Led Aydınlatma Armatür  Seçiminde Dikkat Edilmesi  Gerekenler

Yazı Dizisi-1

Zeynep Akkaya

LED teknolojisinin gelişimi ile aydınlatma sektöründe önemli bir dönüşüm yaşanmaktadır. LED aydınlatma ürünleri daha uzun kullanım ömrü, daha az enerji tüketimi ve bakım avantajı ile her geçen gün daha çok ön plana çıkmaktadır. Bununla birlikte LED ışık kaynağının boyut avantajı sebebiyle sektörde minimal ürün tasarımları her gün gelişmekte ve bir çok projede LED aydınlatma ürünleri tercih edilmektedir. LED in kontrol sistemleri ile kullanılması ve aydınlatmanın ihtiyaca uygun temin edilmesine olanak sağlaması da LED aydınlatma ürünlerinin kullanımını her geçen gün arttırmaktadır. Bu dönüşüme paralel olarak da aydınlatma pazarı son yıllarda çok sayıda yeni üreticinin akınına uğramıştır. LED aydınlatma ürünlerinin hem üretiminde, hem de tüketimindeki bu hızlı artışı özellikle ürünlerin teknik performansı bazında bilgilerin takibini ve anlaşılmasını da zorlaştırmaktadır. Şartname hazırlayan kişi ve kuruluşlar, tasarımcılar, karar vericiler, son kullanıcılar, üreticiler pazarda yer alan herkes LED aydınlatma armatürünün seçimi için nelere dikkat etmesi konusunda doğru kaynaklara ulaşmak ve bunları değerlendirmek konusunda sorun yaşamaktadır. Doğru kaynaklar her zaman olduğu gibi standartlardır. Aydınlatma sisteminin uygulama amacına uygun olarak standartlar teknik özellikleri, ölçüm yöntemlerini ve sınır değerleri belirlemektedir. LED teknolojisinin aydınlatma da kullanılması ile ilgili standartlar da ulusal ve uluslararası kuruluşlar tarafından hazırlanmakta ve yayınlanmaktadır. Bu çalışmada uluslararası standart kriterlerinin belirlenmesinde önemli bir kuruluş olan IEC tarafından 2014 yılında yayınlanan IEC 62722-1 LED Armatürler Performans Gerekleri yayının incelenmesi yer almaktadır.

Giriş 

Aydınlatma sisteminin uygulama amacına uygun olarak standartlar; teknik özellikleri, ölçüm yöntemlerini ve sınır değerleri belirlemektedir. Aydınlatma armatürleri uygulama amacına uygun ve standartlarda belirtilen teknik özellikleri sağlayacak şekilde seçilmeli ve test edilmelidir.

Uygulamanın sürdürülebilir olması açısından ürünlerin standartlara uygunluğu gereklidir. Aksi halde LED aydınlatma ürünlerinin seçim sebebi olan daha az enerji tüketimi, daha az bakım ve daha uzun ömür gibi avantajlar yerini performans kayıpları yüksek bir uygulamaya bırakabilmektedir.

Standartlar ulusal ve uluslararası kuruluşlar tarafından hazırlanmakta ve yayınlanmaktadır. IEC (International Electrotechnical Comission) da 1906 senesinde Avrupa da kurulmuş, tüm elektrik, elektronik ve ilgili teknolojiler için standardizasyon ve uygunluk değerlendirme çalışmaları ile hizmet veren global bir kuruluştur. IEC üyeleri ulusal komitelerdir. Türk Standarları Enstitüsüde Türkiye yi ilgili kuruluşta temsil etmektedir. IEC yayınları dünya da ve ülkemizde ihale ve sözleşme hazırlanması sırasında ulusal referans ve standardizasyon olarak kullanılır.

IEC nin LED sisteminin tüm ürünlerine ilişkin yayınladığı ve çalışmaları devam eden hem güvenlik hem de performans standartları mevcuttur. Bu standartlar LED teknolojisinin hızlı gelişimine paralel olarak hazırlanmaktadır.

Her bir güvenlik veya performans standartı belgesi ilgili ürünün özelliklerine  ilişkin kriterlerin ve bu kriterin nasıl ölçüleceğine dair bir tanımlamada bulunmaktadır. Bu tanımlamalar ilgili ürün için tüm üreticilerin iddialarını karşılaştırılabilir hale getirmektedir. Tüm bu tanımlamalar ürün seçimi konusunda dikkat edilmesi gereken konular için ortak bir platforma da değerlendirme imkanı sunmaktadır.

IEC 62722-2-1 LED  Armatürler Performans Gerekleri 

IEC nin LED ürünleri ile ilgili olarak yayınladığı son tarihli performans standardı IEC 62722-2-1 LED Armatürler Performans Gerekleri yayınıdır. Bu yayın uygulamada uyumlu olması ve kolaylık sağlaması için LED modüllere ait performans standartı ile eş zamanlı geliştirilmiştir. Bu ortak çalışma sonucunda IEC ile uyumlu LED modüller kullanılması halinde LED armatürler için gerekli test sayısı da azalmaktadır

IEC 62722-2-1 LED Armatürler Performans Gereklerin de yer alan, tanımlanan kriterler aşağıda sıralanmaktadır. LED Armatür seçiminde, farklı üreticilerin ürünlerinin değerlendirilmesinde bu kriterlerin dikkate alınması, karşılaştırılması gerekmektedir

2.1 Nominal güç ( W)

2.2 Nominal ışık akısı ( lm)

2.3 LED armatür etkinliği ( lm/W)

2.4 Işık şiddeti dağılım eğrisi

2.5 Fotometrik kod

1. Benzer Renk Sıcaklığı (CCT);


2. Nominal Renksel Geriverim İndisi (CRI);


3. Kromatik Koordinatlar ( Renksellendirme)


4. Lumen Bakım Faktörü

2.6 LED modüle ilişkili Lümen koruması (Lx ) ve nominal süresi (h)

2.7 Armatürde LED modülü nominal ömrüne karşı gelen arıza payı (Fy),

2.8 Armatürün ortam sıcaklığı (Tq)

Bundan sonraki yazımızda  “Led Armatür Seçiminde Dikkat  Edilmesi Gereken Kriterler” anlatılacaktır