Etkili Bir Özgeçmiş Hazırlamak İçin Tavsiyeler

Tamer Yavuztürk

Son yıllarda yapılan araştırmalara göre, insan kaynakları uzmanlarının her bir özgeçmişe en fazla 1-2 dakika ayırdığını ve hatta ilk 5-7 saniye içerisinde kişi hakkında ilk izlenimi edinip diğer özgeçmişe geçtiklerini biliyor muydunuz?

Yeni açılan her pozisyon için yapılan onlarca, hatta yüzlerce iş başvurusu arasından doğru kişiyi seçmek ne kadar zorsa, her bir özgeçmişe detaylı zaman ayırmak ta bir o kadar zor geliyor yöneticilere. Uygunsuz bir fotoğraf, basit bir yazım hatası, gereksiz bilgi kirliliği, profesyonel olmayan bir e-mail adresi veya şüphe uyandıran bir bilgi yüzünden hemen eleniyor özgeçmişler. Peki özgeçmiş hazırlarken nelere dikkat edilmesi gerekiyor? Dünyanın büyük bir kısmının “CV”, Amerika’lıların “Resume” ve bizim “Özgeçmiş” dediğimiz; bir sayfada tüm hayatımızı özetlediğimiz bu kağıt parçası neden bu kadar önemli? İşte son yıllarda hazırladığım ve okuduğum özgeçmişler, katıldığım ve bizzat yaptığım iş görüşmelerinden edindiğim tecrübeleri burada paylaşmak istedim.

Latince’de Curriculum ve Vitae kelimelerinin kısaltmasından oluşan CV’nin İngilizce anlamı “Course of (my) life”, yani “Hayatı(mı)n seyri/gidişatı” anlamına gelen ve dolayısı ile insanların hayatını özet olarak anlattıkları doküman demektir. Gelişen teknoloji ile birlikte artık gençler Linkedin, Xing, Quora gibi profesyonel kariyer siteleri üzerinden profillerini paylaşırken, işi biraz ileriye götürüp kısa metrajlı film çekenler, yaratıcılıkta sınır tanımayanlar, yeni teknolojilerle kendi yeteneklerini farklı şekilde sunarak öne çıkmaya çalışanları bile görebiliyoruz. Ama İK yöneticileri genel olarak kısa ve net bilgiler içeren ve özenle hazırlanmış özgeçmişleri daha ikna edici buluyorlar. Bununla birlikte kötü hazırlanmış bir özgeçmişiniz varsa, hangi üniversiteyi bitirmiş, hangi firmada yöneticilik yapmış olursanız olun zaten baştan 1-0 mağlup olarak başlıyorsunuz. Yüzlerce özgeçmiş arasından “etkili ve yaratıcı” bulunan bir özgeçmişi hazırlayabilmek için bazı püf noktalarına dikkat etmek gerekiyor :

Özgeçmişin ne işe yaradığını iyi anlayın ...

Yüzlerce özgeçmiş arasından eleme yapmak isteyen bir İK uzmanının tek istediği şey, özgeçmiş sahibi adayın bilgilerine en kısa zamanda ve en etkili şekilde erişebilmektir. “Aklıma gelen her şeyi yazayım, özgeçmişim dolu gözüksün” diye hazırlanan özgeçmişler genellikle bilgi kirliliği ve gereksiz detay ile doludur ve ilk elenenler arasında olmaya mahkumdur. İdeal özgeçmiş uzunluğu bir veya maksimum iki A4 sayfası olmalıdır, kesinlikle daha uzun özgeçmişler hazırlamayın.

Yabancı bir dilde özgeçmiş hazırlamak...

Global şirketlerde veya uluslararası çalışan yerli şirketlerde yabancı dil kullanımı çok daha fazla olduğu için, bazen şirketler sizin yabancı dil seviyenizi görmek için sizden yabancı dilde bir özgeçmiş hazırlamanızı bekleyebilir. Eğer yabancı bir dile gerçek anlamda hakim olduğunuzu düşünüyorsanız özgeçmişinize ekleyin, ancak başlangıç seviyesinde bildiğiniz bir dili yazmak faydadan çok zarar getirecektir. Özgeçmişinizin çok düzgün bir ingilizce ile hazırlanması sizin ingilizcenizin çok iyi olduğu anlamına gelmeyeceği gibi, çok iyi ingilizce bilmeniz de başarılı bir özgeçmiş hazırlayabileceğiniz anlamına gelmez. Bu konuda profesyonel bir destek almak her zaman fayda sağlayacaktır.

Hedef ve tercihlerinizi açık bir şekilde ifade edin...

Özgeçmişlere eklenen ön yazılar zorunlu değildir ve genel olarak okunmaz, ancak ilk sayfada uygun bir yere kariyer hedefleriniz ve tercihlerinizi açık ve net bir şekilde ifade ederseniz, ileride oluşabilecek problemlerin de önüne geçmiş olursunuz. İlk okunacak kısımlardan birisi olacağı için, bu kısmı ekleyip eklememek çok kritiktir. Eğer kendinize özgü bir ifadeniz yoksa ve birçok özgeçmişte bulunan standart kariyer hedefi cümleleri ile kurulmuş bir paragraf yazacaksanız hiç yazmamayı tercih edin.

Kronolojik sıraya dikkat ...

Bir yöneticinin özgeçmişte baktığı ilk şey adayın en son aldığı eğitim ve en son çalıştığı firma detayıdır. Almış olduğunuz eğitim, özgeçmişinizin sıralamada üst sırayı alması için belki de en önemli etkenlerden biridir. Eğer iyi bir eğitim aldığınıza inanıyorsanız, özgeçmişinizi mutlaka kronolojik sırada, eğitim detaylarınız en üstte olacak şekilde hazırlayın. Aynı şekilde, en son pozisyonunuzdaki deneyiminiz ve başarılarınız çok daha önemli olacağı için, iş deneyimlerinizi de sondan başa doğru kronolojik sırada koymanız önemlidir. İşi fazla abartıp ilkokulunun adını yazmak veya lisedeyken part-time çalıştığı işten bahsetmek özgeçmişin başarısızlığını daha da artıracaktır.

Profesyonellik her zaman kazandırır...

Düzenli ve anlaşılır bir formatı olmayan, sıradan bir fotoğraf bulunan, ilginç e-mail adresleri içeren, birden fazla telefon numarası yer alan ve profesyonellikten uzak olan özgeçmişler yöneticilerin en güvenmediği özgeçmişlerdir. Özellike ülkemizde ve Asya ülkelerinde adayların düzgün görünüşlü, şık ve bakımlı olması özgeçmişinizi güçlü kılacağı için, iyi bir fotoğraf avantaj sağlayabilir. Özgeçmişinizi hazırlamadan önce kısa bir araştırma yaparak profesyonelce hazırlanmış birkaç özgeçmiş örneğinden faydalanmak etkili olacaktır.

Somut başarılar her zaman ilgi çeker...

Yeni mezun veya az deneyimli bir aday için eğitim süresi boyunca elde edilmiş akademik başarılar, sertifikalar, staj deneyimleri, projeler, üyelikler ve varsa okul zamanındaki ve yaz tatillerindeki iş tecrübeleri etkili olurken; deneyimli adaylarda bir önceki pozisyonlardaki somut başarılar ve firmalara sağladıkları katma değer detayları daha ön plana çıkıyor. Eğitim ve iş tecrübesinin yanında, eğer uzun süredir zaman ayırdığınız ve neredeyse profesyonel olarak ilgilendiğiniz bir hobiniz varsa etki yaratabilir, ancak kitap okumak, sinemaya gitmek, satranç oynamak, yüzmek vb herkesin yazdığı klasik hobileri yazmaktan kaçının. Tüm bu akademik başarılar, profesyonel yetenekler ve hobilerden bahsederken kesinlikle abartılı ve iddialı ifadelerden kaçının, eğer bir başarınız varsa bunu net ve açık bir şekilde detaylandırın, sadece göze batmak için başarmadığınız işlerden, yılda bir kez bile zor yaptığınız hobilerden veya henüz üye olmayı düşündüğünüz derneklerden bahsetmek inandırıcı olmuyor. Unutmayın ki karşınızdaki kişinin de aynı hobiler veya derneklere ilgisi olma ihtimali her zaman mevcut.

Sosyal hayatınız kişiliğinizi yansıtıyor ...

Kişinin sosyal hayatı, özgüveni, kişisel gelişimi ve iletişim becerileri onu diğer adaylardan bir adım öne çıkartır. Unutmayın, kurumsal şirketler için ne kadar eğitimli veya ne kadar tecrübeli olduğunuzdan çok, o şirketin kurum kültürüne ne kadar uyum sağlayabileceğiniz, mevcut personel ile aynı dili konuşup konuşamayacağınız daha önemlidir. Firmaların çoğu adaylar hakkında daha detaylı bilgi almak, katıldığı sosyal aktiviteleri incelemek, entellektüel seviyelerini anlamak, diğer insanlarla olan iletişimlerini gözlemleyerek aday hakkında fikir sahibi olmak için adayların Facebook, Twitter, Instagram ve Linkedin gibi sosyal medya profillerini inceliyorlar. Dolayısı ile, sosyal medya profillerinizi, kişisel gelişiminizi doğru yansıtacak şekilde yönetmeye çalışın.

Kişisel bilgileriniz size aittir...

İkamet adresiniz, medeni durumunuz, doğum yeriniz, uyruğunuz, yaşınız, varsa çocuk sayınız, sigara kullanım durumunuz, askerlik durumunuz, ehliyet sınıfınız gibi size özel kişisel bilgiler özgeçmişinizin öne çıkması için kritik olan bilgilerden değildir; dolayısı ile bunları özgeçmişinizde bulundurmak zorunda değilsiniz. Bunların önemli olduğunu düşünenen ve bilgi almak isteyen bir İK uzmanı zaten görüşme sırasında bunları gündeme getirecektir. Ancak başvurduğunuz iş için faydalı olacağını düşünüyorsanız bunları da özgeçmişinizin bir kısmına çok kısa ve özet bir şekilde ekleyebilirsiniz.

Referanslar her zaman etkili olmayabilir...

Referans vermek zorunlu değildir. Özgeçmişinize hiç kimsenin tanımadığı ve profesyonel olmayan referansları eklemek faydadan çok zarar verecektir, ancak güçlü referanslarınız varsa, özellikle başvurduğunuz sektörde veya firmada tanınan önemli veya üst düzey bir şahsı referans olarak verebiliyorsanız, o kişinin bilgisi dahilinde referanslarınıza dahil etmeniz faydalı olacaktır. Mümkün olduğunca, sizi özel hayatınızda tanıyan yakın akraba veya arkadaşlar gibi referanslardan çok, sizin profesyonel hayatınız, çalışma disiplininiz ve o pozisyonla ilgili yönleriniz hakkında bilgi verebilecek referansları tercih edin.

Son kontroller...

Tüm bu hazırlıklardan sonra özgeçmişinizi elinize alıp nasıl durduğuna bakmak önemlidir. Mümkünse PDF formatında hazırlayın, ekranda nasıl göründüğünden ziyade çıktı alındığında da düzgün olduğundan emin olun, formatını ve kronolojik sırasını kontrol edin, tüm bilgilerin tutarlı ve dürüst bir şekilde yazılmış olduğundan emin olun. Bu tip bir özgeçmişi eline alan bir uzmanın size nasıl sorular yöneltebileceğini düşünerek olası sorulara hazırlıklı olun. Unutmayın “ilk intiba” çok önemlidir ve hazırladığınız profesyonel bir özgeçmiş, karşınızdaki kişinin sizin hakkınızdaki ilk intibasını doğru şekilde konumlandırmaya yardımcı olacaktır. İlk elemeyi geçtikten sonra artık gerisi size kalmış. İyi şanslar...