Elektrik Alanlarında Yangından Korunum Düzenlemeleri

Yazı Dizisi-6

Maliyetin İrdelenmesi,Sızdırmazlık,İdeal Söndürme Süreci ,Sonuç

Gökhan Aktaş
 

Otomatik Söndürmede Doğru Seçim İçin Yeniden Dolum Maliyetinin İrdelenmesi 

-Sistemin ilk yatırım ve yeniden dolum maliyeti ;

-Sistemin söndürme ve yanlış boşalması sonucu oluşabilecek hasar maliyeti;

-Yeniden dolum süresi ve üretim normala dönme yangın riskinin ortadan kalma süreci

-Yangın durumunda oluşacak kayıpların ne kadar telafisi mümkündür? ve maddi, tarihi, stratejik, milli veya manevi kayıpların karşılanabilirliği, üretimin ve işletim süreçlerin kesintisizliği ne kadar önemlidir? vb soruları sormalıyız .

Gazlı Söndürme İçin Neden Sızdırmazlık Sağlanması Önemlidir? 

Yeniden alevlenme olmaması için  ortama boşaltılan gazın asgari 10 dakika boyunca söndürme konsantrasyonu altına düşmemesi gerekmektedir.

Odalarda bunu anlamak amacıyla sızdırmazlık testi  “Door Fan Test/ Room Integrity test” yapılmalıdır. Kapıya geçici aparatlarla takılan fan sonucu yapılan ölçümler özel bir yazılımla simülasyonu yapılarak ilgili gazın ne kadar süre ortamda kalabileceği hesaplanır.

Kapı ve duvarlarda taze hava girişi veya doğal havalandırma menfezlerin kapatılması, egzoz kanal menfezleri veya havalandırma fanları bulunabilir. Sızdırmazlık sağlanabilmesi için otomatik kapanır ve sızdırmazlık sağlayan damperler kullanılması gerekir.

Doğal havalandırma veya fiziki otomatik havalandırma koşulları iyi irdelenmelidir.

Damperlerin monte edilen duvarla aynı yangın dayanımına sahip olması gerekir. Atmosfer açılan  bağımsız odalarda yangın dayanımı aranmaz.

Geniş kapılarda sızdırmazlık sağlayabilen perde veya kayar kapı sistemleri kullanılabilir.

Bu damper veya perdeler gaz boşaltılması öncesinde kapanmalıdır.

Kablo ve bus-bar giriş çıkışlarının izolasyonu  sağlanmalıdır.

Duvar-tavan birleşim yerlerinin izolasyonu, yüksek döşeme altı veya asma tavan içerisinde olabilecek kaçak noktalarının kapatılması gereklidir.

İdeal Söndürücü -İdeal Söndürme Süreci :

Öncelikle yangın oluşmasına karşı önlemleri ele aldığımızı kabul ederek yeniden dolum maliyetinin düşük, hemen yenilebilen, boşalması sonucu insana zarar vermeyen, artık bırakmayan, temizlenmesi gerekmeyen  söndürücü ile ilk algılamada devreye giren, gecikme süresi veya teyid istemeyen algılama sistemi ile yangını oluşmadan önlemek.

Sonuç:

Otomatik söndürme amaçlanırken Algılama ve Söndürme Sistem seçimleri ilk yatırım , yeniden dolum ,işletme maliyetleri, korunacak alanın risk kriterleri , insanlara olan etkileri vb içine alan bir çok kritere dayalı olarak tamamen mühendislik temelli bir çalışmayla ama mutlaka ülke ve uluslararası standartlara temel kaynak oluşturan çerçevede tecrübeyle ele alınmalı ve ayrıca ülke kaynaklarımızı ve yerel işletme olanakları da dikkate alınarak yapılmak zorundadır.

Algılama sistemleri doğru tasarlandığı zaman tek başına yangın başlamadan önlemek amacıyla da kullanılabilecektir. Elektrik odaları bina veya  tesisin en kritik ve acil durumlarda sistemlerin aktif çalışır halde kalmasını sağlayacak kritik alanlar olduğunu için tasarımda bu prensip göz önünde tutulmalıdır.

Elektrik odalarında yangının öncelikle önlenecek koşulların sağlanması, en erken aşamada algılama sağlanması ve sistemin kritikliğine göre uygun bütçede söndürme sistemin sağlanması amaçlanmalıdır.

Kaynaklar:

-EN15004, ISO14520 , NFPA2001,  NFPA 20, NFPA 750 , BRE , EN54, CEA  standartları,

- Firetec , Fogtec , Wagner, Retrotec  ve Kidde firmaları  ilgili katalog ve manuelleri

-Tüyak 2001 Gökhan AKTAŞ Bildirisi