Elektrik Kablolarının Yangına Tepki Deney Sonuçlarının Genişletilmiş Uygulamaları

CLC/TS 50576

Sorular-Açıklamalar

Yazı Dizisi-1

Ayhan Güngör

Elektrik kablolarının yangına tepki deney sonuçlarının genişletilmiş uygulamaları ile ilgili CENELEC  CLC/TC 20  çalışma grubu 2014 yılında  ilk kez CLC /TS 50576 Teknik Şartnamesini  yayınlamıştır. Daha sonra 2016 yılında Teknik Şartname güncellenmiştir. Ülkemizde de  Türk Standartları Enstitümüz  tarafından 2016, 20217 yıllarında TSE CLC /TS 50576 olarak  yayınlanmıştır. Ancak bu teknik şartname ile ilgili uygulamada bir çok soru   ortaya çıkmıştır. Bu sorular  Kabloların Yangın Performans Deneyleri   TC 20  WG 10  çalışma grubunca gözden  geçirilerek bu sorulara açıklamalar getirilmiş ve bu açıklamalar  kablolar ile ilgili CENELEC CLC/TC 20 çalışma grubunca 04.05.2018 tarihinde yayınlanmıştır.

Bu soruları ve  yanıtları  önemi  nedeniyle sektörümüzün bilgi sahibi olması amacıyla "Türkçe"  olarak iki yazı dizisi ile sizlere  sunuyoruz.



(1) Ailenin bir bölümünün altyükleniciden tedarik edilmesi kabul edilir mi yoksa bu bölüm farklı bir aile olarak mı görülmelidir.

Yanıt duruma  bağlıdır:

a) İletkenin altyükleniciden tedariği: aynı aile

b) Ürün ailesinin bir parçası için aynı üreticinin bir başka fabrikasında altyüklenici tedariği: kablo ailesinin tanımına uygun olduğu (TS 50576 ve EN 50575; bir diğer deyişle, aynı tasarım kuralları, aynı malzemeler, aynı işleme tipi) ve ilgili fabrika ürün için uygun AVCP seviyesinde değerlendirildiği sürece aynı aile olarak kabul edilir.

c)Ürün ailesinin bir parçası için bir başka üreticiden alt yüklenici tedariği: farklı aileler



(2) Fitilli (dolgu) ve fitilsiz kablolar farklı EXAP ürün aileleri olarak mı görülecek?

Bir ürün grubundaki kabloların bir kısmının fitilli olması (damar sayısına ve/veya kesite bağlı olarak) ve aynı ürün grubundaki kabloların bazılarında da fitil bulunmaması yaygındır.

Fitil hacminin toplam metal dışı hacmin %10’una eşit veya daha az olması halinde, fitilli kablolar fitilsiz kablolarla aynı aileye aittir (TS 50576 standardının diğer tüm gerek şartlarının yerine getirilmesi koşuluyla).

Fitil hacmi toplam metal dışı hacmin %10’undan daha fazla olduğu takdirde, fitilli kablo fitilsiz kablolardan farklı bir aile oluşturur.

Açıklama: Kablo parametresinin hesaplanmasında fitil hacmi her durumda dikkate alınacaktır.



(3) Bantlı veya bantsız kablolar farklı kablo aileleri olarak mı görülecek?

Yanıt bant tipine bağlıdır.

a)Metal veya metalle kaplanmış bantlı/bantsız: farklı aileler

b)Yanmaz (cam bantlar gibi) bantlı/bantsız: farklı aileler

c)Yanıcı (örneğin polyester polipropilen benzeri ayırıcı bantlar gibi) bantlı/bantsız: bandın (bantların) hacmi toplam metal dışı hacmin %2’sinden daha az ise, kablolar aynı aileye aittir

ii) ve iii) maddelerinin kapsamına giren bant tipleri için, farklı bütün malzeme tiplerini belirtmek mümkün değildir, dolayısıyla sadece bazı örnekler verilmiştir.



(4)Nominal kablo çapı (kablo parametresinin hesaplanmasında kullanılan) ile ölçülen kablo çapı (test yapmak için kullanılan) arasındaki farklarla nasıl baş edilir?

TS 50576 standardına göre kablo parametresinin hesaplanmasında üretici tarafından hesaplanan nominal kablo çapı kullanılacaktır.

Kablo parametresinin bu hesaplamasında, EN 50399 standardındaki formül kullanılarak hesaplanan test merdivenindeki kablo sayısında (Ncalculation) üretici tarafından hesaplanan nominal kablo çapı baz alınır ve merdivenin her metresi başına metal dışı hacmi (Vcombust) verir.

Test için, EN 50399 standardı uyarınca testin yapılması için gereken test parçalarının (Ntest) belirlenmesinde ölçülen kablo çapı kullanılacaktır.

Üretici tarafından hesaplanan nominal kablo çapı ile ölçülen kablo çapı arasındaki fark, ölçülen kablo çapının nominal kablo çapından ±%10’dan fazla farklı olmaması koşuluyla kabul edilebilir.

Not: Bu koşulda, Ntest’in  Ncalculation’dan farklı olduğu kabul edilir.

Bundan sonraki yazımızda aşağıdaki soruların cevapları açıklanacaktır. 

(5) Bakır iletişim kabloları (CCC) için EN 50399 testiyle ilgili EXAP (Genişletilmiş Uygulama) kuralları mevcut mudur?

(6)Telefon kabloları için EN 50399 testiyle ilgili EXAP kuralları mevcut mudur?

(7) Bakır ve alüminyum iletkenli kablolar farklı kablo aileleri oluşturur mu?

(8)Hangi kablolar Eca sınıfıyla ilgili EXAP kurallarına göre sınıflandırılır (TS 50576 madde 10)

(9)TS 50576 madde 5.2 uyarınca “test edilen aralığın daha büyük kablolara genişletilmesi” uygulanması halinde, TS 50576 Tablo 2’de belirtilen limitler d>dmax kablolar için geçerli midir?

(10) “Kablo parametresi” değeri nasıl belirlenir?