ETİK
KÜLTÜR & SANAT
Elektrik Tesislerinde Güç Faktörü Düzeltme ve Harmonik Filtreleme Yazı Dizisi-5
.png)
Elektrik Tesislerinde Güç Faktörü Düzeltme ve Harmonik Filtreleme
Yazı Dizisi-5
Tercüme: Alper Çelebi
Yazı Dizisi-5
Tercüme: Alper Çelebi
7.2 Üç fazlı trafoların güç faktörü düzeltilmesi
Transformatörler birinci derecede öneme sahip elektrikli makinelerdir; kurulum nedenlerinden dolayı genellikle sürekli olarak hizmet vermektedirler.
Özellikle, farklı trafo ve besleme merkezlerinden oluşan elektrik tesislerinde, güç faktörü düzeltilmesi yapılırken transformatör reaktif gücünün de hesaba katılması önerilir, böylece OG tarafında 0.9'a eşit bir ortalama güç faktörü sağlanır.
Genel olarak, bir transformatör içinde nominal Sr [kVA]'ya sahip Qc kompanzasyon gücü, minimum referans yük şartları altında çekilen reaktif gücü aşmamalıdır.
Transformatör plaka özelliklerinden yola çıkarak, yüksüz akım yüzdesi %i0, kısa devre gerilim yüzdesi %uk, demir kayıpları Pfe ve bakır kayıpları Pcu [kW], gerekli kompanzasyon gücü sonuçları:
.png)
burada KL, minimum referans yük ile transformatörün nominal gücü arasındaki oran olarak tanımlanan yük faktörüdür.
Örnek
Nominal gücünün %60'ı bir yük tedarik eden 630 kVA bir yağlı tip dağıtım transformatörünün güç faktörünün düzeltileceğini varsayalım:
Transformatörün plaka özelliklerinde:
%i0 = %1.8
%uk = %4
Pcu = 8.9 kW
Pfe = 1.2 kW
Transformatöre bağlı kapasitör bankının kompanzasyon gücü:
.png)
Tablo 7.4, farklı öngörülen yük düzeyine göre bir ABB transformatörün sekonder sargısına bağlanacak kapasitör bankının Qc [kvar] reaktif gücünü göstermektedir.
Özellikle, reaktif kompanzasyon gücü transformatörün yük katsayısına göre bir kuadratik yasayı izleyerek değişebilir.
.png)
Örnek
0.5 yük faktörüne sahip 630 kVA’lık ABB yağlı tip dağıtım transformatörü için gerekli kompanzasyon gücü 17 kvar'dır. Alçak gerilim uygulamalarındaki cosϕ kontrolörü, yükün gerektirdiği reaktif güce ek olarak ayrıca bu güç hesaba katılarak belirlenecektir.
Sonuç olarak, orta gerilim için de 0.9'a eşit bir güç faktörü elde etmek için, kontrol cihazı 0.9'u geçen bir değere ayarlanmalıdır. Aslında, transformatörün %50 yük faktörü ile çalıştığını varsayarak, beslenen görünür güç:
S = 0.5 · Sr = 0.5 · 630 = 315 kVA
Varsayım olarak yük 0.8'e eşit bir güç faktörü ile çalışırsa, motor tarafından çekilen P aktif gücü şu olacaktır:
P = S · cosϕ = 315 · 0.8 = 252 kW
Güç faktörünü düzeltmek ve 0.9 değerini almak için gerekli reaktif güç:
.png)
Transformatör için gerekli reaktif gücü de hesaba katarak, güç faktörü düzeltme ünitesi tarafından sağlanacak güç şu olacaktır:
Qc = Qr + Qt = 68 + 17 = 85 kvar
Sonuç olarak güç faktörü kontrol cihazı şuna ayarlanmalıdır:
.png)
Bundan sonraki yazımızda "elektrik tesislerinde harmonikler " anlatılacaktır.
Özellikle, farklı trafo ve besleme merkezlerinden oluşan elektrik tesislerinde, güç faktörü düzeltilmesi yapılırken transformatör reaktif gücünün de hesaba katılması önerilir, böylece OG tarafında 0.9'a eşit bir ortalama güç faktörü sağlanır.
Genel olarak, bir transformatör içinde nominal Sr [kVA]'ya sahip Qc kompanzasyon gücü, minimum referans yük şartları altında çekilen reaktif gücü aşmamalıdır.
Transformatör plaka özelliklerinden yola çıkarak, yüksüz akım yüzdesi %i0, kısa devre gerilim yüzdesi %uk, demir kayıpları Pfe ve bakır kayıpları Pcu [kW], gerekli kompanzasyon gücü sonuçları:
burada KL, minimum referans yük ile transformatörün nominal gücü arasındaki oran olarak tanımlanan yük faktörüdür.
Örnek
Nominal gücünün %60'ı bir yük tedarik eden 630 kVA bir yağlı tip dağıtım transformatörünün güç faktörünün düzeltileceğini varsayalım:
Transformatörün plaka özelliklerinde:
%i0 = %1.8
%uk = %4
Pcu = 8.9 kW
Pfe = 1.2 kW
Transformatöre bağlı kapasitör bankının kompanzasyon gücü:
Tablo 7.4, farklı öngörülen yük düzeyine göre bir ABB transformatörün sekonder sargısına bağlanacak kapasitör bankının Qc [kvar] reaktif gücünü göstermektedir.
Özellikle, reaktif kompanzasyon gücü transformatörün yük katsayısına göre bir kuadratik yasayı izleyerek değişebilir.
Örnek
0.5 yük faktörüne sahip 630 kVA’lık ABB yağlı tip dağıtım transformatörü için gerekli kompanzasyon gücü 17 kvar'dır. Alçak gerilim uygulamalarındaki cosϕ kontrolörü, yükün gerektirdiği reaktif güce ek olarak ayrıca bu güç hesaba katılarak belirlenecektir.
Sonuç olarak, orta gerilim için de 0.9'a eşit bir güç faktörü elde etmek için, kontrol cihazı 0.9'u geçen bir değere ayarlanmalıdır. Aslında, transformatörün %50 yük faktörü ile çalıştığını varsayarak, beslenen görünür güç:
S = 0.5 · Sr = 0.5 · 630 = 315 kVA
Varsayım olarak yük 0.8'e eşit bir güç faktörü ile çalışırsa, motor tarafından çekilen P aktif gücü şu olacaktır:
P = S · cosϕ = 315 · 0.8 = 252 kW
Güç faktörünü düzeltmek ve 0.9 değerini almak için gerekli reaktif güç:
Transformatör için gerekli reaktif gücü de hesaba katarak, güç faktörü düzeltme ünitesi tarafından sağlanacak güç şu olacaktır:
Qc = Qr + Qt = 68 + 17 = 85 kvar
Sonuç olarak güç faktörü kontrol cihazı şuna ayarlanmalıdır:
Bundan sonraki yazımızda "elektrik tesislerinde harmonikler " anlatılacaktır.
Paylaş:
E-BÜLTEN KAYIT
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
