Akın Altın

Fiber optik ve foton teknolojileri konusunda yapılan çalışmalar günümüzde birçok farklı alanda uygulamalara girmiş durumda. Bu yeni teknoloji yangın alarm sistemleri alanında da birçok yenilikler sunuyor. Geleneksel yangın alarm sistemleri ile gerçekleştirilmesi çok güç veya maliyetli olan sistemleri yenilikçi bir bakış ile çok daha basit ve daha ekonomik çözümler sunuyor.

Fiber optik teknolojilerle yangın algılama ve enerji verimliliği ölçümlerine ilişkin çözümler sunulmaktadır.

Uzun mesafelerde hassas ölçümlerin sorunsuz yapılabilmesi ve sahada yalnızca pasif malzemeler kullanması ile bir çok alanda ön plana çıkan uygulamalar ile zorlu projelerin vazgeçilmez çözümü haline gelmiştir.

Fiberoptik teknoloji, OTDR ölçüm tekniği (optical time domain reflectometry) sayesinde DTS (Distributed Temperature System) ile yangın alarm sistemleri alanında girmiştir.

DTS Fiber optik yangın alarm sistemleri geleneksel yangın alarm sistemlerine göre bir çok noktada üstünlükler sağlamaktadır.


Binalarda veya zorlu endüstriyel tesislerde çıkacak bir yangının yıkıcı sonuçlar doğurması kaçınılmazdır. Yatırımlara hasar vererek, çalışmaların uzun süreli durmasına sebep olacaktır ve büyük ihtimalle can güvenliğini de tehdit edecektir. Binaların ve tesislerin korunması için sürekli en doğru çözümler aranmaktadır ama güvenilir bir yangın konseptinin hayata geçirilmesi ağır çevre koşullarında çok daha zor olmaktadır. Endüstriyel tesisler, ekonomik malların üretimden depolamaya ve nakliyesine kadar bütün üretim zincirinde kir, toz, nem ve aşındırıcı atmosferler oluşmasına sebep olmaktadırlar.

Bu çevre koşullarında yangın algılama konusunda güvenilir ve ekonomik çözümleri uygulamak için geleneksel yangın algılama teknikleri yetersiz kalmaktadır.

Kötü çevre koşulları nedeniyle aşırı etkilenen geleneksel yangın alarm tekniklerinin yanlış alarm verme eğilimi artmaktadır ve azımsanmayacak oranda maliyeti yüksek bakım masraflarına sebebiyet vermektedir. Fiberoptik çözüm ile aşağıdaki zorlu şartlarda güvenilir sonuçlar elde edilebilir:

• Kir, toz ve aşındırıcı atmosfer
• Yüksek oranda nem ve aşırı ısı değişiklikleri
• Çözelti buharı ve radyoaktif dalgalar
• ATEX sınıfı patlayıcı toz ve gaz tehlikesi olan alanlar

Binalarda ve endüstriyel tesislerde, güvenli ve çok hızlı reaksiyon gösteren bir yangın alarm sistemi gereksinimi vardır. Herşeyden önce yangın alarm sisteminin dış etkilere karşı bağışıklığı olması gereklidir, yanlış alarm vermemeli ve meydana gelen aşırı ısı ya da dumanın ortadan kalkmasını beklemeden yangının sürekli gö-zetim altında tutulmasını sağlamalıdır. Büyük çaplı üretim tesislerinde, rafinerilerde, barajlarda, silolarda, büyük marketlerde, soğutma tesislerinde, taşıma bantlarında, kablo kanallarında ve tünellerde bu durum daha ön plana çıkmaktadır. Fiberoptik çözüm, yüksek derecede hassasiyetle çalışan basit bir fiber optik kabloyu temel alan koruma konsepti sunarak bu problemlerinizi en aza indirgemeyi hedefler. Sensör kablo çok kolay monte edilebilen, bakım gerektirmeyen, çok uzun ömürlü bir kab-lodur. Çelik zırhlı fiberoptik kablolar kullanıldığında darbe dayanımı da yüksektir.

Marka bazında değişiklik göstermekle birlikte fiberoptik uygulamalar 1km’den 40km’ya kadar tek ünite ile uygulanabilmektedir. Daha uzun mesafe gerektiren uygulamalarda çok sayıda ünite Modbus gibi bir açık protokol üzerinden Scada sistemi vasıtasıyla merkezi yönetim ve kontrol fonksiyonlarına sahip olabilmektedir.

Fiberoptik sensör kablo ile yangın algılama yapılmasının üstünlükleri:
… zorlu ortam şartlarında sadece bir sensör kablo bulunur
… en yüksek derecede EMC güvenliği
… kir ve tozdan etkilenmez
… bakım gerektirmez
… nemden etkilenmez
… ATEX sertifikalı
… radyoaktif dalgalardan ve aşındırıcı atmosferlerden etkilenmez



Fiberoptik lineer ısı algılama sistemleri ile yatay ve dikey tüm alanlar korunabilir. Tüm koruma alanı içinde gerçek zamanlı olarak ısı gelişimini ve yayılımı sürekli olarak de-netlemenize olanak tanır. Fiber optik kablolar boyunca ve her 10 saniyede bir binlerce ısı değeri okuyarak, mükemmel bir ısı profili çıkartılır, anlık veya alarm izlemesi yapılabilir.



Büyük alanlarda yapılan uygulamalarda, sensör kablosu farklı varyasyonlarda ısı şartları olan değişik alanlardan geçmektedir. Örneğin tünel giriş ve çıkışları tünelin iç kısımlarına göre ısı değişikliklerinden daha çok etkilenmektedirler. Örneğin üretim hangarlarında yerleştirilen makineler ve sistemlerden bağımsız olarak sıkça yüksek ve düşük sıcaklıklara sahip olan kısımlar bulunmaktadır. Bu değişken ısı şartlarıyla baş edebilmek için farklı alanlarda değişik alarm duyarlılıklarını kablonun uzunluğuna bakılmaksızın bir tek sensör kablosuna uyarlamaktadır. Standart maksimum, üç değişik ısı artışı, akıllı ortam adaptasyonu gibi değişik alarm kriterlerini aynı anda kullanılamasıyla ortam sıcaklığı dahi algılanarak mükemmel bir koruma sağlanmaktadır.

Sistem sadece değişik yangın türlerini hızlı ve güvenilir şekilde tespit etmekle kalmayıp aynı zamanda yangının yerini birkaç metre hassasiyetle tam olarak tespit edebilmektedir. Bu da rüzgardan etkilenmeden sadece konveksiyon ısı dalgaları değil aynı zamanda termik ısı dalgaları da yakalandığı için gerçekleşmektedir. Buna ek olarak sensör kablo izleme kabiliyetini kaybetmeden yüksek ısı değerlerine kadar (yaklaşık 600°C) olan ısılara dayanabildiği için yangının büyüklüğü ve genişleme yönünü uzun bir süre takip edebilme özelliğine sahiptir. Bu özellikler sayesinde karşı tedbirler etkin olarak kontrol edilebilir ve olaya müdahele edenlere önemli bili-giler verilebilir.

Yangın algılama amaçlı kullanılan fiberoptik sensör kablolar yangın sertifikasyonuna sahip olması gerekir. Deneyler ilgili EN54 deneylerini yapabilecek uluslararası akredite bir laboratuvarda gerçekleştirilmeli, CPD sertifikasyonu verebilen belge verebilen kuruluşlarda belgelendirme yapılmalıdır. Yangın sertifikasyonuna sahip fiberoptik sensör kabloların ömrü en kötü çevre koşullarında bile en az 25 yıl olup bakım gerektirmemektedir.