sınıfı    Toplam Şebeke Verimi (Im/W)
A    210 ≤ ηTM
B    185 ≤ ηTM < 210
C    160 ≤ ηTM < 185
D    135 ≤ ηTM < 160
E    110 ≤ ηTM < 135
F    85 ≤ ηTM < 110
G    ηTM < 85

34.    “Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ”e göre Enerji Verimlilik Sınıfı nasıl hesaplanır?
“Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ”in ENERJİ VERİMLİLİĞİ SINIFLARI VE HESAPLAMA YÖNTEMİ başlıklı EK-II’sinde, enerji verimliliği sınıfları ve hesaplama yöntemi detaylı olarak açıklanmıştır. 

35.    “Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ’’e göre ışık kaynakları için kullanılacak enerji etiketi formatı nasıl olmalıdır?
“Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ”in IŞIK KAYNAKLARI İÇİN ETİKET başlıklı EK-III’ünde etiket boyutları, yazı karakterleri ve özellikleri belirtilmiş ve örnek etiketler gösterilmiştir.
 
36.    Enerji etiketinde üzerinde yer alan KAREKOD (QR CODE) zorunlu mudur?
Evet, KAREKOD mutlaka bulunmalıdır ve ışık kaynağının bilgilerini içeren Ürün Bilgi Forumu’nun bulunduğu ürün veri tabanına yönlendirilmelidir. Ürün veri tabanı, erişilebilirlik ve güvenlik gereklilikleri açık bir şekilde belirlenmiş bir uygunluk bölümü ile erişilebilir bir çevrimiçi portal ve özel ürün parametrelerine ilişkin bilginin elektronik yollarla erişilebildiği tüketicilere açık bir bölümü içeren, sistematik bir şekilde düzenlenmiş, Avrupa Birliği Komisyonu tarafından oluşturulan ürünlerle ilgili veri topluluğudur. Bir başka deyişle KAREDOD firmanızın internet sitesinde ilgili ürüne bilgi formuna veya Avrupa Birliği Komisyonu tarafından oluşturulan ürünlerle ilgili veri topluluğu (EPREL) yönlendirilmelidir. KAREKOD boşta kalması istenmeyen bir durumdur. 

37.    KAREKOD (QR CODE) nasıl temin edebilirim? 
KAREKOD kare veya dikdörtgen biçimlerde basılabilen 2 boyutlu barkodun ismidir. Tebliğden bağımsız ülkemizde uzun süredir kullanılmaktadır. Bu konuda bir uzmandan veya internet aracılığıyla “QR code generator” anahtar kelimeleriyle arama yapmak suretiyle, kod oluşturabileceğiniz sitelerden destek alabilirsiniz. 

38.    Acil Aydınlatma Armatürleri bu tebliğin kapsamında mıdır?
“Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ”in EK III (b) maddesine göre acil aydınlatma kullanımı istisnadır, kapsam dahilinde değildir. 

39.    Acil aydınlatma kitiyle kullanılan standart armatürler bu tebliğin kapsamında mıdır?
“Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ’’ 2019/2020 Yönetmeliği EK III (b) maddesi ve 2019/2015 Yönetmeliği EK IV (b) maddesine göre acil aydınlatma kitiyle kullanılan ve ana fonksiyonu aydınlatma olan standart armatürlerin içeren ürün olması halinde içeren ürün içinde kullanılan ışık kaynakları ve sürücüler kapsamdadır. 

40.    Sensör, bağlayıcı(coupler), dönüştürücü(converter)  gibi otomasyon kontrol cihazları, “Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ”  kapsamında mıdır?
  Hayır, bu cihazlar kapsam dışındadır.

41.    LED Sürücüleri “Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ” kapsamında mıdır? 
    Evet, bu cihazlar kapsamdadır. 

42.    “Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ”e göre Çevreye Duyarlı Tasarım Gereklilikleri nelerdir?
 “Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ” EK II bu gereklilikleri içermektedir. Bu gereklilikler; 
• Enerji Verimliliği Gereklilikleri,
• İşlevsel Gereklilikler,
• Bilgi Gereklilikleri olarak belirlenmiş ve detaylı olarak açıklanmıştır.  İçeren ürünlerin imalatçıları, ithalatçıları veya yetkili temsilcileri, ürünün EK II de detaylandırılmış bu gereklilikleri karşılamasından sorumludur.

43.    “Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ” ve “Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ” için piyasa gözetimi ve denetimi nasıl yapılır?
Her iki tebliğ için de piyasa gözetimi ve denetimi Bakanlık tarafından belli sayıda numune alınarak ve doğrulama toleransları uygulanarak yapılır. Bu doğrulamalar sırasında uyumlaştırılmış standartlardaki toleranslar uygulanmaz. Bu doğrulama yöntemleri Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ’inin EK IV’ de ve Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ’in EK IX’da detaylıca açıklanmıştır.

44.    Ürün bilgilerini, Avrupa Birliği Komisyonu tarafından oluşturulan ürünlerle ilgili veri topluluğu (EPREL)’e nasıl kayıt edebiliriz?
EPREL henüz Türkiye ve Türkçe’nin dahil edilmemesi sebebiyle yalnızca Avrupa Birliği’nde yerleşik imalatçılara açık bir platform olup, Türkiye’de yerleşik imalatçılara kapalıdır. Bu imalatçı Avrupa Birliği’nde yerleşik temsilcisi veya sorumlu ithalatçısı vasıtasıyla, Avrupa pazarına arz ettiği ürünlerin EPREL kayıtlarını gerçekleştirebilir. Aynı İmalatçı, Türkiye pazarına arz ettiği ürünler için “Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ”in EK-V Tablo 3’te yer alan Ürün Bilgi Formu’nu müşterilerinin kolayca ulaşabileceği kendi web sayfasına kayıt etmek suretiyle temin edecektir. 

45.    BREXIT ile Avrupa Birliği’nden ayrılan Birleşik Krallık ‘da yeni EU 2019/2020 (SLR) ve EU 2019/2015 (ELR) yönetmelikleri geçerli midir?
 Birleşik Krallık’ da yönetmelikler ülkemizde olduğu gibi uyumlaştırılmıştır. İçerik olarak aynıdır ancak etiket formatında farklılık bulunmaktadır, güncel bilgi kontrol edilmelidir.

46.    Ayrı kontrol donanımı olan LED sürücüler için “Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ”e göre Enerji Verimliliği Gereksinimleri nelerdir?
Kontrol donanımının (LED sürücü) beyan edilen çıkış gücüne (Pcg) göre asgari enerji verimliliği hesaplanır ve sürücünün verimliliğinin bu asgari değerden düşük olmaması gerekir.
Bir başka ifade ile; LED sürücünün tam yükteki verimi Pcg0.81 / (1.09 x Pcg0.81 + 2.10) formülünden hesaplanan asgari enerji verimliliği değerinden yüksek olmalıdır.

Örnek: Maksimum Çıkış Gücü 15W ve verimi %86 olan LED sürücünün Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ’e uygunluğunu kontrol edelim:

Pcg0.81 / (1.09 x Pcg0.81 + 2.10) formülünde Pcg yerine 15 yazdığımızda sonuç 0,755 (%75,5) oluyor yani sürücümüzün verimi %86> %75,5 olduğundan bu sürücü uygundur.

Bununla birlikte Ayrı Kontrol Donanımının yüksüz gücü (Pno), bekleme gücü (Psb) ve ağ bağlantılı hazırda bekleme gücü (Pnet) 0,5W’ı aşmayacaktır.

47.    PstLM(ışık titremesi) ve SVM(stroboskopi etkisi) değerlerinin LED Sürücü ile bağlantısı nedir?
PstLM ve SVM değerleri, Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ’in EK II, Madde 2.a Tablo 4’te belirtildiği üzere yalnızca şebekeden beslenen ışık kaynakları (MLS) için geçerli olup, ayrı kontrol donanımı için aranmaz. Ancak ışık kaynağı ayrılamaz bir kontrol donanımına sahip ise (örneğin DoB – driver on board ürünler gibi) bu ışık kaynağı için PstLM ve SVM değerleri Tablo-4’te belirtilen sınırlar içerisinde olmalıdır.

48.    Ülkemizde 1 Ocak 2022, Avrupa’da ise 1 Eylül 2021 tarihinden itibaren piyasaya arzı sonlandırılan ışık kaynakları nelerdir?
Piyasaya arzı sonlandırılan ışık kaynakları yeni etiketleme sınıflandırmasının hiçbir kategorisine dahil olmadıkları, bir başka deyişle artık bir enerji sınıfına dahil olmadıkları, enerji verimli ve çevreye duyarlı ürünler olmadıkları için piyasaya arz edilemezler. Bu ışık kaynakları ve hem Ülkemiz , hem de Avrupa için piyasaya arzının sonlandırılacağı tarihlerin listesi aşağıdadır. 

 
49.    Türkiye’de yerleşik bir imalatçı Avrupa Birliği‘nde yerleşik bir armatür firması için fason üretim yapıyorsa, ürün bilgi form kayıtları EPREL’e mi yapılmalıdır, ya da kendi internet sitesinde yer alan ürün bilgi formu Avrupa Birliği’nde satılan ürünleri için geçerli midir?
Avrupa Birliği’nde pazara sürülen ve bahsi geçen tebliğlerin kapsamında olan tüm ürünler için EPREL kayıtları oluşturulmalıdır. Türkiye‘de yerleşik bir imalatçı Avrupa Birliği’nde yerleşik bir armatür firması için fason üretim yapıyorsa, Avrupa Birliği’nde yerleşik olan ithalatçı firma kayıtları gerçekleştirecektir. Ürün bilgi formuna ait verilerin temin edilmesi imalatçı tarafından yapılacaktır. 

50.    Türkiye‘de yerleşik bir imalatçı, Avrupa Birliği‘nde yerleşik yetkili temsilcisi aracılığıyla ve kendi markası ile Avrupa Birliği pazarına arz gerçekleştiriyor ise, yetkili temsilci aracılığıyla ürün bilgi form kayıtlarını EPREL’e yapabilir mi? Kendi internet sitesinde yer alan ürün bilgi formu Avrupa Birliği’nde satılan ürünleri için geçerli midir?   
Avrupa Birliği’nde pazara sürülen ve bahsi geçen tebliğlerin kapsamında olan tüm ürünler için EPREL kayıtları oluşturulmalıdır. Türkiye‘de yerleşik bir imalatçı Avrupa Birliği’nde yerleşik temsilcisi ve kendi markası ile pazara ürün arz ediyorsa, Avrupa Birliği’nde yerleşik olan firması kayıtları gerçekleştirecektir. Ürün bilgi formuna ait verilerin temin edilmesi imalatçı tarafından yapılacaktır.


51.    Türkiye‘de yerleşik bir imalatçı, Türkiye pazarına arz gerçekleştiriyor ise kendi internet sitesinde yer alan ürün bilgi formu geçerli midir?    
Türkiye‘de yerleşik bir imalatçı yerli pazara ürün arz ediyorsa, kendi internet sitesindeki ürün bilgi formu kayıtları geçerlidir. Avrupa Birliğinden ithal edilen ve EPREL kayıtlı ürünler de yine yerli pazara sunulabilir, bu durumda bilgiler İngilizce olacaktır. İthalatçı, bu durumda mükerrer kayıt ve kod oluşturarak Türkiye’deki internet sayfasına da yönlendirme yapabilir. 

52.    İçeren ürün imalatçıları, ışık kaynaklarının ve kontrol cihazlarının nihai kullanıcılar veya kalifiye kişiler tarafından değiştirilebilir veya değiştirilemez olmaları konusunda bilgi sağlamalı mıdır? 
İçeren ürünlerin imalatçıları, ithalatçıları veya yetkili temsilcileri, içeren ürüne kalıcı hasar verilmeden ışık kaynaklarının ve kontrol cihazlarının nihai kullanıcılar veya kalifiye kişiler tarafından değiştirilebilir veya değiştirilemez olmaları konusunda bilgi sağlar. Söz konusu bilgiler, erişime açık olan internet sitesinde de yer alır. Doğrudan doğruya nihai kullanıcılara satılan ürünler söz konusu olduğunda, bu bilgiler en azından resim-yazı şeklinde ambalaj üzerinde ve kullanım talimatlarında yer alır. Resim-yazı için Avrupa Aydınlatma Birliği tarafından kullanılması önerilen sembolleri aşağıda bulabilir ve kullanabilirsiniz. 
 
53.    Piyasada 12000K yoğun kar beyaz ışık olarak satılan ürünler mevcut durumda enerji etiketi taşımaktadır ancak yeni mevzuata göre durumları ne olacaktır?
1 Ocak 2022 itibariyle bu beyan edilen ürün, “Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ” ve “Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ”de, ışık kaynaklarını tanımlayan türsellik koordinatlarının dışında olduğu için her iki tebliğ açısından da kapsam dışıdır. Bu nedenle 1 Ocak 2022 itibariyle etiketleme zorunluluğu olmayacaktır

54.    Çevreye duyarlı tasarıma uygun olmayan CFLi ürünler 1 Ocak 2022 tarihinden önce piyasaya arz edilmiş ise bu ürünler için süresiz şekilde satış söz konusu mudur? Piyasa Gözetim ve Denetim uygulaması nasıl olacaktır? 
Ürün 1 Ocak 2022 tarihinden önce pazara arz edilmiş olduğu ve yeniden etiketlenmesi söz konusu olmadığı için, pazara arz edildiği tarihte yürürlükte olan yönetmelik kapsamındadır ve satışı son ürüne kadar devam edecektir. 

55.    1 Ocak 2022 öncesi piyasa arz edilen ve ‘’Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ’’ uygun olmayan bir ürün, 1 Ocak 2022 tarihinden sonra tarafımı iade olarak gelir ise, bu ürün yeniden pazara arz edilebilir mi?  
Ürün 1 Ocak 2022 öncesinde piyasa arz edilmiş ise, artık piyasada bulundurulma ilkesi devreye girmektedir ve iade işlemi olsa dahi piyasada bulundurulma ilk tarihi 1 Ocak 2022 öncesi olduğu için satışı yapılabilir. 

56.    Değişen tebliğler sebebiyle, ithalatçılar & üreticiler Ocak 2022’den sonra   CE (AB uygunluk beyanlarında) belgelerini değiştirmek zorunda olacaklar mıdır yoksa bir geçiş süreci vb. düşünülüyor mu?
CE belgeleri yeni tebliğlere uygun olarak değiştirilmelidir. Bu değişiklik için gerekli olan testler tamamlanmalı, teknik dosyalar revize edilmelidir. 

57.    Bağlantılı ışık kaynakları nasıl değerlendirilmelidir? 
Bağlantılı ışık kaynağı (CLS): Referans kontrol ayarlarını muhafaza etmek için ışık yayan parçalardan fiziksel veya işlevsel olarak ayrılamayan veri bağlantı parçaları içeren ayrılamayan tek bir muhafaza içinde fiziksel olarak entegre veri bağlantı parçalarına sahip olabilen veya ışık kaynağıyla birlikte tek bir ürün halinde piyasaya arz edilen fiziksel olarak ayrı veri bağlantı parçalarıyla birleştirilebilen ışık kaynağını tanımlamaktadır. Tanımlamadan da anlaşılacağı üzere, bir ürünün bağlantılı ışık kaynağı olarak kabul edilmesi ve verimlilik sınıfının buna bağlı olarak hesaplanması için veri transferinin gerçekleşiyor olması gereklidir.  

58.    Ürün bilgi formunda yer alan ürün bilgileri için bir tolerans söz konusu mudur? 
Hayır, ürün bilgi formunda yer alan ürün bilgileri beyana esastır ve tolerans içermez. Tebliğlerde  tanımlanan doğrulama toleransları sadece Bakanlık tarafından beyan edilen parametrelerin doğrulanması ile ilgilidir ve doğrulama toleransları, imalatçı, ithalatçı veya yetkili temsilci tarafından teknik dosyadaki değerleri belirlemek veya uygunluğu sağlamak amacıyla bu değerleri yorumlamak veya herhangi bir surette daha iyi bir performans bildirmek için izin verilen tolerans olarak kullanılamaz. Etikette veya ürün bilgi formunda yayımlanan değerler ve sınıflar, tedarikçi için teknik dosyada beyan değerlerden daha olumlu olamaz.

Eko Tasarım ve Enerji Etiketleme Tebliğleri Kapsamında Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları "pdf" olarak indirmek için lütfen tıklayınız.