Güneş Enerjisi Yatırımlarında Yerli Teknoloji
Kabiliyetlerinin Desteklenmesine ilişkin Teşvik
Uygulamalarında Değişiklik Yapıldı.

Ülkemiz sanayisinin rekabetçi yapısının sağlamlaştırılması ve yeşil mutabakat sürecine uyum kapsamında ülkemiz için kritik öneme sahip olan yatırım konularının başında yenilenebilir enerji projeleri yer almaktadır. Bu sebeple Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olarak önceliklerimiz arasında olan bu sektöre önemli derecede destek ve teşvikler sağlanmaktadir.

2022 Şubat ayında gerçekleştirilen düzenleme ile öz tüketime konu yenilenebilir enerji santrallerini daha fazla desteklemek adına 1. 2. 3. ve 4. Bölgelerimizde yapılan yatırımlar 4. Bölge teşvikleriyle desteklenmeye, 5. ve 5. Bölgelerdeki yatırımlar ise kendi bölgelerinden desteklenmeye başlanmıştir.

Böylece, ülkemizde 2022 Ocak ayı sonunda 7.881MW kurulu gücünde 8.482 güneş enerjisi santrali bulunmaktayken, bu yatırımlar ivme kazanarak 2024 Ağustos ayı sonu itibarıyla 29.000'in üzerinde güneş enerjisi santralinde 18.435 MW düzeyinde kurulu kapasiteye ulaşmıştır. Bu süre zarfında 130% artan kapasiteyle uygulanan stratejinin önemli bir sonuç verdiği görülmektedir.

Küresel güneş enerjisi yatırım potansiyeline bakıldığında ise 2023-2028 arasında 2.300 GW yeni güneş enerjisi santral kapasitesinin devreye girmesi beklenmektedir. Bu kapasitenin yaklaşık 300 GW'ının Amerika'da gerçekleşmesi beklenirken, 300 GW'ının Avrupa'da faaliyete geçmesi beklenmektedir. Böylece güneş enerjisi santrallerinin küresel ölçekte yenilenebilir enerji kurulu gücü içerisindeki payının %37 seviyesinden %50'nin üzerine çıkacağı öngörülmektedir.

Ülkemizin gerek arz güvenliğinin sağlanması gerekse ileriye yönelik olarak küresel ölçekte güçlü büyüme potansiyeli olan sektörde önemli bir oyuncu olarak yoluna devam etmesi açısından bu alanda teknolojik yatırımların devamlı olarak desteklenmesi kritik öneme sahiptir.

Türkiye güneş enerjisi sektör gelişimin ilk dönemlerinde özellikle güneş panell üretimi ülkemizde yoğun biçimde desteklenmiş ve arzu edilen üretim kapasitelerine halihazırda ulaşılmıştır. Bu noktadan sonra ülkemizde güneş enerjisi teknolojilerinde geriye entegrasyonun sağlanması, rekabetçiliğimizin artırılması ve arz güvenliğimizin sağlanması adına ülkemizde özellikle katma değerli güneş hücresi üretiminin artırılması stratejik hedeflerimiz arasında ön plana çıkmaktadır. Bu minvalde hücre üretiminin ülkemizde gelişiminin sağlanması amacıyla ingot dilimleme aşaması veya öncesindeki bir aşamadan başlayarak gerçekleştirilecek üretim kapsamında şimdiye kadar 6,45 GW/yıl kapasiteye sahip 4 farklı üretici şirketin yatırımına destek sağlanmıştır. Yakın zamanda bu tesislerin tam kapasite devreye girmesi beklenmektedir.

Buna ek olarak kısa süre önce duyurduğumuz en kapsamli teşvik paketimiz olan HIT-30 programının ilk ve en önemli çağrı konularından biri de güneş nücresi üretimi olmuştur. Gerek yurtiçi gerekse yurtdışı yatırımcıların sektöre olan ilgileri sebebiyle katma değerli hücre üretimi kapasitemizin orta vadede 20 GW/yıl seviyesine çikabileceği görülmektedir.

Söz konusu stratejiye uyum noktasında güneş enerjisi santrali yatırımlarında teşvik belgesi düzenlenmesine ilişkin kapsam 25/09/2024 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 2024/3 sayılı Tebliğ ile yeniden düzenlenmiştir. Böylece, "Güneş enerjisine dayalı elektrik üretimi yatırımları kapsamında yurt dışından temin edilecek güneş paneli ve güneş paneli taşıyıcı konstrüksiyon sistemleri ile 28/02/2025 tarihinden önce tamamlama vizesi müraccıatında bulunulacak teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımlar için olanlar hariç olmak üzere üretim süreci ingot dilinnleme aşamasından veya öncesindeki bir aşamadan başlayarak yurt içinde üretilmiş güneş hücreleri kullanılmadan üretilen güneş panelleri" desteklenmeyecek yatırım konuları arasına alınmış bulunmaktadır.

Bu çerçevede, aşağıdaki hususların açıklanmasına ihtiyaç görülmüştür:

•    2024/3 sayılı Tebliğin yürürlük tarihinden (24/08/2024) önceki n.--iürcıcacıtlar kapsamında yapılacak yatırımlarda tebliğ değişikliklerine konu kapsam uygulanmayacak olup daha önceki teşvik kapsamı ve uygulama devam ettirilecektir.

•    2024/3 sayılı Tebliğin yürürlük tarihinden (24/08/2024) sonra teşvik belgesine    müracaatta    bulunulan    yatırımlardan, yatırımlarını  tamamlayarak 28/02/2025 tarihinden önce tamamlama vizesi başvurusunda bulunanlar için yerli hücre kullanma zorunluluğu aranmayacaktır. Yapılan bu düzenleme ile yatırım sürecinde önemli bir aşama kaydetmiş ancak teşvik belgesine henüz başvuruda bulunulmamış yatırımlar için, yatırımın 28/02/2025 tarihine kadar öngörülen koşullarda tamamlanması şartıyla bir esneklik sağlanmaktadır.

•    Tebliğin yürürlük tarihi ve sonrasında yapılan lisanslı ve lisanssız faaliyet kapsamında güneş enerjisine dayalı elektrik enerjisi üretimine yönelik müracaatlara istinaden düzenlenecek yatırım teşvik belgelerinde, yatırımcıların kullanılacak panelin niteliğine ilişkin yükümlülüklerini ifade eden bir özel şart yer alacaktır. 28/2/2025 tarihine kadar yatırım tamamlama vizesine başvurabilecek yatırımcılar teşvik belgesi kapsamında yurt içinde üretilmiş güneş paneli kullanmaları kaydıyla desteklenebilecektir. Bu tarihe kadar yatırım tamamlama vizesi başvurusunda bulunamayacak yatırımcılar ise yurt içinden temin edecekleri güneş panelinde, ingot dilimleme aşamasından veya öncesindeki bir aşamadan başlayarak yurtiçinde üretilen güneş hücresi kullanılmış olması halinde desteklerden yararlanabilecedir.

•    2024/3 sayılı Tebliğin yürürlük tarihinden önceki müracaatlara istinaden düzenlenen veya düzenlenecek yatırım teşvik belgeleri kapsamında, Tebliğin yürürlük tarihi sonrasında güç artışına veya proje tadilatına istinaden yapılacak panel güç değişimine ilişkin taleplerden uygun görülenlere, Tebliğ değişikliği ile getirilen yükümlülükler çerçevesinde izin verilecektir. Bu kapsamdaki yatırımlarda kullanılan panellerin üretiminde ingot dilimleme aşamasından veya öncesindeki bir aşamadan başlayarak yurt içinde üretilmiş güneş hücreleri kullanılmamış olması halinde 2024/3 sayılı tebliğ koşullanyla 28/02/2025 tarihine kadar tamamlanma vizesi başvurusunda bulunması şartı aranacaktır.

•    Güneş enerjisi santral yatırımları için düzenlenen yatırım  teşvik belgelerinde, yatırım bütünlüğü açısından, belge ekinde yer alan makine-teçhizat listelerinde yatırımın kapasitesine uygun nitelik ve miktarda güneş panelinin yer alması ve teşvik belgesi kapsamında ilgili  mevzuat çerçevesinde temini esastır. Bu nedenle, güneş paneli dışında yalnızca güneş enerjisi santral yatırım' için gerekli diğer makine ve teçhizat için yatirim teşvik belgesi düzenlenmeyecektir.

•    Güneş enerjisine dayalı elektrik üretimi yatırımları kapsamında yurt dışından temin edilecek güneş paneli ve güneş paneli taşıyıcı konstrüksiyon sistemlerinin destekienmeyecek yatırım konuları içerisinde yer alması hususunda bir değişiklik bulunmadığından, bundan sonraki süreçte de aynı uygulama devam edecektir.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.




Kaynak: https://www.sanayi.gov.tr/