Ülkemizde Yangın Tespit Teknolojileri Uygulamalarının İyileştirilmesi Üzerine
 
Yazı Dizisi-1

Özcan Uğurlu

 

Ülkemizde yangın algılama ve uyarı sistemleri uygulamalarının çoğunlukla yanlışlıklar içerdiğini ya da eksikleri olduğunu belirtmek haddini aşan bir tespit olmasa gerek. Konu ile ilintili tarafların birçok yerde sorunun kaynağına dair tespitlerini ya da bu teknolojileri doğru ve eksiksiz kullanma adına çözümlerini duyarız.

Genelde; ihtiyacı doğru belirlenmemiş, projesi ilgili standartlara ve yönetmeliklere uygun olmayan bir binanın, yangın algılama ve alarm sistemi üretici firma ya da temsilcisinden temin edilmektedir. Fiziksel olarak montajları yapılan cihazların üreticisi ya da temsilcisi tarafından çalışır hale getirilmesi talep edilmektedir. Kullanıcı sorumlu atamamaktadır ve bakım anlaşması yapmak istenmemektedir. Ancak tüm sorumluluk ve bakım işlemlerinin malzeme tedarik edilen nokta tarafından yapılması talep edilmektedir. Bir sorun oluştuğunda da; proje, uygulama, kontrol ve işletme süreçlerindeki taraflara soru sorulmaksızın, üreticinin ya da temsilcinin tüm yanlışlıktan sorumlu olduğu sonucu çıkarılmaktadır. Sorun bu şekilde algılandığı sürece, çözüme dair sağlıklı yorum geliştirilmesini beklememeliyiz.

Bu yayında yangın algılama ve uyarı sistemleri uygulamalarının doğru yapılmasının sürecini ortaya koyup, bu süreci uygulamakta niyet, bilgi, beceri ve sorumluluklarını yerine getirme açılarından nerelerde eksik kaldığımızı öncelikle başlıklar halinde belirlemeye çalıştım. İlerleyen günlerde her bir aşamayı ele alıp, çözüm önerilerini sunacağım.

Bilindiği üzere ülkemiz AB uyumu sürecinde Avrupa standartlarını baz almakta, hatta olduğu gibi kabul etmektedir. CENELEC tarafından kabul edilen CEN/TS 54-14 (2004) standardı esas alınarak, TSE Mühendislik Hizmetleri İhtisas Grubu’nca TS CEN/TS 54-14 Standardı hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 31 Ocak 2008 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir. “TS CEN/TS 54-14 Yangın algılama ve yangın alarm sistemleri - Bölüm 14: Planlama, tasarım, montaj, işletmeye alma, kullanım ve bakım için kılavuz bilgiler” olarak yürürlüğe girmiştir.

Adı geçen yayın kılavuz niteliğinde olup, mecburi değildir. Ancak önsözünde de belirtildiği gibi mecburi bir yönetmelik ya da standardın atfetmesi ile mecburi hale gelir. Ülkemizde de geçerli olan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’in 75. Maddesinde bu standarda atıf yapıldığı için bu anlamda mecburi hale gelmiştir.

Bu standarda göre yangın algılama ve alarm sistemlerinin tesis edilmesi süreci; ihtiyaçların belirlenmesi, planlama ve tasarım, montaj, hizmete alma ve doğrulama, üçüncü taraf onayı (isteğe bağlı), kullanım ve son olarak bakım aşamalarından oluşmaktadır. Standartta her bir aşamanın farklı uzmanlıklarca yapılacağının düşünüldüğü özel olarak belirtilmiştir. Bu aşamaların eksiksiz olarak yerine getirilmesi sonucunda yangın algılama ve alarm sisteminin doğru, eksiksiz ve sürekliliğinin sağlanması hedeflenmiş, bu hedefe ulaşan binanın kullanımına izin verilmesi esası ve onay mekanizmaları oluşturulmuştur. Avrupa ülkeleri tarif edilen bu süreci ve aşamalarını eksiksiz olarak yerine getirerek yangın algılama ve alarm sistemlerinin doğru ve eksiksiz yapılmasını büyük oranda sağlayabilmektedirler.

Dolayısıyla sürece dair doğru olarak kabul ettiğimiz her bir aşamayı teker teker ele alıp, bu aşamaların her birindeki niyet, bilgi, beceri ve sorumluluk eksikliklerini ortaya koyup, bunların iyileştirilmesi için tarafların yapması gerekenlerini belirlemeli ve en kısa sürede hayata geçirmeliyiz.


Bir sonraki yayında ihtiyacı belirleme ile planlama ve tasarım aşamalarında yanlışlarımızı ve eksiklerimizi, çözümleri ele almaya çalışacağım.