Yangın Algılama ve Alarm Sistemlerinin Yangın Anında Uyumlu Davranış Gösteren Diğer Mekanik, Elektrik, Elektronik Sistemler İle Etkileşimlerinin

 

Merkezi Olarak İzlenmesi ve Kontrol Edilmesi

 

Yazı Dizisi-1

 

Özcan Uğurlu

Mimari, mekanik ve elektriksel olarak karmaşık olan, genelde yüksek ve topluma açık binalarda yangın algılama ve alarm sistemleri, yangını erken algılama ve uyarı yapma işlevlerinin yanı sıra, binalardaki diğer mekanik, elektrik ve elektronik istemler ile uyumlu olarak yangını bertaraf etme eyleminin önemli bir kısmını yönetmektedirler. Bu bağlamda, yangın algılama ve alarm sistemleri, yangınla mücadelede yönetici görevini üstlendiği gibi çevresindeki diğer  sistemler ile karşılıklı veri alışverişi yapmaktadırlar. Yangın alarm santrallarının üzerindeki göstergelerden, yangınla oluşan alarmlar ve giriş-çıkış konum bilgilerinin izleme girdilerinin yanı sıra, kontrollerin sonuçlarının izlenebilmesi ve yönetilebilmesi karmaşık yapılarda güç olabilmektedir. Bu durum, tekil ya da ağa bağlı çalışan yangın alarm santrallarının, merkezi izleme ve kontrol birimlerince, görüntülenmesi ve kontrol edilmesini ihtiyaç haline getirmiştir. Her ne kadar bugüne kadar standartlarda LED matrisi yani mimik göstergelerle bu ihtiyaç karşılanmaya çalışılmış olsa da günümüz teknolojisinde geliştirilen yazılımlar ve donanımlar, bu ihtiyaca daha üstün teknolojik çözümler sunulabilmektedir.

Keza, BS5839-1 standardında " Görsel Görüntüleme ve Kontrol Birimleri" ’ne bu anlamda yer verilmiştir. Bu bildiride, yangın algılama ve alarm sistemlerinin, karmaşıklaşan alarm, izleme ve kontrol durumlarında, sistemlerin tekil ya da ağa bağlı yapıda, merkezi olarak izlenmesi ve kontrol edilmesine ilişkin teknolojik gelişmeler derlenmiştir.

GİRİŞ

Yangın ile ilgili algılama, hata, giriş ve kontrol gibi mesajlar yangın alarm panellerinin  ekranlarında Şekil 1’deki gibi görüntülenmektedir. Tekil mesajlarda santrale bakan kişinin mesajı okuması ve gerekli işlemlere karar vermesi kolaydır. Ancak, birden fazla alarm mesajının oluşması ve bu alarmlara bağlı sebep-sonuç senaryolarının devreye girmesi sonucu kontrol mesajlarının oluşması, santral ekranında ardışık birçok mesajın oluşması ve geçmesi anlamına gelmektedir. Her ne kadar santralin gösterge kontrol tuşları ile geçen mesajlara dönüp bakmak mümkün olsa da gerçek bir yangında mesaj yığılmalarına bağlı olarak, olayı tam olarak analiz etmek, karar vermek ve yönetmek güçleşmektedir.

Şekil 1. Yangın alarm paneli ekranı

Gerçek bir yangın durumunda, oluşacak mesaj yığılmalarına bağlı olarak, olayı daha net analiz edebilmek için santrale gelen mesajları bir ara yüz ve yazılım ile bilgisayar ortamına aktararak büyük ekranda ya da ekranlarda görüntülemek mümkündür. Şekil 2’de görüldüğü gibi yangın alarm sisteminin santralinde oluşan tüm bilgiler yakın mesafelerde doğrudan kablo ile RS232 ve RS485 haberleşme yöntemi ile uzak mesafelerde ise TCP/IP ve GPRS gibi haberleşme yöntemleri ile grafiksel izleme ve yönetim yazılımına aktarılır.

Şekil 2. Yangın alarm paneli  verilerinin haberleşme modülleri ile grafik izleme ve yönetim yazılımına aktarımı

Bilgisayar ortamında çizilmiş olan binanın dış görünüşü, üstten görünüşü, kat planları gibi detaylar resim formatı fark etmeksizin  plan olarak yazılıma eklenir. Olası mesajların plan üzerinde hangi katta, nasıl görüntüleneceği önceden yazılım üzerinden haritalara işlenir. Oluşan mesajlar Şekil 3’de görüldüğü gibi önce hangi katta, sonrasında açılan pencerede ise o kat içindeki detayı şeklinde, haritalar arası geçiş yapılarak görüntülenebilir. Bu sayede oluşan mesajlara bağlı görsel algı oluşturularak, yangına hızlı ve doğru müdahaleye kolaylık sağlanır. Yangın anında  planlar arası otomatik veya elle seçerek gezebilmek mümkündür.

Şekil 3. Grafik izleme ve yönetim yazılımı ile kat planları ve bina görüntüsü üzerinden mesajların görsel olarak algılanması

Özellikle birden çok bağımsız ve karmaşık binanın aynı kampüs içerisinde olduğu durumlarda, yangın alarm panellerinin ağ olarak bağlanması ve bir ya da birden fazla merkezden izlenmesi ve kontrol edilmesi ihtiyaç haline gelmektedir. Paneller arası kablo ile bağlantı mesafesi yaklaşık 1200 metre sınırı içerinde ise bakır kablo ile haberleşme sağlanabilmektedir. Uzun mesafelerde ise fiber optik kablo ile haberleşme sağlanabilmektedir.



 

Şekil 4. Ağa bağlı birden çok panelden  oluşan sistemlerin bir ya da bir den çok noktadan merkezi olarak izlenmesi ve yönetilmesi

Merkezi izleme ve kontrol bilgisayarları üzerinden izlenmekte olan panellerin  her biri ayrı ayrı kumanda edilebilir. Şekil 5’de görüldüğü gibi panel göstergelerinin ve kontrol tuşlarının aynısı monitörde oluşmakta ve buradan gerekli kontroller sağlanabilmektedir. Yangın ve hata durumlarını anlık veya belirlenen periyotlarda önceden tanımlanabilen e-mail adreslerine veya GSM numaralarına otomatik olarak gönderebilmek mümkün olabilmektedir. Sistemde meydana gelen her türlü olay kaydını tarih ve zaman bilgisi ile görüntüleme, filtreleme, yedekleme ve yazdırma özellikleri kullanıcılara işletme kolaylığı sağlamaktadır. Merkezi izleme ve kontrol yazılımı ile panellere  bağlı tüm adresli cihazların kirlilik denetimini uzaktan yaptırabilme özelliği ile bakım işlemleri en doğru şekilde yönetilebilmektedir.

Bumdan sonraki yazımızda " Panellere Uzaktan Komut Verebilme, IP Kameralar İle Yangın Alarm Sistemi Bağlantısı, Diğer Bilgisayarlarda ve Android Cihazlarda Yangın Uyarısının Görüntülenmesi " anlatılacaktır.