Elektrik Alanlarında Yangından Korunum Düzenlemeleri

Yazı Dizisi-4

Otomatik Söndürmede Detektör Seçiminde Önemli Kriterler,  İnsanlara Olan Riskin İrdelenmesi

Gökhan Aktaş

Detektör Tipi ve Sayısında Seçiminde Dikkate Alınacak En Önemli Kriterler:

-Ortamda bulunan malzemelerin ve kimyasalların yanma şekli : (Duman , ısı , alev ve gaz oluşumu ve yayılımı şekli )

- Çalışma Ortamı              : Dahili, Harici, IP sınıfı ,Ex-proof

- Hava Hızı                          :  Hava hızının 1 m/sn  geçmesi durumunda özel alınması ve özel dedektör kullanılması gerekmektedir. Ayrıca, 5m/sn hava hızında iyonizasyon detektörleri yanlış alarm vermektedir. Yükseltilmiş döşeme altı, IT odalarında yüksek sogutma hızı, kanallarda hava hızları irdelenmelidir.

- Ortam sıcaklığı               : Sıcaklık dedektörleri +30 derece üzerinde seçilir , elektronik dedektörler genellikle +50 C derece üzerinde çalışamazlar!

- Ortamda bulunan kimyasallar ve bunların korozif etkileri ele alınmalıdır. Sensör ömürlerini de önemli derecede etkilemektedir.

- Duman, ısı ve alev kaynakların normal şartlarda bulunup bulunmaması ve imalat sürecinde nadiren de oluşabilecek alev, duman ve ısı kaynaklarının irdelenmesi gerekmektedir.

Önemli Uyarı:

Genellik otomatik konumda kalacak söndürme sistemlerinde algılama süresini azaltmak için noktasal tip detektörler her koruma alanı için minimum 2 adet seçilir. Biri ön uyarı diğeri 2. Alarm olarak kullanılır ve ortamda insan varsa kaçış süresi için gecikme sağlanır.



Ülkemizde de Zorunlu Algılama Tasarım Standardı Olan EN 54-14 Gereği Özet Seçim Bilgileri:

• DÜZ TAVANLI MEKANL



 

Dedektörler, tavandan maksimum oda yüksekliğinin %5’i kadar aşağıya monte edilebilir.

Aşağıdaki tabloda tavan yüksekliğine göre dedektörlerin koruması gereken alanın yarıçapı verilmiştir.

Tablo 1: Dedektörlerin tavan yüksekliğine göre koruma yarıçapları

 

• EĞİMLİ TAVAN DURUMU



 

25° eğime kadar eğimin her 1° artışı için tablodaki yarıçap değerleri %1 artabilir.

Eğer çatıdaki eğimde kavis varsa ortalama eğim alınacaktır.

Eğer çatı pitched(eğimli) veya north-light(testere dişi tipi) çatı ise her tepe noktasına dedektör konulmalıdır.

Eğer tepenin üst noktasıyla alt noktası arasındaki mesafe tepenin üst noktasıyla yer arasındaki mesafenin %5’inden daha az ise çatıyı düz çatı olarak düşünebiliriz.

 

• DUVAR ve BÖLÜCÜLER OLMASI DURUMU



 

Dedektörler (beam dedektörler hariç) duvardan en az 0.5 m uzağa monte edilmelidirler. Eğer oda 1.2 m’den daha dar ise dedektör tam ortaya monte edilmelidir.

Eğer odada duvar,ayırıcı veya depo rafı gibi odayı bölücü cisimler varsa ve bunlar tavana 0.3m’den daha yakınsa tavana kadarmış gibi düşünüp,ayrılan her bölmeye dedektör koymalıyız.

 

• HAVALANDIRMA ve HAVA AKIŞI



 

Dedektörler havalandırmaların olduğu yere monte edilemez.Havalandırma ile arasında en az 0.6 m mesafe olması gerekir.

• TAVAN DÜZENSİZLİĞİ



 

Eğer tavandaki düzensizlik tavan yüksekliğinin %5’inden daha düşükse düz tavanmış gibi Tablo-1  kullanılabilir.

Eğer düzensizlik %5’den fazla ise :





D : Kirişler arasındaki mesafe

H : Oda yükseliği

h : Kirişin boyu(tavandan)

D> 0.25 ( H-h ) -------------> Her bölmeye dedektör
D< 0.25 ( H-h ) -------------> Her 2. bölmeye dedektör

D< 0.13 ( H-h ) -------------> Her 3. bölmeye dedektör

 

• ASMA TAVANDA ALGILAMA

Eğer asma tavan içinde risk oluşturacak bir durum varsa asma tavan içine de dedektör konulmalıdır.

-1 m²’deki açıklık %40’dan büyükse

-ve her bir açıklık 10mm x 10mm’den büyükse
Bir sonraki yazımızda “ Orta Büyüklükteki Bir Bilgi işlem Merkezi  ( Data Center ) Uygulama Detayları” ile devam edeceğiz.