ETİK
KÜLTÜR & SANAT
Işık Kaynaklarının Çevreye Duyarlı Tasarım, Enerji Etiketleme Tebliğleri Bugün Yayınlandı!
.png)
Işık Kaynaklarının Çevreye Duyarlı Tasarım, Enerji Etiketleme Tebliğleri Bugün Yayınlandı!
.png)
"Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ (2019/2020/AB) (SGM:2021/11)", "Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ (2019/2015/AB) (SGM:2021/12)" 06 Ağustos 2021 tarihli resmi gazetede yayınlanmıştır.
6 Ağustos 2021 CUMA Resmî Gazete Sayı : 31560 TEBLİĞ
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından:
IŞIK KAYNAKLARININ VE AYRI KONTROL DONANIMLARININ ÇEVREYE DUYARLI TASARIM GEREKLİLİKLERİNE DAİR TEBLİĞ
(2019/2020/AB) (SGM:2021/11)
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, 23/6/2010 tarihli ve 2010/643 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmeliğin uygulanmasına yönelik olarak ışık kaynaklarının ve ayrı kontrol donanımlarının piyasaya arz edilmesi ve/veya hizmete sunulması ile ilgili çevreye duyarlı tasarım gereklilikleri ve bunlara ait ilave ürün bilgilerinin temin edilmesine yönelik gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, ışık kaynaklarını ve ayrı kontrol donanımlarını kapsar. Bir içeren ürün içerisinde piyasaya arz edilen ışık kaynakları ve ayrı kontrol donanımlarını da kapsar.
(2) Bu Tebliğ, Ek-III’ün 1 inci ve 2 nci maddelerinde belirtilen ışık kaynakları ve ayrı kontrol donanımlarına uygulanmaz.
(3) Bu Tebliğin, Ek-III’ün 3 üncü maddesinde belirtilen ışık kaynakları ve ayrı kontrol donanımları, sadece Ek-II’nin 3 üncü maddesinin (e) bendinin gerekliliklerine uyum sağlar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ; 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 385 inci ve 508 inci maddeleri ile 2010/643 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanmıştır.
AB mevzuatına uyum
MADDE 4 – (1) Bu Tebliğ, (AT) 2009/125 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin Tüzüğü uyarınca yayımlanan Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerini belirleyen, 11/3/2019 tarihli ve (AB) 2019/2020 sayılı Komisyon Tüzüğü ile bu Tüzükte değişiklik yapan 17/12/2020 tarihli ve (AB) 2021/341 sayılı Komisyon Tüzüğü esas alınarak AB mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 5 – (1) Bu Tebliğde geçen;
a) AB: Avrupa Birliğini,
b) Akkor ışınım: Genelde bir elektrik akımının geçişiyle ısıtılan ipliğe benzer bir iletken (‘filaman’) yoluyla yaratılan ışık kaynaklarında, ışığın ısıyla üretilmesi olgusunu,
c) Ayrı kontrol donanımı: Bir ışık kaynağıyla fiziksel olarak entegre olmayan ve piyasaya ayrı bir ürün olarak veya bir içeren ürünün bir parçası olarak arz edilen bir kontrol donanımını,
ç) Bakanlık: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını,
d) Elektrik kaynağı: 230 (±%10) Volt 50 Hz alternatif akımına sahip elektrik şebekesi beslemesini,
e) Eşdeğer model: Bir modelin çevreye duyarlı tasarım gereklilikleri ile ilgili aynı teknik özelliklere sahip olan, ancak farklı bir model tanımlayıcı ile başka bir model olarak aynı imalatçı veya ithalatçı tarafından piyasaya arz edilen veya hizmete sunulan modeli,
f) Floresan (FL): Işığın büyük bölümünün, deşarjdan kaynaklanan morötesi ışınımla sağlanan bir veya birden fazla fosfor tabakası tarafından yayıldığı düşük basınçlı tipte cıvanın elektriksel gaz deşarjından yararlanan elektrik kaynağına bir (‘bir başlı’) veya iki (‘iki başlı’) bağlantıya (‘başlıklar’) sahip, bu Tebliğin amaçları doğrultusunda, manyetik endüksiyon ışık kaynaklarının da dâhil kabul edildiği, olgu veya bir ışık kaynağını,
g) Gaz deşarjı: Işığın doğrudan veya dolaylı olarak bir gaz, plazma, metal buharı veya gazların ve buharların karışımı yoluyla bir elektrik deşarjı tarafından üretilmesi olgusunu,
ğ) Model tanımlayıcı: Belirli bir ürün modelini, aynı ticari marka veya aynı imalatçı veya ithalatçının adına sahip diğer modellerden ayıran genellikle alfanümerik kodu,
h) Halojen ışık kaynağı: Halojenler veya halojen bileşikleri içeren gazla çevrelenmiş tungstenden yapılma iplik benzeri bir iletkene sahip bir akkor ışık kaynağını,
ı) Işık: 380 nm ile 780 nm arasında bir dalga uzunluğuna sahip elektromanyetik ışınımı,
i) Işık akısı (ɸ): Lümen (lm) olarak ifade edilen, insan gözünün spektral duyarlılığına göre elektromanyetik ışınımın değerlendirilmesi suretiyle ışıyan akıdan (ışınım gücü) saptanan miktarı; yürürlükteki standartlarda öngörülen koşullar (örn. akım, gerilim, sıcaklık) altında, 4π’lik bir katı açıyla bir ışık kaynağından yayılan toplam akıyı ifade eden, eğer bir kısılmış durumdaki akının veya belli bir çalışma süresi sonrasındaki akının amaçlandığı açıkça belirtilmediği durumda, kısa bir çalışma süresinden sonra kısılmamış ışık kaynağına ait başlangıç akısını belirten ve farklı ışık spektrumlarında ve/veya farklı azami ışık yoğunluklarında ışık yaymak için ayarlanabilen ışık kaynakları sözkonusu olduğunda, Ek-I’de tanımlandığı şekliyle ‘referans kontrol ayarları’nda belirtilen akıyı,
j) Işık kaynağı: Aydınlatma teknolojisi olarak akkor ışınım, floresan, yüksek yoğunluklu deşarj, inorganik ışık yayıcı diyotlar (LED) veya organik ışık yayıcı diyotlar (OLED) veya bunların kombinasyonlarını kullanan ve Ek-IV’te belirtilen yönteme göre bir ışık kaynağı olduğu doğrulanabilen, aşağıda belirtilen optik özelliklerin tamamına sahip olan, ışık yayması için tasarlanmış olan veya akkor-olmayan ışık kaynağı sözkonusu olduğunda muhtemelen ışık yayma, aydınlatma ve her ikisi için de uyumlu olacak şekilde tasarlanmış olan elektrikle çalışan bir ürünü,
1) Aşağıda belirtilen değer aralığında olan x ve y türsellik koordinatları:
0.270 < x < 0.530 ve -2.3172 x2 + 2.3653 x -0.2199 < y < - 2.3172 x2 + 2.3653 x – 0.1595;
2) Ek-I’de tanımlandığı gibi projeksiyon yapılan ışık yayma yüzey alanının her mm2’si için < 500 lümen’lik bir ışık akısı;
3) 60 ile 82.000 lümen arasında bir ışıksal akı;
4) (CRI) > 0’lık bir renksel geriverim indeksi;
5) (1)’deki koşulu karşılamayan yüksek basınçlı sodyum (HPS) ışık kaynakları, bu Tebliğin amaçları bakımından ışık kaynağı sayılır;
6) Işık kaynakları, aşağıda belirtilenleri içermez;
(i) LED yonga veya LED çip;
(ii) LED paketleri;
(iii) Işık kaynağını/kaynaklarını içeren ve bu ışık kaynağından/kaynaklarından doğrulama amacıyla çıkartılabilecekleri ürünleri;
(iv) Bir ışık kaynağında yer alan ve bir ışık kaynağı olduklarını doğrulamak için söz konusu ışık kaynağından çıkartılamayan ışık-yayan parçaları;
k) İçeren ürün: İçerilen ışık kaynağının/kaynaklarının ayrı olarak doğrulanmasına olanak vermek için ayırılabilen aydınlatma armatürleri, ışık kaynağı/kaynakları içeren ev aletleri, ışık kaynağı/kaynakları içeren mobilyaları (raflar, aynalar, vitrin dolapları) da kapsayan ancak bunlarla sınırlı olmayan bir veya birden fazla ışık kaynağını veya ayrı kontrol donanımlarını veya ikisini birden içeren ürünü,
l) İnorganik ışık yayan diyot (LED): Işığın, inorganik maddenin bir p-n bağlantısını içeren, bu bağlantının elektrik akımıyla uyarılmasında optik ışınımın yayan ile bir katı durum cihazından elde edilen teknolojiyi,
m) Kontrol donanımı: Bir ışık kaynağıyla fiziksel olarak tümleşik hale getirilebilen veya getirilemeyen ve elektrik güvenliği ve elektromanyetik uyumluluğun belirlemiş olduğu sınırlayıcı koşullar çerçevesinde bir veya birden fazla özel bir ışık kaynağının gerektirdiği elektrik formatı için şebekeyi hazırlamaya yönelik olarak tasarlanmış bir veya birden fazla cihazı;
1) Besleme ve başlatma geriliminin dönüştürülmesi, işletme ve ön ısıtma akımının sınırlandırılması, soğuk başlatmanın engellenmesi, güç faktörünün düzeltilmesi ve/veya radyo girişiminin azaltılması işlemlerini içerebilir.
2) Kontrol donanımı ifadesi, 1/9/2020 tarihli ve 31231 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Harici Güç Kaynaklarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ (2019/1782/AB) (SGM:2020/5) kapsamında yer alan güç kaynaklarını içermemektedir. Bu ifade, bir kontrol donanımıyla fiziksel olarak entegre hale getirilseler ve birlikte tek bir ürün şeklinde pazarlanabilseler dahi, aydınlatma kontrol parçalarını ve aydınlatma dışı parçaları da (Ek- I’de tanımlanmaktadır.) içermemektedir.
3) Ethernet üzerinden Güç (PoE) anahtarı, bu Tebliğ kapsamında bir kontrol donanımı değildir. "Ethernet üzerinden Güç anahtarı" veya "PoE anahtarı", veri aktarımı ve güç kaynağı amacıyla ana şebeke ve ofis ekipmanı ve/veya ışık kaynakları arasına kurulan güç kaynağı ve veri işleme ekipmanıdır.
n) LED paketi: Bir kontrol donanımını veya onun parçalarını, bir başlığı veya aktif elektronik bileşenler içermeyen ve doğrudan elektrik kaynağına bağlanmayan ancak optik elemanlar, ışık dönüştürücüler (fosforlar), elektrostatik boşalma sorunlarına karşı ısıl, mekanik ve elektrik arabirimleri veya parçalardan birini veya birden fazlasını içerebilen, LED aydınlatma armatüründe doğrudan doğruya kullanılmak üzere tasarlanan benzeri ışık yayıcı cihazlar ışık kaynakları olarak kabul edilen ve en azından bir LED yongası içeren tek bir elektrikli parça anlamına gelen yapıyı,
o) LED yongası: Üzerine bir işlevsel LED devresi yerleştirilen bir küçük ışık yayıcı yarı iletken malzeme bloğunu,
ö) Nihai kullanıcı: Bir ürünü kendi ticareti, işi, sanatı veya mesleği dışında amaçlar için satın alan veya satın alması beklenen bir gerçek kişiyi,
p) Organik ışık yayan diyot (OLED): Işığın, organik maddenin bir p-n bağlantısını içeren ve bu bağlantının elektrik akımıyla uyarılması halinde optik ışınım yayan, katı durum cihazından elde edilen teknolojiyi,
r) Renksel geriverim indeksi (CRI): Aydınlatıcının objelerin renk görünümü üzerindeki etkisini, bunların referans aydınlatıcı altındaki renk görünümüyle bilinçli veya bilinçaltı karşılaştırmak suretiyle ölçen standartlarda tanımlanmış olan ilk 8 test rengine (R1-R8) ait renk geriveriminin ortalama Ra’sını veren ölçüyü,
s) Türsellik: Bir renk uyartısının türsellik koordinatlarıyla (x ve y) tanımlanmış özelliğini,
ş) Yüksek basınçlı sodyum ışık kaynağı (HPS): Elektrik kaynağına bağlanan bir (‘tek-uçlu’) veya iki (‘iki-uçlu’) başlıklara sahip olabilen ve ışığın, esas olarak, 10 kilopaskal büyüklüğünde bir kısmi basınçta çalışan sodyum buharından üretildiği bir yüksek yoğunluklu deşarj ışığı kaynağını,
t) Yüksek yoğunluklu deşarj (HID): Ek-I’de tanımlandığı gibi metal halojenür, yüksek basınçlı sodyum ve cıva buharı türleriyle sınırlı olan, çeper sıcaklığının ışık üreten arkı stabilize eden ark odacığı santimetrekare başına 3 Watt’ı aşan bir ampul çeperi yüklemesine sahip olan, elektrikli gaz deşarjını,
ifade eder.
(2) İlave tanımlar Ek-I’de yer almaktadır.
Çevreye duyarlı tasarım gereklilikleri
MADDE 6 – (1) Ek-II’de belirtilen çevreye duyarlı tasarım gereklilikleri, belirtilen tarihlerden itibaren uygulanır.
Işık kaynaklarının ve ayrı kontrol donanımlarının çıkarılması
MADDE 7 – (1) İçeren ürünlerin imalatçıları, ithalatçıları veya yetkili temsilcileri, teknik dosyada, içeren ürünün işlevselliğiyle ilgili olarak, ışık kaynaklarının ve ayrı kontrol donanımlarının başkasıyla değiştirilmesinin uygun olmadığını açıklayan bir teknik gerekçe belirtilmedikçe, ışık kaynaklarının ve ayrı kontrol donanımlarının yaygın şekilde mevcut bulunan aletler kullanılarak içeren ürüne kalıcı şekilde zarar vermeden değiştirilebilmelerini sağlar.
(2) İçeren ürünlerin imalatçıları, ithalatçıları veya yetkili temsilcileri, piyasa gözetim yetkilileri tarafından doğrulama amacıyla ışık kaynaklarının ve ayrı kontrol donanımlarının kalıcı olarak hasar verilmeden çıkarılabilmesini sağlar. Bunun nasıl yapılacağına dair talimatlar teknik dosyada sağlanır.
(3) İçeren ürünlerin imalatçıları, ithalatçıları veya yetkili temsilcileri, içeren ürüne kalıcı hasar verilmeden ışık kaynaklarının ve kontrol cihazlarının nihai kullanıcılar veya kalifiye kişiler tarafından değiştirilebilir veya değiştirilemez olmaları konusunda bilgi sağlar. Söz konusu bilgiler, erişime açık olan internet sitesinde de yer alır. Doğrudan doğruya nihai kullanıcılara satılan ürünler söz konusu olduğunda, bu bilgiler en azından resim-yazı şeklinde ambalaj üzerinde ve kullanım talimatlarında yer alır.
(4) İçeren ürünlerin imalatçıları, ithalatçıları veya yetkili temsilcileri ışık kaynaklarının ve ayrı kontrol donanımlarının içeren ürünlerden ömür bitiminde sökülebilmelerini sağlar. Sökme talimatları, tüketicinin veya nihai kullanıcının erişime açık olan internet sitesinde bulunur.
Uygunluk değerlendirme
MADDE 8 – (1) Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmeliğin 10 uncu maddesinde belirtilen uygunluk değerlendirme yöntemi, aynı Yönetmeliğin Ek-IV'ünde belirtilen iç tasarım kontrol sistemi veya aynı Yönetmeliğin Ek-V'inde belirtilen yönetim sistemidir.
(2) Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmeliğin 10 uncu maddesi uyarınca uygunluk değerlendirmesinin amaçları bakımından, teknik dosya, Ek-II'nin 3(6)(b) bendinde belirtilen bilgiyi, Ek-II’sinin 1 ve 2 nci maddelerine ve bu Yönetmeliğin Ek-V’ine uygun olarak yapılan hesaplamaların ayrıntılarını ve sonuçlarını içerir.
(3) Teknik dosyada, belirli bir model için yer alan bilgiler aşağıda belirtilen yöntemlerden herhangi biri veya her ikisi birden kullanılarak elde edildiğinde teknik dosya, söz konusu yapılan hesaplamanın veya dış değerlemenin ayrıntılarını, hesaplamanın doğruluğunu sağlamak için imalatçılar tarafından yapılan değerlendirmeyi ve uygun hallerde, farklı imalatçıların modelleri arasındaki kimlik beyanını içerir. Teknik dosya, sağlanan teknik bilgilerle aynı teknik özelliklere sahip ancak farklı bir imalatçı tarafından üretilen bir model üzerinden ya da aynı veya farklı bir tedarikçinin başka bir modelinden tasarım veya dış değerleme metodu temelinde yapılan hesaplama aracılığıyla alınan, model tanımlayıcıların da dahil olduğu tüm eşdeğer modellerin bir listesini içerir.
(4) Piyasa gözetimi ve denetimi amacıyla, imalatçılar, ithalatçılar veya yetkili temsilciler, ürün veri tabanına kayıtlı ürünleri için Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmeliğin Ek-IV’ünde yer alan üçüncü fıkranın (f) bendi hükümlerine uymak kaydıyla, Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ (2019/2015/AB) (SGM:2021/12)’de belirtilen aynı bilgiyi içeren ürün veri tabanına yüklenen teknik dosyaya başvurabilirler.
Piyasa gözetimi ve denetimi için doğrulama yöntemleri
MADDE 9 – (1) Bakanlık, Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen piyasa gözetimi ve denetimini gerçekleştirirken, Ek-IV’te belirtilen doğrulama yöntemini uygular.
Önlemler
MADDE 10 – (1) İmalatçı, ithalatçı veya yetkili temsilci, bu Tebliğde belirtilen teknik dosyada veya temin edilen herhangi bir dokümanda yer alan parametrelerin herhangi birini daha iyi bir seviyeye çıkarmak amacıyla, test edildiğini (örneğin test koşulları veya test çevrimini öğrenerek) algılama ve test sırasındaki performansını özellikle otomatik olarak değiştirme özelliklerine sahip olacak şekilde tasarlanan ürünü piyasaya arz edemez.
(2) Ürünün enerji tüketimi ve beyan edilen diğer parametrelerden herhangi biri, bir yazılım veya ürün yazılımı güncellemesinden sonra, uygunluk beyanı için özgün olarak kullanılan aynı test standardı ile ölçüldüğünde, güncellemeden önce son kullanıcının açık onayı dışında, daha geriye götürülemez. Hiçbir performans değişikliği, güncellemenin reddedilmesinin bir sonucu olarak ortaya çıkamaz.
(3) Bir yazılım güncellemesi, uygunluk beyanı için geçerli olan çevreye duyarlı tasarım gereklilikleriyle uyumlu olmayacak şekilde ürünün performansını değiştirecek bir etkiye sahip olamaz.
Gösterge niteliğinde ölçütler
MADDE 11 – (1) Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihte piyasada bulunan en iyi performans gösteren ürün ve teknolojiler için gösterge niteliğindeki ölçütler Ek-VI'da belirtilmiştir.
Danışma kurulu
MADDE 12 – (1) Bakanlık, bu Tebliğ ile ilgili olarak, özellikle LED-dışı ışık kaynağı türleri ve ayrı kontrol donanımları olmak üzere bütün ışık kaynağı türleri için daha sıkı enerji verimlilik gerekliliklerinin tespit edilmesi; aydınlatma kontrol parçalarına ilişkin gerekliliklerin tespit edilmesi; titreşim ve stroskopi etkilerine ilişkin olarak daha sıkı gerekliliklerin tespit edilmesi ve bunların ayrı kontrol donanımlarını içerecek şekilde genişletilmesi; titreşimle etkileşim dahil olmak üzere kısma konusunda gerekliliklerin tespit edilmesi; (ağa bağlı) bekleme gücüne ilişkin daha sıkı gerekliliklerin tespit edilmesi; rengi ayarlanabilen ışık kaynakları için elektrik kazancının azaltılması veya kaldırılması ve yüksek renk aralığı için istisnanın kaldırılması; ömür gerekliliklerinin tespit edilmesi; kontrol donanımları dahil olmak üzere ömürle ilgili daha gelişmiş bilgi gerekliliklerinin tespit edilmesi; CRI renksel geriverim indeksi ölçüsü yerine daha uygun bir ölçünün getirilmesi; görünür ışık miktarı için bir müstakil ölçü olarak lümenin yeterliliğinin doğrulanması; istisnalar; bilhassa ışık kaynaklarının ve kontrol donanımlarının çıkarılabilirliğine ve birbiriyle değiştirilebilirliğine ilişkin olarak, döngüsel ekonominin ilkelerine uygun şekilde ürünler için ek kaynak verimlilik gerekliliklerinin tespit edilmesi hususlarında yapılacak çalışmalara katılım sağlamak üzere Avrupa Komisyonu tarafından kurulan danışma kurulu toplantılarına katılım sağlar.
Yürürlükten kaldırılan tebliğ
MADDE 13 – (1) 27/8/2011 tarihli ve 28038 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Doğrusal Olmayan Ev Tipi Lambalar ile İlgili Çevreye Duyarlı Tasarım Gereklerine Dair Tebliğ (SGM:2011/9), Entegre Balastsız Flüoresan Lambalar, Yüksek Yoğunluklu Boşalmalı Lambalar ve Bu Lambaları Çalıştırabilen Balastlar ve Aydınlatma Armatürleri ile İlgili Çevreye Duyarlı Tasarım Gereklerine Dair Tebliğ (SGM:2011/10) ve 13/2/2015 tarihli ve 29266 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Doğrusal Lambalar, Işık Yayan Diyot Lambalar ve İlgili Ekipmana İlişkin Çevreye Duyarlı Tasarım Gereklerine Dair Tebliğ (SGM:2015/10) yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş hükmü
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 1/11/2021 tarihinden önce aynı modele veya eşdeğer modele ait herhangi bir birim piyasaya arz edilmemiş olması koşuluyla, 1/11/2021 ile 31/12/2021 tarihleri arasında piyasaya arz edilen modellerin bu Tebliğ hükümlerine uygun olan birimleri, 13 üncü madde ile yürürlükten kaldırılan Doğrusal Olmayan Ev Tipi Lambalar ile İlgili Çevreye Duyarlı Tasarım Gereklerine Dair Tebliğ (SGM:2011/9) ile Entegre Balastsız Flüoresan Lambaların, Yüksek Yoğunluklu Boşalmalı Lambalar, Bu Lambaları Çalıştırabilen Balastlar ve Aydınlatma Armatürleri ile İlgili Çevreye Duyarlı Tasarım Gereklerine Dair Tebliğ (SGM:2011/10), Doğrusal Lambalar, Işık Yayan Diyot Lambalar ve İlgili Ekipmana İlişkin Çevreye Duyarlı Tasarım Gereklerine Dair Tebliğ (SGM:2015/10) gerekliliklerine de uygun kabul edilir.
Yürürlük
MADDE 14 – (1) Bu Tebliğin 1 inci, 2 nci, 3 üncü, 4 üncü, 5 inci, 10 uncu, geçici 1 inci, 14 üncü ve 15 inci maddeleri yayımı tarihinde, diğer maddeleri ise 1/1/2022 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 15 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Sanayi ve Teknoloji Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız.
6 Ağustos 2021 CUMA Resmî Gazete Sayı : 31560 TEBLİĞ
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından:
IŞIK KAYNAKLARININ ENERJİ ETİKETLEMESİNE DAİR TEBLİĞ
(2019/2015/AB) (SGM:2021/12)
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; 1/3/2021 tarihli ve 3584 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan Enerji Etiketlemesi Çerçeve Yönetmeliğinin uygulanmasına yönelik ayrı kontrol donanımına sahip olan veya olmayan ışık kaynaklarının veya içeren ürün içerisinde yer alan ışık kaynaklarının etiketlenmesi ve bunlara ait ilave ürün bilgilerine yönelik gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, ışık kaynaklarını ve içeren ürün içerisinde yer alan ışık kaynaklarını kapsar.
(2) Bu Tebliğ, Ek- IV’ün 1 inci ve 2 nci maddelerinde belirtilen ışık kaynaklarına uygulanmaz.
(3) Bu Tebliğin Ek-IV’ünün 4 üncü maddesinde belirtilen ışık kaynakları sadece bu Tebliğin Ek-V’inin 4 üncü maddesinde belirtilen gerekliliklere uyum sağlar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ; 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 385 inci ve 508 inci maddeleri ile 1/3/2021 tarihli ve 3584 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan Enerji Etiketlemesi Çerçeve Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanmıştır.
AB mevzuatına uyum
MADDE 4 – (1) Bu Tebliğ, (AB) 2017/1369 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğünü Tamamlayan ve (AB) 874/2012 sayılı Yetki Devrine Dayanan Komisyon Tüzüğünü Yürürlükten Kaldıran Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesi Hakkında 11/3/2019 tarihli ve (AB) 2019/2015 sayılı Yetki Devrine Dayanan Komisyon Tüzüğü ile bu Tüzükte değişiklik yapan 23/2/2021 tarihli ve (AB) 2021/340 sayılı Komisyon Tüzüğü esas alınarak AB mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 5 – (1) Bu Tebliğde geçen;
a) AB: Avrupa Birliğini,
b) Akkor ışınım: Genelde bir elektrik akımının geçişiyle ısıtılan ipliğe benzer bir iletken (‘filaman’) yoluyla yaratılan ışık kaynaklarında, ışığın ısıyla üretilmesi olgusunu,
c) Bakanlık: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını,
ç) Elektrik kaynağı: 230 (±%10) Volt 50 Hz alternatif akımına sahip olan MV kısaltması ile gösterilen elektrik şebekesi beslemesini,
d) Floresan (FL): Işığın büyük bölümünün, deşarjdan kaynaklanan morötesi ışınımla sağlanan bir veya birden fazla fosfor tabakası tarafından yayıldığı düşük basınçlı tipte cıvanın elektriksel gaz deşarjından yararlanan elektrik kaynağına bir (‘bir başlı’) veya iki (‘iki başlı’)bağlantıya (‘başlıklar’) sahip, bu Tebliğin amaçları doğrultusunda, manyetik endüksiyon ışık kaynaklarının da dahil kabul edildiği, olgu veya bir ışık kaynağını,
e) Gaz deşarjı: Işığın doğrudan veya dolaylı olarak bir gaz, plazma, metal buharı veya gazların ve buharların karışımı yoluyla bir elektrik deşarjı tarafından üretilmesi olgusunu,
f) Halojen ışık kaynağı: Gaz içeren halojenler veya halojen bileşikleri içeren gazla çevrelenmiş tungstenden yapılma iplik benzeri bir iletkene sahip bir akkor ışık kaynağını,
g) Işık: 380 nm ile 780 nm arasında bir dalga uzunluğuna sahip elektromanyetik ışınımı,
ğ) Işık akısı (ɸ): Lümen (lm) olarak ifade edilen, insan gözünün spektral duyarlılığına göre elektromanyetik ışınımın değerlendirilmesi suretiyle ışıyan akıdan (ışınım gücü) saptanan miktarı; yürürlükteki standartlarda öngörülen koşullar (örn. akım, gerilim, sıcaklık) altında, 4π’lik bir katı açıyla bir ışık kaynağından yayılan toplam akıyı ifade eden, eğer bir kısılmış durumdaki akının veya belli bir çalışma süresi sonrasındaki akının amaçlandığı açıkça belirtilmediği durumda, kısa bir çalışma süresinden sonra kısılmamış ışık kaynağına ait başlangıç akısını belirten ve farklı ışık spektrumlarında ve/veya farklı azami ışık yoğunluklarında ışık yaymak için ayarlanabilen ışık kaynakları sözkonusu olduğunda, Ek-I’de tanımlandığı şekliyle ‘referans kontrol ayarları’nda belirtilen akıyı,
h) Işık kaynağı: Aydınlatma teknolojisi olarak akkor ışınım, floresan, yüksek yoğunluklu deşarj, inorganik ışık yayıcı diyotlar (LED) veya organik ışık yayıcı diyotlar (OLED) veya bunların kombinasyonlarını kullanan ve Ek-IV’te belirtilen yönteme göre bir ışık kaynağı olduğu doğrulanabilen, aşağıda belirtilen optik özelliklerin tamamına sahip olan, ışık yayması için tasarlanmış olan veya akkor-olmayan ışık kaynağı sözkonusu olduğunda muhtemelen ışık yayma, aydınlatma ve her ikisi için de uyumlu olacak şekilde tasarlanmış olan elektrikle çalışan bir ürünü,
1) Aşağıda belirtilen değer aralığında olan x ve y türsellik koordinatları:
0.270
2) Ek-I’de tanımlandığı gibi projeksiyon yapılan ışık yayma yüzey alanının her mm2’si için < 500 lümen’lik bir ışık akısı;
3) 60 ile 82.000 lümen arasında bir ışıksal akı;
4) (CRI) > 0’lık bir renksel geriverim indeksi;
5) (1)’deki koşulu karşılamayan yüksek basınçlı sodyum (HPS) ışık kaynakları, bu Tebliğin amaçları bakımından ışık kaynağı sayılır;
6) Işık kaynakları, aşağıda belirtilenleri içermez;
(i) LED yonga veya LED çip;
(ii) LED paketleri;
(iii) Işık kaynağını/kaynaklarını içeren ve bu ışık kaynağından/kaynaklarından doğrulama amacıyla çıkartılabilecek ürünleri;
(iv) Bir ışık kaynağında yer alan ve bir ışık kaynağı olduklarını doğrulamak için söz konusu ışık kaynağından çıkartılamayan ışık-yayan parçaları;
ı) İçeren ürün: İçerilen ışık kaynağının/kaynaklarının ayrı olarak doğrulanmasına olanak vermek için ayırılabilen aydınlatma armatürleri, ışık kaynağı/kaynakları içeren ev aletleri, ışık kaynağı/kaynakları içeren mobilyaları (raflar, aynalar, vitrin dolapları) da kapsayan ancak bunlarla sınırlı olmayan bir veya birden fazla ışık kaynağını veya ayrı kontrol donanımlarını veya ikisini birden içeren ürünü,
i) İnorganik ışık yayan diyot (LED): Işığın, inorganik maddenin bir p-n bağlantısını içeren, bu bağlantının elektrik akımıyla uyarılmasında optik ışınım yayan ile bir katı durum cihazından elde edilen teknolojiyi,
j) Kontrol donanımı: Bir ışık kaynağıyla fiziksel olarak entegre olan veya olmayan ve elektrik güvenliği ve elektromanyetik uyumluluğun belirlemiş olduğu sınırlayıcı koşullar çerçevesinde bir veya birden fazla spesifik ışık kaynağının gerektirdiği elektrik formatı için şebekeyi hazırlamaya yönelik olarak tasarlanmış bir veya birden fazla cihazı,
1) Besleme ve ateşleme geriliminin dönüştürülmesi, işletme ve ön ısıtma akımının sınırlandırılması, soğuk ateşlemenin engellenmesi, güç faktörünün düzeltilmesi ve/veya radyo girişiminin azaltılması işlemlerini içerebilir.
2) Kontrol donanımı: 1/9/2020 tarihli ve 31231 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Harici Güç Kaynaklarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ (2019/1782/AB) (SGM:2020/5) kapsamında yer alan güç kaynaklarını içermemektedir. Bu ifade, bir kontrol donanımıyla fiziksel olarak entegre olabilmesi halinde ve birlikte tek bir ürün şeklinde pazarlanabilseler dahi, aydınlatma kontrol parçalarını ve aydınlatma dışı parçaları da (Ek- I’de tanımlanmaktadır.) içermemektedir.
3) Ethernet üzerinden Güç (PoE) anahtarı, bu Tebliğ kapsamında bir kontrol donanımı değildir. "Ethernet üzerinden Güç anahtarı" veya "PoE anahtarı", veri aktarımı ve güç kaynağı amacıyla ana şebeke ve ofis ekipmanı ve/veya ışık kaynakları arasına kurulan güç kaynağı ve veri işleme ekipmanıdır.
k) LED paketi: Bir kontrol donanımını veya onun parçalarını, bir başlığı veya aktif elektronik bileşenler içermeyen ve doğrudan elektrik kaynağına bağlanmayan ancak optik elemanlar, ışık dönüştürücüler (fosforlar), elektrostatik boşalma sorunlarına karşı ısıl, mekanik ve elektrik arabirimleri veya parçalardan birini veya birden fazlasını içerebilen, LED aydınlatma armatüründe doğrudan doğruya kullanılmak üzere tasarlanan benzeri ışık yayıcı cihazların ışık kaynakları olarak kabul edilen ve en azından bir LED yongası içeren tek bir elektrikli parça anlamına gelen yapıyı,
l) LED yongası: Üzerine bir işlevsel LED devresi yerleştirilen bir küçük ışık yayıcı yarı iletken malzeme bloğunu,
m) Organik ışık yayan diyot (OLED): Işığın, organik maddenin bir p-n bağlantısını içeren ve bu bağlantının elektrik akımıyla uyarılması halinde optik ışınım yayan, katı durum cihazından elde edilen teknolojiyi,
n) Renksel geriverim indeksi (CRI): Aydınlatıcının objelerin renk görünümü üzerindeki etkisini, bunların referans aydınlatıcı altındaki renk görünümüyle bilinçli veya bilinçaltı karşılaştırmak suretiyle ölçen standartlarda tanımlanmış olan ilk 8 test rengine (R1-R8) ait renk geriveriminin ortalama Ra’sını veren ölçüyü,
o) Satış noktası: Ürünün sergilendiği veya satışa, kiralamaya veya taksitli satışa sunulduğu yeri,
ö) Türsellik: Bir renk uyartısının türsellik koordinatlarıyla (x ve y) tanımlanmış özelliğini,
p) Yüksek basınçlı sodyum ışık kaynağı (HPS): Elektrik kaynağına bağlanan bir (‘tek-uçlu’) veya iki (‘iki-uçlu’) başlıklara sahip olabilen ve ışığın, esas olarak, 10 kilopaskal büyüklüğünde bir kısmi basınçta çalışan sodyum buharından üretildiği bir yüksek yoğunluklu deşarj ışığı kaynağını,
r) Yüksek yoğunluklu deşarj (HID): Ek-I’de tanımlandığı gibi metal halojenür, yüksek basınçlı sodyum ve cıva buharı türleriyle sınırlı olan, çeper sıcaklığının ışık üreten arkı stabilize eden, ark odacığı santimetrekare başına 3 Watt’ı aşan bir ampul çeperi yüklemesine sahip olan, elektrikli gaz deşarjını,
ifade eder.
(2) İlave tanımlar Ek-I’de yer almaktadır.
Tedarikçilerin yükümlülükleri
MADDE 6 – (1) Işık kaynağı tedarikçisi aşağıdaki yükümlülükleri yerine getirir:
a) Bir bağımsız ürün olarak (yani bir içeren ürün içinde yer almadan) ve ambalaj içinde piyasaya arz edilen her ışık kaynağının, ambalaj üzerinde, Ek-III 'te belirtildiği şekilde basılmış olan etiket ile birlikte tedarik edilmesini sağlar.
b) Ek-V’te belirtildiği şekilde, ürün bilgi formundaki parametreleri ürün veri tabanından veya kendi internet sitesi üzerinden sağlar.
c) Satıcı tarafından özellikle talep edilmesi halinde, ürün bilgi formunun basılı halde hazır bulundurulmasını sağlar.
ç) Ek-VI’da belirtildiği üzere, teknik dosyanın içeriğini oluşturur ve hazırlar.
d) Belirli bir ışık kaynağı modeli için herhangi bir görsel reklamın, Ek- VII ve Ek-VIII’e uygun olarak etikette bulunan enerji verimlilik sınıfını ve enerji verimliliği sınıfların aralığını içermesini sağlar.
e) Işık kaynağının belirli teknik parametrelerini tanımlayan internette bulunan teknik tanıtım materyalleri de dahil belirli bir ışık kaynağı modeline ilişkin herhangi bir teknik tanıtım materyalinin, Ek-VII’ye uygun olarak bu modelin enerji verimlilik sınıfını ve etiket üzerinde bulunan enerji verimliliği sınıflarının aralığını içermesini sağlar.
f) Her bir ışık kaynağı modeli için, Ek-III’te belirtilen şekilde düzenlenen ve bilgi içeren elektronik etiketi, satıcılara temin eder.
g) Her bir ışık kaynağı için Ek-V’te belirtilen şekilde elektronik ürün bilgi formunu, satıcılara temin eder.
ğ) Enerji Etiketlemesi Çerçeve Yönetmeliğinin 12 nci maddesinin dördüncü fıkrasına istisna olarak, satıcıların talebi üzerine ve bu Tebliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine uygun olarak, ürünleri yeniden ölçeklendirmeye yönelik basılı etiketlerin hali hazırda mevcut olanla aynı boyutta bir yapışkanlı etiket olarak sunulmasını sağlar.
(2) İçeren ürünlerin tedarikçisi aşağıdaki yükümkülükleri yerine getirir:
a) Ek-V’in 2 numaralı bendinde belirtildiği şekilde, içerilen ışık kaynağına veya kaynaklarına ilişkin bilgi sunar.
b) Bakanlığın talebi üzerine, ışık kaynaklarının doğrulanması amacıyla, ışık kaynağına kalıcı zarar vermeden nasıl çıkarılacağına ilişkin bilgi sağlar.
(3) Ek-II’ye uygun olarak enerji verimliliği sınıfının hesaplanmasını sağlar.
Satıcıların yükümlülükleri
MADDE 7 – (1) Işık kaynağı satıcısı aşağıdaki yükümkülükleri yerine getirir:
a) Satış noktasındaki bir içeren ürün içinde olmayan her ışık kaynağının, 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendine uygun olarak tedarikçiler tarafından temin edilen etiketi, Ek-III’e uygun olarak açıkça görünebilecek bir şekilde etiketi veya enerji sınıfını da sergileyerek bulundurmasını sağlar.
b) Mesafeli satış durumunda, etiketi ve ürün bilgi formunun Ek-VII ve Ek-VIII’e uygun olarak temin edilmesini sağlar.
c) Işık kaynağının belirli bir modeli için hazırlanan herhangi bir görsel reklamda, internette bulunanlar da dahil, Ek-VII'ye uygun olarak söz konusu modelin enerji verimlilik sınıfını ve etiket üzerinde mevcut enerji verimliliği sınıflarının aralığını içermesini sağlar.
ç) Işık kaynağının belirli teknik parametrelerini tanımlayan internette bulunan teknik tanıtım materyalleri de dahil belirli bir ışık kaynağı modeline ilişkin herhangi bir teknik tanıtım materyalinin, Ek-VII’ye uygun olarak bu modelin enerji verimlilik sınıfını ve etiket üzerinde bulunan enerji verimliliği sınıflarının aralığını içermesini sağlar.
Elektronik ortamda satış yapan hizmet sağlayıcılarının yükümlülükleri
MADDE 8 – (1) 26/8/2015 tarihli ve 29457 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı ve Aracı Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelikte atıfta bulunulan aracı hizmet sağlayıcı veya hizmet sağlayıcının, internet sitesi aracılığıyla ışık kaynaklarının doğrudan satışına izin vermesi durumunda, bu Tebliğin Ek-VIII hükümlerine uygun olarak satıcı tarafından sağlanan elektronik etiket ve elektronik ürün bilgi formunun görüntüleme mekanizması üzerinde gösterilmesini sağlar ve satıcıya bunları gösterme yükümlülüğünü bildirir.
Ölçüm yöntemleri
MADDE 9 – (1) 6 ncı ve 7 nci maddeler uyarınca sağlanan bilgiler, Ek- II’de belirtildiği üzere, gelişmiş en son teknoloji ölçüm ve hesaplama yöntemleri dikkate alınarak, güvenilir, doğru ve tekrarlanabilir ölçüm ve hesaplama yöntemleri ile elde edilir.
Piyasa gözetimi ve denetimi için doğrulama yöntemleri
MADDE 10 – (1) Bakanlık, Enerji Etiketlemesi Çerçeve Yönetmeliğinin 10 uncu maddesinde belirtilen piyasa gözetimi ve denetimini faaliyetlerinin yürütülmesinde, bu Tebliğin Ek-IX’unda belirtilen doğrulama yöntemlerini uygular.
Danışma kurulu işlemleri
MADDE 11 – (1) Bakanlık, Bu Tebliğ ile ilgili olarak, Avrupa Komisyonu tarafından, ışık kaynaklarının enerji verimliliği sınıfları, içeren ürünlerdeki ışık kaynaklarının enerji verimliliğine yönelik yöntemler ve döngüsel ekonomi hususlarında çalışmalar yapmak üzere kurulan danışma kurulu toplantılarına katılım sağlar.
Yürürlükten kaldırılan tebliğ
MADDE 12 – (1) 14/2/2015 tarihli ve 29267 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Lambaları ve Aydınlatma Armatürlerinin Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ (SGM-2015/9) yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Tedarikçi, Enerji Etiketlemesi Çerçeve Yönetmeliğinin 12 nci maddesinin üçüncü fıkrasına istisna olarak, piyasaya bir ışık kaynağını arz ettiğinde, mevcut etiketi 31/12/2021 tarihine kadar teşhir edebilir.
(2) 1/9/2021 tarihinden 31/12/2021 tarihine kadar yeniden sınıflandırılmış etiketler kullanılabilir.
(3) Bu Tebliğin yayımı tarihinden önce aynı modele veya eşdeğer modellere ait herhangi bir ışık kaynağı piyasaya arz edilmemiş olması koşuluyla, tedarikçi bu Tebliğin yayımı tarihi ile 31/8/2021 tarihleri arasında piyasaya arz edilen ışık kaynaklarını yeniden sınıflandırılmış etiketle sunmayı seçebilir. Bu durumda satıcı, bu ışık kaynaklarını 1/9/2021 tarihinden önce satışa sunamaz. Tedarikçi, satıcılara tekliflerine bu tür ışık kaynaklarını dahil ettiği durumlar da dahil olmak üzere mümkün olan en kısa sürede bu sonucu ilgili satıcıya bildirir.
(4) Satıcı, Enerji Etiketlemesi Çerçeve Yönetmeliğinin 12 nci maddesinin üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralarına istisna olarak, satış noktasındaki ışık kaynakları üzerindeki etiketlerin, ambalaj üzerine basılmış veya yapıştırılmış olması durumu da dahil olmak üzere, 1/1/2022 tarihinden itibaren ondört ay içerisinde, mevcut etiketi kaplayacak şekilde yeniden sınıflandırılmış etiketlerle değiştirilmelerini sağlar ve yeniden sınıflandırılmış etiketler 1/9/2021 tarihinden önce teşhir edilemez.
Yürürlük
MADDE 13 – (1) Bu Tebliğin 1 inci, 2 nci, 3 üncü, 4 üncü, 5 inci, geçici 1 inci, 13 üncü ve 14 üncü maddeleri yayımı tarihinde, 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi 1/3/2022 tarihinde, diğer maddeleri ise 1/1/2022 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 14 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Sanayi ve Teknoloji Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından:
IŞIK KAYNAKLARININ VE AYRI KONTROL DONANIMLARININ ÇEVREYE DUYARLI TASARIM GEREKLİLİKLERİNE DAİR TEBLİĞ
(2019/2020/AB) (SGM:2021/11)
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, 23/6/2010 tarihli ve 2010/643 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmeliğin uygulanmasına yönelik olarak ışık kaynaklarının ve ayrı kontrol donanımlarının piyasaya arz edilmesi ve/veya hizmete sunulması ile ilgili çevreye duyarlı tasarım gereklilikleri ve bunlara ait ilave ürün bilgilerinin temin edilmesine yönelik gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, ışık kaynaklarını ve ayrı kontrol donanımlarını kapsar. Bir içeren ürün içerisinde piyasaya arz edilen ışık kaynakları ve ayrı kontrol donanımlarını da kapsar.
(2) Bu Tebliğ, Ek-III’ün 1 inci ve 2 nci maddelerinde belirtilen ışık kaynakları ve ayrı kontrol donanımlarına uygulanmaz.
(3) Bu Tebliğin, Ek-III’ün 3 üncü maddesinde belirtilen ışık kaynakları ve ayrı kontrol donanımları, sadece Ek-II’nin 3 üncü maddesinin (e) bendinin gerekliliklerine uyum sağlar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ; 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 385 inci ve 508 inci maddeleri ile 2010/643 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanmıştır.
AB mevzuatına uyum
MADDE 4 – (1) Bu Tebliğ, (AT) 2009/125 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin Tüzüğü uyarınca yayımlanan Işık Kaynaklarının ve Ayrı Kontrol Donanımlarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerini belirleyen, 11/3/2019 tarihli ve (AB) 2019/2020 sayılı Komisyon Tüzüğü ile bu Tüzükte değişiklik yapan 17/12/2020 tarihli ve (AB) 2021/341 sayılı Komisyon Tüzüğü esas alınarak AB mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 5 – (1) Bu Tebliğde geçen;
a) AB: Avrupa Birliğini,
b) Akkor ışınım: Genelde bir elektrik akımının geçişiyle ısıtılan ipliğe benzer bir iletken (‘filaman’) yoluyla yaratılan ışık kaynaklarında, ışığın ısıyla üretilmesi olgusunu,
c) Ayrı kontrol donanımı: Bir ışık kaynağıyla fiziksel olarak entegre olmayan ve piyasaya ayrı bir ürün olarak veya bir içeren ürünün bir parçası olarak arz edilen bir kontrol donanımını,
ç) Bakanlık: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını,
d) Elektrik kaynağı: 230 (±%10) Volt 50 Hz alternatif akımına sahip elektrik şebekesi beslemesini,
e) Eşdeğer model: Bir modelin çevreye duyarlı tasarım gereklilikleri ile ilgili aynı teknik özelliklere sahip olan, ancak farklı bir model tanımlayıcı ile başka bir model olarak aynı imalatçı veya ithalatçı tarafından piyasaya arz edilen veya hizmete sunulan modeli,
f) Floresan (FL): Işığın büyük bölümünün, deşarjdan kaynaklanan morötesi ışınımla sağlanan bir veya birden fazla fosfor tabakası tarafından yayıldığı düşük basınçlı tipte cıvanın elektriksel gaz deşarjından yararlanan elektrik kaynağına bir (‘bir başlı’) veya iki (‘iki başlı’) bağlantıya (‘başlıklar’) sahip, bu Tebliğin amaçları doğrultusunda, manyetik endüksiyon ışık kaynaklarının da dâhil kabul edildiği, olgu veya bir ışık kaynağını,
g) Gaz deşarjı: Işığın doğrudan veya dolaylı olarak bir gaz, plazma, metal buharı veya gazların ve buharların karışımı yoluyla bir elektrik deşarjı tarafından üretilmesi olgusunu,
ğ) Model tanımlayıcı: Belirli bir ürün modelini, aynı ticari marka veya aynı imalatçı veya ithalatçının adına sahip diğer modellerden ayıran genellikle alfanümerik kodu,
h) Halojen ışık kaynağı: Halojenler veya halojen bileşikleri içeren gazla çevrelenmiş tungstenden yapılma iplik benzeri bir iletkene sahip bir akkor ışık kaynağını,
ı) Işık: 380 nm ile 780 nm arasında bir dalga uzunluğuna sahip elektromanyetik ışınımı,
i) Işık akısı (ɸ): Lümen (lm) olarak ifade edilen, insan gözünün spektral duyarlılığına göre elektromanyetik ışınımın değerlendirilmesi suretiyle ışıyan akıdan (ışınım gücü) saptanan miktarı; yürürlükteki standartlarda öngörülen koşullar (örn. akım, gerilim, sıcaklık) altında, 4π’lik bir katı açıyla bir ışık kaynağından yayılan toplam akıyı ifade eden, eğer bir kısılmış durumdaki akının veya belli bir çalışma süresi sonrasındaki akının amaçlandığı açıkça belirtilmediği durumda, kısa bir çalışma süresinden sonra kısılmamış ışık kaynağına ait başlangıç akısını belirten ve farklı ışık spektrumlarında ve/veya farklı azami ışık yoğunluklarında ışık yaymak için ayarlanabilen ışık kaynakları sözkonusu olduğunda, Ek-I’de tanımlandığı şekliyle ‘referans kontrol ayarları’nda belirtilen akıyı,
j) Işık kaynağı: Aydınlatma teknolojisi olarak akkor ışınım, floresan, yüksek yoğunluklu deşarj, inorganik ışık yayıcı diyotlar (LED) veya organik ışık yayıcı diyotlar (OLED) veya bunların kombinasyonlarını kullanan ve Ek-IV’te belirtilen yönteme göre bir ışık kaynağı olduğu doğrulanabilen, aşağıda belirtilen optik özelliklerin tamamına sahip olan, ışık yayması için tasarlanmış olan veya akkor-olmayan ışık kaynağı sözkonusu olduğunda muhtemelen ışık yayma, aydınlatma ve her ikisi için de uyumlu olacak şekilde tasarlanmış olan elektrikle çalışan bir ürünü,
1) Aşağıda belirtilen değer aralığında olan x ve y türsellik koordinatları:
0.270 < x < 0.530 ve -2.3172 x2 + 2.3653 x -0.2199 < y < - 2.3172 x2 + 2.3653 x – 0.1595;
2) Ek-I’de tanımlandığı gibi projeksiyon yapılan ışık yayma yüzey alanının her mm2’si için < 500 lümen’lik bir ışık akısı;
3) 60 ile 82.000 lümen arasında bir ışıksal akı;
4) (CRI) > 0’lık bir renksel geriverim indeksi;
5) (1)’deki koşulu karşılamayan yüksek basınçlı sodyum (HPS) ışık kaynakları, bu Tebliğin amaçları bakımından ışık kaynağı sayılır;
6) Işık kaynakları, aşağıda belirtilenleri içermez;
(i) LED yonga veya LED çip;
(ii) LED paketleri;
(iii) Işık kaynağını/kaynaklarını içeren ve bu ışık kaynağından/kaynaklarından doğrulama amacıyla çıkartılabilecekleri ürünleri;
(iv) Bir ışık kaynağında yer alan ve bir ışık kaynağı olduklarını doğrulamak için söz konusu ışık kaynağından çıkartılamayan ışık-yayan parçaları;
k) İçeren ürün: İçerilen ışık kaynağının/kaynaklarının ayrı olarak doğrulanmasına olanak vermek için ayırılabilen aydınlatma armatürleri, ışık kaynağı/kaynakları içeren ev aletleri, ışık kaynağı/kaynakları içeren mobilyaları (raflar, aynalar, vitrin dolapları) da kapsayan ancak bunlarla sınırlı olmayan bir veya birden fazla ışık kaynağını veya ayrı kontrol donanımlarını veya ikisini birden içeren ürünü,
l) İnorganik ışık yayan diyot (LED): Işığın, inorganik maddenin bir p-n bağlantısını içeren, bu bağlantının elektrik akımıyla uyarılmasında optik ışınımın yayan ile bir katı durum cihazından elde edilen teknolojiyi,
m) Kontrol donanımı: Bir ışık kaynağıyla fiziksel olarak tümleşik hale getirilebilen veya getirilemeyen ve elektrik güvenliği ve elektromanyetik uyumluluğun belirlemiş olduğu sınırlayıcı koşullar çerçevesinde bir veya birden fazla özel bir ışık kaynağının gerektirdiği elektrik formatı için şebekeyi hazırlamaya yönelik olarak tasarlanmış bir veya birden fazla cihazı;
1) Besleme ve başlatma geriliminin dönüştürülmesi, işletme ve ön ısıtma akımının sınırlandırılması, soğuk başlatmanın engellenmesi, güç faktörünün düzeltilmesi ve/veya radyo girişiminin azaltılması işlemlerini içerebilir.
2) Kontrol donanımı ifadesi, 1/9/2020 tarihli ve 31231 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Harici Güç Kaynaklarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ (2019/1782/AB) (SGM:2020/5) kapsamında yer alan güç kaynaklarını içermemektedir. Bu ifade, bir kontrol donanımıyla fiziksel olarak entegre hale getirilseler ve birlikte tek bir ürün şeklinde pazarlanabilseler dahi, aydınlatma kontrol parçalarını ve aydınlatma dışı parçaları da (Ek- I’de tanımlanmaktadır.) içermemektedir.
3) Ethernet üzerinden Güç (PoE) anahtarı, bu Tebliğ kapsamında bir kontrol donanımı değildir. "Ethernet üzerinden Güç anahtarı" veya "PoE anahtarı", veri aktarımı ve güç kaynağı amacıyla ana şebeke ve ofis ekipmanı ve/veya ışık kaynakları arasına kurulan güç kaynağı ve veri işleme ekipmanıdır.
n) LED paketi: Bir kontrol donanımını veya onun parçalarını, bir başlığı veya aktif elektronik bileşenler içermeyen ve doğrudan elektrik kaynağına bağlanmayan ancak optik elemanlar, ışık dönüştürücüler (fosforlar), elektrostatik boşalma sorunlarına karşı ısıl, mekanik ve elektrik arabirimleri veya parçalardan birini veya birden fazlasını içerebilen, LED aydınlatma armatüründe doğrudan doğruya kullanılmak üzere tasarlanan benzeri ışık yayıcı cihazlar ışık kaynakları olarak kabul edilen ve en azından bir LED yongası içeren tek bir elektrikli parça anlamına gelen yapıyı,
o) LED yongası: Üzerine bir işlevsel LED devresi yerleştirilen bir küçük ışık yayıcı yarı iletken malzeme bloğunu,
ö) Nihai kullanıcı: Bir ürünü kendi ticareti, işi, sanatı veya mesleği dışında amaçlar için satın alan veya satın alması beklenen bir gerçek kişiyi,
p) Organik ışık yayan diyot (OLED): Işığın, organik maddenin bir p-n bağlantısını içeren ve bu bağlantının elektrik akımıyla uyarılması halinde optik ışınım yayan, katı durum cihazından elde edilen teknolojiyi,
r) Renksel geriverim indeksi (CRI): Aydınlatıcının objelerin renk görünümü üzerindeki etkisini, bunların referans aydınlatıcı altındaki renk görünümüyle bilinçli veya bilinçaltı karşılaştırmak suretiyle ölçen standartlarda tanımlanmış olan ilk 8 test rengine (R1-R8) ait renk geriveriminin ortalama Ra’sını veren ölçüyü,
s) Türsellik: Bir renk uyartısının türsellik koordinatlarıyla (x ve y) tanımlanmış özelliğini,
ş) Yüksek basınçlı sodyum ışık kaynağı (HPS): Elektrik kaynağına bağlanan bir (‘tek-uçlu’) veya iki (‘iki-uçlu’) başlıklara sahip olabilen ve ışığın, esas olarak, 10 kilopaskal büyüklüğünde bir kısmi basınçta çalışan sodyum buharından üretildiği bir yüksek yoğunluklu deşarj ışığı kaynağını,
t) Yüksek yoğunluklu deşarj (HID): Ek-I’de tanımlandığı gibi metal halojenür, yüksek basınçlı sodyum ve cıva buharı türleriyle sınırlı olan, çeper sıcaklığının ışık üreten arkı stabilize eden ark odacığı santimetrekare başına 3 Watt’ı aşan bir ampul çeperi yüklemesine sahip olan, elektrikli gaz deşarjını,
ifade eder.
(2) İlave tanımlar Ek-I’de yer almaktadır.
Çevreye duyarlı tasarım gereklilikleri
MADDE 6 – (1) Ek-II’de belirtilen çevreye duyarlı tasarım gereklilikleri, belirtilen tarihlerden itibaren uygulanır.
Işık kaynaklarının ve ayrı kontrol donanımlarının çıkarılması
MADDE 7 – (1) İçeren ürünlerin imalatçıları, ithalatçıları veya yetkili temsilcileri, teknik dosyada, içeren ürünün işlevselliğiyle ilgili olarak, ışık kaynaklarının ve ayrı kontrol donanımlarının başkasıyla değiştirilmesinin uygun olmadığını açıklayan bir teknik gerekçe belirtilmedikçe, ışık kaynaklarının ve ayrı kontrol donanımlarının yaygın şekilde mevcut bulunan aletler kullanılarak içeren ürüne kalıcı şekilde zarar vermeden değiştirilebilmelerini sağlar.
(2) İçeren ürünlerin imalatçıları, ithalatçıları veya yetkili temsilcileri, piyasa gözetim yetkilileri tarafından doğrulama amacıyla ışık kaynaklarının ve ayrı kontrol donanımlarının kalıcı olarak hasar verilmeden çıkarılabilmesini sağlar. Bunun nasıl yapılacağına dair talimatlar teknik dosyada sağlanır.
(3) İçeren ürünlerin imalatçıları, ithalatçıları veya yetkili temsilcileri, içeren ürüne kalıcı hasar verilmeden ışık kaynaklarının ve kontrol cihazlarının nihai kullanıcılar veya kalifiye kişiler tarafından değiştirilebilir veya değiştirilemez olmaları konusunda bilgi sağlar. Söz konusu bilgiler, erişime açık olan internet sitesinde de yer alır. Doğrudan doğruya nihai kullanıcılara satılan ürünler söz konusu olduğunda, bu bilgiler en azından resim-yazı şeklinde ambalaj üzerinde ve kullanım talimatlarında yer alır.
(4) İçeren ürünlerin imalatçıları, ithalatçıları veya yetkili temsilcileri ışık kaynaklarının ve ayrı kontrol donanımlarının içeren ürünlerden ömür bitiminde sökülebilmelerini sağlar. Sökme talimatları, tüketicinin veya nihai kullanıcının erişime açık olan internet sitesinde bulunur.
Uygunluk değerlendirme
MADDE 8 – (1) Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmeliğin 10 uncu maddesinde belirtilen uygunluk değerlendirme yöntemi, aynı Yönetmeliğin Ek-IV'ünde belirtilen iç tasarım kontrol sistemi veya aynı Yönetmeliğin Ek-V'inde belirtilen yönetim sistemidir.
(2) Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmeliğin 10 uncu maddesi uyarınca uygunluk değerlendirmesinin amaçları bakımından, teknik dosya, Ek-II'nin 3(6)(b) bendinde belirtilen bilgiyi, Ek-II’sinin 1 ve 2 nci maddelerine ve bu Yönetmeliğin Ek-V’ine uygun olarak yapılan hesaplamaların ayrıntılarını ve sonuçlarını içerir.
(3) Teknik dosyada, belirli bir model için yer alan bilgiler aşağıda belirtilen yöntemlerden herhangi biri veya her ikisi birden kullanılarak elde edildiğinde teknik dosya, söz konusu yapılan hesaplamanın veya dış değerlemenin ayrıntılarını, hesaplamanın doğruluğunu sağlamak için imalatçılar tarafından yapılan değerlendirmeyi ve uygun hallerde, farklı imalatçıların modelleri arasındaki kimlik beyanını içerir. Teknik dosya, sağlanan teknik bilgilerle aynı teknik özelliklere sahip ancak farklı bir imalatçı tarafından üretilen bir model üzerinden ya da aynı veya farklı bir tedarikçinin başka bir modelinden tasarım veya dış değerleme metodu temelinde yapılan hesaplama aracılığıyla alınan, model tanımlayıcıların da dahil olduğu tüm eşdeğer modellerin bir listesini içerir.
(4) Piyasa gözetimi ve denetimi amacıyla, imalatçılar, ithalatçılar veya yetkili temsilciler, ürün veri tabanına kayıtlı ürünleri için Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmeliğin Ek-IV’ünde yer alan üçüncü fıkranın (f) bendi hükümlerine uymak kaydıyla, Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ (2019/2015/AB) (SGM:2021/12)’de belirtilen aynı bilgiyi içeren ürün veri tabanına yüklenen teknik dosyaya başvurabilirler.
Piyasa gözetimi ve denetimi için doğrulama yöntemleri
MADDE 9 – (1) Bakanlık, Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen piyasa gözetimi ve denetimini gerçekleştirirken, Ek-IV’te belirtilen doğrulama yöntemini uygular.
Önlemler
MADDE 10 – (1) İmalatçı, ithalatçı veya yetkili temsilci, bu Tebliğde belirtilen teknik dosyada veya temin edilen herhangi bir dokümanda yer alan parametrelerin herhangi birini daha iyi bir seviyeye çıkarmak amacıyla, test edildiğini (örneğin test koşulları veya test çevrimini öğrenerek) algılama ve test sırasındaki performansını özellikle otomatik olarak değiştirme özelliklerine sahip olacak şekilde tasarlanan ürünü piyasaya arz edemez.
(2) Ürünün enerji tüketimi ve beyan edilen diğer parametrelerden herhangi biri, bir yazılım veya ürün yazılımı güncellemesinden sonra, uygunluk beyanı için özgün olarak kullanılan aynı test standardı ile ölçüldüğünde, güncellemeden önce son kullanıcının açık onayı dışında, daha geriye götürülemez. Hiçbir performans değişikliği, güncellemenin reddedilmesinin bir sonucu olarak ortaya çıkamaz.
(3) Bir yazılım güncellemesi, uygunluk beyanı için geçerli olan çevreye duyarlı tasarım gereklilikleriyle uyumlu olmayacak şekilde ürünün performansını değiştirecek bir etkiye sahip olamaz.
Gösterge niteliğinde ölçütler
MADDE 11 – (1) Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihte piyasada bulunan en iyi performans gösteren ürün ve teknolojiler için gösterge niteliğindeki ölçütler Ek-VI'da belirtilmiştir.
Danışma kurulu
MADDE 12 – (1) Bakanlık, bu Tebliğ ile ilgili olarak, özellikle LED-dışı ışık kaynağı türleri ve ayrı kontrol donanımları olmak üzere bütün ışık kaynağı türleri için daha sıkı enerji verimlilik gerekliliklerinin tespit edilmesi; aydınlatma kontrol parçalarına ilişkin gerekliliklerin tespit edilmesi; titreşim ve stroskopi etkilerine ilişkin olarak daha sıkı gerekliliklerin tespit edilmesi ve bunların ayrı kontrol donanımlarını içerecek şekilde genişletilmesi; titreşimle etkileşim dahil olmak üzere kısma konusunda gerekliliklerin tespit edilmesi; (ağa bağlı) bekleme gücüne ilişkin daha sıkı gerekliliklerin tespit edilmesi; rengi ayarlanabilen ışık kaynakları için elektrik kazancının azaltılması veya kaldırılması ve yüksek renk aralığı için istisnanın kaldırılması; ömür gerekliliklerinin tespit edilmesi; kontrol donanımları dahil olmak üzere ömürle ilgili daha gelişmiş bilgi gerekliliklerinin tespit edilmesi; CRI renksel geriverim indeksi ölçüsü yerine daha uygun bir ölçünün getirilmesi; görünür ışık miktarı için bir müstakil ölçü olarak lümenin yeterliliğinin doğrulanması; istisnalar; bilhassa ışık kaynaklarının ve kontrol donanımlarının çıkarılabilirliğine ve birbiriyle değiştirilebilirliğine ilişkin olarak, döngüsel ekonominin ilkelerine uygun şekilde ürünler için ek kaynak verimlilik gerekliliklerinin tespit edilmesi hususlarında yapılacak çalışmalara katılım sağlamak üzere Avrupa Komisyonu tarafından kurulan danışma kurulu toplantılarına katılım sağlar.
Yürürlükten kaldırılan tebliğ
MADDE 13 – (1) 27/8/2011 tarihli ve 28038 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Doğrusal Olmayan Ev Tipi Lambalar ile İlgili Çevreye Duyarlı Tasarım Gereklerine Dair Tebliğ (SGM:2011/9), Entegre Balastsız Flüoresan Lambalar, Yüksek Yoğunluklu Boşalmalı Lambalar ve Bu Lambaları Çalıştırabilen Balastlar ve Aydınlatma Armatürleri ile İlgili Çevreye Duyarlı Tasarım Gereklerine Dair Tebliğ (SGM:2011/10) ve 13/2/2015 tarihli ve 29266 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Doğrusal Lambalar, Işık Yayan Diyot Lambalar ve İlgili Ekipmana İlişkin Çevreye Duyarlı Tasarım Gereklerine Dair Tebliğ (SGM:2015/10) yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş hükmü
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 1/11/2021 tarihinden önce aynı modele veya eşdeğer modele ait herhangi bir birim piyasaya arz edilmemiş olması koşuluyla, 1/11/2021 ile 31/12/2021 tarihleri arasında piyasaya arz edilen modellerin bu Tebliğ hükümlerine uygun olan birimleri, 13 üncü madde ile yürürlükten kaldırılan Doğrusal Olmayan Ev Tipi Lambalar ile İlgili Çevreye Duyarlı Tasarım Gereklerine Dair Tebliğ (SGM:2011/9) ile Entegre Balastsız Flüoresan Lambaların, Yüksek Yoğunluklu Boşalmalı Lambalar, Bu Lambaları Çalıştırabilen Balastlar ve Aydınlatma Armatürleri ile İlgili Çevreye Duyarlı Tasarım Gereklerine Dair Tebliğ (SGM:2011/10), Doğrusal Lambalar, Işık Yayan Diyot Lambalar ve İlgili Ekipmana İlişkin Çevreye Duyarlı Tasarım Gereklerine Dair Tebliğ (SGM:2015/10) gerekliliklerine de uygun kabul edilir.
Yürürlük
MADDE 14 – (1) Bu Tebliğin 1 inci, 2 nci, 3 üncü, 4 üncü, 5 inci, 10 uncu, geçici 1 inci, 14 üncü ve 15 inci maddeleri yayımı tarihinde, diğer maddeleri ise 1/1/2022 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 15 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Sanayi ve Teknoloji Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız.
6 Ağustos 2021 CUMA Resmî Gazete Sayı : 31560 TEBLİĞ
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından:
IŞIK KAYNAKLARININ ENERJİ ETİKETLEMESİNE DAİR TEBLİĞ
(2019/2015/AB) (SGM:2021/12)
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; 1/3/2021 tarihli ve 3584 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan Enerji Etiketlemesi Çerçeve Yönetmeliğinin uygulanmasına yönelik ayrı kontrol donanımına sahip olan veya olmayan ışık kaynaklarının veya içeren ürün içerisinde yer alan ışık kaynaklarının etiketlenmesi ve bunlara ait ilave ürün bilgilerine yönelik gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, ışık kaynaklarını ve içeren ürün içerisinde yer alan ışık kaynaklarını kapsar.
(2) Bu Tebliğ, Ek- IV’ün 1 inci ve 2 nci maddelerinde belirtilen ışık kaynaklarına uygulanmaz.
(3) Bu Tebliğin Ek-IV’ünün 4 üncü maddesinde belirtilen ışık kaynakları sadece bu Tebliğin Ek-V’inin 4 üncü maddesinde belirtilen gerekliliklere uyum sağlar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ; 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 385 inci ve 508 inci maddeleri ile 1/3/2021 tarihli ve 3584 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan Enerji Etiketlemesi Çerçeve Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanmıştır.
AB mevzuatına uyum
MADDE 4 – (1) Bu Tebliğ, (AB) 2017/1369 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğünü Tamamlayan ve (AB) 874/2012 sayılı Yetki Devrine Dayanan Komisyon Tüzüğünü Yürürlükten Kaldıran Işık Kaynaklarının Enerji Etiketlemesi Hakkında 11/3/2019 tarihli ve (AB) 2019/2015 sayılı Yetki Devrine Dayanan Komisyon Tüzüğü ile bu Tüzükte değişiklik yapan 23/2/2021 tarihli ve (AB) 2021/340 sayılı Komisyon Tüzüğü esas alınarak AB mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 5 – (1) Bu Tebliğde geçen;
a) AB: Avrupa Birliğini,
b) Akkor ışınım: Genelde bir elektrik akımının geçişiyle ısıtılan ipliğe benzer bir iletken (‘filaman’) yoluyla yaratılan ışık kaynaklarında, ışığın ısıyla üretilmesi olgusunu,
c) Bakanlık: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını,
ç) Elektrik kaynağı: 230 (±%10) Volt 50 Hz alternatif akımına sahip olan MV kısaltması ile gösterilen elektrik şebekesi beslemesini,
d) Floresan (FL): Işığın büyük bölümünün, deşarjdan kaynaklanan morötesi ışınımla sağlanan bir veya birden fazla fosfor tabakası tarafından yayıldığı düşük basınçlı tipte cıvanın elektriksel gaz deşarjından yararlanan elektrik kaynağına bir (‘bir başlı’) veya iki (‘iki başlı’)bağlantıya (‘başlıklar’) sahip, bu Tebliğin amaçları doğrultusunda, manyetik endüksiyon ışık kaynaklarının da dahil kabul edildiği, olgu veya bir ışık kaynağını,
e) Gaz deşarjı: Işığın doğrudan veya dolaylı olarak bir gaz, plazma, metal buharı veya gazların ve buharların karışımı yoluyla bir elektrik deşarjı tarafından üretilmesi olgusunu,
f) Halojen ışık kaynağı: Gaz içeren halojenler veya halojen bileşikleri içeren gazla çevrelenmiş tungstenden yapılma iplik benzeri bir iletkene sahip bir akkor ışık kaynağını,
g) Işık: 380 nm ile 780 nm arasında bir dalga uzunluğuna sahip elektromanyetik ışınımı,
ğ) Işık akısı (ɸ): Lümen (lm) olarak ifade edilen, insan gözünün spektral duyarlılığına göre elektromanyetik ışınımın değerlendirilmesi suretiyle ışıyan akıdan (ışınım gücü) saptanan miktarı; yürürlükteki standartlarda öngörülen koşullar (örn. akım, gerilim, sıcaklık) altında, 4π’lik bir katı açıyla bir ışık kaynağından yayılan toplam akıyı ifade eden, eğer bir kısılmış durumdaki akının veya belli bir çalışma süresi sonrasındaki akının amaçlandığı açıkça belirtilmediği durumda, kısa bir çalışma süresinden sonra kısılmamış ışık kaynağına ait başlangıç akısını belirten ve farklı ışık spektrumlarında ve/veya farklı azami ışık yoğunluklarında ışık yaymak için ayarlanabilen ışık kaynakları sözkonusu olduğunda, Ek-I’de tanımlandığı şekliyle ‘referans kontrol ayarları’nda belirtilen akıyı,
h) Işık kaynağı: Aydınlatma teknolojisi olarak akkor ışınım, floresan, yüksek yoğunluklu deşarj, inorganik ışık yayıcı diyotlar (LED) veya organik ışık yayıcı diyotlar (OLED) veya bunların kombinasyonlarını kullanan ve Ek-IV’te belirtilen yönteme göre bir ışık kaynağı olduğu doğrulanabilen, aşağıda belirtilen optik özelliklerin tamamına sahip olan, ışık yayması için tasarlanmış olan veya akkor-olmayan ışık kaynağı sözkonusu olduğunda muhtemelen ışık yayma, aydınlatma ve her ikisi için de uyumlu olacak şekilde tasarlanmış olan elektrikle çalışan bir ürünü,
1) Aşağıda belirtilen değer aralığında olan x ve y türsellik koordinatları:
0.270
2) Ek-I’de tanımlandığı gibi projeksiyon yapılan ışık yayma yüzey alanının her mm2’si için < 500 lümen’lik bir ışık akısı;
3) 60 ile 82.000 lümen arasında bir ışıksal akı;
4) (CRI) > 0’lık bir renksel geriverim indeksi;
5) (1)’deki koşulu karşılamayan yüksek basınçlı sodyum (HPS) ışık kaynakları, bu Tebliğin amaçları bakımından ışık kaynağı sayılır;
6) Işık kaynakları, aşağıda belirtilenleri içermez;
(i) LED yonga veya LED çip;
(ii) LED paketleri;
(iii) Işık kaynağını/kaynaklarını içeren ve bu ışık kaynağından/kaynaklarından doğrulama amacıyla çıkartılabilecek ürünleri;
(iv) Bir ışık kaynağında yer alan ve bir ışık kaynağı olduklarını doğrulamak için söz konusu ışık kaynağından çıkartılamayan ışık-yayan parçaları;
ı) İçeren ürün: İçerilen ışık kaynağının/kaynaklarının ayrı olarak doğrulanmasına olanak vermek için ayırılabilen aydınlatma armatürleri, ışık kaynağı/kaynakları içeren ev aletleri, ışık kaynağı/kaynakları içeren mobilyaları (raflar, aynalar, vitrin dolapları) da kapsayan ancak bunlarla sınırlı olmayan bir veya birden fazla ışık kaynağını veya ayrı kontrol donanımlarını veya ikisini birden içeren ürünü,
i) İnorganik ışık yayan diyot (LED): Işığın, inorganik maddenin bir p-n bağlantısını içeren, bu bağlantının elektrik akımıyla uyarılmasında optik ışınım yayan ile bir katı durum cihazından elde edilen teknolojiyi,
j) Kontrol donanımı: Bir ışık kaynağıyla fiziksel olarak entegre olan veya olmayan ve elektrik güvenliği ve elektromanyetik uyumluluğun belirlemiş olduğu sınırlayıcı koşullar çerçevesinde bir veya birden fazla spesifik ışık kaynağının gerektirdiği elektrik formatı için şebekeyi hazırlamaya yönelik olarak tasarlanmış bir veya birden fazla cihazı,
1) Besleme ve ateşleme geriliminin dönüştürülmesi, işletme ve ön ısıtma akımının sınırlandırılması, soğuk ateşlemenin engellenmesi, güç faktörünün düzeltilmesi ve/veya radyo girişiminin azaltılması işlemlerini içerebilir.
2) Kontrol donanımı: 1/9/2020 tarihli ve 31231 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Harici Güç Kaynaklarının Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ (2019/1782/AB) (SGM:2020/5) kapsamında yer alan güç kaynaklarını içermemektedir. Bu ifade, bir kontrol donanımıyla fiziksel olarak entegre olabilmesi halinde ve birlikte tek bir ürün şeklinde pazarlanabilseler dahi, aydınlatma kontrol parçalarını ve aydınlatma dışı parçaları da (Ek- I’de tanımlanmaktadır.) içermemektedir.
3) Ethernet üzerinden Güç (PoE) anahtarı, bu Tebliğ kapsamında bir kontrol donanımı değildir. "Ethernet üzerinden Güç anahtarı" veya "PoE anahtarı", veri aktarımı ve güç kaynağı amacıyla ana şebeke ve ofis ekipmanı ve/veya ışık kaynakları arasına kurulan güç kaynağı ve veri işleme ekipmanıdır.
k) LED paketi: Bir kontrol donanımını veya onun parçalarını, bir başlığı veya aktif elektronik bileşenler içermeyen ve doğrudan elektrik kaynağına bağlanmayan ancak optik elemanlar, ışık dönüştürücüler (fosforlar), elektrostatik boşalma sorunlarına karşı ısıl, mekanik ve elektrik arabirimleri veya parçalardan birini veya birden fazlasını içerebilen, LED aydınlatma armatüründe doğrudan doğruya kullanılmak üzere tasarlanan benzeri ışık yayıcı cihazların ışık kaynakları olarak kabul edilen ve en azından bir LED yongası içeren tek bir elektrikli parça anlamına gelen yapıyı,
l) LED yongası: Üzerine bir işlevsel LED devresi yerleştirilen bir küçük ışık yayıcı yarı iletken malzeme bloğunu,
m) Organik ışık yayan diyot (OLED): Işığın, organik maddenin bir p-n bağlantısını içeren ve bu bağlantının elektrik akımıyla uyarılması halinde optik ışınım yayan, katı durum cihazından elde edilen teknolojiyi,
n) Renksel geriverim indeksi (CRI): Aydınlatıcının objelerin renk görünümü üzerindeki etkisini, bunların referans aydınlatıcı altındaki renk görünümüyle bilinçli veya bilinçaltı karşılaştırmak suretiyle ölçen standartlarda tanımlanmış olan ilk 8 test rengine (R1-R8) ait renk geriveriminin ortalama Ra’sını veren ölçüyü,
o) Satış noktası: Ürünün sergilendiği veya satışa, kiralamaya veya taksitli satışa sunulduğu yeri,
ö) Türsellik: Bir renk uyartısının türsellik koordinatlarıyla (x ve y) tanımlanmış özelliğini,
p) Yüksek basınçlı sodyum ışık kaynağı (HPS): Elektrik kaynağına bağlanan bir (‘tek-uçlu’) veya iki (‘iki-uçlu’) başlıklara sahip olabilen ve ışığın, esas olarak, 10 kilopaskal büyüklüğünde bir kısmi basınçta çalışan sodyum buharından üretildiği bir yüksek yoğunluklu deşarj ışığı kaynağını,
r) Yüksek yoğunluklu deşarj (HID): Ek-I’de tanımlandığı gibi metal halojenür, yüksek basınçlı sodyum ve cıva buharı türleriyle sınırlı olan, çeper sıcaklığının ışık üreten arkı stabilize eden, ark odacığı santimetrekare başına 3 Watt’ı aşan bir ampul çeperi yüklemesine sahip olan, elektrikli gaz deşarjını,
ifade eder.
(2) İlave tanımlar Ek-I’de yer almaktadır.
Tedarikçilerin yükümlülükleri
MADDE 6 – (1) Işık kaynağı tedarikçisi aşağıdaki yükümlülükleri yerine getirir:
a) Bir bağımsız ürün olarak (yani bir içeren ürün içinde yer almadan) ve ambalaj içinde piyasaya arz edilen her ışık kaynağının, ambalaj üzerinde, Ek-III 'te belirtildiği şekilde basılmış olan etiket ile birlikte tedarik edilmesini sağlar.
b) Ek-V’te belirtildiği şekilde, ürün bilgi formundaki parametreleri ürün veri tabanından veya kendi internet sitesi üzerinden sağlar.
c) Satıcı tarafından özellikle talep edilmesi halinde, ürün bilgi formunun basılı halde hazır bulundurulmasını sağlar.
ç) Ek-VI’da belirtildiği üzere, teknik dosyanın içeriğini oluşturur ve hazırlar.
d) Belirli bir ışık kaynağı modeli için herhangi bir görsel reklamın, Ek- VII ve Ek-VIII’e uygun olarak etikette bulunan enerji verimlilik sınıfını ve enerji verimliliği sınıfların aralığını içermesini sağlar.
e) Işık kaynağının belirli teknik parametrelerini tanımlayan internette bulunan teknik tanıtım materyalleri de dahil belirli bir ışık kaynağı modeline ilişkin herhangi bir teknik tanıtım materyalinin, Ek-VII’ye uygun olarak bu modelin enerji verimlilik sınıfını ve etiket üzerinde bulunan enerji verimliliği sınıflarının aralığını içermesini sağlar.
f) Her bir ışık kaynağı modeli için, Ek-III’te belirtilen şekilde düzenlenen ve bilgi içeren elektronik etiketi, satıcılara temin eder.
g) Her bir ışık kaynağı için Ek-V’te belirtilen şekilde elektronik ürün bilgi formunu, satıcılara temin eder.
ğ) Enerji Etiketlemesi Çerçeve Yönetmeliğinin 12 nci maddesinin dördüncü fıkrasına istisna olarak, satıcıların talebi üzerine ve bu Tebliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine uygun olarak, ürünleri yeniden ölçeklendirmeye yönelik basılı etiketlerin hali hazırda mevcut olanla aynı boyutta bir yapışkanlı etiket olarak sunulmasını sağlar.
(2) İçeren ürünlerin tedarikçisi aşağıdaki yükümkülükleri yerine getirir:
a) Ek-V’in 2 numaralı bendinde belirtildiği şekilde, içerilen ışık kaynağına veya kaynaklarına ilişkin bilgi sunar.
b) Bakanlığın talebi üzerine, ışık kaynaklarının doğrulanması amacıyla, ışık kaynağına kalıcı zarar vermeden nasıl çıkarılacağına ilişkin bilgi sağlar.
(3) Ek-II’ye uygun olarak enerji verimliliği sınıfının hesaplanmasını sağlar.
Satıcıların yükümlülükleri
MADDE 7 – (1) Işık kaynağı satıcısı aşağıdaki yükümkülükleri yerine getirir:
a) Satış noktasındaki bir içeren ürün içinde olmayan her ışık kaynağının, 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendine uygun olarak tedarikçiler tarafından temin edilen etiketi, Ek-III’e uygun olarak açıkça görünebilecek bir şekilde etiketi veya enerji sınıfını da sergileyerek bulundurmasını sağlar.
b) Mesafeli satış durumunda, etiketi ve ürün bilgi formunun Ek-VII ve Ek-VIII’e uygun olarak temin edilmesini sağlar.
c) Işık kaynağının belirli bir modeli için hazırlanan herhangi bir görsel reklamda, internette bulunanlar da dahil, Ek-VII'ye uygun olarak söz konusu modelin enerji verimlilik sınıfını ve etiket üzerinde mevcut enerji verimliliği sınıflarının aralığını içermesini sağlar.
ç) Işık kaynağının belirli teknik parametrelerini tanımlayan internette bulunan teknik tanıtım materyalleri de dahil belirli bir ışık kaynağı modeline ilişkin herhangi bir teknik tanıtım materyalinin, Ek-VII’ye uygun olarak bu modelin enerji verimlilik sınıfını ve etiket üzerinde bulunan enerji verimliliği sınıflarının aralığını içermesini sağlar.
Elektronik ortamda satış yapan hizmet sağlayıcılarının yükümlülükleri
MADDE 8 – (1) 26/8/2015 tarihli ve 29457 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı ve Aracı Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelikte atıfta bulunulan aracı hizmet sağlayıcı veya hizmet sağlayıcının, internet sitesi aracılığıyla ışık kaynaklarının doğrudan satışına izin vermesi durumunda, bu Tebliğin Ek-VIII hükümlerine uygun olarak satıcı tarafından sağlanan elektronik etiket ve elektronik ürün bilgi formunun görüntüleme mekanizması üzerinde gösterilmesini sağlar ve satıcıya bunları gösterme yükümlülüğünü bildirir.
Ölçüm yöntemleri
MADDE 9 – (1) 6 ncı ve 7 nci maddeler uyarınca sağlanan bilgiler, Ek- II’de belirtildiği üzere, gelişmiş en son teknoloji ölçüm ve hesaplama yöntemleri dikkate alınarak, güvenilir, doğru ve tekrarlanabilir ölçüm ve hesaplama yöntemleri ile elde edilir.
Piyasa gözetimi ve denetimi için doğrulama yöntemleri
MADDE 10 – (1) Bakanlık, Enerji Etiketlemesi Çerçeve Yönetmeliğinin 10 uncu maddesinde belirtilen piyasa gözetimi ve denetimini faaliyetlerinin yürütülmesinde, bu Tebliğin Ek-IX’unda belirtilen doğrulama yöntemlerini uygular.
Danışma kurulu işlemleri
MADDE 11 – (1) Bakanlık, Bu Tebliğ ile ilgili olarak, Avrupa Komisyonu tarafından, ışık kaynaklarının enerji verimliliği sınıfları, içeren ürünlerdeki ışık kaynaklarının enerji verimliliğine yönelik yöntemler ve döngüsel ekonomi hususlarında çalışmalar yapmak üzere kurulan danışma kurulu toplantılarına katılım sağlar.
Yürürlükten kaldırılan tebliğ
MADDE 12 – (1) 14/2/2015 tarihli ve 29267 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Lambaları ve Aydınlatma Armatürlerinin Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ (SGM-2015/9) yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Tedarikçi, Enerji Etiketlemesi Çerçeve Yönetmeliğinin 12 nci maddesinin üçüncü fıkrasına istisna olarak, piyasaya bir ışık kaynağını arz ettiğinde, mevcut etiketi 31/12/2021 tarihine kadar teşhir edebilir.
(2) 1/9/2021 tarihinden 31/12/2021 tarihine kadar yeniden sınıflandırılmış etiketler kullanılabilir.
(3) Bu Tebliğin yayımı tarihinden önce aynı modele veya eşdeğer modellere ait herhangi bir ışık kaynağı piyasaya arz edilmemiş olması koşuluyla, tedarikçi bu Tebliğin yayımı tarihi ile 31/8/2021 tarihleri arasında piyasaya arz edilen ışık kaynaklarını yeniden sınıflandırılmış etiketle sunmayı seçebilir. Bu durumda satıcı, bu ışık kaynaklarını 1/9/2021 tarihinden önce satışa sunamaz. Tedarikçi, satıcılara tekliflerine bu tür ışık kaynaklarını dahil ettiği durumlar da dahil olmak üzere mümkün olan en kısa sürede bu sonucu ilgili satıcıya bildirir.
(4) Satıcı, Enerji Etiketlemesi Çerçeve Yönetmeliğinin 12 nci maddesinin üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralarına istisna olarak, satış noktasındaki ışık kaynakları üzerindeki etiketlerin, ambalaj üzerine basılmış veya yapıştırılmış olması durumu da dahil olmak üzere, 1/1/2022 tarihinden itibaren ondört ay içerisinde, mevcut etiketi kaplayacak şekilde yeniden sınıflandırılmış etiketlerle değiştirilmelerini sağlar ve yeniden sınıflandırılmış etiketler 1/9/2021 tarihinden önce teşhir edilemez.
Yürürlük
MADDE 13 – (1) Bu Tebliğin 1 inci, 2 nci, 3 üncü, 4 üncü, 5 inci, geçici 1 inci, 13 üncü ve 14 üncü maddeleri yayımı tarihinde, 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi 1/3/2022 tarihinde, diğer maddeleri ise 1/1/2022 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 14 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Sanayi ve Teknoloji Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız.
Paylaş:
E-BÜLTEN KAYIT
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!