"Seslerin Uyandırdığı İmgeler, Kelimelerin Gerçek Anlamıdır"

Röportaj: Erkut Tokman
 

Romanya'nın önde gelen kültürel figürlerinden biri olan şair, yazar ve eleştirmen Tudor Cretu ile Romanya ve Timişoara’daki kültürel faaliyetlere, kendi yazınsal serüvenine, şiirlerine ve nakro edebiyat alanındaki çalışmalarına değindiğimiz bir söyleşi gerçekleştirdik.

Tudor Cretu: 1980 yılında doğdu. Şair, yazar ve eleştirmen, Temeşvardaki (Timişoara) “Sorin Titel” kütüphanesinin müdürüdür. Şiir, düzyazı ve edebiyat eleştirileri yazıyor. LitVest Festivali; Yerel Kütüphane Fotografisi; Studio Text (Video eleştirisi) vb. gibi kültürel etkinlikler organize ediyor. Şiir kitapları: Dantelăriile Adelei (Adela’nın Dantelleri), Mirton, 2001; Obiectele oranj (Portakal rengi objeler), Vinea, 2005 Fragmente continue. Poeme live, (Devamlı Framanlar. Canlı şiirler), Printt Press 2014. Bu kitap Romen Yazarlar Birliğinin Banat şubesinin yılın şiir kitabı ödülünü almıştır. Romanları: Omul negru (Siyah Adam), Cartea românească, 2008; Casete martor (Tanıklık eden kayıtlar), Tracus Arte, 2013; S...(Casete martor II) [S… Tanıklık eden kayıtlar II], Tracus Arte, 2015. (Romen Yazarlar Birliği Banat şubesinin verdiği En iyi yılın genç romancısı-Ioan Slavici ödülü). Eleştiri Kitapları: Developări literare [Edebi Gelişmeler],  Universității de Vest Yayınları, 2010. Günlük: Jurnal fantasmatic (Hayalet Günlük.) Paralela 45 Yayınları, 2016.
 

Öncelikle, sohbetimize katılımınızdan ötürü çok memnun olduğumu paylaşmak isterim. Sizi, özellikle Timişoara'da olmak üzere, sanatın ve kültürel yaşamın farklı alanlarında birçok önemli sorumluluklar yüklenen Romanya'nın önde gelen yazarlarından ve kültürel figürlerinden biri olarak görüyorum. Şair, düzyazı ve roman yazarı, organizatör (LitVest, ConCentrica gibi) ve Timişoara Kütüphaneleri’nin (B.J.T) başkanı ve daha fazlasısınız. Ceauşesku sonrası dönemde, Timişoara ve Romanya kültürel yaşamına bakış açısını nasıl zenginleştirdiğinizi önceki yıllardan gözlemliyorum. Bu tür bir misyonun temel ihtiyaçları ve amaçları neydi ve Timişoara’nın çok kültürlü ve etnik arka planı buna nasıl yardımcı oldu?

Her zaman yaratıcı, deneysel ve bir halk insanı oldunuz. Yıllar boyunca B.J.T. ile belirli bir kültürel ruh oluşturdunuz ve birçok proje geliştirdiniz, özellikle beni en çok büyüleyenlerden biri Timişoara'nın ortak alanlarındaki “ConCentrica” halk okumalarıdır. Bunun, gelecekteki toplumda değişime yol açabilecek, katılımcıların üzerindeki etkileri ve sonuçları nelerdi?

Size göre düzenlediğiniz LitVest Festivali Romanya'daki veya başka bir yerdeki ilgili diğer festivallerden ne kadar farklı?
 

Romen dilini bilmekle beraber, 2002'den beri sürekli olarak Romen şiirini okuyor ve araştırıyorum. Şiirinizde yenilik, deneysellik ve otantiklik arzusu var. Bana öyle geliyor ki; klasik veya ana akım Romen yazınının kurallarını ve onun ortak güzelliğini, estetiğini vb. çiğnemeye çalışıyorsunuz ve onun yerine kendi çağdaş olay örgülerinizi ve görüngülerinizi ve insan ruhunu yaralayan zamanımızın materyalist ve sert gerçekliğini ebedileştirerek yeni bir söz ve şiir dili inşa ediyorsunuz. "Sürekli parçalar. Canlı şiirler” olduğu gibi bir yapıda olan, şiirsel dilinizde duyulan ve dilinizi şekillendiren çağrışımının ve kışkırtıcılığının altında ne yatıyor?

Düzyazı şiir, düzyazı, eleştirel denemeler ve benzerlerinin yanı sıra romanlarınızla (Omul Negru, Casate MartorI, II) da sahnedesiniz. Diğer türler yerine roman yazmaya sizi motive eden şey neydi? Roman yazımında olumlu eleştiriler aldığınızı ve ödüllendirildiğinizi bilerek, yazarken hangi türle daha rahat ve bağlı olduğunuzu hissediyorsunuz?

“Karşılaştırmalı Edebiyat” doktora çalışmalarınızla ilgili olarak açıkçası bu söyleşide akademik yönünüzü göz ardı etmeyeceğim. Ayın ayak basılmamış karanlık tarafı gibi merakla adım atmak istiyorum bu yönünüze, Narko-edebiyat hakkında bize ne söylemek istersiniz ve sizi ne kadar etkiledi?

Olası ölümcül risklerine rağmen, hayatınızda gerçekleştirmek isteyeceğiniz en uç hayal veya eylem nedir? 

Tüm bu soruların cevaplarını okumak isterseniz lütfen tıklayınız.