Kablo Tanımı ve Yapısal Özellikler Yazı Dizisi-3

Önceki Yazı Sonraki Yazı

Kablo Tanımı ve Yapısal Özellikler
Yazı Dizisi-3
Aysun Pınarbaşı

6. İç Kılıf ve Dolgular

İç Kılıf

Ayırıcı tabakalar arasına konulan yalıtkan kılıf, iç kılıftır.

Dolgular

Çok damarlı kablolarda damar demetini içine alan ve damar demetine istenilen çevre biçimini vermeye yarayan kılıftır.

İç kılıf ve dolgular genel olarak yalıtım ve dış kılıf malzemesine uygun olmalıdır. Bu malzemeler PVC, PE veya HFFR olabilir.

7. Ekranlar

Kablolarda yapılan ekranlamaların amacı; Kablo tarafından taşınan sinyallerin kablonun bulunduğu ortamdaki elektromanyetik bozucu girişimlerden etkilenmesini engellemektir.

Örgü Ekran (bakır tel, kalaylı bakır tel, alüminyum tel, çelik tel)

Mekanik dayanımı fazladır,
Esneklik sağlar,
%40 ile %98 oranları arasında kabloyu kapsar, (Kapama oranı arttıkça, ekranlama kalitesi artar.)
Her çaptaki kabloya uygulanabilir,
Bükme hareketi için uygundur,
Maliyeti yüksektir.

Folyo Ekran (Cu/Pes, Al/Pes)

Örgü ekrana göre düşük maliyetlidir.
Uygulama daha hızlıdır,
%100 kapama oranına sahiptir,
Mekanik dayanımı düşüktür.

Bileşik Ekran (Örgü + Folyo Ekran)

%100 ekranlama sağlar,
Hem örgü, hem de folyo kullanıldığından mekanik dayanımı fazladır,
Ekran direnci düşüktür,
Ekranlama kalitesi yüksektir.

8. Ayırıcı Kılıflar

Üst üste gelen ayrı metaller arasına konulan yalıtkan kılıftır. Ayırıcı kılıflar genel olarak yalıtım ve dış kılıf malzemesine uygun olmalıdır. Bu malzemeler PVC, PE veya HFFR olabilir.

9. Metalik Zırhlar

Kablolar döşeme ve çalışma sırasında meydana gelebilecek mekanik etkilere karşı genellikle ek bir korumaya ihtiyaç duyarlar. Bu zırhlar ayrıca topraklama ve ekran koruyucu olarak işlev görürler.

10. Koruyucu Dış Kılıflar ve Polimerler

Dış Kılıf

Kabloyu dış etkenlerden koruyan ve kablonun en dışında bulunan kılıftır.

Dış Kılıf Malzemeleri ve Tanımlamalar

2Y : Polietilen
Y : PVC
Yö : Hidrokarbonlara ve yağa dayanıklı PVC
Yv : Güçlendirilmiş PVC dış kılıf
Yw : 105°C dayanıklı PVC
YY : Çift dış kılıf PVC
FRLS : Düşük duman yoğunluklu PVC
H : Halojensiz dış kılıf (HFFR)
HX : Çapraz bağlı halojensiz dış kılıf (XLHFFR)

Polimerler

Polimerler kablo damar yalıtımında kullanıldığında özellikle elektriksel yalıtım özellikleriyle öne çıkarken; kablo koruyucu kılıf uygulamalarında aşağıda sayılan özellikleriyle önem kazanırlar. Bu özellikler polimerlere katılan katkı maddeleriyle sağlanmaktadır.

Alev geciktirici (FR - Flame Retardant)
Yağlara ve hidrokarbonlara dirençli
Esnek
Düşük sıcaklıklara dayanıklı
Yüksek sıcaklıklara dayanıklı
Düşük duman yoğunluğu
Suya ve neme dayanıklı
Korozif gaz bulundurmayan
Kimyasallara dayanıklı
Kemirgenlere dayanıklı (anti-rodent ve anti-termit)
UV dayanımlı
Mekanik zorlanmalara ve darbelere dayanıklı

Standartlar

EN 50290-2-22 : PVC Kılıf
EN 50290-2-24 : Polietilen Kılıf
EN 50290-2-27 : HFFR Kılıf
EN 50363-6 : Halojensiz Çapraz Bağlı Kılıf (XLHFFR)
IEC 60502-1 : PVC Kılıf

Kabloların çalışma şartlarına göre değişik koruyucu dış kılıf polimerleri seçilmektedir. Başlıca koruyucu dış kılıf malzemeleri aşağıda detaylandırılmıştır.

10.1 PVC Kompaundlar

Farklı malzemelerin bir araya getirilerek yüksek sıcaklıkta eritilerek basınç altında karıştırılması plastik sektöründe kompaund olarak kullanılmaktadır.
Kablolarında kullanılan PVC kompaundlar alev geciktirici olmalıdır. PVC kompaundlardan ayrıca, düşük duman yoğunluğu ve kemirgenlere dayanıklılık da istenebilir.
FR-PVC (Alev Geciktirici-PVC); yağlara ve hidrokarbonlara dayanıklı PVC, soğuğa ve sıcağa dayanıklı PVC olarak uygulanabilirler. Sabit olarak -60 C +105 °C çalışma sıcaklığında kullanılabilirler. Döşeme sıcaklığı -5 °C ile sınırlıdır.

10.2 Polietilen Kompaundlar

Karbon siyahı takviyeli olarak tercih edilirler. Su emmeye ve kimyasallara dayanıklıdırlar. Yangın tehlikesi olmayan açık sahalarda tercih edilir. Künk içine veya zırhlı uygulamalarda direk toprağa gömülebilir. Sabit olarak -40 +70 °C çalışma sıcaklığında kullanılabilir. Döşeme sıcaklığı min. -5°C dir.

10.3 HFFR ve XLHFFR Kompaundlar

HFFR ve XLHFFR koruyucu dış kılıf malzemeleri kamuya açık kapalı ortamlarda döşenen kablolarda ve yangın durumunda elektriksel işlevlerini yerini getirmesi gereken yangına dayanıklı kablolarda kullanılmaktadır. Kabloların yalıtım ve kılıflamasında kullanılan malzemeler yangın esnasında korozif ve zehirli gaz yaymazlar. Düşük duman yoğunluğuna sahiptir, alev geciktiricidir. Yangın yayılımını arttırmazlar.

XLHFFR (çapraz bağlı) kompaundlar, isteğe göre, yağa ve hidrokarbonlara dayanıklı olarak seçilebilirler. Çalışma sıcaklıkları statik -50 +90 °C arasındadır. +125°C ye kadar çıkan XLHFFR kompoundlar bulunmaktadır. Kemirgenlere karşı dayanım da istenebilir. Döşeme sıcaklığı min. -5°C dir.

HFFR (termoplastik) kompaundlar genel maksatlı olmakla birlikte sabit olarak -50 +90 °C çalışma sıcaklığında kullanılabilirler. Döşeme sıcaklığı min. -5°C dir.

Can/mal güvenliğine verilen önemin ve veri iletişim hızının artması sonucu; alt yapı, inşaat, endüstri sektörlerinde kullanılan “zayıf akım kabloları” yapı malzemeleri arasında büyük öneme sahiptir. Bu yüzden bu tip kabloların üretiminde kullanılan tüm malzemelerinin ulusal ve uluslararası standartlar gereklerine uygun olduğuna kullanıcılar tarafından dikkat edilmelidir.

Sonraki yazımıza “Kabloların Sınıflandırması” anlatılacaktır.

Önceki Yazı Sonraki Yazı

Paylaş: