×

Neopozitivizm Karikatürlü Felsefe Notları Bölüm-5

    
Neopozitivizm Karikatürlü Felsefe Notları
Bölüm-5
 Ludwig Wittgenstein (1.Dönemi)  Bölüm: 2 


Hazırlayan ve  Derleyen:  Erdemir Toykan


 


Wittgensteins  Monster



Wittgensteins  Monster
 


Monster: Canavar, dev
Multiplicity: Çokluk, çeşitlilik
Location: Yer, konum
Capture: Ele geçirmek, el koymak
Present: Mevcut
Contradict: Çelişmek, ters düşmek
Logic: Mantık
Impossible: İmkansız
Law of Space: Uzay kanunu
Exist: Mevcut
Picture theory: Resim teorisi (Wittgenstein’ın teorisi)
Abomination: İğrenme, iğrençlik, nefret edilen şey
Destroy: Yok  etmek
Solve: Çözmek
Communal: Ortak, halk
Actually: Aslında, gerçekte
Formal Logic: Biçimsel mantık (düşünmenin içerik bakımından değil, biçimsel doğruluğunu inceleyen mantık)
Situation: Durum, konum
Consensus: Uzlaşma
Decide: Karar vermek
Apply: Uygulamak
Consider: Düşünmek
Be based on:  Dayanmak, bağlı olmak
Pure Reflection:  Saf yansıma
Bound: Bağlı, zorunlu
Fail: Başarısız olmak 


Wittgenstein Revises His Thesis


Philosophers in this comic: Ludwig Wittgenstein, Bertrand Russell



Case: Durum, dava
Form: Şekil, biçim, sınıf
Proposition: Önerme, Öneri
Picture of The World: Dünyanın resmi (Wittgenstein’ın felsefesindeki görüşlerinden biri)
Connected: Bağlı, ilgili, ilişkili
Logical Form: Mantıksal, mantığa uygun
Sentences: Hükümler, cümleler
Connect: Bağlanmak, birleştirmek
Emperical Content: Ampirik içerik
Morality: Ahlak
Truth Value: Doğruluk Değeri, Gerçek Değer
Whereof: Bunun için, ki bunun, ki onun
Thereof: Onun, bu yüzden
Silent: Sessiz
Nonsense: Saçmalık, saçma
Describe: Tanımlamak, betimlemek
Condition: Koşul, şart, durum
Rework: Tekrar çalışma yapmak
Flaw: Kusur, hata
Solve: Çözmek

İngilizce Metin: 

Tractatus Logico-Philosophicus, Ludwig  Wittgenstein more or less lays out a position that any statement, which does not directly link to an empirical observation  is "nonsense" Of course, it wasn't hard to realize that most, or perhaps all, of the very book he had written would then have to be counted )as nonsense. He got around this probably thus:

My propositions serve  as elucidations in the following way: anyone who understands me eventually recognizes them as nonsensical when he has used them - as steps - to climb beyond  them. He must, so to speak, throw away  the ladder after he has climbed up it.

He must transcend these propositions, and then he will see the world aright .

So in other words , no one is allowed to give nonsensical statements starting the exact moment after they read Wittgenstein. A rather strange solution to be sure, but what can you do I guess?



İngilizce sözcüklerin Türkçe diline çevrilmiş olan İngilizce metin:

Tractatus Logico-Philosophicus, Ludwig Wittgenstein more or less lays out (düzenlemek, sermek) a position (durum) that any statement (ifade, beyan, açıklama) which does not directly link (bağlantı, bağ) to an empirical observation (ampirik, deneysel gözlem) is "nonsense" (saçmalık). Of course, it wasn't hard to realize (kavramak, gerçekleştirmek) that most, or perhaps all, of the very book he had written would then have to be counted (sayıldı, hesaba katıldı) as nonsense. He got around (dolaşmak, yayılmak) this probably thus:

My propositions (önermeler) serve (işe yaramak) as elucidations (açıklamalar) in the following way: anyone who understands me eventually (sonuçta) recognizes (tanımak) them as nonsensical (saçma,anlamsız), when he has used them - as steps - to climb (tırmanış, yükselme)  beyond  (ötesinde) them. He must, so to speak, throw away (atmak) the ladder (merdiven) after he has climbed up (yukarı tırmanmak) it.

He must transcend (aşmak, üstün olmak) these propositions (önermeler), and then he will see the world aright (doğru biçimde).

So in other words (başka bir deyişle), no one is allowed (izin vermek) to give nonsensical statements (anlamsız açıklamalar, ifadeler), starting the exact moment after they read Wittgenstein. A rather (tercihen) strange (şaşılası) solution (çözüm, çıkar yol), to be sure, but what can you do I guess?

Ludwig Wittgenstein ( 1.Dönemi) 

Ludwig Wittgenstein’ın yazılarını nesnel bir bağlamda anlama, en azından ilk bakışta zordur. Onların biçimi bile olağandışıdır. Tractatus hiyeraşik önermelerden oluşur. Bu kitapta 1’den 7’ye kadar kadar numaralandırılmış yedi temel önerme vardır.

*Herhangi bir felsefi doktrin ileri sürmediğini, ancak okuyucularını girişimlerinden kaynaklanan kafa karışıklıklarından ve zihinsel kavrayışlardan kurtardığını söyler. 

* Bir tür düşünsel psikoterapi uyguluyor.

* Dolaylı açıklama tarzının altıda yatan bir neden, dilde olduğu gibi tam anlamıyla ifade edilebilen semantiğin ve üst kuramın olmadığına yönelik inancıdır. Bu tür konular ancak ima, işaret ve dolaylı anlatım yoluyla açıklanabilir. Tractatus’un sondan bir önceki önermesinde tam olarak ifade edilen önermelerle ifade edilemeyenin ne olduğunu açıklamıştı.

*Geometrik akıl yürütmeği mantıksal ve cebirsel olana tercih etti ‘’ kanıtların mantıksal kesinliği onların geometrik kesinliğin ötesine ulaşamaz’’

* Wittgenstein’ın eserleri okunurken çalışmanın ya da ilgili bölümün başına odaklanmalıdır.

* Wittgenstein’ın felsefi gelişiminin öyküsü iyi bir gizem öyküsüne benzediğini söylemek fazla abartılı olmaz. Bir kere onu bitirdiğimizde, sonucu çok daha önce görmemiz gerektiği hissine kapılırız.

Tractatus Olarak Adlandırılan Russell’ci Küçük Bir Kitap: 

Wittgenstein, birbirleriyle ilişkilerini içeren dünya, dil ve düşüncenin yapısına yönelik bir genel görüşün taslağını çizerek başlar. Ana önermelerden bazıları aşağıdaki gibidir: (Bütün bunlar Bertrand Russell’ın birkaç felsefe kuramı ve birkaç düşünce değişikliğinden ulaştığı tanışıklık yoluyla bilgi kuramıdır.  Russell’in arka planında ise G.E. Moore’un her deneyimin bir şeye dair bir deneyim olduğu yönündeki gerçekliğe ilişkin eziydi)



1.          Dünya, durum olarak her şeydir.
1.1        Dünya, olguların toplamıdır; şeylerin değil.
2.          Durum olan şey, olgu, atomik olguların oluşudur.
2.01      Bir atomik olgu, nesnelerin (entitelerin, şeylerin) bir birleşimidir.
2.0123  Eğer ben bir nesneyi biliyorsam, onun atomik olgularla ortaya çıkacak tüm olanaklarını     biliyorumdur.
2.022    Açıktır ki, gerçeğinden ne kadar farklı da olsa, düşünülen dünya belki, gerçek dünya ile ortak                                    bir şeye -bir biçime – sahip olmalıdır.
2.023     Bu belirgin biçim nesnelerden oluşur.
2.061     Atomik olgular birbirinden bağımsızdır.
2.1         Biz olguların resimlerini oluştururuz.
2.12       Resim, gerçekliğin bir modelidir.
2.1514   Tasarımcı ilişki, resmin öğeleri ile şeylerin uygun eş güdümünden oluşur.
2.2          Resim, resmedilen ile mantıksal tasarım kurma biçimine ortaklaşa sahiptir.
3.            Olguların mantıksal resmi düşüncedir.
4.            Düşünce anlamlı bir önermedir.
5.            Önermeler temel önermelerin doğruluk işlevleridir.
7.            Üzerinde konuşulamayanlar hakkında susmalı (metafizik kavramlar) (etik, estetik, din ile ilgili). 

(Russell’a göre tanışıklık yoluyla   bilgi kuramı, tanışıklığın nesnelere indirgenebilir olmalıdır, her önerme tanışıklığın nesnelerine çözümlenebilir olmalıdır.  Moore’a göre dolaysız nesneyi, her deneyimde, salt psikolojik olan deneyimden ayırt edebiliriz) Tractatus basit bir anlamda, Russellcı tanışıklık kuramının bir varyasyonudur. Wittgenstein’ın dünyası fenomenolojikti. Onlar deneyimlerin nesneleriydi. (Fenomenoloji, fenomenalizmle ilgili bilgisi olan filozoflar tarafından bile oldukça karıştırılır. Bir fenomenolog, epistemolojik ve kavramsal olarak dünyanın en alt düzeyinin bir kimseye dolaysız deneyimde verili olduğunu iddia eder. Bir fenomenolog, şeylerin kendilerinden ziyade sadece bilinç içeriklerinin, fenomenlerin doğrudan erişimine sahip olduğumuzu söyleyerek yanıtlar. (Wittgenstein asla bir fenomenolog değildir).




Mutlunun dünyası mutsuzunkinden tamamen farklıdır. G.E.Moore: Mutlu insan , en değerli ‘’katışıksız  iyiliklerden faydalanan insandır. Bu iyilikler, kişisel deneyimlerden alınan hazlar ve güzel nesneleri temaşa etme gibi deneyimleri içerir. Mutsuz olan zevksiz bir kişinin kendi dünyasında benim deneyimimin nesnelerinden farklı nesnelere sahip olduğu sonucunu çıkarmalıyız. 

* Mantıki dünyanın en özel niteliklerine, yalın nesnelere dayandırılır.
* Fenomenoloji gramerdir.
* Dünyanın mantıksal yapısının herhangi bir çözümlemesi ve dilimizin ardında yatan mantıksal yapı, doğası gereği  fenomenolojik olmalıdır.
* Bir önerme ve gerçeklik arasındaki karşılaştırma dolaysız olmalıdır.

 Tractatus’un felsefesi, Wittgenstein’ı uzun vadede tatmin etmedi. Onun en zayıf noktası, farklı ancak eşdeğer olan biçimlerinin, temel önermelerin mantıksal bağımsızlığı tezinin, mantıksal doğrululukların totolojik karakterini ve dilimizin mantığı olarak doğruluk işlevi kuralının tamlığını içeren bir varsayım olduğunun ortaya çıkmasıdır. Gerçekleri ne olursa olsun kendini, Tractatus’un felsefesinin bu dayanak noktasını terk etmeye ve farklı temel önermeler arasında mantıksal bağımlılıklar olabileceğini kabul etmeye zorunlu hissetti.


ETP-1 Neopozitivizm    Viyana Çevresi-1
ETP-2 Neopozitivizm   Viyana Çevresi-2
ETP-3 Neopozitivizm   Viyana Çevresi-3
ETP-4 Neopozitivizm  Ludwig Wittgenstein- 1 (hayatı)
ETP-5 Neopozitivizm Ludwig Wittgenstein- 2 (1. dönemi)
ETP-6 Neopozitivizm Ludwig Wittgenstein- 3 (2.dönemi)
ETP-7 Neopozitivizm Ludwig Wittgenstein- 4 (eserleri)
ETP-8 Neopozitivizm Kurt Gödel-1 (hayatı)
ETP-9 Neopozitivizm Kurt Gödel-2 (Viyana Çevresi)
ETP-10 Neopozitivizm  Rudolf Carnap-1
ETP-11 Neopozitivizm Rudplf Carnap-2
ETP -12Neopozitivizm Rudolf Carnap-3 (metafizik, etik, psikoloji)
ETP-13 Neopozitivizm Olasılık Kavramı, Bilimde Teori ve Öngörü, Sayılar Sistemi, Ampirizm, Semantik Dil, Ontoloji
ETP-14 Neopozitivizm  Bertrand Russell

Kaynaklar:
 1.   Viyana Çevresi                 Hasanhan Taylan Erkıpçak (Almanca Aslından Çeviren)   (Pinhan Felsefe yayınları)
2.   Ludwig Wittgenstein                                     Edward Kanterman (Ketebe yayınları)
3 Wittgenstein Üzerine                                        Jaakko Hintitkka  (Sentez yayınları)
4.  Wittgenstein (Dil Yörüngesinde Felsefe)        Hüseyin Subhi Erdem   (Köprü kitap)
5.  Gödel'in Tamamlanmamışlık Kuramı             Rebecca Goldstein (Alfa kitap)
6.  Rudolf Carnap                                                Ercan Salgar (Otorite kitap)
7.  Felsefe ve Mantık Yazıları                              Teo Grünberg (cogito-YKY)
8.  Klasiklerle Felsefe                                          Nigel Warburton (Alfa felsefe)
9.  Mantıksal Atomculuk Felsefesi                       Bertrand Russell
10. existentialcomics                                           Karikatür ve İngilizce Metin


 
Paylaş:
E-BÜLTEN KAYIT
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
Sosyal Medyada Bizi Takip Edin!
E-Bülten Kayıt