Yenilenen  EU-2024/3110  Yapı  Malzemeleri  Yönetmeliği 
 305/2011/AB ‘nin Yerini Alıyor.
Bölüm-1


Sabri Günaydın

 [Yayım Tarihi: 18 Mart 2025]

Avrupa inşaat sektörü, Resmi Gazete'de yeni Yapı Malzemeleri Yönetmeliği'nin (CPR) yayınlanmasıyla bir dönüm noktasına ulaştı. Resmi olarak 27 Kasım 2024 tarihli Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönetmeliği (AB) 2024/3110 olarak adlandırılan mevzuat, AB genelinde inşaat ürünlerinin pazarlanması için uyumlu kurallar belirleyerek Yönetmelik (AB) No 305/2011'in yerini alıyor. 18 Aralık 2024'te AB Resmi Gazetesi'nde yayınlanan yönetmelik, Avrupa'da sürdürülebilir, verimli ve uyumlu bir inşaat sektörüne doğru önemli bir adım teşkil ediyor.
 
Yeni CPR'nin bazı bölümleri 7 Ocak 2025'te yürürlüğe girerken, diğer bölümleri 8 Ocak 2026'dan itibaren geçerli olacak.<sup>1

 1</sup>Yeni CPR'nin farklı maddelerinin ve eklerinin ne zaman uygulanacağı hakkında daha fazla bilgi için (AB) 2024/3110 sayılı Yönetmeliğin 96. Maddesine bakın . Yeni yönetmelikle paralel olarak kısmen yürürlükte kalan önceki CPR için 305/2011 sayılı Yönetmeliğe bakın .

Ürüne özgü performans gereklilikleri, yeni standartlar ve değerlendirme belgeleri hazırlandığında, birkaç yıl içinde kademeli olarak yeni Yapı Malzemeleri Yönetmeliğine uyacak şekilde güncellenecektir. 

Bu önlemler Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Döngüsel Ekonomi Eylem Planı'nın bir parçasıdır.
 

AB'de  Yapı  Ürünleri : Yeni CPR'ye giden yol

Avrupa Birliği'nin iklim nötrlüğüne ulaşma ve dairesel ekonomiyi ilerletme hedefleri göz önüne alındığında, bina verimliliğini ve inşaat ürünlerinin sürdürülebilirliğini artırmak Avrupa düzenleyicileri için merkezi bir odak noktası haline geldi.

İnşaat ürünleri daha fazla dayanıklılık, geri dönüştürülebilirlik, onarılabilirlik ve yeniden üretim kolaylığı ile tasarlanmalı ve üretilmelidir . Sonuç olarak, Yapı Malzemeleri Yönetmeliğinin buna göre güncellenmesi gerekiyordu.

Geleceğe Odaklı Bir Vizyon

Revize edilen CPR, düzenleyici çerçeveyi güçlendirmekle kalmıyor, aynı zamanda inşaat sektörünün iklim açısından nötr, kaynak açısından verimli bir Avrupa'ya katkısı için cesur bir vizyon belirliyor. EPS endüstrisi, sürdürülebilir inşaat çözümlerinde inovasyonu ilerletmek için bu yeni ortamda gelişmek üzere benzersiz bir konumdadır.

Çözüm

Revize edilmiş CPR'nin yayımlanması, AB'nin inşaat sektöründe uyum, sürdürülebilirlik ve inovasyona olan bağlılığını göstermektedir. Düzenleme yürürlüğe girerken, sektördeki paydaşlar, sunduğu fırsatları değerlendirirken yeni çerçeveye uyum sağlamalıdır.



Revize Edilen CPR'nin Temel Amaçları

Yapı Malzemeleri Yönetmeliği, Avrupa inşaat sektörünün düzenleyici çerçevesinin omurgasını oluşturur. Yapı ürünlerinin performansı, güvenliği ve çevresel etkisi için sıkı standartlar belirleyerek, CPR Üye Devletler arasında uyumu teşvik ederken bu ürünler için kesintisiz tek bir pazar sağlar.

Yenilenen  CPR ile Avrupa Birliği şunları hedefliyor:

1. Çevresel Sürdürülebilirlik: Üreticilerin, sera gazı emisyonları, doğal kaynakların kullanımı ve dayanıklılık gibi hususlar da dahil olmak üzere ürünlerinin tüm yaşam döngüsü boyunca çevresel performansını beyan etmeleri gerekecektir.
  
2.  Sürdürülebilirliği Artırmak: Çevresel hususları performans beyanlarına entegre etmek, AB'nin iklim nötr hedeflerini ilerletmek.

3.  Bilgi Akışlarının Dijitalleştirilmesi: Ürün bilgilerinin standartlaştırılması ve dijital yönetimin kolaylaştırılması için gerekli olan uyumlu bir Avrupa veri sözlüğü oluşturulacaktır.

4.  Dijital Dönüşümü Teşvik Edin: Ürün değerlendirmelerinde şeffaflığı ve verimliliği artırmak için dijital araçların kullanılması.

5. KOBİ'ler İçin Basitleştirilmiş Prosedürler: Yeni düzenleme, küçük ve orta ölçekli işletmelere, paylaşılan test sonuçları, teknik dokümantasyon kullanımı ve ürün performans tutarlılığının değerlendirilmesi ve doğrulanması için basitleştirilmiş prosedürler dahil olmak üzere destek sağlıyor.

6.   Standardizasyon Süreçlerinin Güçlendirilmesi: Tek pazar genelinde uyumluluğun kolaylaştırılması için uyumlu standartların oluşturulmasındaki darboğazların ele alınması.

7.   Malların Serbest Dolaşımının Kolaylaştırılması: Üye Devletler genelinde tekrarlanan testlere olan ihtiyacı ortadan kaldıran tek tip kuralların sağlanması.


Yapı Malzemeleri Yönetmeliğine Tabi Ürünler

CPR, AB içinde pazara sunulan tüm inşaat ürünleri için geçerlidir ve bunları binalara veya inşaat mühendisliği çalışmalarına kalıcı olarak dahil edilmesi amaçlanan fiziksel öğeler veya kitler olarak tanımlar ^2. Yeni CPR'nin Ek VII'si, bu tür ürünleri 36 ürün ailesine ayırır; bunlardan bazıları şunlardır: 

•    Kapılar, pencereler, panjurlar ve kapılar
•    Isı yalıtım malzemeleri
•    Ahşap esaslı paneller ve elemanlar
•    Döşemeler
•    İnşaat yapıştırıcıları
•    İçme suyuyla temas eden ürünler
•    Aydınlatma direkleri

•    Güç, kontrol ve iletişim kabloları
•    Sabit yangın söndürme sistemleri-Hortum sistemleri
•    Sabit yangın söndürme sistemleri -Gazlı söndürme sistemleri için bileşenler
•    Duman ve ısı kontrol sistemleri
•    Sabit yangın söndürme sistemleri- Sprinkler ve su püskürtme elemanları
•    Trafik kontrol donanımı - Uyarı ve güvenlik ışık cihazları
•    Bina donanımı - İki yöne açılan otomatik kapılar için elektrikle tahrik edilen açık tutma cihazları 
•    Binaların Havalandırması için-Yangın damperleri
•    Yaya geçişine uygun kapı takımları, endüstriyel, ticari, garaj kapıları ve açılabilen pencereler – Yangın direnci ve/veya duman kontrol özellikleri
•    Konutlarda kullanılan katı yakıt yakan cihazlar​​​​​​​
•    Güç, kontrol ve iletişim kabloları​​​​​​​




Önceki yönetmelikte Ek IV'te 35 adet ürün alanı yer alırken, yeni CPR ile 36 numaralı ürün ailesi ( Bağlı Merdivenler) tanıtıldı.

² Yeni CPR'nin 2. ve 3. maddelerindeki tam kapsamı ve tanımları inceleyin. Bu bölümler 7 Ocak 2025'ten beri geçerlidir.

Yeni CPR Kapsamında Ürün Performans Gereklilikleri

Yeni Yapı Malzemeleri Yönetmeliği'nin Ek I'i, inşaat işleri için temel gereklilikleri ana hatlarıyla belirtir. Bunlar, uyumlu teknik özellikler hazırlandığında yapı ürünlerinin temel özelliklerinin belirlenmesi için bir temel görevi görecektir: ³

1.    Yapısal bütünlük: Yapı işleri ve yapısal elemanları, deprem veya yangın gibi olumsuz olaylarla karşı karşıya kalsalar bile dayanıklı, kullanılabilir, sağlam ve yapısal olarak dirençli olmalıdır. 
2.    Yangın güvenliği: Yangın ve dumanın yayılması sınırlandırılmalı, yangın durumunda tahliyeyi mümkün kılmak ve kurtarma ve acil durum hizmetlerinin çalışmalarını kolaylaştırmak için yük taşıma kapasitesi belirli bir süre korunmalıdır.
3.    Olumsuz hijyen ve sağlık etkilerine karşı koruma: Yapı ürünlerinin iç mekan ortamına  toksik maddeler, tehlikeli parçacıklar ( mikroplastikler dahil), radyasyon veya atık salmamasını sağlayarak sağlık ve güvenlik üzerindeki olumsuz etkilerin sınırlandırılması gerekir .
4.    Güvenlik ve erişilebilirlik: İnşaat çalışmalarının tasarımı kaza riskini artırmamalı ve ortaya çıkan binalar engelli veya hareket kabiliyeti kısıtlı kişiler için erişilebilir olmalıdır.
5.   Ses geçişine direnç ve akustik özellikler: Yapı çalışmaları, insanların gürültü kirliliğine maruz kalmasını sınırlamak için yeterli ses emilimi ve yansıması sağlamalıdır.
6.    Enerji ekonomisi ve ısıl performans: Isıtma, soğutma, aydınlatma ve havalandırma tesisatları, yerel iklim koşulları ve sıfır enerji ve sıfır emisyonlu binalara yönelik AB hedefleri dikkate alınarak enerji açısından verimli olmalıdır.
7.    Dış ortama emisyonlar: İnşaat çalışmaları tehlikeli maddeler, mikroplastikler, radyasyon, atık veya sera gazı emisyonları yoluyla çevre için risk oluşturmamalıdır.
8.    Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı: Hammaddeler verimli kullanılmalı, enerji kullanımı ve atık oluşumu en aza indirilmeli, yıkımdan sonra geri dönüştürülebilirlik veya yeniden kullanılabilirlik kolaylaştırılmalıdır.

³ Daha fazla ayrıntı için yeni CPR'nin Ek I'ine bakın. Eski düzenlemeye kıyasla en önemli değişiklik, çevresel emisyonlar için ayrı bir noktanın eklenmesidir ( önceden hijyen ve sağlık ile birlikte dahil edilmiştir).

Ek olarak, yeni CPR'nin Ek II'si, önceki düzenlemede bulunmayan bir dizi önceden belirlenmiş çevresel temel özelliği listeler . Bunlar, ürünün iklim değişikliğinden ozon tabakasının incelmesine, asitlenmeye ve ekotoksisiteye kadar bir dizi zararlı olgu üzerindeki etkilerini kapsar. Ürünün çevresel özellikler açısından performansının beyan edilmesi, 2026 ile 2032 arasında üç aşamada zorunlu hale gelecektir.<sup>4  

4</sup> Yeni CPR'nin 15. Maddesi (3), yapı ürünleri için performans beyanında farklı çevresel özelliklerin ne zaman yer alması gerektiğine ilişkin zaman çizelgesini belirler.

Farklı yapı ürünlerinin türlerinin bolluğu nedeniyle, temel özellikler için daha ayrıntılı gereklilikler, uyumlu standartları ve Avrupa Değerlendirme Belgelerini (EAD) içeren ürüne özgü uyumlu teknik şartnamelerde belirtilir . Yeni CPR tarafından getirilen ek gereklilikler, yeni teknik şartnameler hazırlanırken dikkate alınacaktır. Bu arada, önceki CPR'ye dayalı mevcut şartnameler yürürlükte kalacaktır.

Uyumlu Standartlara Göre Uyumluluk Testi

Uyumlu bir standart mevcutsa, bir yapı ürününün temel özellikleri, söz konusu standartta belirtilen gerekliliklere göre değerlendirilmelidir. ⁵ Bu özellikler ve bunları değerlendirmekle sorumlu taraflar, geçerli uyumlu standardın Ek ZA ve/veya ZZ'sinde ana hatlarıyla belirtilmiştir.

Uygunluk değerlendirmesi genellikle her bir özelliğe ilişkin performansın listelenen spesifikasyonlarla uyumlu olduğundan emin olmak için birkaç laboratuvar testi gerektirir.

⁵ İnşaat ürünleri için uyumlu standartların özet listesi Avrupa Komisyonu'nun web sitesinde mevcuttur.

Uyumlu Bir Standart Kapsamında Olmayan Ürünler İçin Avrupa Teknik Değerlendirmesi

Bir yapı ürünü ( tamamen) uyumlu bir standart tarafından kapsanmıyorsa, uyumluluk bir Avrupa Teknik Değerlendirmesi ( ETA) aracılığıyla değerlendirilebilir. Bu durumda, uygulanabilir performans gereklilikleri, Avrupa Teknik Değerlendirme Örgütü'nün ( EOTA) web sitesinde listelediği bir Avrupa Değerlendirme Belgesi'nde ( EAD) özetlenir. ⁶ Uyumlu standartlara benzer şekilde, EAD'ler belirli yapı ürünleri türleri için ayrıntılı performans gerekliliklerini ve test yöntemlerini özetler.

İnşaat ürününü  tam olarak kapsayacak bir EAD mevcut değilse, üretici EOTA'dan bir tane oluşturmasını talep edebilir.

⁶ EOTA EAD listesine bakınız.

Yapı Malzemeleri İçin Performans Beyanı ve CE İşaretlemesi

Uyumlu bir standart kapsamındaki bir yapı ürününü  AB'de piyasaya sunarken, üretici bir performans beyanı düzenlemeli ve ürüne CE işareti iliştirmelidir.⁷ Standart dışı ürünler için bu adımlar gönüllüdür; ancak şiddetle tavsiye edilir; çünkü CE işareti ürünün Avrupa iç pazarında serbestçe işlem görmesini sağlar. 

Performans beyanı, ürünün amaçlanan kullanımı ( kullanımları), performansın değerlendirildiği uyumlu teknik şartname ( standart veya EAD), temel özellikler ve her özellik için beyan edilen performans dahil olmak üzere ürünün temel özelliklerini özetler. Üretici, belgeyi imzalayarak ve daha sonra ürüne bir CE işareti ekleyerek ürünün beyan edilen performansından tüm sorumluluğu üstlenir.

⁷ Performans beyanı düzenleme yükümlülüğü 305/2011 sayılı Yönetmeliğin 4. maddesinde düzenlenmiş olup, bu yükümlülüğün muafiyetleri 5. maddede sayılmıştır. 8 Ocak 2026 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yeni KVK'nın ilgili maddeleri 13 ve 14. maddelerdir.

 Avrupa İnşaat Endüstrisi İçin Sonuçlar

Yeni CPR'nin kabulü ve yayımlanması, Avrupa inşaat sektörü için dönüştürücü bir dönemin başlangıcını işaret ediyor. Temel etkileri şunlardır

•    Hızlandırılmış Sürdürülebilirlik Çabaları: Performans ve uygunluğun bir parçası olarak LCA'yı (Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi) dahil ederek, CPR inşaat malzemelerinde sürdürülebilirliğin önemini pekiştirir.
•    Dijital Entegrasyona Destek: Dijital araçlar, ürün performans değerlendirmelerini kolaylaştıracak ve ürün tasarımında inovasyonu teşvik edecektir.
•    Kuralların Uyumlaştırılması: Üye Devletler genelinde tek tip standartlar, ticaret engellerini azaltacak ve inşaat malzemeleri için rekabetçi ve verimli bir pazarı teşvik edecektir.
•   EPS'nin Gelişmiş Rolü: Ürünün kaynak verimliliği, geri dönüştürülebilirlik ve yüksek performans gibi özellikleri, CPR'nin sürdürülebilirlik hedefleriyle uyumludur. Genişletilmiş Polistiren (EPS) sektörü için de revize edilen CPR, ürünün verimliliğini, çok yönlülüğünü ve dairesel ekonomi prensipleriyle uyumluluğunu sergilemek için yeni fırsatlar sunuyor.


AB, İnşaat Malzemelerinde Güvenliği, Sürdürülebilirliği ve Rekabet Gücünü Artırmak İçin Yeni Kurallar Getiriyor 

Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (AB) 2024/3110, Avrupa Birliği içerisinde yapı ürünlerinin işaretlenmesinde sürdürülebilirliği, dijitalleşmeyi ve artırılmış şeffaflığı vurgulayarak önemli güncellemeler getiriyor. 
Yenilenen  edilen yönetmelik birkaç önemli hedefi ortaya koyuyor: 

CE İşaretleme ve Çevresel Performans 

Yeni düzenlemeye göre, CE işareti artık hem teknik hem de çevresel performansları kapsıyor ve güncellenen güvenlik ve sürdürülebilirlik gereklilikleriyle uyumlu hale geliyor. Üreticilerin çevresel iddiaları kanıtlamaları ve bunları ürünün Dijital Ürün Pasaportuna (DPP) yansıtmaları gerekiyor. 

Performans ve Uygunluk Beyanı (DoPC) 

Uyumluluk, Performans ve Uygunluk Beyanlarının iklim etkisi ve teknik özellikler gibi çevresel verileri içermesini zorunlu kılar. Bu bilgiler doğrulanmalı ve DPP aracılığıyla düzenleyici makamlara erişilebilir hale getirilmelidir. Yeni standartlar geliştirilene kadar mevcut metodolojiler ve standartlar kabul edilebilir olmaya devam eder. 

Dijital Ürün Pasaportları (DPP) 

Dikkat çekici bir yenilik, ürün özelliklerinin ve çevresel verilerin dijital depoları olarak hizmet veren Dijital Ürün Pasaportlarının tanıtılmasıdır. Bu, düzenleyici otoriteler ve mimarlar ve inşaatçılar gibi ürün kullanıcıları için bilgilere erişimi kolaylaştırır.


Yeni Yapı Malzemeleri Kurallarının Uygulanmasına ilişkin zaman çizelgesi

Yeni AB Tüzüğü 7 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe giriyor.

 Ocak 2026 tarihinden itibaren geçerli olacak, ancak aşağıdaki hükümler 7 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olacak:

• Madde 1 – Konu ve amaçlar
• Madde 2 – Kapsam
• Madde 3 – Tanımlar: Yeni Yönetmelik, “yapı ürünü”nün  güncellenmiş tanımını içermektedir.
• Madde 4 – Uyumlu teknik şartnamelerin hazırlanmasına ilişkin çalışma planı ve hazırlık aşaması (Ekonomik operatörler tarafından değil, Komisyon tarafından yapılacak eylemler)
• Madde 5 (1 ila 7) – Performansla ilgili temel özellikleri belirleyen uyumlu standartlar
• Madde 7(1) – Uygunluk varsayımı sağlayan ürün gereklilikleri ve uyumlu standartlar (Komisyonun yönetmeliği tamamlamak üzere devredilmiş eylemleri uygulama hakkı)
• Madde 9 – “Uyumlu teknik şartname veya Avrupa teknik değerlendirmesi kapsamındaki yapı malzemeleriyle ilgili olarak sağlanacak” genel ürün bilgileri, kullanım talimatları ve güvenlik bilgileri.
• Madde 10 – Değerlendirme ve doğrulama sistemleri: “Bir ürünün performansının geçerli HS veya Avrupa Değerlendirme Belgesi uyarınca değerlendirilmesi ve doğrulanması gerçekleştirilir.”
• Madde 12(1, birinci alt paragraf) – Diğer Birlik hukukuyla ilişki (Komisyon, yinelenen ürün değerlendirmelerinden kaçınmak için devredilmiş eylemleri benimseme yetkisine sahiptir)
• Madde 16(3) – Performans ve uygunluk beyanının verilmesi
• Madde 37(4) – Avrupa teknik değerlendirmesi (Komisyonun devredilmiş eylemleri uygulama hakkı)
• Madde 63 – Şikâyet portalı (Komisyon tarafından yapılacak işlem)
• Madde 89 – Delege edilen işlemler
• Madde 90 – Komite prosedürü

• EK I – İnşaat işleri için temel gereklilikler (standardizasyon taleplerinin hazırlanması için geçerlidir)
• EK II – Önceden belirlenmiş çevresel temel özellikler
• EK III – Ürün gereksinimleri (uyumlu özelliklerin neleri kapsaması gerektiği)
• EK IV – Genel ürün bilgileri, kullanım talimatları ve güvenlik bilgileri
• EK VII – Ürün ailelerinin listesi
• EK IX – Değerlendirme ve doğrulama sistemleri (AVS)
• EK X Yatay nitelikteki temel özellikler

Son olarak, cezalara ilişkin 92. madde 8 Ocak 2027 tarihinden itibaren uygulanacaktır.

Bundan sonraki bölüme " Yeni Yönetmelik ile İlgili Sorular&Cevaplar "  ile devam edilecektir. 

Kaynaklar:
https://eur-lex.europa.eu/,  https://www.eumeps.eu/, https://prodlaw.eu/, https://measurlabs.com/