Doğru Lan Kablo Nasıl Seçilir ?

Lan Kablo Seçim Kriterleri

Kamil Mutlu&Kerem Dizman

Bütün ethernet (LAN) kabloları birbirinden farklı özellikler gösterir. Peki, verimli ve hızlı veri aktarımı için doğru ethernet (LAN) kablosu nasıl seçilmeli, bu seçim yapılırken hangi kriterlerine dikkat edilmeli?

Bu yazımızda sizlere kısaca LAN kablo seçim kriterlerinden bahsedeceğiz.

Öncelikli olarak LAN kablodan sistemimizle bağlantılı olarak neler beklediğinize karar vermeniz gerekiyor. LAN kablolar kendi içinde numerik kategoriler ile sınıflandırılmıştır ve farklı teknik özelliklere sahiptir. Aşağıdaki tabloda farklı kategori kabloların kullanım alanlarına dair genel bir derleme göreceksiniz:

 

Gördüğünüz gibi, kategori seviyesi arttıkça kablonun iletim hızı ve Mhz değeri de artıyor. Bu bir tesadüf değil. Her kategori diyafoniyi (Cross talk - XT) önleyebilmek adına daha zorlu test şartları ve izole gereksinimler talep ediyor.

2001 yılında CAT 5 kablolar, CAT 5E olarak revize edildiğinde, kabloda fiziksel olarak bir değişim olmamakla beraber diyafoni şartları zorlaştırılmıştı. 2008 yılında CAT 6 kablolar, CAT 6A’ya evrilirken 250 Mhz olan test şartlarını 500 Mhz’e taşıdı. CAT 5 ve CAT 6 kablolar arasındaki en temel fiziksel fark büküm aralıklarında ortaya çıkıyor.

Standart bir kural olmamakla birlikte CAT 6 kablolarda cm başına 1,5 veya 2 büküm artış görebiliyoruz.

Kablonun kategorisini belirledikten sonra sıra ekranlama seçimine geliyor. Farklı ekran tiplerini aşağıdaki tabloda sizler için özetlemeye çalıştık:



Burada her harf belli bir özelliği işaret etmektedir; TP = Twisted Pair / Per Yapı, U = Unshielded / Ekransız, F = Foil Shielding / Folyo Ekran, S = Braided Shielding / Örgü Ekran

Bu harflerin kablo üzerinde oluşturduğu çeşitli kombinasyonlar ve kablonun genel yapısı aşağıda görülebilir.







Yukardaki tablolara göre, kullanılacak olan kablonun çevresinde potansiyel gürültü kaynakları yoksa ve benzer tipteki kablolar ile yakın kablolama yapılmayacaksa UTP ekransız (unscreened) kablo kullanılabilir. Bu, aynı zamanda en yaygın kullanılan LAN kablo tipidir.

Gürültü kaynakları, çevredeki makinalar, yakından geçen 230V ve üzeri enerji hatları, motorlu sistemler, asansörler, floresan lambalar, ısıtma kaynakları, mikrodalga cihazlar, GSM şebekeleri, radarlar, buzdolapları, fotokopi makineleri ve kablo etrafındaki data kabloları olabilir.

Bahsedilen potansiyel gürültü kaynaklarının çevresinde LAN kablo kullanılma zorunluluğu olduğu durumlarda, ekranlı (screened) F/UTP kablo tercih edilmelidir. Daha yüksek EMI korumalı tercih edilecek ise çift kat ekranlı FF/UTP veya S/UTP örgülü ekranlı kablo tercih edilebilir. S/UTP ve F/UTP kablolar mutlaka her iki uçta topraklandırılmalıdır. Aksi halde veri iletişiminde olumsuz etki meydana getirir. Bu durum, kablonun içinden geçen veya çevreden gelen işaretleri üzerinde toplayan bir anten gibi görev yaparak ek bir gürültü kaynağı meydana getirir. S/UTP kablo, üzerindeki örgü zırh görevi de yaptığı için fiziksel olarak daha dayanıklı ve F/UTP kabloya göre daha esnek bir kablo tipidir.

Kablonun daha esnek olması istenen kullanım alanlarında, LAN kablolarda bükülü iletken (Class 2) kullanılmalıdır.  Bunun dışındaki durumlarda solid iletken (Class 1) kullanılır.





İki tip arasındaki en temel fark şu şekilde özetlenebilir;

Solid: Örgü (Stranded) kadar esnek değildir ancak çok daha dayanıklıdır. Duvar içi ve yer altı gibi sabit kablolama yapılacak yerler için idealdir.

Bükülü (Stranded): Oldukça esnektir. Masalarda veya hareketli her alanda kullanılabilir. Bu tip kablolar “Patchcord” olarak da adlandırılır ancak kısa boyları nedeniyle dezavantaj yaratabilir.

Doğru kablo tipi seçimi ile, en uygun maliyet ile en verimli ve sürdürülebilir sistemi kurabilirsiniz.