21. Yy'da 19. Yy'a dönünce İspanya'da Neler Oldu?

İspanya'da 28 Nisan 2025'te yaşanan büyük elektrik kesintisi, modern toplumu bir anda 19. yüzyılın imkanlarına geri götürdü. On milyonlarca insan elektriksiz kalırken, hayat durma noktasına geldi.

Çoğunlukla iletişime, ulaşıma, vb. odaklanıldı ancak sanayide üretim çarkları da anında durdu; otomotivden kimyaya dev tesisler sessizliğe büründü. Kontrolsüz kesinti, üretim hatlarındaki hassas malzemelerin (örneğin camın borularda donması veya kimyasal atıkların kritik süreçleri tıkaması gibi) kalıcı hasarlara yol açtı. Nükleer reaktörler otomatikman durdu (Allahtan!).

Özetle tek günlük duruşun maliyetinin milyarlarca Euro'yu bulduğu tahmin ediliyor; uzun süreli bir kesinti ise bazı üretim bantlarını tamamen kullanılamaz hale getirme riski taşıyor.

Hastaneler jeneratörlerle kritik hastaları hayatta tutmaya çalışsa da kaynaklar sınırlı ve uzun süreli bir kesintinin kitlesel can kayıplarına yol açacağı açıkça görünüyor. Ulaşımın felç olması nakil gibi seçenekleri de ortadan kaldırıyor. Çünkü metrolar da durdu, yolcular tünellerde mahsur kaldı, trafik ışıkları sönünce kaos yaşandı, yüzlerce uçuş iptal edildi.

Ve tabii ki ilk etapta her afet ve felakette olduğu gibi telekom ve internet altyapısı orada da çöktü. Internet trafiği %80 azaldı. Dijital dünya karardı. Güvenlik sistemleri sustu, ATM'ler çalışmadı, alışverişler nakde döndü, evler mum ışığına mahkum oldu.

Bu olay, sadece elektriğe değil, onun çalıştırdığı birbirine bağlı sistemlere ne kadar kritik seviyede bağımlı olduğumuzu gösteriyor. Elektrik gidince sadece ışıklar sönmüyor; iletişim, lojistik, finans, güvenlik ve hatta sosyal düzen çöküşün eşiğine geliyor. Bunu görmek, enerji üretim ve dağıtımında daha dayanıklı, belki de daha adem-i merkeziyetçi (dağıtık) modellere geçişin aciliyetini ortaya koyuyor.

Uzayan bir kesintinin yaratacağı kaos, güvenlik zafiyetleri ve ekonomik yıkım hayal bile edilemez.

Anlaşılan o ki, 21. yüzyılda "temel ihtiyaçlar" listesi güncellendi: Elektrik, internet, temiz su, hava, gıda ve barınma olmadan modern yaşam sürdürülemez.

 

Avrupa, bugün İspanya, Portekiz ve kısmen Fransa’yı etkileyen büyük çaplı elektrik kesintileriyle sarsıldı ve ciddi bir kaos yaşandı. Belçika'dan da benzer haberler geldiği anlaşılıyor.

Elektrik kesintileri; hastaneler, havalimanları, trafik ışıkları dahil hayatı durma noktasına getirdi, metro ve tren seferlerini aksattı. İnternet ve telekomünikasyon başta olmak üzere tüm dijital altyapı etkilendi. Acil servisler gibi kritik hizmetlerde aksamalar olduğu bildirildi.

Sistemlerin durmasıyla insanlar panik yaşarken, metrolar tahliye edildi. Yetkililer, daha fazla karmaşa yaşanmaması için vatandaşlara trafiğe ve sokağa çıkmamaları yönünde duyurular yaptı. 

Kesintinin nedeni henüz belirsiz. Bazı kullanıcılar, Fransa’daki bir yüksek gerilim hattındaki yangının İber Yarımadası’na elektrik akışını durdurduğunu iddia ediyor. Siber saldırı ihtimali de dile getiriliyor, ancak resmi bir açıklama yapılmadı; teknik bir arıza da olasılıklar dahilinde.

Özellikle acil durum hizmetlerinin kesintilerden etkilenmesi endişeleri artırıyor. 

Böylece, bundan hemen önce paylaştığım iki enerji post’u daha da önem kazanıyor…

Şu pratik önlemler alınmalı:

- Evde veya iş yerinde temel ihtiyaçları (su, bozulmayan gıda, ilk yardım) karşılayacak küçük bir acil durum kiti bulundurun.

- Önemli belgelerin (kimlik, sağlık kayıtları vb.) hem dijital yedeklerini hem de basılı kopyalarını güvenli bir yerde saklayın.

- Nakit parayı tamamen dışlamayın; dijital ödeme sistemleri çalışmadığında küçük bir miktar nakit hayat kurtarabilir.

- Powerbank (taşınabilir şarj cihazı) gibi cihazlarınızı daima şarjlı tutarak en azından cep telefonu iletişimini bir süre sürdürmeye çalışın.

- Aile üyeleri veya yakın komşularla elektriksiz/internetsiz durumlar için basit bir iletişim veya buluşma planı belirleyin.

İnşallah yaşanmasın ama bunları yapın.