Star Wars Gemisi İle Veri Merkezi Tesisi Arasında 5 Fark?

 

Şenol Gürvit

 

Ne alakası var deyip geçmeyiniz . Tüm modern veri merkezi tesisleri hep “uzay gemisi gibi” tarifi ile vurgulanır.

 

2015 yılını kapatırken Star Wars serisinin en son filmi gösterime girdi. Film sinemalarda daha sunulmadan; Star Wars hayranlarını, büyük bir heyecan ve merak sardı. Geriye dönük eski filmleri ve o filmlerde yaratılan teknolojileri hatırlayarak bu filmdeki yenilikçi yaklaşımları süzmek ve üzerlerinde tartışmak sanırım uzun bir süre alacak.

 

Star Wars film ve dizileri, bizi çağımızdan koparıp asırlar sonrasına taşıdığı gibi o yıllardan geriye doğru bakıp kurgular yapmamıza da yardımcı oluyorlar.

 

Benzer şekilde, gelişen veri merkezi altyapı sektörümüzde çalışan herkes bir önceki veri merkezi altyapı teknolojilerine kıyasla yeni yapılanları merakla izliyor. Kullanılan yenilikçi teknolojileri inceliyor, yurt dışında yapılan örneklerle karşılaştırıyor. Bir sonraki nesil altyapıda nelerin olabileceğini kestirmeye çalışıyor.

 

Veri merkezi altyapısı, içinde dinamik değişkenliğe sahip ileri teknolojileri barındıran ve hizmet ettiği kurum için iletişim, zekâ ve hafıza barınağıdır. Günümüzdeki IT donanımlar henüz hızlı değişim sürecinde olduğundan, onlara güvenli kabuk olacak kritik fiziksel altyapının neye dönüşeceğini algılamak zor.

 

İlerideki asırlarda bilgisayarlar evrim geçirerek, atıl kutularından çıkıp hareketli hale dönüşürler ve yaşam boyutu, dünya yüzeyinden galaksiler arası boyuta taşınırsa; o zaman veri merkezleri denilen çok disiplinli kabuk da uzay gemisi haline gelecektir. Bu öngörü, insanın kısıtlı yaşam döngüsüne rağmen galaksiler arası bir var olma ve üstünlük kurma güdüsü tahminine dayanıyor.

 

Bir uzay gemisi, tıpkı bir veri merkezi altyapısı gibi enerji kaynağının start alıp geminin yaşamı başladığı andan itibaren hiç durmadan ayakta kalmak durumundadır. Uzay genişliğinde bir duralım da enerjiyi tamamen kesip bakımlarımızı yaptıralım diyecek ne zaman ne de imkân var. Tüm arıza ve bakımlar operasyon sırasında yapılmalıdır. Veri merkezi altyapısı nasıl hata toleranslı olarak tasarlanıyor ise uzay gemisinin de dış ataklar dâhil her türlü plansız duruma hazır olması gereklidir.

 

Star Wars gemileri, üzerlerindeki tükenmez enerji kaynağı ile içinde barındırdığı her türlü canlı ve cansız “yaratığı” ve makineyi tüm iç ve dış tehdide karşı koruyup barındırma görevini yerine getirmek zorundadır. Gemi içindeki o monitörü bol izleme ve kontrol odaları, yana açılan kapılar, dışa alana açılan bölgelerde etkin çevresel ve fiziki güvenlik tedbirleri, normal ve anormal şartlarda sistemlerin kısa sürede reaksiyon göstermesini sağlayan etkin otomasyon sistemi. Her modern veri merkezinin uzay üssüne benzetilmesi bu öykünmeden olsa gerek.

 

 

Gelelim Star Gemisi ile Veri Merkezi Altyapınız Arasındaki 5 Farka:

 

* Uzay Gemilerinin tıpkı günümüzün ulaşım araçları gibi zamanın üretim bandında ileri teknoloji ve yüksek güvenirlikle üretilmekte olduğunu ön görmekteyim. Her gemi her ne kadar büyük ya da karmaşık olsa da tekrarlanabilir yapıdadır ve standart eğitimli sürücüsü (günümüzün pilotu) tarafından ustalıkla kullanılmaktadır. Hatta bir direksiyon veya pedallara bile gereksinim duyulmamaktadır.

 

Buna karşın günümüzün en modern veri merkezleri, en yüksek performansı yakalamak üzere tamamen farklı ve kendine özgü alt yapısı ile ortaya çıkmaktadır. Uzay Gemileri taşıtlar gibi standart üretimli iken Veri Merkezi Altyapıları özgündür, biri diğerine benzemez.

 

* Star Wars film ve dizilerinde sıkça rastlanan bir durum, geminin başka grup tarafından işgal edilip el konulmasıdır. Yeni gelen ekip hiçbir tecrübesizlik çekmeden gemiyi yönetmeye başlar. Gemi pilotunu rehine alıp ona bağımlı hareket etmek eski zaman korsan gemisi filmlerinde kalmıştır. Bu filmlerde hemen hemen hiç görülmez.

 

Veri Merkezi Altyapısı, onu tanıyıp zaman içinde ihtiyaç ve davranışlarını öğrenen emektar ekibine muhtaçtır. Deneyimi yüksek de olsa bir ekibe bir anda “risksiz” devredilmesi olanaksızdır. Altyapının daha tasarım aşamasından beri oluşmuş prematüre hastalıkları, yetersiz ve sınırlı monitör ve kontrol olanakları, zaman içinde değişen gereksinimler bunu mümkün kılmaz.

 

* Veri Merkezleri Altyapısın ana görevi operasyonun fiziksel iş sürekliğini sağlamaktır. Bu ihtiyacın seviyesini belirlemek için değişik standartlar değişik kategoriler ortaya konmuştur. Bu seviyenin en yüksek olanı, altyapının hataya karşı toleranslı olmasını hedefler. Bu altyapı en pahalı ilk yatırım maliyeti olan altyapıdır ve yine maliyeti yüksek bir ekip tarafından 7×24 sürekliliğinde bir insani çalışma ile sürdürülebilir. Yine de IT operasyonunun düşme olasılığı vardır.

 

Star Wars Gemisindeki iş sürekliliği seviyesi günümüz veri merkezi seviyesine kıyasla çok yüksek olduğunu öngörmek mümkün. Gemi yaşam mücadelesini en şiddetli ataklara ve en haşin çevresel şartlara göre sürdürme refleksine insani müdahale gerektirmeden sağlamaktadır. Bana göre en gösterişli iş sürekliliği performansı, ani değişen riskleri dahi hesap ederek en hayati kararları bazı şeylerden vazgeçme pahasına alabilmesidir. Bu günümüzdeki Tier seviyesinden ne kadar daha yüksek seviyeye tekabül eder, tahmin edemiyorum. Şimdiden bunun tanımını hayal etmek ve yazmaya çalışmak ancak bilim kurgu düşünürlerinin düşünce gücü seviyesinde mümkün olabilir.

 

* Uzay bir vakumdur. Sıcaklık, titreşen moleküller ile oluşur. Boşlukta eksi 273 derece mutlak sıcaklık söz konusudur. Dolayısı ile uzayın güneş gibi bir kaynağa maruz kalmayan yerlerde, soğutma sistemlerinin rahat çalışabileceği düşünülebilir. Buna karşın Güneş gibi bir kaynağın ışığını doğrudan alan yerler, suyun kaynama noktasından bile yüksek bir sıcaklığa 120 dereceye kadar ısınırlar. Bir uzay gemisinin soğutulması sanırım karışık bir sistemdir. Geminin dışarıdan alacağı ısı enerjisinden korunması yanında içerideki biriken ısının da atılması özel bir sistem gerektirecektir.

 

Veri Merkezi hava moleküllerinin bulunduğu ortamda ve çevresel koşulları atmosferin filtrelemesi ile kontrollü koşullardadır. Altyapının önemli bir unsuru olan soğutma sistemleri, ısının hava üzerinden toplanması ve başka ortamlarla (gaz, su, hava) atmosfere atılması prensibi ile çalışır.

 

* Sabit Veri Merkezi Altyapısı, enerji bakımından dış erişime ihtiyaç duymadan iç kaynaklarla çalışabilir. Buna rağmen veri merkezinin bir iletişim, zekâ ve hafıza merkezi olarak kullanımı, dış dünyadan erişim ile mümkündür. Dolayısı ile günümüz teknolojisinde fiber kablolarla veri merkezleri dış dünyaya bağlıdır.

 

Günümüz uzay mekiğindeki bir kişinin dünyadaki internet bağlantısı ancak dial-up hızındadır. Bu bağlantı uydu bağlantılarının uzaydaki hızı ile sınırlıdır. Star Wars Gemisi, bağımsız, yüksek hızla hareket eden ve yüksek uzay gürültüsüne açık olduğundan bağlantı fiziksel değil ve sanırım dar alanda düşünülecektir.

 

Umarım sizin aklınızda da burada sıralananlardan daha ilginç farklar uçuşmaya başlamıştır.