×

Bina Bilgi Modellemesi (BIM) BS EN ISO 19650-1 Kılavuz, Bölüm-1, Yazı Dizisi-2



Bina Bilgi Modellemesi (BIM) BS EN ISO 19650-1 Kılavuz, Bölüm-1 
Yazı Dizisi-2


Sabri Pehlivan, Sabri Günaydın 
 

ETP BIM Çalışma grubumuz çalışmaları kapsamında UK BIM Allience ın hazırlamış olduğu  "BS-EN-ISO 19650’ye Göre Bilgi Yönetimi Kılavuz Bölüm 1: Kavramlar" kılavuzunun UK BIM Alliance grubundan  ETP Portalımızda  tercüme edilerek yayınlanması için  görüşmeler yapılarak , ETP Portalımızda yayın hakkı alınmıştır. ( Bu yazı dizisi   ETP  portalımızdan kopyalanamaz ve yayınlanamaz.© COPYRIGHT) 

UK BIM Allience ın hazırlamış olduğu BIM  kılavuzunun Türkçe tercümesi çekirdek çalışma grubu Erdoğan Hızlı, Sarp Selimbeyoğlu, Özgür Telliel, Sabri Günaydın, ve Sabri Pehlivan tarafından gerçekleştirilmiştir. Ülkemizde  konu ile  ilgili tüm sektörü bilgilendirmek amacıyla bu çok önemli teknik kılavuzu 3 bölüm  halinde yazı dizisi olarak yayınlıyoruz. 

BIM Kılavuzu ile ilgili her türlü görüş, öneri ve geri bildirimlerinizi iletisim@etp.com.tr adresimize göndermenizi rica ederiz.

UK BIM Alliance grubunun BS EN ISO 19650 Guidance Part 2: Processes for Project Delivery’ kılavuzunun ve  yayınlanacak, güncellenecek   olan diğer kılavuzlarında ETP Portalımızda yayın hakkı alınmıştır. BS EN ISO 19650 Guidance Part 2 tercüme çalışmalarına başlanmıştır. 

Ayrıca portalımızda BIM Kütüphanesi bölümü  sizlere yararlı olmak amacıyla çok yakında hizmetinize girecektir. 
 
BS EN IS0 19650’YE GÖRE   BİLGİ YÖNETİMİ  KILAVUZ BÖLÜM 1: KAVRAMLAR 


İçindekiler

4.0   Uygulamanın üst düzey ilkeleri                                                           
4.1 Sanayi düzeyinde                                                                              
4.2 Proje düzeyinde                                                                                           
4.3Atama düzeyinde                                                                               
4.4 ISO 19650 standartları ne zaman uygulanır                         

5.0 Bilgi gereksinimleri ve sağlanması                                           
5.1 Bilgi sağlama döngüsü                                                          
5.2 Bilgi gereksinimleri                                                                           
5.3 Bilgi sağlanması için risk değerlendirmesi                           
5.4 Matrisler                                                                                                                  
5.4.1 Sorumluluk Matriksi – Bilgi Yönetimi Etkinlikleri                                                                                
5.4.2 Sorumluluk Matriksi – Bilgi Sağlanabilirliği     
5.5 Bilginin ortak üretimi                                               
5.5.1 Bilgi üretmek için neden işbirliği içinde çalışmamız gerekiyor?                                
5.5.2 ISO 19650 standartlarına göre işbirliği içinde bilgi ortamında nasıl çalışıyoruz?      

6.0 Bilginin uygulamalı yönetiminin açıklanması                
6.1 Ortak veri ortamlarının anlaşılması                                     
6.2 Bilgi modellerinin açıklanması                                                                    
6.3 Bilgi deposu kırılım yapısı ve birlik stratejisi                                                                       
6.3.1 Bilgi deposu kırılım yapısı ve birlik stratejisi ihtiyacı                                      
6.3.2 ISO 19650’ye göre uygulama                                        
6.4 Üstveri kullanımı                                                                                          
6.5 Bilgi ihtiyacının düzeyi                                                                                  
6.5.1 Bilgi ihtiyacının düzeyi nedir ve neden ihtiyaç duyarız?


4.0 Uygulamanın üst düzey ilkeleri

4.1 Sanayi düzeyinde 

 “ISO 19650 Serisine göre Yapı Bilgi Modellemesi (BIM)” var olan yönetim standartlarına tamamlayıcı olarak tasarlanmıştır. Proje sağlanması ve varlığın işletme süreci arasındaki ilişkiler, yönetimin çerçeveleri kapsamında ISO 19650-1 Şekil 34'te belirtilmiştir.

Beklenen verimi gerçekleştirilecekse, ISO 19650 serisinin gerektirdiği iş uygulamaları ve süreçlerinin günlük iş düzenlemeleri ve iş akışlarına yerleştirilmesi gerektiği anlamına gelir. Bu zaman, becerilere ve araçlara mali yatırım, yeniden yapılandırma iş süreci içeren yeni bir “alışıldık iş” kavramına geçişi gerektirir. ISO 9001'in kalite yönetimine yönelik sergilediği yaklaşım bu geçişe yardımcı olmalıdır fakat ISO 9001 sertifikasyonu veya diğer yönetim sistemi standartları “ISO 19650 Standartları’na göre BIM’in” hayata geçirilmesi için bir gereklilik değildir.

4.2 Proje düzeyinde   

ISO 19650 standartlarının uygulanması, öncelikle proje sağlanması  ve/veya varlık yönetimi ile ilgili kişi ve kuruluşlar arasında işbirliğine dayalı bir girişimdir. Bu işbirliğinin başarılı olması için, proje sağlanması ve varlık yönetimi boyunca bir dizi girdi ve çıktı, ISO 19650-1 Şekil 2'de tanımlanmıştır. Bu şema, “ISO 19650 Standartlarına Göre Yapı Bilgi Modellemesi (BIM)” ile üç ayrı yol tanımlanmasına yardımcı olur:
 
  1.     Varlık yönetimi konuları olmaksızın proje sağlanması;
  2. Proje sağlanması ile ilgili kaygısı olmayan varlık yönetimi;
  3. Birlikte proje sağlanması / varlık yönetimi.

İlgili tarafların bilgi gereksinimi
Atanılan makamın bilgi gereksinimi
Bilgi sağlanabilirliği
OIR, AIR, AIM, PIR, EIR ve PIM tercümeleri için bakınız tablo1’e.

Not: Bu şekilde “kapsar”ın anlamı “girdi sağlar”, “katkıda bulunur”un anlamı “bir girdi sağlar”, “belirtir”in anlamı “içerik, yapı ve yöntemi belirler”dir.



Şekil 3: Numaralı oklar ile yukarıdaki yolları gösteren çizgesi(ISO 19650-1 sekil 2)

Bu kılavuz öncelikle ISO 19650 standartlarının proje yaşam döngüsü boyunca uygulanması ile ilgilidir (yukarıdaki 1 ve 3. yollar)5.

ISO 19650 serisi standartlar geliştirilebilir olarak tasarlanmıştır. Örneğin, BS EN ISO 19650-2'deki koşulların çoğu “dikkate alınmalı” ifadesini içerir. Bu ana gereksinimin kapsamında incelenecek ikincil maddelerin listesini verir, aynı zamanda onlar olduğu kadarıyla proje veya söz konusu hizmet proje ile ilgilidir.

Bu, tüm öğelerin dikkate alındığını ve başka işlem yapılıp yapılmaması gerektiğini belgelemek iyi bir uygulamadır.

Projeye özgü bilgi yönetimi süreci, bilgi yönetimi etkinliklerinin iç içe geçmesini ve sırasını gösteren ISO 19650-2 Şekil 3'te verilmiştir.

Etkinlikler 1 (değerlendirme ve ihtiyaç) ve 8 (proje kapanışı) yalnızca projeler için geçerlidir ve atayan taraf (müşteri) tarafından yönlendirilir. Etkinlik 1, sağlama takımları (tedarik zinciri) tarafından takip edilecek kurallarıda içererek, projedeki tüm bilgi yönetimi için ortamı hazırladığından çok önemlidir. Bu ortam hazırlığı etkinlikleri ISO 19650-2 maddesi 5.1'de detaylı olarak listelenmiştir. Etkinlik 8, öğrenilen derslerin alınmasını içerir - bu, özellikle müşterileri tekrarlamak ve proje türlerini tekrarlamak için önemlidir. Bu, yumuşak geçiş ilkeleri tarafından desteklenmektedir (bu rehberin Ek B'sine bakınız).
4 Bu Rehberin 2.4. Bölümündeki Şekil 2'ye bakınız.
5 Yol 2, PAS 1192-3 2014 kapsamındadır.

4.3 Atama düzeyinde

ISO 19650'nin bireysel atama düzeyinde uygulanması, aşağıda bölüm 5.1'de açıklanmaktadır.

4.4 ISO 19650 standartları ne zaman uygulanır      

ISO 19650 standartlarının hangi noktada uygulanması gerektiği, müşteriler tarafından sözleşmeler ve atamalarla tespit edilebilecek koşulların yanı sıra proje bazında bir proje üzerinde değerlendirilmelidir.

Sözleşmeye bağlı olarak BS 1192: 2007 + A2: 2016 veya PAS 1192-2: 2013'e referansta bulunan var olan projelerin tamamlanıncaya kadar devam etmesi önerilir.

Sözleşmedeki zorunluluk olmadan değiştirilen PAS 1192-2 ve BS 1192 standartlarına dayanan var olan projeler de olduğu gibi devam edebilir. Diğer taraftan, ISO 19650 standartlarına geçmeyi seçebilirler. Geçişin etkisi, yeterlilik açısından, beceri geliştirme ihtiyacı, değişim riski ve geçiş maliyetleri açısından değerlendirilmelidir. Uygulamalı bir bakış açısından, geçişin normalde bir aşama başında gerçekleşmesi öngörülmektedir (örneğin kavram tasarımı, geliştirilmiş tasarım, yapım, kullanımda) ve proje yaşam döngüsünün erken döneminde bunun gerçekleşmesi ne kadar erken olursa o kadar iyi olur.
1192 paketinden ISO 19650 standartlarına geçiş yapan tüm projeler PD19650-0: 2019 BS EN ISO 19650'ye Geçiş Kılavuzu'na atıfta bulunmalıdır.

Yeni projeler hemen ISO 19650 standartlarını kullanmaya başlayabilir, ancak 1192 paketine dayanan var olan atamalar üzerinde çalışabilecek daha geniş proje takımı üzerindeki etkinin dikkate alınması gerekmektedir.

5.0 Bilgi gereksinimleri ve sağlanması

Bu bölüm ISO 19650 standartlarının uygulanmasındaki kilit adımları açıklar. Bu, kimin ne yaptığını, bilgi gereklilikleri hiyerarşisinin bir açıklamasını, sorumluluğun atanma şeklini ve bilgi üretmeye yönelik işbirlikçi yaklaşımı içeren üst düzey bir genel bakışı içerir.

5.1 Bilgi sağlama döngüsü          

ISO 19650 standartlarını başarıyla uygulanması, atayan tarafın ihtiyaçlarını açıklaması ile başlar ve bu, bilgi gerekliliklerinin, bilgi yönetimi kavram ve ilkelerinin nasıl uygulanması gerektiğini ve beklenen faydaların projenin başlangıcında açıkça tanımlanmasını sağlar. Bu, bilgi türlerini onaylar ve farklı bilgi türlerinin nasıl yapılandırılması ve paylaşılması gerektiğini açıklar. Yönetim ve bu süreçler bu noktada düşünülebilir ve atayan tarafından belirlenebilir. Atayan taraf için bilginin gerekli olmasının temel nedenlerini açıklamak ve sağlama takımlarına ek bağlam vermek için yararlıdır. Bu konular daha sonra, atayan tarafın proje boyunca başlattığı her atama için uygun şekilde gerçekleştirilir.

Her olası önder olarak atanan taraf (örneğin, tasarımcı, yüklenici), bu bilgi gerekliliklerine, atama öncesinde ISO 19650 standartları uygulama yetenek ve kapasitelerini içeren BIM uygulama planlarında cevap verir. Atayan taraf, önder olarak atanan tarafı seçerken BIM Uygulama Planı’nın içeriğini göz önünde bulundurmalıdır. Ön yeterlilik kullanıldığında (PAS 91 ile ilgili Ek D’e bakınız) bu, atama öncesi BIM uygulama planından önce, atama sürecinin ilk aşamasını oluşturur.

Mobilizasyon sırasında, atayan taraf (örneğin işveren), önder olarak atanan taraf (örneğin yüklenici) veya atanan taraf (örneğin alt yüklenici) kilit rolleri ve sorumlulukları kabul etmek ve koordinasyonu ve sağlama mekanizmalarını belirleyen bir bilgi sağlama planını kabul etmek için işbirliği yapar (ISO 19650-2 5.4 ve 5.5 maddelerine bakınız). Ön bilgilendirme ve eğitim herkesin kararlaştırılmış bir yeterlilik düzeyine ve neyin gerekli olduğu konusunda bir anlayışa sahip olmasını sağlar.

Bu roller daha sonra her aşamada ihtiyaç duyulan bilgi gereksinim düzeyinin yanı sıra doğrulama ve onaylama ile bilgi kalitesini kontrol etme kurallarını oluşturur. Bu, uygun bilgi yönetim sistemlerinin yapılandırılmasını ve uygulanmasını sağlar. Bu bilgi sistemleri, insanların ihtiyaçlarını (proje takımı ve paydaşları), bilgi sağlama sürecini ve sağlanması için gerekli teknolojinin seçilmesini ve kullanılmasını içermelidir.

6 BS 1192-4: 2014'e göre (müşteri) işbirliğinin ortak bir şekilde yapılmasının BS 1192-4: 2014 maddeleri 5.2, 5.3 ve 5.4 ile ilgili olarak hangi amaçları içerdiğini ve hariç tuttuğunu belirtmelidir.

Her proje aşamasının sonunda (ve potansiyel olarak bir proje aşaması içerisinde) bilgi gerekliliklerinin karşılandığı güvencesi verilir (bkz. ISO 19650-1, Madde 6.3.3). Bunu manuel ve otomatik yöntemlerin bir karışımı ile yapmak mümkün olabilir. Proje sırasında toplanan ilgili varlık bilgilerinin teslim edilecek projenin sonunda işletme ve bakıma verilmesi temeldir.

Ayrıca Ek C, bölüm E.1’e bakınız.

5.2 Bilgi gereksinimleri

Projenin başında hazırlanan değer odaklı bilgi gerekliliklerinin, işbirlikçi ve etkili bilgi yönetiminin sağlanması için anahtar bir rol oynadığı açıkça tanımlanmıştır. ISO 19650-1 madde 5.1’de belirtilen şekilde: “Atayan taraf, kuruluş veya proje hedeflerini desteklemek için varlık(ları) veya proje(leri) ile ilgili olarak hangi bilgilerin gerekli olduğunu anlamalıdır.”

Etkili bilgi gerekliliklerini sağlamak için, atayan taraf (örneğin müşteri), çalışmalarını belirtmeleri veya bilgilendirmeleri için diğer kuruluşlara ve kişilere gerekliliklerini açıkça ifade etmelidir. Projenin, varlık (lar) ve organizasyonel hedefleri ile bağlantılı olarak net bir bilgi hiyerarşisi ortaya konmalıdır. (ISO 19650-1 madde 5’e bakınız).
Bunu doğru edinmek son derece önemlidir; açıkça tanımlanmış bilgi gerekliliklerinin bulunmaması, sağlama takımlarının karar vermesini ve proje ilerlemesini desteklemesi için eksiksiz ve doğru bilgiler sağlayamama olasılığını artırabilir.

Atayan tarafın bilgi gerekliliklerini belirleyen dört kilit belge veya kaynak vardır:

1. Kurumsal Bilgi Gereklilikleri (OIR’ler) - Kurumsal hedeflerle ilgili olarak.

2. Proje Bilgi Gereklilikleri (PIR’ler) - Bir varlığın amacı, tasarımı ve yapımı ile ilgili olarak.

3. Varlık Bilgi Gereklilikleri (AIR’ler) - Bir malın işletimi ve bakımı ile ilgili olarak.  

4. Bilgi Alışverişi Gereklilikleri (EIR’ler) - Bir atamayla ilgili.

Bunlar ISO 19650-1 Şekil 3'de gösterilmektedir - yukarıdaki Bölüm 4.2'ye bakınız. Deneyimsiz müşterilerin (atayan taraflar), özellikle sağlama takımı inovasyonunu engelleyebilecek ve önder olarak atanan taraflardan birinin ya da bağımsız bir üçüncü tarafın yardımını alması tavsiye edilen aşırı ayrıntılı EIR'ler geliştirme tuzağından kaçınması için yardıma ihtiyacı olması olasıdır.

Bilgi gereklilikleri, sağlama takımları ve görev takımları boyunca bilginin en verimli şekilde üretilebileceği noktadan geçmelidir. Bilgi daha sonra, onu isteyen tarafa geri gönderilirken harmanlanmalıdır.

Atayan tarafın bilgi gereklilikleri hiyerarşisinin ötesinde, önder olarak atanan tarafları da içermek üzere atanmış taraflar, tedarik zincirine kademeli olarak geçerken ilave koşullar eklemeyi seçebilirler (ISO 19650-2 madde 5.4.3’bakınız). Bu, orantılı bir şekilde yapılmalı ve bilgi gerekliliklerinin bilgiyi en iyi şekilde verebilecek en uygun tarafa yerleştirilmesini sağlamalıdır.
Ayrıca Ek C, bölüm E.1’e bakınız.

5.3 Bilgi sağlanması için risk değerlendirmesi        

ISO 19650-1 6.3.1 maddesi, genel bir risk yönetimi yaklaşımı içinde bilgiye dayalı bir risk değerlendirmesi içermesi gerektiğini tanımlar. Bu, atama öncesi BIM uygulama planının hazırlanması sırasında ele alınmalıdır (ISO 19650-2 5.3.6).

5.4 Matrisler 

İşbirliği içinde çalışmayı geliştirmek için, etkinlikler ve bilgi sağlanabilirliği ile ilgili açıkça tanımlanmış sorumluluklar tüm taraflarca anlaşılmalıdır. ISO 19650 standartları iki tür sorumluluk matrisi önermektedir:
 
  1. Bilgi Yönetimi Etkinlikleri- Tarafları bilgi yönetimi işlevleri / etkinlikleri listesine ayırmak için bir sorumluluk matrisidir. ISO 19650-2 sayılı Ek A, gösterge niteliğinde bir şablon sunar.
 
  1. Bilgi Sağlanabilirliği - İstenilen bilgi alışverişi aşamalarına karşı bilgi sağlamaları için bir sorumluluk matrisidir. ISO19650 serisi hiçbir şablon içermemiştir.

5.4.1 Sorumluluk Matriksi – Bilgi Yönetimi Etkinlikleri

ISO 19650-2 kapsamında, bilgi yönetimi sürecindeki tüm etkinlikler tek bir bilgi yönetimi işlevi içererek gerçekleştirilmelidir.

ISO 19650-2 madde 5.1.1 ve 5.3.1'e atıfta bulunur. Atayan taraf (veya kendi adına bir taraf) bilgi yönetimi işlevini yerine getirir (veya delege eder), daha sonra her ana atanan kendi bilgi yönetimi işlevini düzenlemesi gerekir.

ISO 19650-2 Ek A'da yer alan şablon sorumluluk matrisi, atayan taraf tarafından, bilgi yönetimi işlevi ile ilgili her bir etkinliği kendilerine, bir atanan tarafa veya üçüncü tarafa atamak için kullanılabilir.

5.4.2 Sorumluluk Matriksi – Bilgi Sağlanabilirliği
.
İyi tanımlanmış bir sorumluluk matrisi, bilgi sağlama planının önemli bir parçasıdır. Sorumluluk matrisinin ayrıntı düzeyi proje geliştirme sürecinde artar, ihale aşamasında üst düzey bir sorumluluk matrisinden atama aşamasında ayrıntılı bir sorumluluk matrisine geçilir. Bu, önder olarak atanan tarafın, tedarik zinciri atamaları içindeki sağlamaları onaylarken matrisi geliştirme ihtiyacını yansıtır.

Ayrıca Ek C, bölüm E.2’e bakınız.

5.5 Bilginin ortak üretimi

Yapım projelerinin başarısını, ilgili tarafların kendi hedeflerine ve projenin hedeflerine ulaşmak için ne kadar iyi çalıştıkları gösterir. Birlikte çalışmak sadece düzenli bilgi alışverişini değil aynı zamanda bilgi aktarıldıktan sonra ne olduğunu anlamayı da içerir; bu, bilginin bir amaç için yaratılmasının sağlanmasında esastır. Bu, örneğin alıcı tarafın bir görevi yerine getirmesine (tasarım, analiz gibi) veya bir karar vermesine yardımcı olabilir. Sonuçta bilginin hem insan hem de teknoloji için yararlı olması ve bunun gerçekleşmesi için içerik, yapı ve formatın dikkate alınması gerekir.

5.5.1 Bilgi üretmek için neden işbirliği içinde çalışmamız gerekiyor?       

Bilgi kullanışlı olmadığında savurgan olur ve işini yapmak için onu kullanmak isteyenleri etkiler. Bu, örneğin bilgilerin yeniden biçimlendirilmesi gerektiğinde gecikmelere neden olabilir veya yanlış yorumlamadan kaynaklanan hata riski oluşturabilir.

Ortak çalışma, takım olarak ne yaptığımızı planlamamız için birbirimizle iletişim kurmamızı ve şeffaf olmamızı gerektirir. Etkili planlama ayrıca bilginin çok sayıda amaç için yeniden kullanılmasına izin verir, sonuçta bilgi, kademeli olarak aşağı, yukarı ve proje takımları arasında iletilir.

5.5.2  ISO 19650 standartlarına göre işbirliği içinde bilgi ortamında nasıl çalışıyoruz?

İşbirliği içinde bir ortamda çalışmayı sağlamak için, ISO 19650-2 5.6-2 madddesi uyarınca bilgilerin üretilmesi gerekir. Yapım bilgileri, başkalarının çalışmaları üzerine inşa edilme eğilimindedir ve ayrılmış bir şekilde oluşturulmamalıdır. Bu nedenle, bilgi, projenin ortak veri ortamı (CDE) (birkaç farklı teknolojiyi çalıştırabilir) boyunca proje aşamalarında düzenli olarak paylaşılmalıdır. Tasarım sırasında, koordinasyona yardımcı olmak için bilgilerin referans veya arka plan bilgisi olarak kullanılması için diğer taraflarla paylaşılması gerekir. Tasarım hem geometrik olarak (örneğin uzamsal olarak) hem de geometrik olmayan şekilde (yani performans) geliştikçe koordinasyon sağlanmalıdır. Bilgi paylaşımındaki gecikmeler, kullanılması gerekenleri etkileyebilir ve bu da proje genelinde kartopu etkisine neden olabilir.

Bu paylaşılan bilgi, ISO 19650'de ele alınan kavramlarla birlikte, bilgilerin yaratılması için gereken kuralları ve kısıtlamaları sağlar. Projenin bilgi üretimi yöntemleri ve işlemleri, CDE içinde işbirliği için kurallar koyduklarından dolayı özellikle önemlidir. Bilgi, projenin bilgi standardına uygun olarak oluşturulmalıdır. Mümkün olduğunda açık veri formatlarını kullanarak diğer teknolojilerle başarılı şekilde bilgi alışverişi sağlanmalıdır (ISO 19650-1 madde 6.1 ve ISO 19650-2 madde 5.1.6’ya bakınız).
 
Bilginin paylaşılması aynı zamanda bilginin (geometrik modelleri de içerir ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere) başka amaçlar için birleştirilmesine izin verir. Buna örneğin maliyet analizi, proje programlama ve enerji kullanımını anlama sayılabilir. Bu, sağlama takımları arasında, önder olarak atanan taraflarca eşgüdümlü olmalı ve genel olarak atayan taraf tarafından yönetilmelidir.

Bu görevlerle birlikte yapılması gereken birkaç inceleme katmanı vardır ve bunlar ISO 19650-2, 5.6.3 - 5.6.5 ve 5.7.1 - 5.7.4 maddelerinde belirtilmiştir. Hem zaman hem de maliyeti etkileyebilecek, proje boyunca sızan hataları azaltmak için bilgi değişimlerinden önce bilgilerin gözden geçirilmesi önemlidir. Bu, bireysel görev takımı kendi bilgilerini ve ayrıca ana atanan ve atayan tarafın (örneğin mekânsal koordinasyon ve bilgi uyumu gibi) çoklu bilgi kaynaklarının incelemelerini içerir. Bu gözden geçirmeler, tasarım sırasında devam eden sorunlardan kaçınmanın yerine geçmemelidir.

Bilgi inceleme süreçleri ve işlemleri, sağlama takımının BIM Uygulama Planında belirtilmelidir. (ISO 19650-2 5.3.2 ve 5.4.1 maddelerine bakınız)

Atayan tarafın temel karar noktalarında yapılan son kabul incelemeleri, sağlanan bilgilerin ilk koşullarla karşılaştırılmasını kolaylaştırmalıdır. Bu, performans farkını azaltmaya yardımcı olur, böylece devir tesliminde

Ayrıca Ek C, bölüm E.3’e bakiniz.

6.0 Bilginin uygulamalı yönetiminin açıklanması

Bu bölüm, Ortak Veri Ortamı iş akışı, bilgiyi birleştirme fikri, üstveri kullanımı ve sınıflandırma içermek  üzere ISO 19650'nin uygulamasının arkasındaki uygulanabilirlikler açısından biraz daha ayrıntılı olarak ele alınmaktadır. Ayrıca, ne kadar bilgi verileceğini açıklamak için yeni bir “bilgi ihtiyacı düzeyi” kavramını da tanımlamaktadır.

6.1 Ortak veri ortamlarının anlaşılması      

ISO 19650-1 3.3.15 maddesinde Ortak Veri Ortamı (CDE) tanımlanmıştır.

ISO 19650-1 daha sonra bir CDE iş akışı (yani süreç) ve çözüm (teknoloji) arasında ayrım yapar. Bu, bir CDE’nin ne olduğunu ve rolünü nasıl oynadığını anlamaya yardımcı olur. Bir CDE, bilgiye ihtiyaç duydukları zaman ihtiyaç duydukları bilginin yönetilmesini ve kullanıma hazır olmasını sağlayan süreçleri desteklemek için çözümler kullanır.

CDE kavramı yeni değil. Entegre çözümler ve iş akışları kullanarak bilgi üretimi ve alışverişinde disiplinli ve işbirliğine dayalı bir yaklaşımın önemi, şimdiki standartın yerine geçtiği BS 1192'nin piyasaya sürülmesiyle 2007 yılında resmen tanımlanmıştır.

CDE'nin yalnızca bir teknoloji çözümü olduğu ve her zaman tek çözüm olduğu konusunda yaygın bir iş yanılgısı vardır. ISO 19650-1 11.1 maddesi, bir dizi teknolojinin gerekli olabileceğini açıklar. Bu nedenle, ihtiyaç duyulan işlevselliği ve tek veya çoklu sistemlerin bir projenin başlarında bu işlevi nasıl destekleyebileceğini belirlemek önemlidir. Birden fazla sistemin gerekli olduğu yerlerde, gerektiğinde birbirleriyle nasıl etkileşime girdikleri dikkate alınmalıdır.

CDE kavramının bir teknoloji veya çözüm olduğu konusundaki yaygın yanlış görüş, süreç veya “iş akışı” olan en önemli yönünü gölgede bırakmaktadır. CDE'yi temel olarak tanımlayan bu “Çözüm” ve “İş Akışı” birleşimidir ( ISO 19650-1, madde 3.3.15 Not 1’e bakınız).

ISO 19650-1 şekil 10, bu kavramı, bilgilerin sürekli olarak arşivlendiği sırada İşlemde, Paylaşılmış ve Yayımlanan gibi çeşitli durumlarda mevcut olan basit bir grafik şeklinde göstermektedir. Bu ilke ISO19650-1 12 maddesinde ayrıntılı olarak açıklanmaktadır.

Önerilen CDE iş akışı işlemlerinin nasıl uygulandığı, proje bazında bir projede göz önünde bulundurulmalıdır. Durum kodları gibi Ulusal Ek'te yer alan işlemlere atıfta bulunulmalıdır. Çeşitli durumların her birinde, CDE çözümlerinin entegre bir süreçte etkileşime girme şekillerinin karmaşıklık ve tip olarak değişebileceği göz önünde bulundurulmalıdır.

Ayrıca Ek C, bölüm E.4’e bakınız.

6.2 Bilgi modellerinin açıklanması   

Bilgi modelleri bir veya daha fazla bilgi deposundan oluşur. “Model” teriminin soyut anlamda anlaşılması çok önemlidir. Bir bilgi modeli sadece tek veya birleşik geometrik model değil, aynı zamanda yaratıldıkları veya sunuldukları bir bilgi depoları topluluğudur. Bilgi modelleri varlık, proje ve sağlama takımı düzeylerinde mevcuttur.

ISO 19650-1 3.3.12 maddesinde bir bilgi deposu tanımlanmıştır. Daha dijital ve otomatik çalışma yöntemlerini desteklemek için ISO 19650 standartları, bilgi depolarının standart tanımlı kurallar etrafında oluşturulmasını ve düzenlenmesini talep eder.

Sağlanabilir bilgi planlarının tanımlanması sürecinde bu depolara benzersiz bir kimlik verilmiştir ve belirli sağlanabilirler haline getirilmiştir.

6.3 Bilgi deposu kırılım yapısı ve birlik stratejisi     

Birlik stratejisi, atayan taraf (proje düzeyinde) ve önder olarak atanan tarafın (sağlama takımı açısından) belirlediği, bilgi modelinin üretimi yapmak için nasıl ve neden bölündüğü ile ilgili üst düzey bir tanımdır ve bilginin yönetimini daha kolay yapar (ISO 19650-1 madde 10.4’e bakınız). Bu, güvenlik konuları, mekânsal koordinasyon veya bilgi aktarımı içermek üzere bir dizi farklı amaç için olabilir.

Bir bilgi deposu kırılım yapısı, atamalar içinde ve proje boyunca birlikte atanıp yaratılabilecek daha küçük, yönetilebilir bilgi birimlerini tanımlamanın daha ayrıntılı bir yoludur.

Birlikte, yönetim stratejisi ve bilgi kırılım yapısı, bilgi depolarının alınmasına yardım eder ve bilgi depolarının güvenlikle ilgili konular gibi belirli amaçlar için birleştirilmesi ve ayrılması için kurallar sağlar.

Genellikle geometrik modellere uygulanırken, bu yanıltıcıdır;  deponun kırılım yapısı ve birlik stratejisi tüm bilgi türleri için geçerlidir.

6.3.1 Bilgi deposu kırılım yapısı ve birlik stratejisi ihtiyacı 

Gelişen proje bilgi modeli karmaşık olabilir ve birçok bilgi deposu içerebilir. Bir bilgi deposu kırılım yapısı, atanmış olan birden fazla tarafın, aynı anda birbirlerinin bilgisinin üzerine yazılma riskini ortadan kaldırırken, aynı anda bilgi alışverişini kolaylaştıran, farklı depolar içinde aynı anda bilgi oluşturmalarını sağlar.

Daha sonra birlik stratejisi, birleştirilmiş bilgilerle belirli görevlerin üstlenilmesini mümkün kılan çeşitli proje aşamalarında ilgili kısımları bir araya getirir.

6.3.2  ISO 19650’ye göre uygulama 

Bilgi deposu kırılma yapısı bilgi deposunun benzersiz kimliğini yansıtır.

Tüm alanların birbirinden ayrılma ve daha sonra bilgileri bir araya getirme yöntemleri olmasına rağmen, genellikle “Hacim/Sistem” alanı aracılığıyla gerçekleştirilir. Ek yönetim yaklaşımları, bir bilgi deposuna eklenmiş olan ‘Sınıflandırma’ üst verileri yoluyla olabilir.

ISO 19650-1 Ek A, bilgi deposu kırılım yapılarına örnekler verir. Hem bilgi deposu kırılım yapısı hem de birlik stratejisi tüm atanan taraflara, atayan taraf veya BIM Uygulama Planı tarafından sağlanan Standart Yöntem ve İşlemler aracılığıyla ilgili tüm taraflara iletilmelidir.

6.4  Üstveri kullanımı

Bir proje, belirli bir üstverinin doğrudan bir yapım elemanında, bir bilgi deposunda ya da bağlantılı bir veri tabanında ya da ilişkili bir depoda bulunması gerektiğini kabul etmelidir. Üstveri içeriğini, herhangi bir basılı veya görüntülenen malzemeyi bilgi deposundan koymak iyi bir uygulamadır. BS EN ISO 7200, üstverilerin belge başlık bloklarına yerleştirilmesi konusunda kılavuzluk eder. Nerede üstveriler tekrarlanıyorsa, otomatik süreçler yoluyla bu tutarlılığı sağlamak için yönetilmelidir.

Her bir üstveri parçasının özellik adı ve ayrıca, üstverinin tuttuğu değerin biçimlendirilmesine ilişkin standartların yanı sıra tutarlılığı sağlamak için önceden kararlaştırılması gerekir.
Birleşik Krallık’da üstverilere özgü gereklilikleri anlamak için Bölüm 7.2 Ulusal Ek ve ortak veri ortamlarına bakınız.


6.5 Bilgi ihtiyacının Düzeyi   

6.5.1 Bilgi ihtiyacının düzeyi nedir ve neden ihtiyaç duyarız?        

Bilgi bir görevi yerine getirmek veya bir kararı desteklemek gibi bir amaç için gereklidir.

Bilgi ihtiyacının düzeyi, her bilgi alışverişinde bilgiyle ilgili amaçları yerine getirmek için sağlanacak doğru bilgi düzeyini sağlayacak şekilde tanımlanır. Riski artıran çok az bilginin sağlanmasını ve çok fazla bilginin israf edilmesini önlemek önemlidir.

Bilgi ihtiyacının düzeyi, sağlanabilicek her bir bilginin “zenginliğinin” nasıl tanımlanacağının çerçevesini temsil eden geniş bir kavramdır. Geometrik detayların zenginliği ve veri setlerinin zenginliğini içermek üzere, bilgi ihtiyacının düzeyini ifade etmenin birçok farklı yolu vardır.
 
 “Bilgi ihtiyacı düzeyi”nin kısaltılmaması gerektiğini unutmayın.

6.5.2    Bilgi ihtiyacının düzeyi ISO 19650’de nasıl uygulanıyor?    

Bilgi ihtiyacının düzeyi kavramı, ISO 19650-1 madde 11.2'de verilmiştir. Tanımlama yöntemi projenin bilgi standardının bir parçası olarak atayan tarafça belirlenir. Bu yöntem daha sonra her bir atama için Bilgi Alışverişi Gereklilikleri tanımlanırken atayan tarafça uygulanır.

Her bir bilgi deposu için bilgi ihtiyacı düzeyi belirlenir, birlik stratejisi ve bilgi deposu çöküş yapısı tanımlanırken bu dikkate alınmalıdır. Belirtilen bilgi ihtiyacı düzeyinin sağlanması, her sağlama takımı tarafından BIM Uygulama Planı ve Görev Bilgi Sağlama Planlarına kaydedilir.

Bilgi ihtiyacının düzeyi tanımlanmalı böylece doğrulama (yani bilgi deposu var mı?), onay (bilgi deposunun içeriği doğru ve gerektiği gibi tamamıyla) ve orijinal bilgi gerekliliklerine karşı bilgi modelleri hem insanlar hem de teknoloji tarafından okunabilecek şekilde tanımlanmış olur. Teknolojinin kullanımı, süreci otomatikleştirmek ve insan hatasını azaltmak için teşvik edilir; örneğin, bir veri şeması etrafındaki bilgi ihtiyacı düzeyini belirleme ve verilerin projenin bilgi standardındaki adlandırma gerekliliklerini karşılayıp karşılamadığını kontrol etmek için otomatik kuralları kullanma teşvik edilir.

Bilgi ihtiyacının düzeyini tanımlamanın ve belirtmenin çeşitli yolları vardır. Şu anda Birleşik Krallık'ta, birçok sistem ve ürün için NBS Araç Kitinde Detay Düzeyi ve Bilgi Düzeyi için tanımlamalar bulunmaktadır. Bu, bir bilgi ihtiyacı çerçevesi düzeyine bir örnektir. Yazım sırasında bilgi ihtiyacı düzeyi konusunda CEN (Avrupa standartları) ile de yapılmış daha ileri çalışmalar da vardır.

6.6 Bilginin düzenlenmesi (sınıflandırılması)

6.6.1 Varlıkların ve projelerin sınıflandırma sistemleri      

Sınıflandırma sistemleri, aynı konuya ait veya uygulanabilecek nesnelerin veya eşyaların listesidir. Bir sınıflandırma sistemi, daha fazla alt gruba ayrılırken aşamalı olarak çok parçalı olabilen organize bir yapı üzerine kurulabilir.

Örneğin, NBS bir sınıflandırma sistemini “bir üniversite kampüsünden veya yol ağından zemini veya kaldırım ünitesine kadar ‘her şeyin’ sınıflandırmasını destekleyen hiyerarşik bir tablo olarak” tanımlamaktadır.

6.6.2 Sınıflandırmanın gereği                     

Dosyalamamız, düzeltmemiz ve atıfta bulunmamız gereken çok miktarda karmaşık bilgiye sahibiz. Bu, özellikle farklı terminoloji kullanan geniş bir bilgi derinliği ve uzmanlık alanı gerektirecek bir yapım projesi için geçerlidir. Sınıflandırma, bu bilgiyi kontrollü ve tutarlı bir şekilde sipariş etmemize, uzmanlıklar arasında ortak bir anlayış oluşturmamıza olanak sağlar.

Bir çeşit kod, benzer özelliklere sahip bilgilerin gruplandırılmasına izin veren sınıflandırma yapısını oluşturabilir.

Buna güzel bir örnek, benzer konularda kitapların kataloglanmasında kullanılan bir sistem olan Dewey Ondalık Sınıflandırmasıdır. Sınıflandırmayı, insanların kitapları aramasını ve sıralamasını sağlayan etiketler olarak atar. Dijital olarak, aynı kavramı, bilgileri aramak, filtrelemek ve sıralamak için teknolojiyi kullanmamıza izin vermek için üstverileri kullanarak alıyoruz.

6.6.3 Sınıflandırma ISO 19560'da nasıl uygulanır?  

ISO 19650-1: 2018, sınıflandırmanın ISO 12006-2 ile uyumlu olmasını önerir. Bu standart uluslararası sınıflandırma sistemlerinin çerçevesini tanımlar. Her ülke veya bölgenin bu standarda göre kendi sürümü olabilir ve Birleşik Krallık’da bu sınıflandırma sistemi (NBS tarafından yazılan-buraya bakınız) Uniclass 2015'tir. Bu, yapım elemanları, etkinlikler, roller, mekânlar ve hatta tüm tesis şeklinde olup olmadığına bakılmaksızın tüm bilgi formlarına uygulanabilir. Nesne bilgileri ISO 12006-3 ile uyumlu olmalıdır.

Ortak Veri Ortamı içindeki bilgilerin indekslenmesine ve alınmasına izin vermek için, ISO19650-2, 5.1.7 maddesi her bir bilgi deposunun bir üstveri niteliği kullanılarak sınıflandırılması gerektiğini belirtir. Ayrıca, bilgileri RICS Yeni Ölçüm Kuralları standartlarında bulunan ölçüm kuralları veya SFG20⁷ bakım standardı gibi diğer endüstri tabanlı sınıflandırma sistemleri veya yapılandırılmış, kodlanmış listelerle eşleştirmemize izin verir.

7 SFG20, BESA standardı teknik bakım programları için ürün adıdır

Bundan sonraki yazımızda  “Ulusal Ekin Açıklanması, Özet, Ekler “  anlatılacaktır. 

                 
Paylaş:
E-BÜLTEN KAYIT
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
Sosyal Medyada Bizi Takip Edin!
E-Bülten Kayıt