Elektrik Alanlarında Yangından Korunum Düzenlemeleri Yazı Dizisi-4
Elektrik Alanlarında Yangından Korunum Düzenlemeleri
Yazı Dizisi-4
Otomatik Söndürmede Detektör Seçiminde Önemli Kriterler, İnsanlara Olan Riskin İrdelenmesi
Gökhan Aktaş
Detektör Tipi ve Sayısında Seçiminde Dikkate Alınacak En Önemli Kriterler:
-Ortamda bulunan malzemelerin ve kimyasalların yanma şekli : (Duman , ısı , alev ve gaz oluşumu ve yayılımı şekli )
- Çalışma Ortamı : Dahili, Harici, IP sınıfı ,Ex-proof
- Hava Hızı : Hava hızının 1 m/sn geçmesi durumunda özel alınması ve özel dedektör kullanılması gerekmektedir. Ayrıca, 5m/sn hava hızında iyonizasyon detektörleri yanlış alarm vermektedir. Yükseltilmiş döşeme altı, IT odalarında yüksek sogutma hızı, kanallarda hava hızları irdelenmelidir.
- Ortam sıcaklığı : Sıcaklık dedektörleri +30 derece üzerinde seçilir , elektronik dedektörler genellikle +50 C derece üzerinde çalışamazlar!
- Ortamda bulunan kimyasallar ve bunların korozif etkileri ele alınmalıdır. Sensör ömürlerini de önemli derecede etkilemektedir.
- Duman, ısı ve alev kaynakların normal şartlarda bulunup bulunmaması ve imalat sürecinde nadiren de oluşabilecek alev, duman ve ısı kaynaklarının irdelenmesi gerekmektedir.
Önemli Uyarı:
Genellik otomatik konumda kalacak söndürme sistemlerinde algılama süresini azaltmak için noktasal tip detektörler her koruma alanı için minimum 2 adet seçilir. Biri ön uyarı diğeri 2. Alarm olarak kullanılır ve ortamda insan varsa kaçış süresi için gecikme sağlanır.
Ülkemizde de Zorunlu Algılama Tasarım Standardı Olan EN 54-14 Gereği Özet Seçim Bilgileri:
- DÜZ TAVANLI MEKANL
Aşağıdaki tabloda tavan yüksekliğine göre dedektörlerin koruması gereken alanın yarıçapı verilmiştir.
Tablo 1: Dedektörlerin tavan yüksekliğine göre koruma yarıçapları
- EĞİMLİ TAVAN DURUMU
Eğer çatıdaki eğimde kavis varsa ortalama eğim alınacaktır.
Eğer çatı pitched(eğimli) veya north-light(testere dişi tipi) çatı ise her tepe noktasına dedektör konulmalıdır.
Eğer tepenin üst noktasıyla alt noktası arasındaki mesafe tepenin üst noktasıyla yer arasındaki mesafenin %5’inden daha az ise çatıyı düz çatı olarak düşünebiliriz.
- DUVAR ve BÖLÜCÜLER OLMASI DURUMU
Eğer odada duvar,ayırıcı veya depo rafı gibi odayı bölücü cisimler varsa ve bunlar tavana 0.3m’den daha yakınsa tavana kadarmış gibi düşünüp,ayrılan her bölmeye dedektör koymalıyız.
- HAVALANDIRMA ve HAVA AKIŞI
- TAVAN DÜZENSİZLİĞİ
Eğer düzensizlik %5’den fazla ise :
D : Kirişler arasındaki mesafe
H : Oda yükseliği
h : Kirişin boyu(tavandan)
D> 0.25 ( H-h ) -------------> Her bölmeye dedektör
D< 0.25 ( H-h ) -------------> Her 2. bölmeye dedektör
D< 0.13 ( H-h ) -------------> Her 3. bölmeye dedektör
- ASMA TAVANDA ALGILAMA
Eğer asma tavan içinde risk oluşturacak bir durum varsa asma tavan içine de dedektör konulmalıdır.
-1 m²’deki açıklık %40’dan büyükse
-ve her bir açıklık 10mm x 10mm’den büyükse
-ve tavanın kalınlığı bir açıklığın minumum ölçüsünden 3 kat büyük değilse asma tavandan aşağısı için(yani normal oda için)dedektör kullanmaya gerek yoktur,asma tavanda kullandığımız dedektör odayı da koruyacaktır.
Söndürme amaçlanan bölgelerde mutlaka algılama ( minimum 2 noktadan) amaçlanmalıdır.
Önemli Uyarı :
Söndürme sistemlerinde algılama süresini azaltmak için noktasal tip dedektörler her koruma alanı için minimum 2 adet seçilir. Biri ön uyarı diğeri 2. Alarm olarak kullanılır.
Otomatik Söndürmede İnsanlara Olan Riskin İrdelenmesi:
Söndürücü malzemenin hangi değerlerde ve hangi sürelerde insana zararlı olup olmadığına bakarken sistemin “ELLE” ve “OTOMATİK” konumda olabileceği irdelenmelidir. İnsan bulunabilecek mekânlarda önce insan tahliyesi ve sonra söndürme amaçlanır.
Örneğin sadece su kullanılan bir sistemde sınırlama yoktur. Fakat CO2 sistemlerinde mutlaka önce insan tahliyesi ve sonra söndürme amaçlanır. Temiz gazlı söndürücüler için LOAEL (Etki görülen tehlike konsantrasyon limiti) seviyesi üzerinde sistemler mutlaka manuel ve çoğu durumda 5 dakikaya kadar insanlara müsade edilir. Temiz gazlı sistemlerde NOAEL (Etki görülmeye başlayan konsantrasyon limiti) ve LOAEL (Etki görülen tehlike konsantrasyon limiti) irdelenmelidir.
Kimyasal esaslı gazlarda gazın saflık derecesi, miktarı ve kalitesi irdelenmelidir.
Inert gazlarda ortama aşırı gaz verilmesi nedeniyle boğucu etkisi olması önemlidir.
Bir sonraki yazımızda “ Orta Büyüklükteki Bir Bilgi işlem Merkezi ( Data Center ) Uygulama Detayları” ile devam edeceğiz.
Paylaş:
E-BÜLTEN KAYIT
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!