Alçak Gerilim Anahtarlama ve Kontrol Düzenleri TS EN 61439 Yazı Dizisi-1
Alçak Gerilim Anahtarlama ve Kontrol Düzenleri
TS EN 61439
Serisi Standartlar
Yazı Dizisi-1
Mehmet Özaltınok
İlgili standartlar TS EN 61439-1’den itibaren sırasıyla açıklanacak olup; terimlerin daha iyi anlaşılması amacıyla ilgili terimler için, bazen, birebir çeviri yapılmamıştır.
EN 61439 standart serisi aşağıdaki standartlardan oluşmaktadır:
Alçak gerilim anahtarlama düzeni ve kontrol düzeni panoları
(Low-voltage switchgear and controlgear assemblies)
a) TS EN 61439-1: Genel kurallar,
b) TS EN 61439-2: Güç anahtarlama ve kontrol düzeni panoları (TS EN 60439-2 yerine),
c) TS EN 61439-3: Sıradan kişiler tarafından çalıştırılması amaçlanan dağıtım panoları (DBO)
(EN 60439-3 yerine), (Faz toprak gerilimi 300 V a.g.’yi, çıkış beyan akımları 125 A’i geçmeyecek, giriş beyan akımı 250 A’i geçmeyecek)
d) TS EN 61439-4: İnşa sahalarındaki kurulum için özel gereklilikler (ACS) (TS EN 60439-4 yerine),
e) TS EN 61439-5: Genel şebekelerdeki güç dağıtımı için donanımlar (Halkın kullanımı amacıyla, elektrik enerjisi dağıtım firmaları tarafından tesis edilen şebekelerde güç dağıtımı için kullanılan anahtarlama ve kontrol düzenleri) (PENDA) (TS EN 60439-5 yerine),(Üç fazlı sistemler için)
f) EN 61439-6: Baralı kanal (Busbar / Busway) sistemleri (TS EN 60439-2’yi yürürlükten kaldırmak için),
g) IEC TR 61439-0 Low-voltage switchgear and controlgear assemblies - Part 0: Guidance to specifying assemblies (Anahtarlama ve kontrol düzenlerini belirlemek için klavuz)
-2’den -6’ya kadar olan tüm standartlar TS EN 61439-1: Genel kurallar’a uymak zorundadır. Farklar (Varsa) ilgili standartlarında belirtilmektedir.
Not: İngilizcesindeki “assembilies” TSE tarafından PANOLAR olarak çevrilmiştir. Eski standartlarda ise bu çeviri ÜNİTELER olarak yapılmıştı. Baralı kanal (Busbar) sistemlerinin uyması gereken genel kurallar da bu standardın gerekleridir. Dolayısıyla TSE çevirisinde baralı kanal sistemleri de bir cins PANO kabul edilmiştir.
Ayrıca TSE’nin kendi web sitesinde, söz konusu standardın İngilizce metni için (EN 61439-1) hazırladığı kapağında, Türkçesinde PANOLARI olarak çevirdiği “assemblies” yerine DÜZENİ DONANIMLARI ifadesinin kullanıldığı görülmektedir.
Bu yazı dizisinde “assembilies" kelimesinin Türkçesi için DÜZEN kelimesini kullanmayı tercih
TS EN 61439-1 Alçak gerilim anahtarlama ve kontrol düzenleri– Genel kurallar
Standart, 1000 V a.a. veya 1500 V d.a. beyan gerilimini aşmayan düzenleri kapsamaktadır.
Eski standarttan tüm şartnamelere giren isimlendirme tip testli (TTA-tip deneyleri yapılmış) ve kısmi tip testli (PTTA- tip deneyleri kısmen yapılmış) düzenlerdi. Artık bu isimlendirmeler yeni standartla son bulmuştur. Bu durum doğal olarak testlerin olmayacağı anlamına gelmemektedir.
Yeni standartta yukarıdaki isimlendirmelerin yerini “Tasarımın doğrulanması” ifadesi almıştır.
Doğrulama
Standartta doğrulama iki başlık altında yer almaktadır:
* Tasarımın doğrulanması
Temsili örneklerin standardın tüm gereklerini yerine getirdiğinin doğrulanmasıdır.
* Rutin doğrulama
Üretilen tüm düzenlerin, malzeme ve işçilik hatalarının olmadığının ve istenilen işlevi yerine getirdiğinin doğrulanmasıdır.
Tasarımın Doğrulanması
Tasarımın doğrulanması üç yöntemle yapılmaktadır:
1) Doğrulama deneyleri
2) Doğrulama deneyleri yapılmış tasarım ile karşılaştırma
3) Doğrulama değerlendirmesi
Burada Değerlendirme, tasarımın, ilgili düzen standardının kurallarını karşıladığını göstermek için bir düzen numunesine veya düzenlerin bölümlerine uygulanan kesin tasarım kurallarının veya hesaplamaların tasarım doğrulaması anlamındadır.
Tablo 1. Gerçekleştirilmesi gereken tasarım doğrulaması tablosu
No | Doğrulanacak karakteristikler | Standart Maddeleri veya alt maddeleri | Mevcut doğrulama seçenekleri | |||
Deney işlemi ile doğrulama | Hesaplama ile doğrulama | Tasarım kuralları ile doğrulama | ||||
1 | Malzeme ve bölümlerin dayanıklılığı | 10.2 | ||||
Korozyona dayanıklılık | 10.2.2 | √ | - | - | ||
Yalıtkan malzemelerin özellikleri | 10.2.3 | |||||
Isıl kararlılık | 10.2.3.1 | √ | - | - | ||
Dahili elektrik etkilerinden dolayı yangına ve olağan dışı ısıya dayanıklılık | 10.2.3.2 | √ | - | √ | ||
Ultraviyole (UV) ışınıma dayanıklılık | 10.2.3.3 | √ | - | √ | ||
Kaldırma | 10.2.5 | √ | - | - | ||
Mekanik darbe | 10.2.6 | √ | - | - | ||
İşaretleme | 10.2.7 | √ | - | - | ||
2 | Mahfazaların koruma derecesi | 10.3 | √ | - | √ | |
3 | Yalıtma aralıkları | 10.4 | √ | - | - | |
4 | Yüzeysel kaçak yolu uzunlukları | 10.5 | √ | - | - | |
5 | Elektriksel çarpmaya karşı koruma ve koruma devrelerinin bütünlüğü | 10.5 | ||||
Düzeneğin açıktaki iletken bölümleri ve koruma devresi arasındaki etkin süreklilik | 10.5.2 | √ | - | - | ||
Koruma devrelerinin kısa devre dayanımı | 10.5.3 | √ | - | - | ||
6 | Anahtarlama cihazları ve bileşenlerin birleşimi | 10.6 | - | - | √ |
No | Doğrulanacak karakteristikler | Standart Maddeleri veya alt maddeleri | Mevcut doğrulama seçenekleri | |||
Deney işlemi ile doğrulama | Hesaplama ile doğrulama | Tasarım kuralları ile doğrulama | ||||
7 | Dahili elektriksel devreler ve bağlantılar | 10.7 | - | - | √ | |
8 | Harici iletkenler için bağlantı uçları | 10.8 | - | - | √ | |
9 | Dielektrik özellikler: | 10.9 | ||||
Şebeke frekanslı dayanım gerilimi | 10.9.2 | √ | - | - | ||
Darbe dayanım gerilimi | 10.9.3 | √ | - | √ | ||
10 | Sıcaklık artış sınırları | 10.10 | √ | √ | √ | |
11 | Kısa devre dayanım dayanıklılığı | 10.11 | √ | √ | √ | |
12 | Elektromanyetik uyumluluk (EMU) | 10.12 | √ | - | √ | |
13 | Mekanik çalışma | 10.13 | √ | - | - |
Bundan sonraki yazımızda "malzemelerin ve bölümlerin dayanıklılığı " anlatılacaktır.
Paylaş:
E-BÜLTEN KAYIT
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!