CEN CWA 18127:2024
EUB SuperHub 
Yeni Nesil EPC'leri Desteklemek İçin KPI'ların Uyumlaştırılması
 

Sabri Günaydın 

Avrupa EUB SuperHub projesi https://eubsuperhub ortaklarının AB binaların enerji performansı ve sürdürülebilirliğinin analiziyle ilgilenen uluslararası paydaşlarla birlikte yaklaşık bir yıldır sürdürdüğü çalışmasının sonucunda CEN CWA 18127:2024 24/05/2024 tarihinde  onaylanmıştır.

10.07.2024 tarihinde resmi olarak yayınlananan  CWA(CEN Çalıştay Anlaşması) dökümanı,  binaların enerji performansının (EKB'ler)  yeni nesil değerlendirme ve belgelendirme (EPCs)  çerçevesi için, diğer sürdürülebilirlik göstergeleriyle tamamlanan ve dijital bir bina kayıt defteri ve bu belgede tanımlanacağı üzere uyumlaştırılmış bir “bina e-pasaportu” oluşturmaya yardımcı olan bir ulusötesi Temel Performans Göstergeleri (KPI'lar)  sistemini  (Yeni nesil enerji performans sertifikalarına referansla 21kapsamlı8 ve etkili gösterge)    tanımlamakta ve açıklamaktadır.

  Bu çalışma kapsamında aşağıdaki standartlara atıfta bulunulmuştur. 
 

• EN   17037 
Binalarda gün ışığı

• EN ISO 52000-1
Binaların enerji performansı - Kapsayıcı EPB değerlendirmesi - Bölüm 1: Genel
çerçeve ve prosedürler

• EN ISO 52016-1
Binaların enerji performansı - Isıtma ve soğutma, iç sıcaklıklar ve mantıklı ve gizli ısı yükleri için enerji gereksinimleri - Bölüm 1: Hesaplama prosedürleri


Bu CEN Çalıştay Anlaşması (CWA), Avrupa Birliği Horizon2020 çerçeve programı kapsamında finanse edilen Avrupa Bina Sürdürülebilirlik performansı ve enerji sertifikasyon Merkezi (EUB SuperHub) projesinin sonuçlarına dayanmaktadır. EUB SuperHub platformu, EUB SuperHub pasaportunda tanımlanan bina değerlendirme kriterlerinin hesaplanmasına ve/veya toplanmasına olanak sağlayacaktır. Avrupa'daki binaların mevcut ağırlıklı yıllık enerji yenileme oranı düşük seviyelerdedir. Avrupa Komisyonu tarafından Ekim 2020'de yayınlanan Yenileme Dalgası Stratejisi, derin yenileme sayısını artırarak, yenilenebilir enerjilerin binalara entegrasyonunu hızlandırarak ve atık ısı ve döngüsellik ilkelerinin daha geniş kullanımını teşvik ederek ve 2030 yılına kadar konut ve konut dışı binaların yıllık enerji yenileme oranını iki katına çıkararak 2050 yılına kadar AB çapında iklim nötrlüğüne ulaşmanın yolunu çiziyor.

Yenileme Dalgası Stratejisi, bina yenilemelerinin, bina kullanımı aşamasında enerji ve maliyet azaltımının yanı sıra sosyal, çevresel ve ekonomik faydalar da sağlayabileceğini vurgulamaktadır.

Avrupa Komisyonu tarafından Aralık 2021'de yayınlanan, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Birliği Konseyi tarafından Aralık 2023'te resmi ve nihai oylama için kamuoyuna açıklanan bir "uzlaşma metni" ile değiştirilen binaların enerji performansına ilişkin direktifin (EPBD) yeniden düzenlenmesi önerisi ile getirilen aşağıdakiler gibi birçok yenilik vardır:

♦Mevcut binalar için asgari enerji performans standartlarının getirilmesi,
♦Yeni binalara atıfta bulunan sıfır emisyonlu bina tanımı,
♦2030 itibariyle tüm yeni binalar için yaşam döngüsü küresel ısınma potansiyelinin hesaplanması,
♦2027 itibariyle konut dışı büyük binalar için Akıllı Hazırlık Göstergesinin (SRI) hesaplanması,
♦Sağlıklı iç mekan iklim koşulları, iklim değişikliğine uyum, yangın güvenliği, yoğun sismik faaliyetlerle ilgili riskler ve engelliler için erişilebilirlik konularının ele alınması.

Bu EPBD revizyonunun ana hedefleri, bina yenileme oranını ve derinliğini artırmak, binaların enerji performansı ve sürdürülebilirliğine ilişkin bilgileri iyileştirmek ve tüm binaların 2050 iklim nötrlüğü gerekliliklerine uygun olmasını sağlamaktır. EPBD revizyonu için önerilen "binaların operasyonel ömürleri öncesinde, sırasında ve sonrasında sera gazı emisyonlarından sorumlu olduğu" yönündeki öneri, tüm yaşam döngüsü emisyonlarının dikkate alınması gerektiği sonucunu doğurmaktadır.

İnşaat sektöründeki bilgi eksikliği, yenileme oranının artmasını engelleyen birçok bariyerden biridir. Çözüm olarak, Yenileme Dalgası Stratejisi ilk olarak dijital bina kayıt defteri kavramını ortaya koymuştur. EPBD revizyonu önerisi dijital bina kayıt defterini tanımlamaktadır. Ayrıca, EUB SuperHub projesi, farklı Üye Devletlerde (Üye Devletler) yayınlanan EKB'ler arasında kalite (girdiler, çıktılar, veriler, metodolojiler, uzmanlar), görünürlük (farkındalık, iletişim, imaj, sertifikaların algılanması, çeşitlilik, sertifikaların nasıl eyleme çağırdığı, reklam) ve kullanılabilirlik (bilgi, tetikleyicilerin nasıl eyleme yol açtığı, yapılan seçimler, birlikte çalışabilirlik) açısından farklılıklar olduğunu belirtmiştir. Üye devletler arasındaki EPC uyumunun bu düşük seviyesi, birleşik AB EPC'sinin oluşturulmasını engellemekte ve EPC uygulamasını ulusal ve bazen de bölgesel sınırlarla kısıtlamaktadır.

Yukarıda belirtilenlerden hareketle, binalara bütüncül bir bakış açısı uygulayarak binaların yaşam döngüsünün çevresel, sosyal ve ekonomik yönlerini ve tüm yaşam karbon düşüncesini kapsayan mevcut Enerji Performansı Belgelendirme programlarının daha da geliştirilmesi, aynı zamanda Üye Devletler arasında tutarlılığı sağlayarak bina yenilemelerini hızlandırmak için sağlam bir temel oluşturmak için gereklidir.


EUB SuperHub projesi, bu CEN Çalıştay Anlaşmasında aktarılan ve aşağıdaki temel tematik alanları kapsayan yeni nesil EPC'lerin temel bir dizi ulusötesi Anahtar Performans Göstergesinin bir tanımını sunmaktadır:

1. Enerji tüketimi
2. Yenilenebilir enerji
3. Sera gazı emisyonları
4. Termal konfor
5. İç mekan hava kalitesi
6. Maliyetler
7. Akıllı binalar
8. Aşırı ısınmaya karşı dayanıklılık
9. E-mobilite
10. Gün ışığı yeterliliği

EUB SuperHub proje konsorsiyumu tarafından, yeni nesil Enerji Performans Sertifikalarında binaların enerji performansını, sürdürülebilirliğini ve akıllılığını değerlendirmek için kapsamlı ve sağlam göstergelerden oluşan uyumlaştırılmış bir sistem belirlemeyi amaçlayan çeşitli faaliyetler gerçekleştirilmiştir. Seçilen göstergeler, Avrupa Topluluğu girişimleri (SBA, Seviye(ler), EPBD yeniden düzenleme teklifi), halihazırda sonuçlandırılmış Avrupa Projelerinin çıktıları (CESBA MED, FASUDIR, NewTREND, vb.) ve standardizasyon süreci (CEN) gibi mevcut ulusötesi gösterge setinin (bkz. https://eubsuperhub.eu/) tanınmasından kaynaklanmaktadır.

Enerji performansı alanında faaliyet gösteren kilit paydaşlarla (piyasa oyuncuları, profesyoneller, kamu idaresi çalışanları, enerji sertifikacıları, standardizasyon uzmanları, vb) birçok istişare faaliyeti gerçekleştirilmiş, onların bilgi ve önerilerinden yararlanılmıştır. Bu bağlamda, EUB SuperHub proje konsorsiyumu tarafından, EUB SuperHub katılımcı ülkelerindeki Ulusal Enerji Performans Sertifikaları ve Sürdürülebilirlik Sertifikasyon sistemlerinin haritalanması, gayrimenkul piyasasındaki rollerinin ve etkilerinin değerlendirilmesi yoluyla birçok önemli öneri toplanmıştır.

Tüm bu keşif faaliyetleri ve ardından yapılan doğru analizler sayesinde, EUB SuperHub proje konsorsiyumu nihayet 21 KPI'dan oluşan bir liste elde etmiştir:

- Avrupa Komisyonu direktifleri ve teklifleri ile uyumlu,
- Pazar ihtiyaçlarını temsil eder,
- Paydaşların talepleri ile ilgili olarak kapsamlı,
- Avrupa Komisyonu EPBD yeniden düzenleme teklifi ile uyumlu hale getirilmiştir,
- Enerji tüketimini azaltmaya yönelik stratejilere kıyasla daha etkilidir.

Bina kayıt defterinde toplanan bu bilgiler, diğer BT araçlarının olası desteğiyle, dijitalleştirme süreci yoluyla belirli bir veri tabanına girilebilir, böylece profesyoneller ve kamu yönetimi tarafından herhangi bir enerji ve sürdürülebilir yeniden kalifikasyon müdahalesi ve mevcut varlıkların doğrulanması için kullanılabilirler.

Bu CWA'nın amacı, yeni nesil EPC'leri desteklemek için EUB Superhub projesinin sonuçlarını Avrupa düzeyinde uzlaşmaya dayalı bir referans belgesine aktarmaktır.


Kaynaklar: CEN, CENELEC ve EUB Web siteleri