Alçak Gerilim Devre Kesicilerde Seçicilik

Yazı Dizisi – 3

“Akım bazlı seçicilik”

Hakan Polatkan

Önceki yazımızda aşırı yük bölgesindeki zaman-akım bazlı seçicilik tekniği anlatılmıştı. Bu yazımızda ise kısa devre bölgesindeki seçicilik tekniği olan akım bazlı seçicilik tekniği anlatılacaktır.

Akım bazlı seçicilik

Akım bazlı seçicilik tekniğinde önemli olan hata kaynağına yakın olan noktada gözlenen yüksek kısa devre akımıdır. Kısa devre koruma ayar sahası ayarlanarak, hatalı olan alanı izole etmek mümkündür. Hata akım değerlerinin çok yüksek olmadığı durumlarda ve iki devre kesici arasında yüksek empedanslı komponentler bulunduğunda (trafo, uzun kablolar veya kesit alanı azaltılmış kablolar vb...) yani kısa devre akımları arasındaki fark çok büyük olduğunda, tam seçicilik mümkün olmaktadır. Bu nedenle, akım bazlı seçicilik tekniği genelde son dağıtım panolarında kullanılır (düşük nominal akım değerleri, düşük kısa devre akım değerleri ve yüksek empedans).

Akım bazlı seçicilikte cihazların zaman-akım eğrilerine bakılarak seçim yapılır.

Avantajları:

• Hızlı ve kolayca uygulanması


• Ekonomik çözüm

Dezavantajları:

• Tam seçicilik nadiren gerçekleşir ve genelde kısmi seçicilik sağlanır.


• Seçiciliğin arttırılması istenen durumlarda, devre kesicilerin boyutları da büyür.

Örnek: Aşağıdaki A ve B devre kesicileri için akım bazlı seçicilik tekniği kısa devre bölgesi için incelenmiştir.

A: şebeke tarafı devre kesicisi  , B: yük tarafı devre kesicisi

• Şebeke tarafı devre kesicisinin kısa devre koruma ayar sahası, yük tarafında meydana gelebilecek hatalardan dolayı açma yapmayacak şekilde ayarlanmalıdır. ( I3minA > 1kA )

• Yük tarafı devre kesicisinin kısa devre koruma ayar sahası yük tarafında oluşabilecek hatalara karşı koruma yapacak şekilde ayarlanmalıdır. ( I3maxB < 1kA )

Açıkça görüleceği üzere, seçicilik limit akım değeri Is, şebeke tarafı devre kesicisinin set edildiği minimum kısa devre akım değeridir.

Is = I3minA; 1 kA’ e kadar seçicilik garanti edilir.

Not: Seçicilik limiti, şebeke tarafı devre kesicisinin manyetik ayar sahasına bağlıdır. Enerji bazlı seçicilik tekniğinin uygulandığı durumlar için, seçicilik limiti artış gösterebilir. Eğer enerji bazlı seçicilik tekniği kullanılacaksa üretici firma tarafından önerilen tablolara bakılarak seçim yapılmalıdır, bu noktada üst tarafta gösterilen eğriler ve değerler geçerli olmayacaktır.

Bundan sonraki yazımızda “zaman bazlı seçicilik” anlatılacaktır.