×

Su Sisi Sistemleri İçin EN 14972 Serisi Avrupa Standardları




Su Sisi Sistemleri İçin EN 14972 Serisi  Avrupa Standardları 

Tercüme 
Aral Ekrem Uzun 

 
Uzun zamandır beklenen Avrupa su sisi standartlarından  EN 14972-1, 23 Aralık 2020'de yayınlandı. Su sisi sistemlerinin yangın danışmanları, tasarımcıları ve montajcılarının artık kullanabilecekleri bir standardı var ve çalışmalarını sprinkler sistemleri standardından çok farklı olmayan bir temele dayandırıyorlar. Temel fark, su sisinin performansa dayalı olması ve sprinkler sistemlerinin yaptığı gibi gerekli minimum su yoğunluğunu şart koşmamasıdır. Uluslararası Su Sisi Derneği (IWMA) Genel Müdürü Bettina McDowell yaptığı açıklamada “Yerleşik uygulamaları içeren yerinde bir Avrupa standardı ile, bu bina koruma teknolojisine (su sisi) artan bir ilgi bekliyoruz. Aslında, çok yakın gelecekte daha fazla binanın su sisi ile tasarlanmasını bekliyorum” dedi. 

Bir firmanın Ar-Ge, servis, ÇSG & Kalite Global Direktörü Henrik Bygbjerg bu görüşü destekliyor ve ekliyor: "Su sisi için onaylanmış bir Avrupa standardı olması çok önemlidir. Daha fazla bina, onlarca yıl boyunca kapsamlı tam ölçekli testler yoluyla zaten kanıtlanmış ve test edilmiş bir teknolojiyi tercih edecek.” Bir firmanın mühendislik direktörü Markku Vuorisalo şunları ekliyor: “EN 14972'nin yayınlanması endüstri için kesinlikle önemli bir başarıdır ve tüm endüstrinin çalışma şeklini değiştirmesi beklenmektedir. Uyumlaştırılmış test protokolleri sistemleri karşılaştırmayı kolaylaştırıyor, esneklik sağlayacak üçüncü parti onaylara her zaman ihtiyaç duyulmayabilir.”

Bir grubun su sisi için bir Avrupa standardı üzerinde çalışmaya başlamasının üzerinden 20 yıldan fazla zaman geçti. Bu grup, TC 191 bünyesinde WG5 (sprinkler sistemleri) altında konumlandırılan TG3'tür. TG3, Avrupa Standardizasyon Komitesi olan CEN içindeki sabit yangınla mücadele sistemlerinden sorumlu bir teknik birimdir. 

2008 yılında ilk teknik şartname yayınlandı, ardından 2011 yılında ikincisi yayınlandı. 2016 yılında su sisi sistemleri için çalışma grubu oluşturuldu ve WG10 kuruldu. Ve son olarak, Avrupa Standardı EN 14972-1:2020'nin ilk bölümü yayınlandı. Belge, her tür sabit su sisi sisteminin tasarımı, kurulumu, denetimi ve bakımı için gereksinimleri sıralar ve tavsiyeleri listeler. CEN üyelerinin belgeyi ulusal bir standart olarak uygulamak için 30 Haziran 2021'e kadar ve çelişen ulusal standartları geri çekmek için Aralık 2021'e kadar süreleri var.

EN 14972-1:2020, standardizasyon çalışmalarına paralel olarak belge kapsamında yangın testleri yapan su sisi üreticilerine fayda sağlayacaktır. Önleme Sistemleri Yönetim Kurulu Başkanı Erling Mengshoel, 2013'ten beri Norveç'i CEN grubunda temsil ediyor. Kendisi diyor ki “Su sisi, son yıllarda istikrarlı bir şekilde önemli bir pazar payı kazanmış olsa da, standart önemli bir kilometre taşıdır. Dünyada kişi başına en fazla sprinkler uygulanan ülke olan Norveç'te, su sisi an itibariyle konut sprinkler pazarının yaklaşık %10'unu temsil ediyor.”

En başından beri, IWMA temsilcileri tarafsızlığı sağlamıştır. Bettina McDowell diyor ki "TG3 ve sonrasında, paydaşların bir araya gelmesiyle oluşan WG10'da, tüm katkıda bulunanlar eşitti ve elbette hala eşit kabul ediliyor" diyor.

Perde arkasındaki bitmek bilmeyen ve devam ettirilen çabalar, teknolojinin gerçek dünyada kullanılmasına yardımcı oldu. Kuşkusuz, yangınları söndürmek için nispeten daha az miktarda su kullanma fikri hemen ortaya çıkmadı. 1880'de, F.E. Myers, küçük orman yangınlarıyla savaşmak için damlacıklar üreten marpuçlu bir sırt çantası sistemi ürettiğinden beri, teknoloji çok büyük bir gelişme gösterdi ve çok yol kat etti. Bugün Manhattan'ın merkezindeki Aziz Patrick Kilisesi, Milano'daki La Scala, Mekke'deki saat kulesi, Venedik'teki San Marco Bazilikası, Oxford Üniversitesi’ndeki Bodleian Kütüphanesi arşivi ve Windsor Kalesi gibi su sisi sistemleriyle korunan birçok ünlü bina ve mekan var. Ayrıca, Birleşik Krallık ile kıta arasındaki Eurotunnel su sisi ile korunmaktadır. Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) bile portatif su sisi yangın söndürücüler taşımaktadır.

Ayrıca Kuzey İrlanda, Belfast'taki Queens Üniversitesi'nin genişletilmesi sırasında, 10.000 m2'lik yeni ek binada sabit bir yangın söndürme sisteminin kurulmasına karar verildi.

Kurumun bünyesinde çok değerli elektrikli ekipmanların bulunduğu bir kanser araştırma merkezi bulunmakta ve su sisi sistemi ile su hasarı riski minimuma indirilmekte, bu da yangın durumunda daha kısa kesintilere neden olmaktadır.

Su sisi kararını verirken yeni yapılan ek binanın estetik görünümü önemliydi. VID Fire-Kill CEO'su Alex Palle şöyle açıklıyor: “FIREKILL düşük basınçlı su sisi nozulları yarı gizli tasarımı, modern mimari yapının çevresiyle mükemmel bir uyum sağladığından, su sisi sistemimizin estetik tasarım gereksinimlerini karşıladı. Yangından korunma gereksinimlerinin yanı sıra nozullardan dağıtılan suyun azaltılması gereksinimi sebebiyle de projemiz için seçilmiştir.”

VID Fire-Kill EN 14972'yi referans alarak,  EN 14972 bölüm 2, 4 ve 5 ile uyumlu otomatik nozul kullanımı ve EN 14972 bölüm 10 ile uyumlu bir atriyum sistemi dahil olmak üzere EN 14972 bölüm 1 ile uyumlu bir sistem sağladı.
 
 
EN14972 kısım 10’a göre atriyum korunumu örneği. Resim VID Fire-Kill’den alınmıştır.
 
EN 14972'yi referans alarak su sisi sisteminin kurulduğu bir başka proje ise, Batı Danimarka'da 145.000 m2'lik yeni bir süper hastane kompleksi olan DNV-Gødstrup'tur. İnşaat süreci Eylül 2012'de başladı ve açılışın Mayıs 2021'de açılmıştır.
 
  
Küçük bir pompa ve su deposu örneği – su sisinin sağladığı bir avantaj. Resim VID Fire-Kill'in izniyle.
Hastane 127.000 m2'lik bir somatik bölüm, 13.000 m2'lik bir psikiyatri bölümü ve 5.000 m2'lik bir araştırma ve eğitim merkezinden oluşmaktadır. Son teknoloji hastane, 400'den fazla hasta yatağı sağlayacak.

“Gødstrup Bölge Hastanesi'ndeki belirli alanları korumak için seçilen teknoloji, yüksek basınçlı su sisi yangın söndürme sistemidir. Yüksek basınçlı modüler bir pompa ünitesi, bölüm valfleri, boru tesisatı ve su sisi nozullarından oluşur. Bunun dışında iki  yüksek basınçlı su sisi pompası ünitesi ve 52 bölümü kontrol eden entegre bir akış test sistemi sağladık." diyor Henrik Bygbjerg.

Hastaneyi korumak için yaklaşık 10.000 adet  yüksek basınçlı su sisi nozulu tedarik edildi. Kullanılan nozullar daha önce büyük ölçekli yangın testleriyle amaca uygunluğunu kanıtlamıştı.

DNV-Gødstrup projesi için seçilen sistem, Danimarka Yangın ve Güvenlik Teknolojisi Enstitüsü (DBI) tarafından yayınlanan Danimarka yönetmeliklerine uygundur ve DBI Yönergeleri 254-1 ve DBI 254-2'ye göre onaylanmıştır (her ikisi de EN 14972'ye atıfta bulunmaktadır).

Bettina McDowell şöyle diyor: “Su sisiyle korunan ünlü ve pek ünlü olmayan bina ve projelerin listesi yıllar içinde sürekli olarak uzuyor. Bunun nedenlerinden biri, üreticilerin yıllardır yaptıkları çalışmalarda TS 14972 teknik şartnamesini temel almalarıdır.

Ek bir neden de büyük olasılıkla birçok faydası olmasıdır: Su sisi, çok çeşitli yangın türlerine uygulanabilen bir baskılayıcı maddedir. İnsanlara zarar vermez, yangın üçgeni içerisindeki ısıyı ve oksijeni azaltır ve soğutma etkisi ile yeniden tutuşmayı engeller. Su sisi sistemlerinin kurulumu, tadilatı ve genişletilmesi kolaydır. Bileşenler nispeten küçüktür, çünkü nispeten az miktarda su gereklidir. Damlacıkların boyutu nedeniyle, su sisi iyi dağılır, etkinleştirildikten sonraki saniyeler içinde birçok köşe ve yarığı doldurur.”

Bir firmanın  genel müdürü Ann Micheli şunları ekliyor: “EN 14972-1:2020’nin oluşturulması uzun sürdü ve yayınlanması doğru yönde kayda değer bir adım. Mevzuat ve standartların yeni teknolojilerin ilerlemesinin gerisinde kalması çok sık görülen bir durumdur ve hiçbir yerde su sisi yangın söndürme endüstrisinde olduğu kadar geride kalmadı. Su sisi yangın söndürme sistemleri üreticisi olarak önceliğimiz, müşterilerimizin kalite kontrollü, test edilmiş ve sertifikalı sistemler kurmasını sağlamaktır. Sistemlerimizin test edilip onaylanabileceği, açıkça tanımlanmış test protokolleriyle uyumlu bir Avrupa standardı, Avrupa'daki su sisi çözümlerinin profilini yükseltmeye yardımcı olacaktır. EN 14972, bu boşluğu doldurma potansiyeline sahiptir.”

Bir firmanın  AB'de endüstriyel uygulamalardan sorumlu operasyon müdürü Henrik Gustafson şunları söylüyor: "Standart, su sisi endüstrisi için sabit su sisi sistemlerinin tasarımı, kurulumu, denetimi ve bakımında nasıl çalışılacağı konusunda net bir çerçeve oluşturuyor. Saha uygulamalarında tüm sektöre yardımcı olacak ve önümüzdeki yıllarda piyasada daha fazla su sisi göreceğimizi umuyorum.”

Su sisi sistemleri, korudukları uygulamalar için performansa dayalı testleri temel alır. Standart, binalarda su sisi kullanma kriterlerini ve sistemlerin nasıl test edilip belgelenmesi gerektiğini listeler. 17 bölümden oluşur, 2 ile 17 arasındaki bölümler, su sisi üreticilerinin sistemlerini test etmek zorunda oldukları kabul edilen test protokolleridir. Standarttaki Ek A, yangınları kontrol etme, bastırma veya söndürme yeteneğini kanıtlamak için büyük ölçekli yangın testlerinin nasıl yapılacağına ilişkin yangın testi protokolleri geliştirilebilmesi amacıyla bir kılavuz sağlar.

Birkaçını saymak gerekirse yangın güvenliği mühendisleri, yetkili makamlar, mimarlar ve sigorta şirketleri yürürlükte olan standart ile artık su sisi üreticisine ait sistemin gereksinimleri karşıladığından emin olmak için uyması gereken bir standarda atıfta bulunabilir.

Daha fazla bilgi için www.iwma.net ‘i ziyaret ediniz. 

2020 yılında ve 2021 yılında yayınlanan  EN 14972 serisi standartlar aşağıdadır. 

a) EN 14972-1:2020 
Fixed firefighting systems - Water mist systems - Part 1: Design, installation, inspection and maintenance

b) EN 14972-3:2021 
Fixed firefighting systems - Water mist systems - Part 3: Test protocol for office, school classrooms and hotel for automatic nozzle systems

c) EN 14972-8:2020 
Fixed firefighting systems - Water mist systems - Part 8- Test protocol for machinery in enclosures exceeding 260 m³ for open nozzle systems

d) EN 14972-9:2020 
Fixed firefighting systems - Water mist systems - Part 9: Test protocol for machinery in enclosures not exceeding 260 m³ for open nozzle systems

e)    EN 14972-14:2021 
Fixed firefighting systems - Water mist systems - Part 14: Test protocol for combustion turbines in enclosures exceeding 260 m³ for open nozzle systems

f) EN 14972-15:2021
Fixed firefighting systems - Water mist systems - Part 15: Test protocol for combustion turbines in enclosures not exceeding 260 m³ for open nozzle systems

g) EN 14972-16:2019 
Fixed firefighting systems - Water mist systems - Part 16: Test protocol for industrial oil cookers for open nozzle systems

h) FprEN 14972-10 ( Son Taslak, onayda) 
Fixed firefighting systems - Water mist systems - Part 10: Test protocol for atrium protection with sidewall nozzles for open nozzle systems

 Sus sisi ile ilgili EN  14972 serisi bir çok standart  taslakları çalışmaları da  devam etmektedir. Yeni standartlar yayınlandığında sizleri bilgilendireceğiz. 

Referanslar:
International Fire Protection Magazine (2021), European standard for watermist systems finally published, Richard Parsons

https://ifpmag.mdmpublishing.com/european-standard-for-watermist-systems-finally-published/
Paylaş:
E-BÜLTEN KAYIT
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
Sosyal Medyada Bizi Takip Edin!
E-Bülten Kayıt