×

Dijital Dönüşüm, IEC 60364-7-716 Hazırlıkları ve Data Kabloları Üzerinden Enerji İletimi Konusunda Esen Rüzgarlar



Dijital Dönüşüm, IEC 60364-7-716 Hazırlıkları ve Data Kabloları Üzerinden Enerji İletimi Konusunda
 Esen Rüzgarlar


Ali Uyar 


Modern yaşamının enerji ve haberleşme olmadan var olamayacağını biliyoruz. Bu hayati değerlerin iletimi -büyük bir çoğunlukla- özgün güç ve veri kabloları üzerinden yapılır. Nano teknolojilerin gelişmesi ile sayısal yongalar hayatımızın her alanına girdi. Şayet kullandığımız bu şeyler pil ile beslenen ve WiFi ile haberleşen tipte değiller ise mutlaka onlara, Cat6 kablo ve yanında besleme kablosu çekiyoruz. Durum öyle bir hale geldi ki, elektrik tesisatlarında çektiğimiz veri kablosu metrajı, elektrik besleme kablosu metrajını aşar oldu. 10-30Watt gibi çok az güç çeken bu cihazlara, duyarlara, ölçerlere, işleyicilere, eyleyicilere, ısıtıcılara, fanlara ve pil charger’larına*, ayrı bir enerji kablosu çekmeyi artık zul görüyoruz! Doğal olarak daha kullanışlı ve ekonomik bir çözüm gerekiyor. İşte, IEC 60364-7-716, tam da bunun çalışmalarını yapıyor. Birçok çalışma grubu konunun farklı yüzlerini ele alıp inceliyor ve 29.06.2022 tarihine kadar ilgili Standardı hazırlamayı planlıyor. 

Konu geniş. Daha önce de -PoE kapsamında- ele alınmış ve kısmen uygulanmıştı. Ama şimdi hedefte, bunu bir elektrik tesisat standardı haline getirmek var. Kapsam geniş; sonsuz sayıda IoT öğesini ve onların bağlanacağı, erişim ve omurga ağlarını içine alıyor. Biz bu yazımızda çalışma gruplarından sadece birinin, IEC TC 64 çalışma grubunun “elektrik çarpmalarına karşı koruma” kapsamındaki (2020 senesinde hazırladığı) önerilere göz atmak istiyoruz. Yakında hayatımıza girecek standardın bize gelen ön esintileri şöyle:

Elektrik çarpmalarına karşı koruma önlemleri:
  • Besleme sistemi:
          -SELV (topraksız, diğer sistemlerden ayrılmış, çok düşük gerilim). 
          -PELV (topraklı, çok düşük gerilim). 
 
  • Gerilim seviyesi:
          - Kuru alanlarda 60Vdc 
          - Nemli alanlarda 15Vdc 
  • Aşırı akım koruması:
        -1 sn’den daha kısa sürede açan, otomatik resetlemeyen kesici ile
         -Aşırı akım oluşmasına izin vermeyen tasarım ile
         -Aşırı akıma izin vermeyen güç kaynağı ile
  •  Kablo tanımları:
          -IEC 11801-1 ve IEC 61156 Standartlarında tanımlanan dengeli kablolar. (Burada Cat5/6/6A/7/7A/8.1/8.2                  kablolar ile yola devam olası görünüyor)
  •  Kablo maksimum çalışma sıcaklığı: 
           - 60°Celsius. Kablo uygulaması ISO/IEC TS 29125 ve ISO/IEC 14763-2 ile uyumlu olmalı
  • İletken maksimum çalışma akımı:
           - 750mA 
 
  • İletken kesiti:
        - Tanım askıda. (Bilgilendirelim: AWG23 Cat6 kablonun akım taşıma kapasitesi 729mA, buna göre                            100metrede, gerilim düşümü ~5V ve kablo üzerinde kayıp ~3,55W’dır)
  • Kontak akım dayanımı:
       - 750mA.  Burada bağlaç anma akım dayanımı ISO/IEC 11801-1 ile uyumlu olmalı. Ayrıca bağlaç takma/               çıkarma durumunda akım kesme dayanımı ve bununla ilgili maksimum güvenli takma/çıkarma sayısı IEC              60512-9-3 ve IEC 60512-99-01 ve tanımlanacak yeni kıstaslar ile de uyumlu olmalı (Yeni tip RJ-45 bağlaçların        geliştirilmesi gerekebilir).

Tabii, diğer çalışma gruplarının getirdiği önerileri de görmek lazım (başka bir yazısın konusu). Uzlaşma metni farklı sonuçlanabilir. Ama bildiğimiz şeyler de var:

•    Çıkacak metin Elektriksel güvenlik açısından mutlaka IEC 61140 ve IEC 60364-4-41:2017 uyumlu olacak

•    Çıkacak metin, temel Standartlar olan, IEC 60364-1/2/3/4/5/6/8 ile uyumlu olacak.

•    Tasarlanan ELV DC iletenleri ve aksesuarları ISO/IEC 11801-1 ve IEC 62368-3 ile uyumlu olacak

•    Kablolama ISO/IEC 11801-1:20 ile uyumlu olacak

•    Kablolama uygulaması ve işletmesi ISO/IEC 14763-2 ile uyumlu olacak

Büyük üreticiler ve onların AR-GE bölümleri çıkacak Standartın oluşmasına katkı veriyorlar. Bazılarının teknolojik çözümleri hazır bile. Birkaç yıldır piyasaya bu yönde ürünler sunuluyor.  Örneğin:

•    40 Watt’a kadar (80Watt** da olabilir) yükler -mesela- Cat6 kablosu üzerinden beslenebilir. Bu -mesela- beslemesi hep sorunlu olmuş CCTV sınır güvenlik kameraları için temiz bir çözüm olabilir. 

•    Bir gün boyu besleme ile ~0,5kWsaat’e kadar enerji, bir akü/pil’de depolanabilir. Bu da bir saat boyunca ~0,5kW’lık bir ısıtıcıyı veya ışık kaynağını sürmeye izin verir!

Uygulama imkanları geniş, getireceği rahatlık büyük olacak. Tabii konu sadece kablo ve bağlaç sorunu değil. Arka planda önemli değişimler olacak:

•    Bunları besleyecek aktif switch’lerin, PSU’ların geliştirilmesi

•    Buna uygun duyarların, ölçerlerin, işleyicilerin, eyleyicilerin yapılması

•    Bu sistemlerin koruma zarfları içine konacak uygun yardımcı birimlerin yani ısıtıcıların, fanların ve pil                       charger’larının* yapılması

•    İlgili yazılımların/aplikasyonların üretilmesi gerekiyor

Çıkacak Standart -revizyon tarihi olan- 2026 senesine kadar yürürlükte olacak ve konunun paydaşlarına ve pazara yön/hedef verecek. Esinti başladı. Rüzğar çıkacak! Hazırlıklar tamam. Öyleyse:
Vira Bismillah. Pruvamız neta olsun.

*Söz konusu cihazlar -mesela- bilgisayarlarda veya harici tip güvenlik kameralarda kullanılan -mini/mikro- tipte olanlardır.

**Çift besleme yapılması halinde
 
Paylaş:
E-BÜLTEN KAYIT
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
Sosyal Medyada Bizi Takip Edin!
E-Bülten Kayıt