Yangınla Mücadelede Elektrik panoları

Jeremie Pleynet

Tercüme:Ozan Kibar

Yangınla Mücadelede Elektrik  panoları

Havaalanları, hastaneler, alışveriş merkezleri veya metrolar gibi birçok uygulama, enerji kesintisinin çok tehlikeli sonuçlar doğurabileceği çok hassas uygulamalardır. Bu tip uygulamalar, çok kritik ve yüksek olduğu ve insanların güvenliğinin  sürekliliğinin  her durumda  garanti edilmesi gereken uygulamalardır. Bu durumlardan biri de yangın durumu olup, en yüksek güvenlik için yangın anında yangınla mücadele ve can güvenliği sistemlerinin çalışır durumda olması gerekmektedir.

Bu yazı , son yıllarda yaşanan farklı yangın felaketlerinin doğurduğu dramatik sonuçlarının EN 12845 ve BS 8519 standartlarına odaklanarak  elektrik panolarının yangınla mücadele ve can güvenliği devreleri için enerjili hazır durumda mevcudiyetinin yönetilebilmesini amaçlayarak oluşturulmuştur.

Çift bağımsız OG besleme ile nadiren  rastlanır şebeke kesintisi.

Güçlü dağıtım şebekelerine sahip ülkelerde:

1. Kesintiler nadiren yaşanır. Düşen, değen ağaç dalları veya benzer dış etkiler nedeniyle Kesintilerin daha da azalması için yeraltı OG hatları arttırılır.


2. Kesintiler genelde OG hattından kaynaklanmaktadır.


3. Diğer uygulamalarda pek yaygın olmayan birbirinden bağımsız çift merkezden OG besleme hatları ile yapmak mümkündür.

Aynı anda tüm kaynakların kesilme olasılığı ihmal edilebilir derecede düşük olduğundan kesintiler nadiren yaşanır.

Dış etkenlere karşı dizel Jeneratör yedeklemesi.

Yukarıdaki gibi çift bağımsız OG besleme kaynağının bulunmadığı durumlarda BS 8519, Madde &’ ya göre şebeke, bir jeneratör ile yedeklenmelidir. Ayrıca çift OG besleme kullanılması durumunda bile elektrik panolarında kesinti olasılığı bulunmaktadır. Bu durumların büyük çoğunluğu insan hatasından kaynaklanmaktadır (Hataların %80’ i bakım sonrası yaşanmaktadır), dış etkenler (hayvanlar, sel vb.) nedeniyle de kesintiler yaşanabilmektedir. Bu tip durumlar için de jeneratör yedeklemesi gereklidir.

Bahsedilen dış etkenler oldukça sık bir yangın  ile sonuçlanmakta ve bu tip özel durumlarda yangınla mücadele elektrik panoları kullanılmaktadır.

"Yangınla Mücadele ve Can Güvenliği Elektrik Panoları "  özellikleri.

Yangınla mücadele için öncelikle yangın anında binada oluşabilecek can ve mal kaybı düşünülürek ,binada oluşabilecek çok büyük hasarların olasılıkları da değerlendirilerek  özel önlemler alınmaktadır. Temel Avrupa standardı EN 12845, otomatik sprinkler sistemlerinin tasarım, montaj, test ve devreye alma, işletme gereklerini belirtmektedir. Aşağıda, standarda bağlı elektrik kurulumlarının gereksinimleri ve dünyanın çeşitli yerlerinde uygulanan tasarımlar bulunmaktadır.

Yangından korunma için EN 12845 talimatları:

• Yangınla mücadele elektrik panolarını besleyen elektrik şebekesi her zaman hazır durumda olmalıdır.


• Sprinkler sistemi için çift elektrik besleme kaynağı olmalıdır.

Sprinkler pompası elektrik besleme kabloları tam yükte maksimum akım değerinin 150% boyutunda seçilmelidir.

• Yük kategorisi en zor şartlar düşünülerek seçilmelidir


• Elektrik beslemesi izlenmelidir (faz kaybı, kesinti, gerilim yükselmesi veya düşmesi ), otomatik transfer şalterleri bu izlemeyi bağımsız olarak yapabilmelidir


• Pompalar ve kontrol üniteleri aynı odada olmalıdır.

Her bir kabloda bir yük bulunmalıdır. Acil durum  ve yangınla mücadele sistemleri besleme kablolarından başka yükler beslenemez.

• Kablolar yangına dayanıklı olmalıdır.


• Pompalara yakın bağlantı kutularında kullanılan kablolar eksiz tek parça olmalıdır.


• Yangın veya suya maruz kalabilecek kablolar her an kullanılmaya hazır şekilde (Ör: Yer altında, yangına dayanıklı) yerleştirilmiş olmalıdır


• Yangınla mücadele ve can güvenliği sistemleri elektrik panosu yangına dayanıklı özel bir odada bulunmalıdır,


• Elektrik tesisatının herhangi bir bölümünün enerji kesintisi durumunda pompaların   enerjisinin kesilmemesi gerekmektedir.


• Devre kesicilerin , anahtarlama elemanlarında “SPRİNKLER POMPASI MOTORUNUN ELEKTRİK BESLEMESİ - YANGIN ANINDA KAPATMAYINIZ şeklinde etiketleme yapılmalıdır.


• BS standart BS 8519:2010 TSE (Transfer Şalterleri) ile ilgili daha fazla ayrıntı vermektedir. Bu standart özellikle yüksek binalar için oluşturulmuştur. Genel olarak kablolar için oluşturulmuş olan bu standart otomatik transfer şalterleri İle ilgili bilgileri de içermektedir.

Yangın riski insan güvenliği ile ilgili olduğunda ByPass’ lı transfer şalteri kullanılmalıdır.

İlgili madde aşağıdadır;

9. Otomatik transfer cihazları Birincil ve ikincil besleme kaynağı güç besleme kabloları, yangın panolarının bulunduğu odaya veya yangından korunma şaftına yerleştirilmiş transfer şalteri ile sonlandırılır. Transfer şalteri, öncelikli kaynağın yokluğunda öncelikli kaynaktan alternatif kaynağa transfer yapmalıdır. Transfer şalterleri BS EN 60947-6 standardına uygun olmalıdır. Can güvenliği ve yangın söndürme ekipmanının binanın işlevine bağlı olarak kritik olduğu durumlarda, bypass önlemi transfer şalterinin bakım sırasında enerji kaybına yol açmaması için kullanılmalıdır.

BS 8519 Standardı ATS  gerekleri

Yangınla mücadele ve can güvenliği  sistemlerinin  elektrik  panolarının güç beslemesi için tasarım ayrıntıları

• Çift besleme olmalı.


• İkincil besleme kaynağı olarak dizel jeneratör kullanılması durumunda bu dizel jeneratör seti ISO 8528-12 standardı gereklerine uygun olarak üretilmiş olmalıdır.


• Donanımın kablo kesiti  gerçek maksimum yük değil,  "%150 yük " 'e göre boyutlandırılmalı


• İkincil kaynak olarak bir dizel jeneratör kullanılması durumunda, dizel jeneratör devresi için Otomatik transfer panosu içerisinde IEC 62091 madde 8.6.10.4.2’ye göre kısa devre ve aşırı akım  koruması gerekmemektedir.(IEC62019 sayfa 109,Figure 1 de  belirtildiği gibi" alternatif kaynak olan acil durum jeneratörünün ana dağıtım panosunda ikincil kaynak devresi için bir aşırı akım koruma cihazı tesis edilmelidir.")


• Transfer şalteri IEC 60947-6-1’ e uygun olmalıdır


• Kaynakların transfer şalteri veya farklı bir sayaç ve yardımcı girişler ile sürekli izlenmelidir.


• Bazı durumlarda yukarıda belirtildiği üzere ATS bypass panosu kullanılmalıdır.

Bu özel maddeler dış faktörlere karşı enerji sürekliliği ve esnekliğini arttırmak için oluşturulmuştur. Aşağıdaki şemada BS 8519’ a göre örnek besleme mimarisi görülmektedir:





Sonuç: İnsanların yoğunlukta olacağı projelerde, yangınla mücadele sistemlerinin, donanımının can güvenliğini garanti altına almak için özel dikkatle seçilmesi gerekmektedir. Dramatik sonuçlar ile karşılaşılmaması için koruma ve transfer kavramlarının, güç sürekliliğini arttırmak ve daha sağlam çözümler üretmek adına standartlara uygun ve daha dikkatli tasarlanması hayatidir.