Yazı Dizisi-1

Engin Cebeci

Aydınlatmayı bir bilim dalı olarak ele alırsak, Aydınlatma biliminin insanların teknik aydınlatma ürünlerine verdiği tepkiye dayandığını söylememiz yanlış olmayacaktır. Aydınlatmayı böylesine özel ve ilginç kılanda insan ve teknik ürün arasındaki bu ilişkidir. Bunun sonucu olarakta bir çok farklı meslek ve eğitimden insanın aydınlatma ile ilgilendiğini görmekteyiz. Teknik, artistik, ticari olarak çalışan bir çok insanın aydınlatmanın temel kavramları hakkında bilgi sahibi olmasının onlara yapacağını katkıda kaçınılmazdır. Bu nedenle başlangıçta azda olsa aydınlatmanın temel kavramlarından bahsetmenin doğru olacağını düşündüm.
Bu ilk yazının konu başlıklarını olarak; ışık nedir, görme nasıl oluşur, yapay ışık nasıl üretilir konuları ele alınacaktır. İkinci yazıda ise armatürlerde optik yapı kullanılarak ışık nasıl istenilen yerlere iletilir, tipik aydınlatma büyüklükleri, renk konuları yer alacaktır.
Işık, tanecik ya da dalga içeren bir çeşit elektromanyetik radyasyondur. Bu teoriye göre ışık, her yerde var olan, elektrik ve manyetik alanda yayılan, kaynağından çıktıktan sonra, bir etken tarafından kesintiye uğramadıkça her yöne dağılan bir çeşit elektromanyetik radyasyondur.
Maxwell’in bu teoremi bizi çok iyi bildiğimiz elektromanyetik specturuma götürmektedir.



Elektromanyetik spekturum çok geniş bir aralığa sahiptir ve bu aralığın içinde çok küçük bir alanda 380 – 780 nm arasında ışığı görebilmekteyiz. Bir nano metreyi tanımlamak gerekirse milimetrenin milyonda biri olarak düşünebilirsiniz. Değişik dalga boylarında değişik renkleri algılamaktayızdır.
Kırmızı 630 – 780
Portakal 600 – 630
Sarı 565 – 600
Yeşil 500 – 565
Mavi 435 – 500
Mor 380 – 435

Bir diğer teori ise Elektromanyetik Quantum teorisidir. Max Planck 1900 lerin başında bu teoremi ortaya atmıştır.

Işık Nasıl Üretilir

Yapay aydınlatmada 3 yöntem mevcuttur
1-Termal yayınım
Gövde ısısının artması sonucu ışık yayan cisimler termal yayınım ile ışık üretirler. Bunun en önemli örneği enkandesan lambalardır.
2-Gaz Desarjı
Gazlar çok yüksek basınç altında olmadıkları sürece ısıtıldıklarında ışık yaymazlar. Işık oluşması için gazın içinden elektronların geçmesi gerekmektedir.



3-Yarı iletken (LED)
Bütün yarı iletkenler elektromanyetik yayınım yapmaktadırlar. Aydınlatma amaçlı kullanılan yarı iletkenler 380 – 780nm arasında yayınım yapan diyotlar olduğu için bunun sonucunda ışık elde edilmektedir. Kullanılan malzemeye bağlı olarakta farklı renkte ışık ortaya çıkmaktadır.





Bir sonraki yazıda, armatürlerde optik yapı kullanılarak ışık nasıl istenilen yerlere iletilir, tipik aydınlatma büyüklükleri, renk konuları yer alacaktır.