×

Liyakat


Liyakat

Levent Taşkın 
 
Liyakat, özel sektör, kamu veya kâr amaçlı olmayan tüm organizasyon ve yönetim sistemleri için önemli bir insan kaynakları yönetimi ilkesidir.

Bir organizasyonda bilgi, tecrübe, eğitim, ehliyet, ustalık, kıdem, beceri, yönetsellik, liderlik, yetenek, yetkinlik, kapasite, yeterlilik gibi niteliklere sahip kişilerin işin beklentileriyle özdeşleştirilerek doğru pozisyonlara yerleştirilmesi ve unvan değişikliklerinin ve atamaların yine bu niteliklere göre yapılması liyakat ilkelerinin uygulanması demektir. Liyakat tüm bu kavramların bileşkesidir.

Aslında liyakat bir yönden toplumda, insanlar arasında ve çeşitli mesleklerde düzeni sağlamaya yarar. Her işi herkes yapamaz. Bu bakımdan liyakat yaşamın her alanında dikkat edilmesi gereken bir kavramdır. Liyakate önem vermeden yapılan terfiler veya görevlendirmeler kötü sonuçlara yol açar. İşler ve ilişkiler verimsizleşir. Buna bağlı olarak şirketleri iflasa bile sürükleyebilir.

Liyakat kavramının olumsuz halini “liyakatsizlik” olarak tanımlarız.

Bilgisiz, beceriksiz, eğitimsiz veya eğitimi yaptığı iş ile bağdaşmayan, tecrübesiz, tutum ve davranışı negatif, yetersiz, tembel, yalaka, önce kendi çıkarını düşünen, değişime kapalı, bilimden ve teknolojiden uzak, söyleneni yapmaya konumlanmış, amatör ve benzeri kelimelerin tamamı “liyakatsizlik” durumunu temsil eder. 

Liyakatsiz bir yönetici özel şirketlerde yüksek maliyet, düşük verimlilik, israf, savurganlık, yüksek personel döngüsü, yanlış bütçeleme, müşteri kaybı, imaj kaybı gibi birçok hasara yol açar. Bunun ana nedeni, liyakatsiz kişilerin ne ölçüde yetkin olmadığının farkında olmamasıdır. Bu nedenle kendi sahip oldukları kapasiteyi ve potansiyeli olduğundan fazla gösterme ve abartma eğilimindedirler. Yetkinliği olmayan kişiler vasattır ve kendilerinden üstün bilgi ve yetenek sahibi olan bireyleri görme ve anlama becerisinden yoksundurlar; ya da bu beceriye sahip olmakla birlikte sahip olduğu koltuğu koruma eğilimindedir, bu da onları gereksiz bir ego ile donatır. Her an koltuğunu kaybetme korkusu onları her işi bildiğini göstermeye, saldırgan ve emir vermeye meyilli olmaya ve kıskançlık, çekememezlik gibi olumsuz davranışlara yöneltir. 

Günlük hayatta, özel şirketlerde, kamuda, siyasette ve hukukta liyakat sahibi olmak önemlidir. Liyakatli kişiler işlerini yaparken adildirler, profesyonellikten ödün vermezler, ölçüm ve verilerle çalışırlar, bilimsel metotları kullanırlar, hedef odaklıdırlar, kendi çıkarlarını ön planda tutmazlar, yeniliğe açıktırlar, kendilerini devamlı geliştirirler, fikirlerini belirtirler ve gerektiğinde doğru işler için mücadele etmekten kaçınmazlar, vizyon sahibidirler ve ön yargılı davranmazlar, dinlemeyi bilirler.

Liyakatin esas alındığı yerlerde adalet rahatlıkla uygulanabilir. Ancak tam tersi durumlarda kişisel adalet devreye girer. Bu da kişiye bağlılık, iş bilmezlik ortaya çıkarır. Bu durumda otorite ve güven sarsılır. Adalet ve liyakat sağlanmışsa o topluluğun gelişimi üst düzeydedir. Toplum gelecek kaygısı duymadan üretmeye devam eder. Eğitime önem verilir. Bilgi ve kültür seviyesi de artar. Liyakatin en önemli ilkeleri; doğruluk ve dürüstlüktür. Liyakat esasına göre yönetilen bir toplum da eğitim, bilim, bilgi, birikim, kültür önemlidir. Bireyler kendine ilgi alanı ve yeteneğine göre bir yer bulur.

Liyakatli insanın gücü; bilgi, beceri, tecrübe, eğitim ve zekâsından gelir. Liyakatsiz insanın gücü sadece sahip edildiği makamından gelir; özsaygısı ve özgüveni düşüktür. Hak etmediği yere başkalarının önüne geçerek, yeterli tecrübe ve bilgisi olmadan geldiği için beraberinde güvensizliği, adaletsizliği, huzursuzluğu, saygısızlığı ve güçlünün haklı olduğu bir tutum davranışı getirir. 

Liyakat adaleti getirdiği gibi sadakati de beraberinde getirir. Sadık çalışanlarda başarıyı ve karlılığı size armağan eder. Sadakati de liyakati de biz yaratır ve besleriz. Beslenen sadakat ve liyakat kanın kalbe düzenli ve sağlıklı pompalanması gibidir. Çalışanlarımız ve toplumdaki bireylerimiz şirketimizin ya da toplumun kalbidir. 

Sadakat, kalbin ritmidir. Liyakat, kandaki oksijendir. Ritmi bozan ise yönetimin liyakate ve sadakate önem vermeyişidir. 

Sadakati ve liyakati olmayan bir personelle çalışmak demek, şirketin kalbini durdurmak veya kalbin ritmini bozarak hasta bir kalp ile yaşamaya çalışmak demektir. Liyakati olmayan iş hayatı ve yönetim demek, gelişmiş ülkelerin kontrolünde yaşamaya muhtaç olmak demektir. 

Ülke ve sektörümüz olarak Avrupa’daki gelişmelere uyum sağlamak zorundayız ve bunu ancak liyakatli kadrolarla yapabiliriz. 

Almanya 2035’e kadar %100 yenilenebilir enerjiye geçecek. Almanya'da hükümet 2035'e kadar yüzde 100 yenilenebilir enerji için bir yasa üzerinde anlaştı. Ülke bu kararla elektrik üretiminde fosil yakıtların aşamalı olarak kullanımdan kaldırılmasını beş yıl öne çekmiş oldu. Güncellenen Yenilenebilir Enerji Kaynakları Yasası, 2030 yılına kadar Almanya'da tüketilen elektriğin yüzde 80'inin, 2035 itibariyle ise yüzde 100'ünün yenilenebilir kaynaklardan sağlanmasını öngördü. 

Hidrojen enerjisi diğer bir alternatif enerji kaynağı olarak odaklanan kaynak oldu. 

Tüm içten yanmalı motorlu araçların Avrupa yollarından çıkarılması, şu anda 95 g/km olan, ancak 2035 yılına kadar 0 g/km'ye düşürülecek olan kilometre başına CO2 emisyonu standardı için benzinli ve dizel araçların aşamalı olarak kaldırılmasıyla başlayacak.

Ülkemizde de Yeşil Kalkınma, Yeşil Ekonomi ve Döngüsel Ekonomi kavramları ön planda ve ülkemizin ana stratejileri arasında ilan edilmiş durumda. Bizim bu stratejilere uygun hedeflere ulaşmamız için bunların içselleştirilmesi, kağıt üzerinde kalmaması, liyakatli kadrolarla sürdürülebilir bir iş planı ortaya konulması elzemdir.

Dünyayı ve teknolojiyi takip etmek için hem özel şirketlerde, hem de kamuda LİYAKAT çok ama çok önem kazanmıştır. Sektörümüzde liyakate önem veren şirketlerin ve yönetimlerin artması, kamuda ve devlet kurumlarında liyakatın öncelikli bir sorun olarak acilen ele alınması 2035’e giden değişimde en çok ihtiyacımız olan konuların başında gelmektedir. 

Saygılarımla

Levent Taşkın


 
Paylaş:
E-BÜLTEN KAYIT
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
Sosyal Medyada Bizi Takip Edin!
E-Bülten Kayıt