Türkiye'de Ara Eleman Problemi

Cem Kafadar

Bugün Türkiye’de pek çok sektörde ara eleman bulmakta sorun yaşanıyor. Bunun nedenleri aşağıdaki gibi  sıralanabilir.

Son yıllarda özellikle üniversitelerin Mühendislik ve Mimarlık eğitimi veren bölümlerinin sayısı hızla artarken meslek yüksek okullarının sayısı aynı oranda artış göstermemiştir. Bu boşluk 0-5 yıllık mühendis ve mimarların ara eleman olarak değerlendirilmesi ile doldurulmaya çalışılmaktadır. Ancak özellikle şantiyelerde ara elemanların görevlerini yüklenmek durumunda kalan arkadaşlar mühendislik, mimarlık eğitimi alıp ara elemanlığa yönelik gereken eğitimi almadıkları ve bu birikime sahip olmadıkları için bu eksikliği tam olarak karşılayamamaktadırlar.

 İnşaat sektöründe  ne kadar  ara elamana  vardır. Ara eleman ihtiyacında    önceki yıllara göre  daha fazla  artış varmıdır ? Gelecek yıllarda tahminen ne olabilir?

İnşaat sektörünün büyümesine paralel doğrultuda ara eleman yetişmediğini ve bu açığın sürekli arttığını düşünüyorum. Bu durumun aksine yüksek öğrenim mezunları da tam tersi bir oranla ihtiyacın çok üstünde arz edilmektedir. Sektörde istenen sayıda ara eleman bulunmamasına rağmen istenenin çok üstünde üniversite mezunu bulunmaktadır. Bu durum işsizliği de olumsuz etkilemektedir. Mevcut eğitim politikalarının devam etmesi durumunda önümüzdeki yıllarda bu makasın daha da açılacağını düşünüyorum.

Sektörde özellikle hangi alanlarda yani hangi işler için ara elemanlara ihtiyaç oluyor? Bu açığın giderilmesi için neler yapılabilir?

Özellikle BIM, Revit gibi son yıllarda kullanımı artan yazılımları iyi derecede bilen Teknik Ressam arayışında sıkıntılar yaşanıyor. Bu ve benzeri yazılımların eğitimleri okullarda verilebilir ayrıca meslek içi eğitimlerle de bu konularda daha fazla yetişmiş elemanı sektöre kazandırmak mümkün. Ayrıca hem ara eleman, hem de mimar mühendis yetiştirirken uygulamalı eğitime daha fazla ağırlık verilmesi gerektiğini düşünüyorum.

  Sektörde ara elemanların yaklaşık maaş aralığını belirtebilir misiniz? Bu ücretlerde son yıllarda artış oldu mu?

Sektörde maaş aralıkları hiç bir zaman bir tabana oturmadı. Projelerin ve firmaların büyüklüklerine, çalışma koşullarına göre maaş aralıklarında ciddi farklılıklar görülmekte. Ara elemanlar genelde çalıştıkları firmalardan ciddi bir sorun yaşamadıkça kolay kolay ayrılmıyorlar. Firma bağımlılıklarının diğer elemanlara göre daha yüksek olduğunu söyleyebilirim. Hem sayılarının az olması, hem sirkülasyonlarının düşük olması nedeni ile arandıklarında kolay bulunamıyorlar. Mimar, mühendis ücretlerinin üzerine çıkabilmeleri çok fazla mümkün olmadığı için zor bulunmalarına rağmen maaşları bu talebe paralel olarak yükselmiyor. Son 10 yılda çok sayıda üniversitede yeni Mimarlık ve Mühendislik bölümlerinin açılması ihtiyacın çok üzerinde Mimar ve Mühendis arzına neden oldu, bu durum da doğal olarak Mimar Mühendis ücretlerinin ortalamasını düşürdü. Piyasada istenen sayıda olmamasına ve talebin yüksek olmasına rağmen mimar mühendis ücretleri ile paralel hareket eden ara eleman ücretleri de beklenildiği oranda yükseliş göstermedi.

Ayrıca iş dünyamızda ücretlendirmenin uzmanlık değil de yöneticilik baz alarak oluşturulmasından dolayı yetkin ara elemanlar da hak ettikleri ücretleri alamamaktadırlar.

Son satır aslında sadece ara elemanlar açısından değil, iş dünyamızın uzmanlığa yeterince değer vermemesi nedeniyle her iş kolunda uzmanlarının yetişmesine de engel olan sosyolojik bir olay. Bu konu da başlı başına bir  yazı  konusu olabilir. "Türkiye'de uzmanlık neden hak ettiği değeri bulamıyor?" gibi. Cevabı da çok basit aslında bu toplumda herkes bir şekilde bir şeylerin başı olma derdinde, kimse işin nasıl yapıldığını iyi öğrenip o işte iyi olmakla ilgilenmiyor. :))

Not: Bu yazı Hürriyet IK gazetesinde yayınlanan “ İşsizlik Artıyor Ara Eleman Bulunamıyor “ konulu haberin içinde yer alan Sn. Cem Kafadar’ın açıklamalarından alınmıştır.