Yenilenen  EU-2024/3110  Yapı  Malzemeleri  Yönetmeliği 
 305/2011/AB ‘nin Yerini Alıyor.
Bölüm-2
(Yeni Yönetmelik ile İlgili Sorular&Cevaplar)


Adem Çakır - Sabri Günaydın

 

 [Yayım Tarihi: 18 Nisan 2025]

Yeni Yönetmelik ile İlgili Sorular&Cevaplar


a) Ürün gereksinimleriyle uyumlaştırılmış standartlar oluşturmak mümkün müdür?

Yeni Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (CPR), yalnızca temel özellikler için değerlendirme yöntemlerini belirten "zorunlu uyumlu standartlara" ek olarak, belirli ürün gereksinimlerini içerebilen "gönüllü uyumlu standartların" geliştirilmesine olanak tanır. AB Komisyonu, ürün güvenliği, çevresel faktörler ve amaçlanan kullanım gibi yönleri kapsayacak şekilde bu gönüllü uyumlaştırılmış standartlar için standardizasyon talepleri yayınlayabilir.

Bir ürün ailesi veya ürün ailesinin bir veya daha fazla kategorisi halihazırda 'uyumlaştırılmış bölgede' ise (bkz. S1), AB Komisyonu ek ürün gereklilikleri ekleyebilir (Madde 7(1)).

Ürün gereklilikleri, Ek III'te listelenen bir veya daha fazla yönü kapsayacaktır, örneğin, amaçlanan amacın etkili ve güvenilir bir  şekilde yerine getirilmesi için malzeme kullanımını, belirli bileşenlerin boyutunu veya kullanımını belirtecektir. Ayrıca, ürünün taşınması, kurulumu veya yeniden kullanımı sırasında profesyoneller ve profesyonel olmayanlar için güvenlik yönlerine ilişkin gereklilikleri belirtebilir (Ek III, bölüm 2) veya faktörleri belirtebilir.


b) Yeni CPR listesinin Ek II'si 21 çevresel temel özellikler. Üreticinin ürünü için tüm özellikleri dikkate alması gerekir mi?

Üreticinin, yeni Yapı Malzemeleri Yönetmeliği'nin (CPR) Ek II'sinde listelenen 21 çevresel temel özelliğin hepsini kendi ürünleri için dikkate alması gerekmez. AB Komisyonu, uygulama eylemleri tarafından çağrılan uyumlu standartlara dayanarak, belirli ürün grupları için hangi özelliklerin değerlendirilmesi gerektiğini devredilmiş eylemler yoluyla belirleyecektir. En önemli özellik olan iklim değişikliği etkileri, "uyumlaştırılmış bölge" içindeki malzemeler    için zorunlu olacaktır.

Önümüzdeki yıllarda, AB komisyonu devredilmiş yasalar çıkarabilir ve Ek II'de listelenen özelliklerden hangilerinin ve hangi malzemeleriçin bir standardizasyon talebinin gerekli olduğunu belirleyebilir.
 
Özellikleri, bunların değerlendirme yöntemlerini ve kapsamdaki ürünleri belirten uyumlu bir standardın, CPR'nin uygulama eylemi tarafından çağrıldığında zorunlu hale gelmesi gerekecektir.

Çevresel özelliklerin hesaplanması, AB Komisyonu tarafından sağlanan yazılıma dayalı olacaktır (Madde 15(2)).

Çevresel özelliklerin beyan edilmesinin gerekli olacağı farklı zamanlar vardır (Madde 15(3)).

Bunlardan en önemlisi Ek II'deki 'iklim değişikliği etkileri'dir. Bu, 'uyumlaştırılmış bölge'de bulunan malzemeleri çin geçerli olacaktır.

Kullanılmış malzemeler için gereklilikler nelerdir?


c) Yeni CPR kapsamında hangi malzemeler yer alıyor?

Yeni Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (CPR), AB Komisyonu'nun bir standardizasyon talebine dayanarak geliştirilen uyumlu  Avrupa standartlarında belirtildiği gibi piyasaya sürülen ve inşaat işlerine dahil edilen yapı ürünlerini kapsar. Yönetmelik  yalnızca bu uyumlaştırılmış standartlar tarafından tanımlanan "uyumlaştırılmış bölge" içindeki malzemeleriçin geçerlidir.

Yeni CPR'nin kapsamı inşaat ürünlerini (Madde 2(1)) kapsamaktadır. 'İnşaat malzemesi', inşaat işlerine kalıcı bir şekilde dahil  edilmek üzere piyasaya sürülen herhangi bir fiziksel madde anlamına gelir (Madde 3(1)). Ek VII, örneğin "sabit yangın söndürme ekipmanı", "mekan ısıtma cihazları" veya "tüketim amacıyla suyla temas eden inşaat ürünleri" gibi farklı  ürün ailelerini listeler.

Malzemeler yalnızca bir Avrupa standardı ürünleri belirtiyorsa ve temel özellikleri ve değerlendirme yöntemlerini belirliyorsa (Madde 5) ve bu standart CPR'nin bir uygulama eylemi tarafından çağrılırsa CPR tarafından kapsanır.

Standart, ürünleri AB 'uyumlaştırılmış bölgeye' koyar (standart o zaman 'uyumlu' olarak adlandırılır). Bu, bir ürün uyumlu bir  standart tarafından kapsanmıyorsa ürünün 'uyumlaştırılmış bölgede' olmadığı ve Yapı Ürünü Yönetmeliğinin bu ürün için  geçerli olmadığı anlamına gelir.

Uyumlu bir standart, yalnızca AB komisyonu tarafından yayınlanan ve “CPR Acquis Uzman Grubu” (Madde 4) tarafından desteklenen bir standardizasyon talebine dayanarak hazırlanabilir. Temel, Ek I'deki inşaat çalışmaları için  temel gereklilikler ve Ek II'deki çevresel temel özelliklerdir (Madde 4(4)).

Çalışma planı, AB komisyonunun yeni CPR (Madde 7(2)) kapsamında hangi ürün ailelerini kapsamayı planladığına dair bilgi  sağlar. AB komisyonunun önceliğine göre malzemelerEk VII'deki ürün ailesi listesinden seçilecektir.

Bütün bunlar, uyumlu standartta veya uygulama kanununda açıkça belirtilmişse, kullanılmış ürün veya temel parça (Madde 2(1)) için de geçerli olabilir.

Avrupa Komisyonu, gerekli gördüğü takdirde uyumlu standardı kısıtlama veya reddetme ya da uygulama eyleminde ek kısıtlamalar veya gereklilikler ekleme yetkisine sahiptir (Madde 5(5), 5(6), 5(7), 5(9), Madde 6).

Ekonomik operatörlerin yükümlülükleri yalnızca CPR kapsamındaki uyumlu bir standart (Madde 20(1)) kapsamındaki ürünlerle ilgili olarak geçerlidir.


d) Yeni CPR ne zaman uygulanacak?

Yeni Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (CPR), farklı bölümlerin farklı zamanlarda yürürlüğe girmesiyle aşamalı bir yaklaşımla  uygulanacaktır. Önemli son tarihler, ekonomik operatörler için yükümlülüklerin yeni bir uyumlu standart için uygulama yasasından bir yıl sonra geçerli olması ve hem eski hem de yeni uyumlu standartların kullanılabileceği bir yıllık bir birliktelik dönemi olmasıdır.

 CPR'nin bazı bölümleri yürürlüğe girdiği tarihte, diğer bölümleri 12 ay sonra, diğer bölümleri ise 24 ay sonra uygulanacaktır. Ayrıntılar için bkz. Madde 96.
 
Üreticiler gibi ekonomik operatörlerin yükümlülükleri için diğer son tarihler daha önemlidir. Malzemeleryalnızca yeni CPR kapsamındaki uyumlaştırılmış standartlar tarafından kapsanan kapsamda olduğundan, uyumlu standart için uygulama yasasının uygulanabilirlik son tarihleri geçerli olacaktır. Uyumlu standart, uygulama yasasından bir yıl sonra zorunlu olacaktır (Madde 5(8)). Bu aşamada, ekonomik operatörler için bu malzemeleriçin CPR yükümlülükleri geçerli olacak ve zorunlu olacaktır.

Yeni bir uyumlu standart bir ürün ailesini veya kategorisini kapsıyorsa ve daha eski bir uyumlu standart aynı ürün ailesini veya kategorisini (AB) No 305/2011 Yönetmeliği kapsamında kapsıyorsa, 305/2011 Yönetmeliği kapsamındaki eski uyumlu standardın referansı, yeni standardın uygulama eyleminden bir yıl sonra geri çekilecektir (Madde 95(10)).

Bu, eski uyumlu standart ile yeni uyumlu standardın uygulanabileceği bir yıllık bir birliktelik süresi olduğu anlamına gelir. Uygulama yasasından bir yıl sonra yeni uyumlu standart zorunlu olacaktır. Bu, uygulama yasasının uygulayacağı tüm ürün ailesi veya kategorisi için geçerli olacaktır.

305/2011 sayılı Yönetmelik kapsamındaki önceki test raporları, daha önce uygulanan değerlendirme yöntemlerinin yeni uyumlu standart için de geçerli olması durumunda, bir ürünün yeni CPR'ye uygunluğunu göstermek için teknik dayanak olarak  kullanılabilir (Madde 95(7)).


e) CPR 2024/3110, üreticilerin ürünlerinin mümkün olduğunca uzun ömürlü olmasını, tamir edilebilir olmasını ve son ürünün  piyasaya sürülmesinden sonra en az 10 yıl boyunca yedek parça sunmasını nasıl zorunlu kılıyor?


Yeni Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (CPR), üreticilerin ürünlerinin en az 10 yıl dayanmasını, tamir edilebilir olmasını veya bu süre  boyunca yedek parça sunmasını doğrudan gerektirmez. Ancak, yönetmelik Avrupa Komisyonu'na dayanıklılık, tamir edilebilirlik  ve yedek parça bulunabilirliğiyle ilgili özellikler de dahil olmak üzere belirli ürün kategorileri için bu tür gereklilikleri belirleyebilecek  devredilmiş eylemleri benimseme yetkisi verir. Belirli gereklilikler, henüz çıkarılmamış olan bu gelecekteki devredilmiş  eylemler aracılığıyla belirlenecektir.

CPR 2024/3110, belirli ek yasal düzenlemeler olmadan belirli özelliklerin aranmasını gerektirmez.

Ek III, devredilen eylemlerle oluşturulan uyumlu teknik özelliklerin, kapsadıkları malzemeleriçin uygun olduğu şekilde, ek  çevresel ürün özelliklerini belirleyebileceğini belirtir. Bu, şunları içerebilir:

- Bir ürünün teknik kullanım ömrü göstergesi (örneğin ortalama kullanım ömrü) aracılığıyla dayanıklılık ve güvenilirlik - enerji kullanımı ve enerji verimliliği

- Yeniden kullanılabilir, geri dönüştürülebilir ve yan ürün içeriğinin maksimuma çıkarılması

- Tamir kolaylığı

- Sökme işleminden sonra tekrar kullanılabilen ürün veya parçalar

Uyumlaştırılmış teknik şartname, bu gerekliliklerden bir veya daha fazlasının nasıl yerine getirilebileceğini, örneğin nasıl değerlendirilebileceğini ve hangi teknik çözümün ilgili ürün kategorisi için uygun olacağını belirtebilir. Üretici daha sonra  uyumlu teknik şartnamede belirtilen yöntemlere veya gerekliliklere dayanarak gerekliliklere uygunluğu beyan edebilir.

Ek olarak, Avrupa Komisyonu belirli ürün aileleri ve ürün kategorileri için, üreticilerin yaygın olarak bulunmayan belirli  yedek parçaları temin etme yükümlülüğünü içeren bir devredilmiş eylem benimseme yetkisine sahiptir. Bu yükümlülük, son  ürünün piyasaya sürülmesinden sonraki 10 yıllık bir süre boyunca geçerli olacaktır (Madde 22(8)). Avrupa Komisyonu'nun böyle  bir devredilmiş eylem çıkarıp çıkarmayacağı bilinmemektedir. Üretici için büyük bir yüke yol açabileceğinden, özel durumlar  ve önemli nedenler olması gerektiği varsayılmaktadır.


f) Kullanılmış malzemeler için gereklilikler nelerdir?

Yeni Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (CPR), yeni ürünlere ek olarak, ilgili uyumlu teknik şartnamelerin kapsamına açıkça dahil edilmişlerse, kullanılmış yapı ürünlerini de kapsar. Kullanılmış ürünler, yalnızca kontrol, temizlik ve onarımın ötesinde bir "dönüşüm sürecinden" geçmiş olanlar olarak tanımlanır. Kullanılmış malzemelerkapsam dahilindeyse, sökme yıllarını ve CE işareti iliştirmelerini gösteren ek işaretler taşımalıdır. Kullanılmış malzemeleriçin özel gereklilikler daha da tanımlanacaktır.

EU/2024/3110, kullanılmış ürünleri de kapsayacaktır. Madde 3(20), kullanılmış ürünleri, en az bir kez bir inşaat işine monte edilmiş ve kontrol, temizleme ve onarım kurtarma işlemlerinin ötesine geçen bir dönüşüm sürecine tabi tutulmuş ve ürünün performansı için elzem olmayan olarak nitelendirilmiş malzemelerolarak belirtir. Bu, dönüşüm süreci olmadan kontrol edilmiş, temizlenmiş veya onarılmış yeniden kullanılmış ürünlerden farklıdır.

Madde (35)'te "tüm uyumlu teknik şartnamelerin, kullanılmış ürünleri kapsamlarından çıkarıp çıkarmadıklarının açıkça belirtilmesi önemlidir" denmektedir. Bu, uyumlu bir teknik şartname için bir standardizasyon talebinin, kapsamdaki ürünlerin yalnızca  yeni ürünleri (normal yaklaşım) değil, aynı zamanda kullanılmış ürünleri de kapsayacağını belirtmesi gerektiği anlamına gelir. Daha sonra uyumlu teknik şartname, kullanılmış ürünlerin dahil edildiğini, kullanılmış malzemeleriçin hangi tür kuralların uygulanacağını ve ayrıca kullanılmış ürünü yeniden kullanılmış veya yeni bir üründen (yeni bir performansla) ayırt etmek için  ürünün performansı için elzem olmayan dönüşüm sürecini belirtmesi gerekebilir.

Kullanılmış malzemeleruyumlu teknik şartname kapsamındaysa, kullanılmış ürünlerde ürünün söküldüğü yılın son iki rakamı ile CE işaretinin kullanılmış ürüne iliştirildiği yılın son iki rakamı yer almalıdır (Madde 18(2(a)).

“Kontrol etme, temizleme ve onarmanın ötesine geçen dönüşüm süreci”ni yorumlamaya yardımcı olacak herhangi bir örnek henüz  mevcut değil.


g) CPR 2024/3110'un gönüllü uygulanmasını tercih etmenin ön koşulları nelerdir?

Yeni Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (CPR), üreticilerin, resmi olarak uyumlu hale getirilmeden önce bile, gelecekteki uyumlaştırma için amaçlanan yayınlanmış standartlara dayalı olarak yönetmeliğin gerekliliklerini gönüllü olarak uygulamalarına olanak tanır. Bu, üreticilerin yaklaşan CPR gerekliliklerine proaktif olarak uymaları için bir yol sağlar. Ancak, bu durumda, uyumlaştırılmamış standartlara dayalı olarak performansı değerlendirmeleri için yasal
bir dayanak olmayabileceği için, değerlendirme için bildirilmiş kuruluşların kullanılması zor olabilir.

Üreticilerin, standart henüz uyumlu hale getirilmemiş olsa bile, CPR 2024/3110 uyarınca Avrupa Birliği Resmi Gazetesi'nde yayınlanması öngörülen yayınlanmış bir standarda dayalı bir performans veya uyumluluk beyan etmelerine  izin verilecektir. Bu şekilde üretici, yasal gerekliliklerin sorunsuz bir şekilde aşamalı olarak uygulanmasını kolaylaştırmak  için CPR 2024/3110 gerekliliklerini gönüllü olarak uygulayabilir.

Ancak, bildirilmiş kuruluşların dahil edilmesi gerekiyorsa bu bir zorluk olabilir; çünkü bildirilmiş bir kuruluşun, uyumlaştırılmamış bir standarda dayalı olarak performansı değerlendirmesi için yasal bir dayanak olmayabilir


h) : Sattığım inşaat ürünleri için EPD'ye (Çevresel Ürün Beyanı) ihtiyacım var mı? Evet ise, son tarih nedir?

Yeni Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (CPR), üreticilerin yapı malzemeleri için bir Çevresel Ürün Beyanı (EPD) sağlamasını doğrudan gerektirmez. Ancak, CPR, Ek II'de belirtildiği gibi, bir Performans Beyanı (DoP) veya Uygunluk Beyanı (DoC) aracılığıyla belirli çevresel performans özelliklerinin beyan edilmesini gerektirir. Ürünlerin bu çevresel özellikleri beyan etmesi gereken belirli gereklilikler, AB Komisyonu'nun gelecekteki devredilmiş eylemleri tarafından belirlenecektir. Bu gerekliliklerin zamanlaması henüz belirlenmemiştir.

Yapı ürünlerinin çevresel performansının ifadesi, CPR'nin (Madde 1) temel bir unsurudur. AB Komisyonu, devredilmiş kararlar yayınlayabilir ve Ek II'de listelenen özelliklerden hangilerinin ve hangi malzemeleriçin bir standardizasyon talebinin gerekli olduğunu belirleyebilir (ayrıca bkz. S1 ve S4).

CPR EU/2024/3110, Performans Beyanını (çevresel temel özellikler dahil, bkz. Ek II) ve Uygunluk Beyanını (örneğin asgari geri  dönüştürülmüş içerik dahil, bkz. Ek III, 3.2) belirtmiştir. Bu, bazı pazarlarda zorunlu olan gönüllü bir beyan olan EPD'den farklıdır.


ı)  İnşaat ürünleri için dijital ürün pasaportuna ihtiyacım var mı?

Yeni Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (CPR), dijital ürün pasaportu (DPP) için gereklilikler içeriyor, ancak belirli ayrıntılar ve ürün kapsamı hala AB Komisyonu'ndan gelecekteki devredilmiş eylemlerle belirlenecek. Şu anda, hangi yapı ürünlerinin DPP gerektireceği veya DPP gerekliliğinin ne zaman zorunlu hale geleceği bilinmiyor. AB, DPP'nin teknik ayrıntılarını belirtmek için standartlar üzerinde çalışıyor, ancak nihai yasal gereklilikler hala tanımlanacak.

Dijital yollarla yasal ürün bilgisi (Performans Beyanı ve Uygunluk Beyanı gibi) sağlamak için bir dijital ürün pasaportuna (DPP) ilişkin gereklilikler, Madde 75 ila Madde 80 arasında belirtilmiştir. Gereklilikler, AB Yönetmeliği 2024/1781'in (Sürdürülebilir malzemeler için Ekotasarım gereklilikleri, ESPR) DPP spesifikasyonuyla uyumlu hale getirilmiş ve bunlara bağlanmıştır (Madde 75(2)).

Önümüzdeki yıllarda, AB komisyonu, DPP'nin tüm ayrıntılarını ve hangi ürüne uygulanacağını belirtmek için her biri ayrı bir ürün ailesi için olmak üzere birkaç devredilmiş yasa çıkaracaktır (ayrıca bkz. ESPR için SSS, S 40). Şu anda (2024), AB komisyonunun bu tür devredilmiş yasaları ne zaman çıkaracağı, içeriğinin ne olacağı ve hangi ürünlerin kapsamda olacağı bilinmemektedir. Böyle bir devredilmiş yasadan 18 ay sonra DPP zorunlu olacaktır (Madde 22(7)).

Şu anda CEN/CENELEC JTC 24'ün DPP'nin ayrıntılarını belirleyecek yeni bir standart seti üzerinde çalışılmaktadır.

Bu, daha sonra bir DPP'ye izin vermek için veri taşıyıcılarını, veri formatını ve BT sistemi mimarisini kapsayacaktır.
Kısmen tarihsel nedenlerden dolayı farklı ihtiyaçlara sahip birçok segment ve pazar olduğu için, standartların farklı seçenekler sunması mümkün olabilir.

Daha sonra, AB komisyonu yasal düzenlemeler yoluyla hangi seçeneğin hangi ürün türü veya kategorisi için gerekli olacağını belirtebilir.


Not: Yukarıdaki açıklamalar Yönetmelik (AB) 2024/3110 (CPR) hakkındaki güncel inceleme  bilgilerini  yansıtır. Avrupa Komisyonunun  resmi cevapları değildir. Bu nedenle yukarıdaki bilgilerin kullanımından doğacak sorumluluklar bu bilgileri kullananlara aittir . Tüm durumlarda CPR orjinal  metnine başvurmanızı  öneririz.

Güncel 2024/3110 (CPR)  Yapı Malzemeleri Yönetmeliği için lütfen tıklayınız.