Profesyonel Yöneticilik

Levent Taşkın 

Profesyonel yöneticilik bilgi, beceri ve sürekli gelişim gerektiren bir meslektir. Profesyonel yönetici de özgüven, sabır, alçak gönüllülük, ekip yönetimi, stratejik düşünme, liderlik ve uzlaşma gibi konular ön plana çıkarken; kendisinden hep risk alan, özel yaşamını ve kendi ihtiyaçlarını çoğu zaman iş hayatının dışında ve gerisinde tutan, göz önünde olduğu için her yaptığı hakkında çabuk yargılanan ve bundan etkilenmeyen, çok çalışması ama mutlaka sonuç getirmesi de gereken bir yaşam tarzını da sağlıklı bir şekilde yürütme becerisi beklenir. Tüm bunları yaparken en önemlisi adaleti, davranışı, etikliği ve adamlığı ile de rol model olmalıdır.

Profesyonel bir yöneticinin sahip olması gereken ve kendini sürekli iyileştirmesi gereken ana konular nelerdir diye sorulduğunda benim tecrübelerime dayanarak saydığım önemli başlıklar hep aşağıdaki gibi olmuştur:

Özgüven, kontrollü ama yeterli seviyede ego, stratejik öngörü ve fark yaratacak düşünme sistematiği, tarafsızlık, çalışkanlık, cesaret, liderlik, güven yaratma, insanları önemseme, beklenti ve trendleri analiz edebilme, etiklik ve dürüstlük, sözünde durma, alçak gönüllülük, öngörülebilir riskleri alma, hızlı karar alma, iyi bir dinleyici olma, çözüm ve müşteri odaklı olma, geçmişten ve hatalarından ders çıkarmayı bilmek ama geçmişe saplanmamak, ileriye ve geleceğe odaklanmak, vazgeçmemek, kendini geliştirmeyi bilmek, kendisini ve ekibini motive edebilmek, stresle baş etmeyi bilmek, başarıyı ödüllendirmeyi ve teşekkür etmeyi bilmek ve tutkuyla çalışmak. Tüm bunları bünyeye yerleştirmek ve hepsinde iyi olmaya çalışmak yıllarınızı alacaktır. Hiç bitmeyecek bir döngü şeklinde yaşamınız boyunca bir nakış işler gibi kendinizle uğraşmanızı gerektirecektir.

Profesyonel bir yöneticinin en belirgin özelliklerinden birisi de stres altında başarılı olabilme becerisidir. Streste “başarılı” olmak, profesyonel yöneticinin streslenmemesi anlamına gelmiyor. İnsanın yapısı gereği stresli ortamlarda vücuttaki bazı hormonların salgılanması, adrenalin pompalanması ve kalbin hızlı atmasına engel olunamaz. Lider yönetici stresli ortamlardan kaçarak stresten uzaklaşmaz. Ya da stresli ortamlarda sürekli geri adım atarak bu stres topuna hiç girmeyeyim demez.

O halde nedir streste ‘’başarılı ‘’ olmasını sağlayan şey?

Profesyonel yöneticiler stresten kaçmak yerine onunla baş etmeyi ve ondan yararlanmayı hedef haline getirecek bir tutuma sahiptirler. Stresi kaçınılmaz bir baskı olarak yaptıkları işin bir parçası olarak görürler. Ondan kaçmak veya olumsuz etkilenmek yerine, onunla yüzleşmeyi ve stresli durumlarda vücutlarındaki tepkimeyi kontrol altında tutmayı öğrenmişleridir. Bu onların işinin bir parçasıdır ve işlerinde her konuda iyi olma hedeflerinin içerisinde bu parçayı da yönetmede iyi olmak zorunda olduklarını bilirler. Stres yaşamanın aslında bir öğrenme yolu olduğuna inanırlar. Öğrenmek ve tecrübe kazanmak onlar için bir fırsattır. Ayrıca stresli ortamlarda sakin kalıp çözüm üretmek ve karar verebilmek onların egosunu okşar. Çünkü bu hem zordur, hem de onların farkını ortaya koyar. Bu nedenle stresli durumlarda etrafına suyu emen bir sünger gibi toplayıcı ve sakin bir tavır ile yaklaşır. Düşünmeye ve çözüm bulmaya insanları sevk eder. Özgüven aşılamaya devam eder.

Profesyonel yöneticinin önemli bir görevi de yaptığı işi değişen müşteri ve pazar koşullarına göre dinamik ve değişken kılmak, mevcut prosesleri müşteri isteklerindeki değişim ve geleceğin trendlerine göre sürekli revize etmek, prosesleri yönetmek ve beklenen sonuçları almak için çaba göstermektir. Liderin işi yeni stratejileri ve hedefleri farklı bir vizyon ile belirlemek, bu stratejilerle heyecan yaratmak ve şirketi ileriye taşıyacak projeleri hayata geçirmektir. İyi bir yönetici aynı zamanda iyi bir lider de olabilir. Şirketlerde fark yaratan profesyonel yöneticilerdir. Omlar liderdir ve hedeflerine çalışanlarını ortak etmeyi; kendi hedeflerini çalışanların hedefi haline getirmeyi bilirler. Çalışanlarda bilgisiyle, stratejileriyle, farklı düşünceleriyle, doğru ve örnek tutum ve davranışlarıyla ve cesur kararlarıyla saygınlık ve takdir kazanırlar. Profesyonel yönetici monotonluğa hiçbir zaman girmez, devamlı yeni projeleriyle heyecan yaratır. İyi bir profesyonel yönetici yeni stratejileriyle ve farklı yaklaşımlarıyla önce mevcut dengeyi bozar, sonra hedeflerini şeffaf ve ölçülebilir şekilde net olarak tüm paydaşlara açıklar ve heyecanı yaratır; hedeflerinden ve coşkusundan asla vazgeçmez. Bazen profesyonel yöneticinin hızı, çalışanların ve paydaşların oluşan yeniliklerin hazmedilmesi, benimsenmesi, uygulama alışkanlığının kazanılması süreçlerinde ekibin hızından çok önde kalır. İşte bu tür durumlarda dikkatli olunması gerekir. Profesyonel yönetici kısa süreliğine hızını azaltmalı, mevcut yapıdaki kişilerin sınırlarına özen göstermelidir. Diğer bir deyişle, dengenin aşırı bozulduğu anlarda kısa bir mola verip herkesin yeniden toparlanmasına imkan verecek yönetselliği sağlar. Profesyonel yönetici her problemi çözmeye, her sorunu ortadan kaldırmaya, her değişikliği hayata geçirmeye çalışırken, bazen gücünün yetmeyeceğini gördüğü zaman demoralize olmaz, önceliklerine ve o an yapabileceklerine odaklanır. Çok çalışırken aynı zamanda ekibine ve çalışanlarına önem ve değer verir.

Profesyonel bir yönetici de olması gereken temel özelliklerden bazıları başarısında onu ön plana çıkartır. Özellikle kararlılık, kendine güven, egolarını kontrol altında tutan alçak gönüllülük ve esneklik bünyesinde bir ahenk içerisinde birleşmiştir:

a. Kararlılık: Nereye gitmek istediklerini bilirler. Analiz ya da önsezi ile kararlarını uygularken amaçlarını etkin bir şekilde açıklar ve etraflarındaki herkesi ortak bir görüş etrafında toplarlar.

b. Kendine güven: Onlar planlarına bağlı kalacak ve karşılarına çıkması kaçınılmaz olan engellerden gözleri korkmayacak kadar kendilerine güvenir. Çalışanlar özellikle de zor zamanlarda kazananları takip etmek ister. Sadece kendilerine güvenmekle kalmazlar, doğru tutum ve davranışları, saygılı olmaları, liderlik özellikleri, etik davranışları, adil ve şeffaf olmaları, tutarlı olmaları, bilgileri ve yetkinlikleri ile hem çalışanlarında hem de müşterilerinde güven yaratırlar. Buna çok önem verirler.

c. Esneklik: Her zaman değişen durumlara göre esneklik gösterebilirler. Çözüm ve fikir üretirler, müşterilerin kendileriyle iş yapmalarını kolaylaştırırlar.

d. Alçak gönüllülük: Başarılı profesyonel yöneticiler alçakgönüllüdür; alternatifler görüşleri dinlemek gerektiğini, diğer insanların fikirlerine önem vermek gerektiğini, onları dinlemenin öncelikli olduğunu, çalışanları önemsemeyi, çalışanlarına önyargısız yaklaşmayı, onlara güvenmek gerektiğini bilirler.

Profesyonel yöneticiler özellikle aile şirketlerinde veya verimsizliğin olduğu,çalışanların memnuniyetsizliğinin yüksek olduğu tam kurumsallaşamamış yapılarda şirketleri ileriye taşıyacak kişilerdir. Dalgalı denizde nasıl iyi bir kaptan belirsizliklere ve zor koşullara  rağmen geminin rotasından sapmadan yol almasını sağlarsa, profesyonel yöneticilerde sorunlu veya karlılığı düşük işletmelerde şirketlerin önünü açacak, değişimi başlatacak uzun yol kaptanlarıdır.