Yapısal Yangın Güvenliği İşleri Genel Teknik Şartnamesi Değişiklik Önerileri 

Sabri Günaydın

6 Mart 2018 tarih 30352 sayılı Resmi Gazete ‘de Yapısal Yangın Güvenliği İşleri Genel Teknik Şartnamesi “  yayınlanmış olup, Yapılan çalışmaya teşekkür ederiz.

Sektörümüzdeki tasarımcı, yüklenici, üretici konusunda uzman arkadaşlarımızla “Elektrik Tesisat Portalı”  olarak çalışma grubu oluşturulmuş ve görüşleri alınmıştır.

     Toplantıların  Katılımcıları, Görüş Verenler

1)            Sabri Günaydın

2)            Levent Ceylan

3)            Gökhan Aktaş

4)            Yalçın Tezcan

5)            Mehmet Soydemir

6)            Emrecan Türkeş

7)            Tolga Aycı

8)            Onur Yücel

9)            Rıdvan Adaköy

10)         Taner Doğrusöz

11)         Ahmet Aydoğan

12)         Funda Kartal Arkadakalmaz

13)         Baran Taşdemir

14)         Eren Boz

15)         Ali Tekgöz

16)         Bora Gök

17)         Engin Buz

18)         Fatih Türkkan

19)         Dave Hanrahan

20)         Ant Güngör

21)         Mertcan Güler

22)         Niyazi Eren

23)         Metehan Arıburnu

24)         Mertcan Güler

25)         Ramazan Kafadar

Gerçekleştirilen toplantılar ve görüşmeler sonucunda hazırlanmış olan, uzman arkadaşlarımızın deneyimleri ve CPR –Yapı Malzemeleri Yönetmeliği ve ilişkili standartlar doğrultusundaki değişiklik önerilerimiz 23.05.2018 tarihinde T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız Yüksek Fen Kurulu Başkanımız Sn. Mehmet Özkan’a gönderilmiştir. Aynı gün Yüksek Fen Kurulu Başkanımızdan geri dönüş gerçekleşerek toplantı talep edilmiştir.

29.05.2018 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı  toplantı salonundaki toplantımız; Yüksek Fen Kurulu Başkanımız Sn. Mehmet Özkan tarafından açılmış ve Sn. Erdinç Demirel, Sn. Ufuktan Güneş’in yönetimiyle devam ederek tüm değişiklik önerilerimiz görüşülmüştür.



Yüksek Fen Kurulu Başkanımız Sn. Mehmet Özkan’ın, Yüksek Fen Kurulu Üyesi Sn. Erdinç Demirel’in, Yüksek Fen Kurulu Üyesi  Sn. Ufuktan Güneş’in Ülkemiz ve sektörümüz için standartlar doğrultusundaki değerli yaklaşımlarına, görüşlerine içtenlikle teşekkür ederiz.


 

Toplantıda  Elektrik Tesisat Portalı olarak önerilerimizin tümü üzerindeki  detaylı  görüşmeler  doğrultusundaki  “Yapısal Yangın Güvenliği İşleri Genel Teknik Şartnamesi” ‘nin   son hali aşağıdadır.

14

YAPISAL YANGIN  GÜVENLİĞİ İŞLERİ
GENEL TEKNİK  ŞARTNAMESİ

İÇİNDEKİLER

14.1 Yangın Durdurucu Malzemeler Uygulama İşleri Genel Teknik Şartnamesi..
14.1.1 Kapsam…………………………………………………………………………
14.1.2 Tanım……………………………………………………………………………
14.1.2.1 Yangın Durdurucu Malzeme……………………………………………………
14.1.2.2 Yangın Bölgesi (Zonu)………………………………………………………….
14.1.2.3 Yangın Kompartımanı…………………………………………………………..
14.1.3 Uygulama Esasları………………………………………………………………
14.1.4 Uygunluk Kriterleri……………………………………………………………..
14.1.5 İlgili Standartlar…………………………………………………………………

14.1. Yangın Durdurucu Malzemeler Uygulama İşleri Genel Teknik Şartnamesi

14.1.1. Kapsam
Temel fonksiyonları yangın esnasında oluşan alev, duman ve zehirli gazları belirli bir alanda hapsederek yayılmasını geciktirmek ve başka mahalleri etkilemelerini belirli bir süre engellemek olan yangın durdurucu malzemelerin uygulama tariflerinin yapılmasını kapsar.

14.1.2. Tanım

14.1.2.1. Yangın Durdurucu Malzeme
Yangın kompartımanları ve güvenlik hollerindeki açıklıkların, elektrik ve mekanik tesisat geçiş noktalarının ve derzlerinin; yangın, duman ve zehirli gaz geçişine karşı TS EN 1366-3 ve TS EN 1366-4 standartlarına göre akredite laboratuvarlarda test edilmiş deneyleri yapılmış olan ve yangın durdurucu özellik taşıyan mastik , köpük, harç , yastık, kelepçe, sargı, kaplama, manşon, tuğla, macun, kablo geçiş düzeni formundaki malzemelerdir.

14.1.2.2 Yangın Bölgesi (Zonu)
Yangın halinde, uyarı ve söndürme tedbirleri önlemleri diğer bölümlerdeki sistemlerden ayrı olarak devreye giren bölümü tanımlar.

14.1.2.3. Yangın Kompartımanı
Yangının belirli bir süre boyunca bir hacim içerisinde tutularak yayılmasını engellemek amacıyla yangına dayanım süreleri “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik – Ek-3/B” de belirtilen, duvar, tavan ve taban döşemesi dahil ayrılmış bölgeyi tanımlar.

14.1.3. Uygulama Esasları
Uygulamalar ilgili malzeme için ilgili standardına göre akredite bir laboratuvar tarafından düzenlenmiş test deney ve sınıflandırma raporu ETA belgesi (Avrupa Teknik Değerlendirme /Onay Belgesi ) dikkate alınarak yapılmalıdır. Üretici uygulama kılavuzları kesinlikle “EOTA ETAG 026 , EAD” gerekleri doğrultusunda yapılan deneylerin sonuçlarına göre hazırlanmış olacaktır.
TS EN 13501-2 ve TS EN 1366-3 standartlarının gerekleri doğrultusunda, yangın dayanım değerlendirmesi kabulleri EI (Bütünlük ve Yalıtım) değerlerine göre yapılacaktır. Test deney ve onay belgelerindeki “TS EN 13501-2 madde 6.3 (EI) bütünlük ve ısı yalıtımı kriterlerinin karşılandığı sınıflandırma süresi” değerleri dikkate alınarak uygulama teknik kılavuzları hazırlanacak ve uygulamalar bu teknik kılavuzlar doğrultusunda yapılacaktır.
Üretici uygulama kılavuzlarındaki bilgilerden şüphe edilir ise EOTA ‘ya başvurularak uygunluk kontrolü talep edilecektir.
Geçiş detayında olması gereken yangın yalıtım süresine göre, Yatay ve dikey doğrultuda yangının her iki yönden gelme ihtimaline karşılık, yangın durdurucu ürün uygulamaları malzemenin ETA belgesinde belirtilen şekilde tek veya çift yönde ve alttan veya üstten yapılmalıdır.
Dikey doğrultuda katlar arası yangın izolasyonunun yalıtımın sağlanması için katların tavan ve döşemlerinde bulunan tesisat geçişlerindeki tüm boşlukların yangın durdurucu malzemeler kullanılarak alevş gaz ve duman geçişini engelleyecek hale getirilmesi gerekmektedir. Bu şekilde her kat bir yangın zonu oluşturacak ve yangının bir kattan bir kata geçisi belirli bir süre durdurulacaktır. Dikey doğrultuda yangının sadece aşağıdan yukarıya doğru yayılma prensibine dayalı olarak, pasif yangın durdurucu ürünler döşeme alt hizasından başlayarak ugulanmalıdır. ( Kelepçe , sargı, ve mastikler,)

Bu esaslara bağlı olarak dikey yönde genel olarak aşağıda belirtilen alanlarda yangın yalıtımı yapılmalıdır.
• Mekanik şaftlar ve döşemede açılmış delikler ve diğer geçişler
• Elektrik şaftları ve döşemeden geçiş yapan serbest kablo ve kablo tavaları
• Elektrik odaları, pano ve trafo merkezlerindeki döşemeden geçiş yapan dikey yöndeki elektrik tesisatları
• Mutfak, kazan dairesi, jeneratör orta gerilim ve trafo merkezleri elektrik odaları tavan ve döşemelerinden geçiş yapan elektrik ve mekanik tesisat boşlukları.
• Döşemeden geçen dilatasyon derzleri

Yatay doğrultuda yangın izolasyonu yalıtımı yapılırken kat içerisinde kat duvarlarından geçiş yapan tüm tesisat boşlukları yangın esnasında alev,duman ver zehirli gazların yatay doğrultuda ilerlemesini belirli bir süre engellemek için kapatılmalıdır. Yatay doğrultuda yangının her iki yönden gelme ihtimaline karşılık pasif yangın durdurucu ürün uygulamaları duvarın her iki yönünde de yapılmalıdır.

Yukarıdaki esaslara bağlı olarak yatay yönde genel olarak aşağıda belirtilen alanlarda yangın yalıtımı yapılmalıdır.
• Elektrik şaftlarından ve odalarından yatay yönde çıkış yapan tesisat geçişleri
• Yangın ya da kaçış koridoru duvarları ile yangın merdiveni duvarlarından yatay yönde geçiş yapan elektrik ve mekanik tesisat boşlukları
• Yangın koridoru, yangın merdiveni ve kaçış koridoru duvarlarının üst döşeme ile birleştiği tavan-duvar birleşim derzleri ve dilatasyon derzleri
• Mutfak, kazan dairesi, trafo ve pano odaları duvarlarından yatay yönde geçiş yapan elektrik ve mekanik tesisatı boşlukları

Yangın durdurucu malzemeler, yangın kompartımanları ve güvenlik hollerindeki:
• Şaftların
• Havalandırma kanallarının
• Mekanik ve elektrik tesisat geçişlerinin
• Yalıtımlı/yalıtımsız metal ve yanıcı boru geçişlerinin
• Dilatasyon derzleri ve dış cephe-döşeme birleşimlerinin
• Duvar-taşıyıcı eleman (döşeme-kolon-kiriş) birleşim derzlerinin yangın yalıtımında kullanılır.
Kullanılacak olan malzemeler,
• Pasif yangın önleme amacı ile özel olarak üretilmiş ve test edilmiş deneyleri akredite laboratuvarlarda gerçekleştirilmiş yangın durdurucu malzemeler olmalıdır.
• Yalıtılacak detaya özgü onay belgesi değerlendirilerek, onay belgesinde ve onay belgesindeki bilgilere göre üretici firma tarafından hazırlanmış olan üretici teknik uygulama kılavuzlarında tariflendiği şekilde uygulama yapılacaktır.
• Uygulama öncesi ömürlü tüm malzemelerin son kullanma tarihleri kontrol edilecek ve tarihi geçmiş ürünler uygulama alanı dışına çıkarılacaktır.

• Önceden belirlenmiş yangın zonları ve bu doğrultuda proje müellifi tarafından hazırlanmış “kesin projeler, keşifler” göz önüne alınarak uygulama aşaması öncesi seçilen üretici firmanın “uygulama kılavuzları doğrultusunda “uygulama projeleri” ana yüklenici firma tarafından yapılarak, yeni güncel malzeme miktarları listesi ile birlikte işveren kontrollük onayına gönderilecektir.
• Bina veya tesis için belirlenen yangın zonları doğrultusunda 13501-2 standardına göre yangın sınıflandırmaları ve yangın sınıflandırma doğrultusundaki yangın dayanım süreleri teklif, malzeme onay aşamalarında işveren yapı denetim teşkilatına verilecektir.
• Ürün uygulamalarını yapacak kişiler üretici firma tarafından eğitilmiş ve sertifikalandırılmış olacak ve bu sertifikalar en fazla iki yılda bir tekrarlanan eğitimler sonrasında yenilenecektir.
• Ürün uygulamalarını yapacak kişiler Mesleki Yeterlilik Kurumu’ndan sertifikalı olacaktır.
• Uygulama üretici firmanın eğiterek yetkilendirilmiş ve belgelendirilmiş, o işle ilgili ana yüklenici firma dışındaki resmi uygulama iş ortakları tarafından yapılacaktır. İş ortaklarının eğitim belgeleri ve yetkilendirme belgeleri teklif, malzeme onayı öncesi işveren yapı denetim teşkilatına verilecektir.
• Ana üretici firma veya işin yapıldığı ülke sınırları içindeki yetkilendirdiği temsilci firma uygulama aşamasında kesinlikle süpervizörlük hizmeti verilecektir. Ana firmanın yetkilendirdiği ve belgelendirdiği süpervizörler tarafından uygulamanın doğru yapılabilmesi sağlanmalıdır. Yapılan çalışmalar, denetimler işveren yapı denetim teşkilatına raporlanacaktır. Yetkili firma uzmanlarının listesi işveren yapı denetim teşkilatına gönderilecektir.
• Yangın yalıtımı uygulamasında her uygulama noktasının süpervizörler tarafından kontrolü sonrasında “ana üretici firmanın uygunluk etiketleri yetkili üretici firma iş ortağı tarafından, “konulacaktır. Etiketlerde bulunan “kare kod” üzerinden, ürün uygulamasında esas alınan ETA belgelerine, teknik kılavuzlara, ürün kataloglarına ve DOP, CPR, CE belgelerine ilgili üretici firma web sitesi üzerinden sağlanacaktır. Tüm bu bilgiler, belgeler ürünün pazara sunulmasından itibaren 10 yıl boyunca üreticinin web sitesinden izlenebilir olacaktır.

• Yangın yalıtımı uygulamasında her uygulama noktasının yetkili firma uzmanları tarafından kontrolü sonrasında “ana üretici firmanın uygunluk etiketleri yetkili üretici firma iş ortağı tarafından konulacaktır.

• Uygulamanın ilgili güncel standartlar ve güncel standartlarının deneyleri doğrultusunda hazırlanmış “uygulama teknik kılavuzları “ doğrultusunda yapılmasının birinci derece sorumlusu ana üretici firma ve firmanın eğitilerek yetkilendirilmiş ve belgelendirilmiş ana, alt yüklenici dışındaki resmi uygulama iş ortağıdır. Olası uygulama hatalarında ana üretici firma gereğini derhal yaptırmakla sorumludur.

• TS EN 1366-3’e göre alınmış test deney raporlarının mevcut penetrasyon detayına uygunluğu TS EN 15882-3’te belirtilen kısıtlamalara uygun olarak kontrol edilip; üretici firmanın kendi bünyesinde çalışan yetkili uzmanlar tarafından imzalı kaşeli bir şekilde işverene sunulacaktır.

• Birinci, ikinci, üçüncü derece deprem bölgelerinde uygulaması yapılacak yangın yalıtım ürünlerinin deprem sonrasında yangın dayanımını sağlaması ile ilgili sismik test deney raporları bulunmalıdır. EN 60068-3-3 standardı gerekleri doğrultusunda uluslararası akredite laboratuvarlarda yapılan sismik esaslı deneyleri başarıyla tamamlamasının ardı ndan EN 1366-3 ve EN 1366-4 standartlarına göre test deney yapan akredite kuruluşlar tarafından test edilerek deney yapılarak , ilgili Yalıtım ve Bütünlük (EI) değerlerini sağladığı belgelenecektir.

• Yönetmelik yayın tarihinden itibaren sismik deneyler için 12 ay geçiş süresi bulunmaktadır. 12 ay sonunda tüm firmalar sismik deneylerini gerçekleştirmek zorundadır.
• Ürün yaşlandırma test deney raporları bu konuda EN standardı yayınlanana kadar , “TSE… Standardı “ yaşlandırma deney gerekleri doğrultusunda gerçekleştirilecektir.

14.1.4 Uygunluk Kriterleri

Kullanılan malzemelerin uygunluğu:

• İlgili güncel direktifler (yönetmelikler) kapsamındaki güncel Avrupa Birliği Standartları ve bu standartlara paralel ilgili Türk Standartları

• Malzemelere ait ETA ‘lar ( Avrupa Teknik Değerlendirme Onayları)

Eylül 2017 tarihinden sonra ETAG-026 doğrultusunda deneyler yapılarak ETA onayları düzenlenemez , deneyler EAD doğrultusunda yapılacak ve ETA onay belgeleri düzenlenecektir.

• Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (305/2011AB)

Yapı malzemeleri yönetmeliği ve ilişkili standartlar, EAD ,ETAG-026 (Eylül 2017 öncesi için) doğrultusunda DOP-Performans beyanları düzenlenecek, DOP doğrultusunda ürünlerde CE işaretlemesi olacaktır.

Yapı Malzemelerinin Tabi Olacağı Kriterler Hakkındaki Yönetmelik

• Yapı Malzemelerinin Tabi Olacağı Kriterler Hakkındaki Yönetmelik

• Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’e

göre değerlendirilir.

14.1.5 İlgili Standartlar

TS EN 1364-4: Yük taşımayan elemanların yangına direnç deneyleri - Bölüm 4: Giydirme Cepheler – Bölüm Konfigürasyonu

TS EN 1366-3: Servis tesisatları için yangına direnç deneyleri – Bölüm 3: Servis geçiş contaları

TS EN 1366-4: Servis tesisatları için yangına direnç deneyleri – Bölüm 4: Doğrusal bağlantı contaları

TS EN 13501-1 : Yapı mamulleri ve yapı elemanları, yangın sınıflandırması bölüm 1: Yangın karşısındaki davranış deneylerinden elde edilen veriler kullanılarak sınıflandırma

TS EN 13501-2 : Yapı mamulleri ve yapı elemanları - Yangın sınıflandırması - Bölüm 2: Yangına dayanım deneylerinden elde edilen veriler kullanılarak sınıflandırma (havalandırma tesisatları hariç)

TS EN 15882-3 : Hizmet tesislerinde yangına direnç deneylerinden elde edilen sonuçların geniş kapsamlı uygulaması - Bölüm 3: Sızdırmazlık contaları ( Geçiş yangın yalıtımları)

TS EN 60863-3-3: Çevre şartlarına dayanıklılık deney-Bölüm 3: Kılavuz, cihazlar için sismik deney metotları
ETAG 026 ( Eylül 2012) EOTA : Avrupa Teknik Değerlendirme Kuruluşları Birliği Yangın Durdurucu , Yangın Yalıtımı Ürünleri İçin Avrupa Teknik Onayları Kılavuzu

Not: ETAG-026 Eylül 2017 öncesinde verilen ETA belgelerinin düzenlenmesi için geçerlidir.Eylül 2017 sonrası ETA Belgeleri EAD 350454-00-1104 (Eylül 2017) doğrultusunda verilecektir.
EAD 350454-00-1104 ( Eylül 2017) EOTA : Avrupa Değerlendirme Dokümanı