×

Artık Akım Koruma Cihazları ile Toprak Hata Akımlarına Karşı Koruma Yazı Dizisi-3


Artık  Akım Koruma Cihazları ile Toprak Hata Akımlarına Karşı Koruma


Yazı Dizisi-3


Alper Çelebi




Yazı dizimizin bu bölümünde, artık akım koruma için referans standartlardan ve farklı elektrik dağıtım sistemlerinde oluşan hata akımlarından korunma tekniklerinden bahsedeceğiz.

Bölüm-3: Referans Standartlar

1906'da kurulan IEC (Uluslararası Elektroteknik Komisyonu), tüm elektrik, elektronik ve ilgili teknolojiler için Uluslararası Standartların hazırlayan ve yayınlayan dünyanın önde gelen kuruluşudur.

Tüm IEC Uluslararası Standartları, fikir birliğine dayalı olup, IEC çalışmalarına katılan her ülkenin kilit paydaşlarının ihtiyaçlarını temsil etmektedir. Her üye ülke, ne kadar büyük ya da küçük olursa olsun, bir IEC Uluslararası Standardına giren konularda bir oy ve söz hakkına sahiptir. IEC standartları dünyadaki hemen hemen bütün ülkeler tarafından kabul edilmektedir.

IEC standardı, ilgili EN standartlarını yayınlayan CENELEC (Avrupa Elektrik Standardizasyon Komitesi) tarafından Avrupa'da kapsanmaktadır. CENELEC'e atıfta bulunan her ulus, EN standartlarını ulusal standartlara çevirir.

IEC 60364 "Binalarda Elektrik Tesisatı" standardı, bugün dünyada alçak gerilim elektrik tesisatları için temel referans standarttır. Koruma gerekliliklerinin temel esaslarını içerir.

Standart; birçok ülkede, olduğu gibi ya da yerel uyarlamalarla benimsenmiştir. Kullanım ve yönetmelikler ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir.

Günümüzde Artık Akım Cihazları dünyanın hemen hemen tüm bölgelerinde zorunludur.

Artık Akım Cihazları (RCD) için ürünleri kapsayan standartlar aşağıdaki gibidir:

– IEC 61008-1: Artık akımla çalışan devre kesiciler - Ayrılmaz bir bütün halinde aşırı akım koruması bulunmayan- Ev ve benzeri yerlerde kullanılan (RCCB) - Bölüm 1: Genel kurallar

– IEC 61009-1: Artık akımla çalışan devre kesiciler - Ayrılmaz bir bütün halinde aşırı akım koruması bulunan - Evlerde ve benzeri yerlerde kullanılan (rcbo) - Bölüm 1: Genel kurallar

– IEC 60947-2: Alçak gerilim anahtarlama düzeni ve kontrol düzeni - bölüm 2: Devre kesiciler

- Ek B, Artık Akım Cihazlarını Birleştiren Devre Kesiciler

- Ek M, Toprak kaçağı rölesi

– IEC 62423 ed.2: Tip F ve Tip B Tamamlayıcı aşırı akım koruma cihazları olan ve olmayan artık akımla çalışan devre kesiciler

– IEC 62020: Elektrikli aksesuarlar - Ev ve benzeri kullanımlar için artık akım monitörleri (RCM)

– IEC/TR 60755 ed. 2: Artık akımla çalışan koruyucu düzenler-Genel kurallar

– IEC/TR 62350: Ev ve benzeri yerlerde kullanılan artık akım ile çalışan koruyucu cihazların (RCD) doğru kullanımı için rehberlik



Bölüm-4: Artık Akım Koruma Cihazları ile Koruma

TT sistemler

IEC 60364-4-41  gerekliliklerine göre, koruyucu tertibatlar topraklama düzenlemesi ile koordine edilmelidir.


Şekil-1: TT sistemlerde toprak hata akımı




TT sistemlerde kullanılan beslemenin otomatik olarak kesilmesi ile koruma, hassasiyeti aşağıdaki şekilde hesap edilen artık akım koruma cihazları ile yapılır:

RA x IΔn ≤ 50 V

Burada:

- RA : tesisatın toprak elektrod direnci ile ve açıkta kalan iletken parçaların koruyucu iletkeninin toplamına eşit olan toplam dirençtir [Ω]

- IΔn : artık akım koruma cihazının anma çalışma akımıdır (nominal hassasiyet)

Ayrıca:

- Bu durumda hata empedansı  ihmal edilemez olsa dahi hata koruması sağlanmıştır.

- Artık akım anahtarları arasındaki seçiciliğin gerekli olduğu yerlerde, IEC 60364-5-53 standardı 535.3 numaralı maddeye bakınız.

- RA bilinmiyorsa, yerine ZS kullanılabilir.

- Tablo 41.1'e uygun olarak kesme süreleri, muhtemel artık arıza akımları artık akım cihazının anma çalışma akımından önemli ölçüde daha yüksektir (tipik olarak 5 IΔn).

IEC 60364-4-41, bölüm 411.3.2.2 or 411.3.2.4’de TT sistemlerde koruyucu cihazların dolaylı temasa karşı korumak için maksimum açma sürelerini belirtir:

- Anma akımı 32 A'yi geçmeyen tüm son devreler için maksimum kesme süresi aşağıda belirtilen değerleri aşmayacaktır:


Uo: Nominal faz-toprak arası gerilim




Bundan sonraki yazımızda "TN Sistemler ve IT Sistemler " anlatılacaktır.

Paylaş:
E-BÜLTEN KAYIT
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
Sosyal Medyada Bizi Takip Edin!
E-Bülten Kayıt