×

Karikatürlü Felsefe Notları-3




Karikatürlü Felsefe Notları 
Ayn Rand,  Karl Marx,  Murray Rothbard,   Rose Luxemburg   

Hazırlayan ve Derleyen: Erdemir Toykan





Hold on: Dur, bekle                                             Generous: Cömert                                          Free Market: Serbest Piyasa
Property: Mülk                                                   Starve: Aç bırakmak                                          Liberty Island: Özgürlük adası
Restrictions: Sınırlamalar                                  Action:  Hareket                                               Spears: Zıpkınlar
Trade:  Ticaret                                                    Harvest:  Hasat, ürün                                       Coconut : Hindistan cevizi
Revolution: Devrim                                            Private: Özel                                                      Publicity : Tanıtım, reklam
Access: Giriş                                                        Competition : Rekabet                                    Ensure: Sağlamak


Ayn Rand and Murray Rothbard are free market (serbest piyasa) capitalist libertarians *. They essential believed  (inanmak) that we would be the most "free" if nothing interferes (müdahale etmek) with property relations, free enterprise (( serbest) girişim), and the ability to make voluntary (gönüllü) agreements (anlaşma). They don't believe the government (hükümet) or public  (halk, kamu) should be able to take property from the wealthy elite  (varlıklı elit tabaka) and redistribute (yeniden pay etmek) it, because they got that property through voluntary  (gönüllü) transactions (işlem, muamele)

Communists like Karl Marx or Rosa Luxemburg, on the other hand, wished to abolish (ortadan kaldırmak) private property altogether. Private property, as distinct (farklı, belirgin) from personal property, is the machines, land, and tools used to produce  (üretmek) modern life. Personal property are items used for personal use. So private property is something like a factory, and personal property is something like a toothbrush (diş fırçası). Marxists believe that owning the means of productions (üretim)  private property was illegitimate (yasa dışı, uygunsuz), and used to extract surplus labor value (fazla olan işçi değeri) from the workers.

So in this case, Rand and Rothbard own not only the land and sea, but also the tools (aletler) needed to extract (çıkarmak) the coconuts and fish. Marx and Luxemburg, being property-less workers, have no choice but to work for the property owners or die. Since Rand and Rothbard essentially  (aslında) have a monopoly (tekel) if they work together, they can (zorlamak, güçlendirmek) basically any condition they want, but again, all of this is still voluntary in some sense. The labor of the workers is owned by the capitalists, and they take what is produced, and only give back some of it to the workers, ideally (for them) just enough to survive (hayatta kalmak). After the revolution  (devrim) , no one would own anything but personal property, and everyone would have to work, and everyone would receive  (almak) the full value of what they produced (although Marx obviously calls for the abolishment  (kaldırmak, fesh etmek) of things like money and commodity (alıp satılan şey, meta) trading  (as well). 

Kaynak (Metin ve Karikatür) (existentialcomics)

Liberteryenizm: Yol gösterici norm olarak negatif özgürlük fikrini savunan siyasi akımdır. Otonomi ve seçme özgürlüğünü maksimize etmeye çalışır; politik özgürlük, gönüllü iş birliği ve bireysel karar önceliğini vurgular, bu doğrultuda  da devletin minimize edilmesi ya da otoritenin ortadan kaldırılması gerektiğini savunur. Kavramın kullanımı devletin minimize edilmesi şeklindedir. 1971 yılında New York Times 17.yüzyıl filozofu Brauch Spinozanın modern liberteryenizmin habercisi olduğunu yazdı. 1960 yıllarında Vietnam savaşı sırasında Liberteryenler, anarşistler ve muhafazakarlar bölünmüştü. Liberteryenler savaşa katılmaya karşı çıktı, barış hareketlerine katıldılar. Rothbard’ın Liberteryenların  Forumu gibi kendi yayınlarını kurdular. 1971 yılında David Nolan liderliğinde Liberteryen Partiyi kurdular. Yıllar içinde  kapitalizmi destekleyen onlarca liberteryen politik partinin dünya çapında ortaya çıktığı görüldü.  (Kilit kelimeler : Gadsden bayrağı, Robert Nozick (Anarşi, Devlet ve Ütopya), Minarşizm, Ama-gi ( Sümer çivi yazısı sözcüğü : Özgürlük/ Bağımsızlık), Anarko Kapitalizm) (Kaynak: Wikipedia)


The Murray Rothbard Institute for Proletarian Revolution ...

(Kaynak : Wikipedia. Özetlenerek yazıya alınmıştır)

Karl Marx :(1818, Trier - 14 Mart 1883, Londra). 19. yüzyılda yaşamış Yahudi asıllı Alman filozof, politik ekonomist, bilimsel sosyalizmin kurucusu. Bir müddet gazetecilik de yapan Marx, iktisâdî ve beşerî konularda eleştirel fikirler ve tespitler ortaya koymuştur.

* Marx'ın ekonomi alanındaki çalışmaları, günümüzde emeği, emek-sermaye ilişkisini ve bunları takip eden ekonomi düşüncesini kavramanın büyük bir kısmı için temel oluşturdu. Sosyoloji ve sosyal bilimleri başlatan isimlerdendir. En bilinenleri Komünist Manifesto (1848) ve Kapital (1867-1894) olmak üzere hayatı boyunca sayısız kitap yayınladı. Karl Marks hakkında en fazla eser yazılan kişiler listesinde ilk sırada yer almaktadır.

*Marx, Genç Hegelcilerin felsefe düşünceleri ile ilgilendiği Bonn ve Berlin Üniversiteleri'nde öğrenim gördü. Tarihsel materyalizm üzerinde çalışmaya başladı. 1843'te diğer radikal gazetelerde yazmaya başlayacağı ve kendisinin ömür boyu dostu ve çalışma arkadaşı olacağı Friedrich Engels ile tanışacağı Paris'e taşındı. Birinci Enternasyonal'de önemli bir figür haline geldi.

*Marx'ın toplum, ekonomi ve siyaset hakkındaki teorileri -bir bütün olarak Marksizm- insan toplumlarının sınıf savaşımı-üretimi kontrol eden yönetici sınıf ile üretim için gereken emeği sağlayan mülksüz bir emekçi sınıf arasındaki çatışma- ile ilerlediğini iddia etmektedir. Marx, devletlerin yönetici sınıf tarafından idare edildiğini ve devletin ortak kamu çıkarı adına hareket eder gibi yapıp yönetici sınıfın çıkarları doğrultusunda yönetildiğini düşünmekte  ve daha önceki sosyoekonomik sistemler gibi kapitalizmin de kendi yıkımına ve yeni bir sistem olan sosyalizmin onun yerini almasına neden olacak iç gerilimler ürettiğini öngörmektedir. Kapitalizmin içinde burjuvazi ve proletarya arasındaki sınıf çelişkilerinin çalışan sınıfın siyasi zaferi ve bunun sonucu kurulacak sınıfsız bir toplum; komünizm :özgür üreticiler birliği tarafından yönetilen bir toplumun ortaya çıkacağını iddia etmektedir. Marx düşüncelerinin hayata geçmesi için etkin bir mücadele verdi; emekçi sınıfın kapitalizmin yıkılması ve sosyo ekonomik bir değişimin geçirilmesi için düzenli bir devrim hareketini yürütmek zorunda olduğunu savundu. Marx insanlık tarihindeki en etkileyici figürlerden biridir. Dünya çapında birçok entelektüel, işçi sendikaları ve siyasi parti onun temel çalışmalarından farklı biçimlerde etkilenmiştir.

fascism | What's Left?

Murray Rothbard: 1926-1995. 19.yüzyıl Amerikan bireyci anarşistlerin klasik liberal fikirlerin etkisiyle şekillenmiş çalışmalarından etkilendi.  19. Yüzyıl da bireycilerin bir emek değer teorisi vardı, fakat Rothbard neoklasik iktisatın bir öğrencisi olarak emek emek değer teorisini kabul etmedi.  19 yüzyıl Amerikan bireycilerinin savunduğu özel savunma ve serbest piyasayı Avusturya İktisat Okulunun ilkeleriyle birleştirmeye çalıştı.  Rothbard ‘’kapitalizm’’i anarşimizmin en yetkin ifade biçimi ve aynı şekilde anarşizmi de kapitalizmin en yetkin ifade biçimi olarak tanımlamıştır (Wikipedia).


Rosa Luxemburg : 1871-1919. Polonyalı  Yahudi. Alman Marksist  politika teknisyeni, filozof ve devrimci.
1889'da Zürih Üniversitesi'ne girdi. Burada felsefe, tarih, politika, ekonomi ve matematik öğrenimi gördü, hayatında büyük etki bırakacak isimlerle tanıştı. 1890 yılında Bismarck'ın sosyal demokrasiyi yasaklayan kanunun lağvedilmesi ardından, sosyalist parlamentoya girdi. Parlamentoya giriş, dönemin sosyal demokratlarının devrimci uçtan uzaklaşmasına ve parlamentoda daha etkin olabilmek için çalışmasına neden oldu. Bu, Rosa Luxemburg'un da dahil olduğu devrimci görüş çizgisindekileri rahatsız etmekteydi. Bu sırada Zürih'te öğrenim görmeye devam eden Rosa 1898 yılında doktorasını tamamladı. Özgür bir Polonya için çalışmalarına devam etse de, onun kafasındaki tabloda Almanya, Avusturya ve Rusya'da devrim gerçekleştiği taktirde Polonya özgür olabilirdi. Bu tablo milliyetçi bir çizgi çizen Polonyalı sosyalist grupların ve Polonya Sosyalist Partisi'nin ondan daha da uzaklaşmasına neden oldu. Daha sonra bu görüşleri Rus sosyalist çevrelerle de ilişkisinin bozulmasına yol açacaktı.

1916'da grubun adı Spartaküs Birliği (Spartakistler - Almanca Spartakusbund) kurdu. Grubun devlete karşıt tutumu yüzünden 1916'da Luxemburg hapis cezasına çarptırıldı. Hapiste geçirdiği yıllarda birçok makale kaleme aldı. Özellikle Rus devrimi üzerine yazdıkları ve Bolşeviklere getirdiği eleştiriler çarpıcıdır.

1918 Kasım'ında Luxemburg hapisten çıktı. Faaliyetlerine devam etti ve Liebknecht ile birlikte Alman Komünist Parti'sini kurdu. 15 Ocak 1919'da Rosa Luxemburg, Karl Liebknecht ve Wilhelm Pieck, Freikorps tarafından tutuklandılar, Pieck kaçmayı başarırken Luxemburg ile Liebknecht yedikleri darbelerle bilinçlerini kaybettiler. Aynı gün, Luxemburg ölene kadar dövülmüş ve ölü vücudu nehre atılmış, Liebknecht de başından yediği kurşunlarla öldürülmüştü.
Ayn Rand - Wikipedia

Ayn Rand:1905- 1982, ilk adı Alisa Zinovyevna Rosenbaum, kurduğu objektivizm felsefesi ve yazdığı Yaşamak İstiyorum (We the Living), Ben (Anthem), Hayatın Kaynağı (The Fountainhead) ve Atlas Silkindi (Atlas Shrugged) kitapları ve objektivizm felsefesiyle tanınan düşünür-yazar.

Felsefesi ve kitapları kendi bireycilik, rasyonel bencillik ve kapitalizm mefhumlarını vurgular. Devletin özgür bir toplumda yasal ama minimal bir role sahip olduğuna inanan Rand sıkı bir minarşisttir. Liberteryenler ve Amerikalı muhafazakarlar arasında önemli bir etkisi olmuştur.

Romanları kendisine özgü oluşturduğu bir kahramanın tanıtımını merkez alır, Kahraman kendi yeteneği özgünlüğü ve bağımsızlığı yüzünden toplumla çatışır, ama bu çatışmalar onun hataları yüzünden değil, rasyonel davrandığı ve yürekten gelen bir şekilde kendi çıkarı için çalıştığı için olur. Rand'a göre rasyonel düşünen akıllar için çatışma söz konusu değildir. Kahraman yine de idealleri doğrultusunda devam eder. Rand bu kahramanı ideal insan olarak görür ve literatürünün bu tip insanlar için bir tanıtım yeri olmasını amaç edinir.

O'na göre,

İnsan değerlerini ve hareketlerini mantık kullanarak seçmelidir,

Bireylerin kendilerini başkaları için feda etmeden ve aynısını başkalarından beklemeden kendi amaçları için yaşamaya hakları vardır,

Kimsenin bir başkasının haklarına güç kullanarak tecavüz etmeye ya da güç kullanarak ona kendi fikirlerini empoze etmeye hakkı yoktur.

Hayatın Kaynağı (The Fountainhead) (1943). Hayatın Kaynağı'nın teması "insanın ruhundaki bireycilik ve ‘’kollektivistlik’’ tir. Beş ana karakteri konu alır. Başkahraman  Howard Roark, Rand'ın idealidir, yüce ruhlu, kendi fikirlerine ve ideallerine güçlü biçimde bağlı, hiç kimsenin bir başkasının tarzını herhangi bir alanda, özellikte mimaride kopya etmemesi gerektiğini düşünen bir mimar. Romandaki diğer tüm karakterler yoğunluğu değişmekle birlikte ondan değerlerinden feragat etmesini talep ederler ama o kararlılığını muhafaza eder. Roark'ın ilginç bir başka yönü de, bu savaşını alışılagelmiş diğer kahramanlar gibi özgünlüğü ve dünyanın adaletsizliği ile ilgili uzun ve tutkulu monologlara girerek değil, aksine kibirli, neredeyse küçümseyici bir suskunluk ve birkaç küçük söz ile yapar.

 Atlas Vazgeçti’dir. (Atlas Shrugged) 1957 yılında yayımlanmış ve dünya çapında bir bestseller olmuştur. (Kitabın adının Türkçe karşılığı "Atlas Silkindi"'dir. Dünyayı sırtında taşıyan Atlas'ın artık vazgeçtiğine yapılan bir göndermedir. Türkçe çevirisinde "Atlas Vazgeçti" ismi kullanılmıştır.) Atlas Vazgeçti, Ayn Rand'ın objektivist felsefesini en iyi ve bütün şekilde anlattığı romanıdır. Kitapta yer alan şu sözleri düşüncesini özetler:
"Benim felsefem, özünde, hayattaki ahlaki amacı kendi mutluluğu olan, varlığının yegane amacı ve en yüce eseri olarak yaratıcı üretkenliğini gören kahramansı bir varlık, bir insan konseptidir."

Atlas Vazgeçti'nin ana teması "insan aklının toplumdaki rolü" dür. Rand sanayiciyi tüm toplumlardaki en değerli organ olarak görür ve sanayicilere karşı duyulan genel kızgınlığı son derece sert bir biçimde eleştirir. Bu duyguları onu Amerikalı sanayicilerin greve gittiği ve dağlık bir alanda saklanmayı seçtiği bir roman yazmaya iter. Toplumun sömürücü olarak gördüğü, aşağıladığı ve suçladığı bu idealist, yaratıcı insanların kaçmasıyla Amerikan toplumu ve ekonomisi genel anlamda çöküşe girer. Hükûmet sanayi üzerindeki zaten boğucu olan kontrollerini artırarak tepki gösterir. Roman her ne kadar politik bir temayı merkez almışsa da seks, müzik, tıp ve insan yetenekleri gibi birçok farklı ve kompleks meseleyi irdeler. (Kaynak: Wikipedi)

İhtiyacımız Olan Felsefe:  (ön sözü: Ayn Rand sadece bir romancı, bir felsefeci değildi. Aynı zamanda bir felsefe pazarlayıcısı idi; şimdiye kadarki en yetenekli pazarlıyıcısı. Felsefeyi pazarlayabilme yeteneği , onun kendine has felsefesi olan Objektivizm’in bir ürünüdür).

Ben asıl olarak bir kapitalizmin savunucusu değil, fakat bir egoizmin savunucusuyum, esasen egoizm de değil, aklın savunucusuyum. Eğer bir kişi aklın üstünlüğünü kabul ediyorsa  ve onu tutarlı bir şekilde kullanıyorsa gerisi kolaydır. Aklın üstünlüğü benim çalışmanın ve Objektivizm’in asıl ilgi alanıdır, böyle olmuştur ve böyle olacaktır.

Objektivizm’e göre akıl, insanoğlunun özelliğidir. Onun hayatta kalmasının tek yoludur. Faaliyet göstermek için aklın gerektirdiği her şey insan hayatının bir gerektirdiğidir. İnsan metafiziğe, epistemolojiye ve ahlaka yani felsefeye ihtiyaç duymaktadır. Düşünebilmek,davranabilmek ve yaşayabilmek için. Objektivist, kendi davranışlarını ve kendi yaşamı için hangi fikirlerin doğru olduğunu bilmek istemesiydi. Problemin  ‘’Neredeyim’’ ‘’Nerede olduğumu nasıl anlarım’’ ‘’Ne yapmalıyım’’ bu üç sorudan kaynaklandığını ve bunları sadece bir bilimin, yani felsefe  cevaplamaktadır.

Epistemoloji (bilgi teorisi, insanın kavrama yollarını inceleyen) (aklın üstünlüğü), Metafizik ( Aristonun ‘’ kendiliğinden oluş’’ varoluşu inceleyen bilim) (kimlik kanunu),  Politika  (bireysel haklar yani kapitalizm), Etik (insanların diğer insanlara nasıl davranması gerektiğini belirler, değerler sistemi),  (sanatı inceleyen estetetik (insan bilincinin ihtiyaçları ile ona yakıt sağlar) metafizik değerler) felsefeyi oluştururlar. 

Hiç şunu düşün  ya da söylediğiniz oldu mu ?

David Hume (bu kadar emin olma, hiç kimse hiç bir şeyden emin olamaz)

Platon (bu teoride iyi olabilir ama pratikte işe yaramaz) 

Augustine (bu, yapılacak çok kötü bir şeydi, fakat o da nihayetinde bir insan, ve dünyada hiç kimse mükemmel değildir)  

William James (bu senin için doğru olabilir ama benim için değil) ( fakat kişi, o anki durumun gereklerine göre farklı felsefelerden  fikirler ödünç alamaz mı, veya onlarla orta bir yol bulamaz mı)

Hegel (elimden bir şey gelmez. Onun yaptığı hiç bir şeye hiç kimse yardım edemez) (bunları kesinlikle zaman zaman söylemekteyim, fakat bunlara her zaman inanmıyorum. Bunlar dün doğru olabilirdi, ama bu gün doğru değil)

Kant (ispatlayamam ama doğru olduğunu hissediyorum) (bu mantıklıdır, fakat mantığın gerçekle ilgisi yoktur) (bu kötü bir şeydir, çünkü bencildir)

Dewey, Çağdaş aktivistler (önce yap, sonra düşün)

Emerson (tutarlılık küçük akılların korkulu rüyasıdır)

Kilit Kelimeler (felsefe şu anda ‘’Dilbilimsel Analiz’’ ve  ‘’Varoluşçuluk’’ yüzünden terkedilmiştir), Kant, Aristo, Altruizm, Altruist Ahlak ( Rusya en güzel örnek), Kabilecilik ( korkunun bir ürünüdür), Bensiz Bencillik,  Moderen Dünyanın Düşmanları (inanç ve kuvvet), Mistizm (kişilerin duyular ve aklının dışında olan, kanıtsız veya delilsiz iddiaların kabul edilmesi), ) Siyasi Özgürlük ( fiziksel güce dayalı, baskıdan özgür olma)  (akıl ve özgürlük birbirlerinin sonuçlarıdır), Görev, Meritokrasi (özgürlük ve zorbalık arasında fark yoktur), Eşitlikçilik ve Enflasyon (eşitçilik kötü ve aptalca bir doktrindir), Özerk İnsan,  Bir Düzenin Kurulması. Adillik Doktrini. Bir Kişi Ne Yapabilir.

Kapitalizm Bilinmeyen İdeal (Capitalism: The Unknown Ideal) :  Bu kitap ekonomi üzerine bir çalışma değildir. Kapitalizmin ahlakı boyutları üzerine denemelerden oluşan bir kolleksiyondur. Objektivizm  felsefi bir harekettir, siyaset, felsefenin bir dalı olduğundan dolayı.  Objektivizm, siyaseti ayrı veya asıl bir amaç olarak görmez, yani siyaseti daha geniş bir ideolojik bağlam olmaksızın başarılabilecek bir amaç olarak almaz. Kapitalizm, dünyaya yıkılan şeyin ne olduğunu gösterilmeden yıkılmaktadır.

İçindekiler: (Kapitalizm nedir, Savaşın Kökleri, Anti-Tröst, Kapitalizm Hakkında Yaygın Yanılgılar, Altın Ve Ekonomik Özgürlük, Amerikanın Hür Teşebbüsü Üzerine Notlar, Sanayi Devriminin Kadınlar Ve Çocuklar Üzerine Etkisi, Dürüstlüğe Saldırı, Yaygın Dalgaların Mülkiyet Statatüsü, Patentler Ve Telif Hakları, Bizi Yalnız Bırakın, Uzlaşmanın Anatomisi, Atlas Vazgeçiyor mu?, Nüfuz Tacirleri, Aşırılık Ya Da İftira Atma Sanatı, Kapitalizmin Yok Edilmesi, Muhafazakarlık: Bir Ölüm İlanı, Yeni Faşizm : Konsensüsün Enkazı, Hasılatı Toplama: Öğrenci İsyanları,Yabancılaşma, İnsana Ağıt, İnsan Hakları, Hükümetin Doğası.
Paylaş:
E-BÜLTEN KAYIT
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
Sosyal Medyada Bizi Takip Edin!
E-Bülten Kayıt