Kabloların Seçiminde Sınıflandırma Kriterleri Yazı Dizisi-2

Kabloların Seçiminde Sınıflandırma Kriterleri
Yazı Dizisi-2
Aysun Pınarbaşı

Kabloların Başlıca Seçim Kriterleri

Kablonun öncelikle kullanım alanı ve amacı belirli olması gerekir.
Kablonun yalıtım seviyesi belirlenmelidir. (çalışma voltajı) (100/100V; 300/300V ; 300/500V; 450/750V; 06/1 KV)
Kablonun ortam çalışma sıcaklığı belirlenmelidir. Kablo ortam çalışma sıcaklığı yalıtım ve koruyucu kılıf malzemesinin seçiminde etkili olmaktadır. (-30°C +70°C; -40°C+90°C; -30°C+105°C vs.)
Kablonun çalışma ortamında yağ, kimyasallar, nem, asitler var ise uygun yalıtım ve koruyucu kılıf malzemesi seçilmelidir.
Kablo kesiti taşıyacağı akım ve sinyale göre değişebilir. Kablo boyu da kesit seçimine etkilidir.
Kablonun hareketli mi, sabit mi kullanılacağı üreticiyle görüşülmelidir. Kablonun hareketli olması iletken tasarımından, yalıtım ve koruyucu kılıf malzemesine kadar değişiklik yapılmasını gerektirir.
Kablo iletkenleri, kullanım ve bağlantı isteklerine bağlı olarak Class-1, Class-2, Class-5 veya Class-6 olarak seçilebilir. (IEC 60228)

Kablo Yalıtım Malzemeleri için Seçim Kriterleri

Kablo yalıtım malzemelerinde belli kriterlere dikkat edilmelidir.

Elektriksel özellikler
Sıcaklık direnci (çalışma sıcaklığı)
Yanma özelliği
Esneklik

Kablonun bina içi ve bina dışı kullanıma göre seçilmesi gerekir. Kablo üretiminde kullanılan koruyucu kılıf malzemesi seçimini etkilemektedir. Koruyucu kılıf rengi de bina içi ve bina dışı için etkilidir. Örneğin; siyah renk tipik harici kablo rengidir. Siyah renk UV dayanımlıdır. Diğer renkler harici uygulamalarda kullanılmak zorundaysa koruyucu kılıf malzemesinde UV stabilizanlar kullanılmalıdır.

Koruyucu Kılıf (Dış Kılıf) Seçim Kriterleri

Sıcaklık direnci (kablo çalışma sıcaklığı)
Yanma özelliği (alev geciktirici)
Esneklik
Harici ya da dahili kullanım (UV dayanımı)
Yağlara ve kimyasallara dayanım
Kemirgenlere dayanım

Kablolarda Yaşlanma ve Faktörleri
Bir veya daha fazla faktörün etkisi altındaki bir kablonun temel özelliklerinde meydana gelen kalıcı değişimlere “Kablonun Yaşlanması” denir.
Kablolarda yaşlanmaya ve deformasyona sebep olan etkenler 5 ana başlık altında incelenebilir:

Elektriksel stres: Kablo yalıtımları belirli bir uygulama için tasarlanır. Aşırı yüksek ve alçak gerilimler, yalıtım içinde anormal streslenmeye yol açar ve bu olay izolasyonun çatlamasına ya da aşınmalara neden olabilir.

Mekanik stres: Kablo montajı sırasında oluşan hasarlar, gözle görülebilir düzeyde olabilir. Diğer yandan makinaların sık sık duruş ve kalkışları ve sürekli vibrasyon altında çalışması, yalıtım içinde kusurlara neden olabilir.

Kimyasal etkenler: Bu etkenlerin başlıca olanı, aşındırıcı buhardır. Yağ ve hidrokarbon gibi etkenler de kablo kılıfının kalitesini hızlıca düşürürler.

Termal stres: Aşırı ısınma ve soğumaların oluşturduğu genleşme ve büzüşmeler, yalıtım ve kablo kılıfında çatlamalar gibi kusurlara neden olabilir.

Çevresel kirlilik: Kemirgenler, haşereler ya da nem gibi etkenler, kablo yalıtımını etkileyecek hasarlar oluşturabilirler ya da zamanla oluşabilecek kusurlara zemin hazırlayabilir. Dış kılıf üzerinde oluşan kirlilik, yüzeysel kaçak akımlar oluşturur. Bu kuru ve temiz yüzeylere kıyasla daha büyüktür. Potansiyele göre değişen ciddi hasarlara neden olabilirler.

Bundan sonraki yazımızda “ Başlıca Kablo Sembolleri ” anlatılacaktır.

Önceki Yazı Sonraki Yazı

Paylaş: