Veri Merkezlerinde
Deprem Riski ve Etki Analizi
Bölüm-2

Üzeyir Kaluk 

Sismik Aktivite Risk Değerlendirmesi ve Tasarım Kriterleri

Sismik faaliyetin risk ve ölçeğinin belirlenmesi, veri merkezini potansiyel olarak etkileyen riskleri ve olayları değerlendiren genel değerlendirme yaklaşımının bir parçası olarak dahil edilmelidir. Risk değerlendirme yaklaşımıyla ilgili daha fazla rehberlik EN 50600-1'de bulunabilir.

Sismik aktivitenin riskinin ve ölçeğinin belirlenmesinin ardından, uygun etki azaltıcı önlemler alınmalıdır.

Yer Hareketi

Risk değerlendirmesinin temeli, belirli bir coğrafi alanda, belirli bir zaman diliminde ve belirli bir eşiği aşan yer hareketi yoğunluğuyla bir deprem olasılığını tipik olarak gösteren çeşitli ulusal ve bölgesel sismik tehlike haritaları olabilir. Zaman periyotları ve eşikler ülkeden ülkeye değişiklik gösterir, ancak tipik olarak, sırasıyla 0,3g (3m/s2) ila 0,5g (3m/s2) aralığında Tepe Yer İvmesi (PGA) ile 30 ila 50 yıl aralığındadır. 

Belirli bir deprem için, PGA, en belirgin olanı mesafe olan bir dizi parametreye bağlı olarak etkilenen konumlar için farklılık gösterecektir. Tablo 1, tanınan Sismik Şiddet Ölçekleri (SIS) ile ilişkili PGA değerlerinin aralığını göstermektedir.

Tablo 1 – PGA ve SIS

PGA ms2	0,25 – 0,80		0,80 – 1,40	1,40 – 2,50	2,50 – 3,15	3,15 – 4,00	>4,00 m/s2
Mercalli SIS	V – VII		V – VIII	VI - IX	VII – X	IX – X	X - XII
Japanesse SIS shindo	4		5		6		7
			5 alt	5 üst	6 alt	6 üst
	3,5 – 3,9	4,0 – 4,4	4,5 – 4,9	5,0 – 5,4	5,5 – 6,0	6,0 – 6,4	>6,5

Bir SIS, olası hasar türüyle ilişkilendirilir ve Tablo 2 ise belirli bir PGA değeriyle ilişkili hasar türünü gösterir.

Tablo 2

PGA Aralığı	Binalara Etkisi	Dış Mekanlara Etkisi	Tesistatlara Etkisi
0,25 – 0,80	Normal binalar hafif hasar alabilir. Depreme dayanıklı yapılar, büyük olasılıkla hasar görmeyecektir.	Toprak kayması ya da çatlak oluşmaz.	Birincil güç kaynağı kısa bir süre için arızalanabilir.
0,80 – 1,40	Normal binaların duvarlarında çatlaklar oluşur. Depreme dayanıklı binalar hafif hasar görür.	Yumuşak zeminde çatlaklar oluşabilir. Kaya düşmeleri ve küçük toprak kaymaları meydana gelebilir.	Birincil güç kaynağı kesilebilir. Güvenlik cihazları gaz beslemesini kesebilir. Su boruları hasar görebilir ve besleme kesilebilir.
1,40 – 2,50	Normal binaların duvarlarında orta ila büyük ölçeklerde çatlaklar oluşur. Depreme dayanıklı binaların kirişleri ve sütunları çatlayabilir.	Yumuşak zeminde çatlaklar oluşabilir. Kaya düşmeleri ve küçük toprak kaymaları meydana gelir.	Birincil güç kaynağı kesilebilir. Bazı bölgelerde gaz boruları ve su şebekeleri hasar alır ve beslemeler / kaynaklar kesilir.
2,50 – 3,15	Normal binaların duvarlarında ağır hasarlar oluşabilir ve binalar yıkılabilir. Depreme dayanıklı binalar duvarlarında büyük çatlaklara maruz kalabilir ve orta derecede hasar görür. Bazı binalarda duvar karoları ve pencere camları zarar görür ve düşer.	Yerde küçük ila orta çatlaklar belirir ve daha büyük toprak kaymaları meydana gelir.	Birincil güç kaynağı kesilebilir. Bazı bölgelerde gaz boruları ve su şebekeleri hasar alır ve geniş çapta kesintiler meydana gelir.
3,15 – 4,00	Duvarlar çöker veya ciddi şekilde hasar görür. Normal binalar çöker. Depreme dayanıklı binalar ciddi hasar görür.	Yerde çatlaklar belirir ve toprak kaymaları meydana gelir.	Birincil güç kaynağı kesilebilir. Bazı bölgelerde gaz boruları ve su şebekeleri hasar alır ve geniş çapta kesintiler meydana gelir.
>4,00	Çoğu veya tüm binalar ciddi hasar görür.	Zemin, büyük çatlaklar ve yarıklar tarafından önemli ölçüde bozulur ve topografik özellikleri değiştirebilen şev yenilmeleri ve heyelanlar meydana gelir.	Elektrik, gaz ve su kaynakları kesilir.
NOT 1: Bu Tablodaki normal binalar depreme dayanıklı özelliği olmayan yapılardır. NOT 2: 3,15'lik PGA, "hasarı" "ciddi hasar"dan ayırmak için yaygın olarak kullanılan sınırdır.

Zemin Stabilitesi /Kararlılığı 

Sismik aktiviteyi takiben zemin sıvılaşması, Şekil 2'deki şemada gösterildiği gibi binalar ve diğer yapılar için risk teşkil eder.