×

Alçak Gerilim Devre Kesicilerde Seçicilik Yazı Dizisi – 1 “ Seçicilik nedir ? ”

sec-yd1-crop


Alçak Gerilim Devre Kesicilerde Seçicilik


Yazı Dizisi – 1


“Seçicilik nedir ?”


Hakan Polatkan


Basit bir soruyla başlayalım.


Elektrik tesislerinde koruma cihazlarını niçin kullanıyoruz ?


Bu soruya yaygın olarak “elektrik tesislerinde ortaya çıkan hataları önlemek” cevabı verilmektedir.


Bu cevap hatalı bir cevaptır.  Sigorta, devre kesici veya röle ile yapılan koruma, hataları önleyememektedir. Koruma sistemlerinin doğru şekilde tasarlanması, yüksek nitelikteki cihazların  kullanımı, düzgün şekilde yapılan montaj ve devamında düzenli olarak yapılan bakım faaliyetleri elektrik tesislerindeki hataları önlemektedir.


Elektrik şebekelerinde; hem ekonomik ve fonksiyonel operasyon açısından hem de anormal çalışma koşullarında problemlerin en aza indirgenmesi açısından koruma sistemlerinin doğru şekilde tasarlanması büyük önem taşımaktadır.


Seçicilik birbirine seri bağlı 2 devre kesici arasındaki koordinasyon olup genellikle şebeke tarafındaki devre kesici ve yük tarafındaki devre kesiciler arasında yapılır.


Alçak gerilim devre kesicilerinde seçicilik sağlanarak yapılan tasarım sayesinde;




  • Hatalı bölge hızlıca belirlenir ve kolayca izole edilerek tüm sistemin enerji kesintisi engellenir, servis sürekliliği sağlanır,

  • Kişiler ve tesisatın güvenliği garanti altına alınır,

  • Hasar görmeyen bölümler ve diğer cihazlar üzerindeki hata etkisi ve mekanik kuvvetler sınırlanır,

  • Teknik personel ve yönetimin oluşan hata durumundan hızlıca haberdar olması sağlanır,

  • Güvenilirlik, basitlik ve maliyet optimizasyonu gerçekleşir.


sec-yd1-1


Seçiciliğin olmadığı soldaki resimde görüldüğü üzere, aşırı akım veya kısa devre oluşması durumunda, kaynağa doğru tüm kesiciler açma yaparak diğer devreler ve cihazlar gereksiz devre dışı kalmaktadır. Ayrıca seçiciliğin olmadığı durumda, teknik personel hatanın kaynağını tespit etmekte zorluk çekecektir. Seçiciliğin olduğu sağdaki resimde ise, ilgili devre kesicinin hatalı bölgeyi izole etmesi sayesinde tüm sistemin enerji kesintisi engellenmiş, servis sürekliliği sağlanmıştır. Seçiciliğin olduğu durumda, teknik personel hatanın kaynağını kolayca tespit edebilmektedir.

Alçak gerilim devre kesicilerinde seçicilik tanımı “IEC 60947-1 Alçak gerilim anahtarlama düzeni ve kontrol düzeni – Bölüm 1: Genel kurallar” bölümünde yapılmıştır. Buna göre seçiciliğin sağlanması; birçok koruma cihazı seri bağlandığında ve servis sürekliliği gerektiğinde, koruma cihazlarının fonksiyonları hata anında sadece hatalı olan bölümünün şebekeden izole edilmesini sağlayacak şekilde belirlenmesi ile mümkün olmaktadır.

“IEC 60947-2 – Alçak gerilim anahtarlama düzeni ve kontrol düzeni – Bölüm 2: Devre kesiciler” bölümünde ise seçicilik tam seçicilik ve kısmi seçicilik olmak üzere 2 bölüme ayrılmaktadır.

- Tam seçicilik(2.17.2): İki koruma cihazı seri bağlandığında, yük tarafındaki koruma cihazının diğer cihazın açmasına izin vermeksizin tam koruma yaptığı durumdur.

- Kısmi seçicilik (2.17.3):  İki koruma cihazı seri bağlandığında, yük tarafındaki koruma cihazının diğer cihazın açmasına izin vermeksizin belirli bir akım seviyesine kadar koruma yaptığı durumdur.


A ile B birbirine seri bağlı iki devre kesici;


sec-yd1-2



İki devre kesici arasında tam seçiciliğin sağlanması, en düşük Icu(1) değerine sahip olan devre kesiciye göre belirlenerek yapılır, çünkü tesisatta meydana gelebilecek kısa devre akımı bu Icu değerine eşit veya bundan küçük olacaktır.

Eğer iki devre kesici arasında belirli bir Is değerine kadar seçicilikten bahsediliyorsa, buna kısmi seçicilik adı verilir. Is seçicilik sınır akımı değeri Icu değerinden daha küçüktür.

Bundan sonraki yazımızda “zaman-akım bazlı seçicilik” anlatılacaktır.

(1)Beyan nihaî kısa devre kesme kapasitesi (Icu): Üretici tarafından verilen, devre kesicinin ilgili beyan işletme geriliminde üst üste iki kez (O-t-CO dizisi şeklinde) kesebileceği en büyük kısa devre değeridir. Açma kapama işlemlerinden sonra devre kesicinin beyan akımını taşıması beklenmez. Etkin değer olarak verilir (r.m.s.).

Açma (O) - Süre (t) – Kapama/Açma (CO)

“Devre Kesicilerde Icu, Ics, Icw ?” ile ilgili yazıyı aşağıdaki link aracılığı ile okuyabilirsiniz.

http://www.elektriktesisatportali.com/devre-kesicilerde-icu-ics-icw/

Paylaş:
E-BÜLTEN KAYIT
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
Sosyal Medyada Bizi Takip Edin!
E-Bülten Kayıt