Aydınlatma Sektöründe CE işaretleme ve Teknik Dosya Hazırlama Kılavuzu 
Bölüm-2 

Burak Çıkırık 
ETP-Şubat 2021

BÖLÜM-3: TEKNİK DOSYA

Teknik dosya, Avrupa pazarında satışa sunulan bir ürünün, tasarımı, üretimi ve işletilmesi ile ilgili bilgileri içeren dökümandır. Teknik dosya, imalatçı tarafından hazırlanır ve yine imalatçı ya da yetkili temsilcisi tarafından ürün piyasaya arz edildikten itibaren on yıl süresince saklanmalı ve talep edildiğinde resmi kurumlara sunulmalıdır. Bu nedenle yalnızca üretici ülkenin dilinde değil ortak pazarda anlaşılabilecek bir dilde de hazırlanmalıdır.

3.1. Teknik Dosya İçeriği:

Teknik dosya, ürününüzü gümrük aşamasında ya da piyasa denetimi sırasında ya da bir uygunsuzluk şikayeti üzerine inceleme durumunda, görevli kişinin aradığı tüm bilgileri bulabileceği şekilde hazırlanmalıdır. Anlaşılabilirliğinden emin olmak için Türkçe’nin yanında İngilizce olarak da hazırlanması önerilir. Bir aydınlatma armatürü için örnek bir teknik dosyanın aşağıdaki bölümleri içermesi uygun olacaktır:

•    Ürün bilgi sayfası (datasheet),

•    Teknik çizimleri ve parça listesi,

•    Elektriksel bağlantı şemaları,

•    Montaj ve kullanım kılavuzu ve varsa montaj videosu, 

•    Deney raporları/sertifikaları,

•    Ürün etiketleri,

•    AB Uygunluk beyanı.



3.1.1. Ürün Bilgi Sayfası:

İlgili ürüne ait görsellerle birlikte, kullanım yeri, mekanik ve elektriksel özellikler ve boyut/ağırlık gibi bilgileri bulunduran, genellikle firmaların web sayfalarında da paylaştıkları ürün bilgi sayfaları (datasheet), teknik dosyamızın ilk bölümünü oluşturmaktadır. Ürünü inceleyen bir yetkili, bu sayfada ürüne ait bir çok genel soruya yanıt bulabilmelidir. Ürün bilgi sayfasında aşağıdaki temel özelliklerin bulunması beklenir:

•    Ürün adı ve açıklaması,

•    Uygulama alanları,

•    Montaj tipi (sıva altı, sarkıt, direğe/duvara monte…),

•    Elektriksel bilgiler (Besleme gerilim aralığı ve frekansı, güç, kontrol tipi, yalıtım sınıfı…),

•    Mekanik bilgiler (malzemesi, boyutlar, ağırlık, IP ve IK gibi koruma değerleri…),

•    Işıksal bilgiler (ışık kaynağı tipi, lumen, renk sıcaklığı, renk geri verim indeksi, optik/reflektör açısı, verimlilik…),

•    Çalışma ortam sıcaklığı ve nem bilgisi, varsa özel şartlar,

•    Ömür ve garanti bilgisi,

•    Sertifikaları.

Ürün bilgi sayfası bölümüne ek olarak ürüne ait pazarlama dokümanları ve çeşitli varyasyonlarına ait fotoğraflar da eklenebilir. 

Ürün bir çok alt modelden oluşuyorsa (farklı lumen çıkışları, reflektör/optik açıları, renk sıcaklıkları, gövde renk seçenekleri, sürücü seçenekleri, montaj çeşitleri… ) bu kod sistematiği ayrı bir sayfa ile açıklanabilir ya da bu modellerin tümünü içeren bir liste eklenebilir.

Işık dağılım eğrileri de yine ürün bilgi sayfasına ya da eki olarak teknik dosyaya eklenebilir.



3.1.2. Teknik Çizimler ve Parça Listesi:

Armatürün içerdiği tüm malzemeleri bir patlatılmış 3 boyutlu teknik resim üzerinde numaralandırarak açıklamak, oldukça kolay ve işlevsel olacaktır. 





3.1.3. Elektriksel Bağlantı Şemaları:

Ürün içerisinde kullanılan led modül-sürücü arası bağlantılar ve varsa kablosuz kontrol ünitesi, sensor, liht anahtar, kumanda alıcısı gibi komponentlerin birbirlerine bağlantı şemalarının yer aldığı bölümdür. 


3.1.4. Montaj ve Kullanım Kılavuzu

Ürünün, montaj öncesi hazırlıkları, kullanım yerine montajı, aksesuarlarının takılması, elektrik bağlantısının yapılması, kullanılacak donanım , devreye alma ve işletme sırasında dikkat edilmesi gereken konuları ve güvenlik talimatlarını bulunduran montaj ve kullanım kılavuzu teknik dosyaya eklenir. Ürün ile birlikte verildiği haliyle dosyaya eklenmesi önemlidir. Bu tür kılavuzların, montajı ve kullanımı yapacak kişilerde en ufak bir soru kalmayacak şekilde hazırlanması çok önemlidir. Ürünün satılacağı ülkelerin dillerinde uyarıcı talimatları içermesi ve kılavuzun evrensel şekillerle desteklenmesi de gereklidir. Montaj videosu var ise ürün  web sayfasına konulması önerilir. 





3.1.5. Deney Raporları

Bir aydınlatma armatürüne, CE işareti iliştirilmesi ve uygunluk beyanı düzenlenebilmesi için, o ürünün ilgili AB direktiflerine ve standartlarına uygun olması gerekmektedir. Burada izlenmesi gereken yol, aydınlatma ürününün tabi olduğu direktiflerin ve ilgili harmonize standartların belirlenmesi ve bunlara uygun deneylerin gerçekleştirilmesidir. Ürün tüm bu deneyleri başarıyla geçerse, bu sonuçlar kayıt altına alınır ve AB uygunluk beyanı düzenlenerek ürün üzerine de CE işareti eklenebilir. Eğer ürün deneylerden geçerli sonuçları alamaz ise, uyumsuzluluğu giderecek şekilde tasarım değişikliği ya da komponent değişikliğine gidilebilir ya da yeni nesneler eklenerek iyileştirmeler yapılabilir. Bu düzeltmelerin sonucunda deneyler tekrarlanarak ürünün uygunluğu incelenir.

Örnek olarak duvara monte bir spot aydınlatma için yapılması gereken deneyler:

•    EN 60598-1 ve EN 60598-2-1 Tip deneyi. Burada ürünün elektriksel uygunluk kontrolleri, topraklama deneyleri, yalıtım deneyleri, işaretlemelerinin uygunluğu, IP deneyi, ısı deneyi, yapısal uygunluk kontrolleri, tork deneyleri, kızaran tel deneyi gibi alev iletmezlik kontrolleri yapılır. Deneylerde, ürün ağacında belirtilen komponentlerin uygunluğu kontrol edilerek onaylı komponent listesi belirlenir. Burada değiştirilebilir ya da deney yapılmadan değiştirilemez komponentler listelenir. Ürün genel görünümü, etiketler, kablolama gibi temel konular resimlenir. 

•    EN 61347-1 ve EN 61347-2-13 gibi sürücünün güvenlik ve gereksinimlerinin deneyleri yapılır.

•    EN 62493 standardına göre elektromanyetik alanın insanlar üzerindeki etkisi kontrol edilir.

•    EMC direktifi uyarınca EN 55015, EN 61000-3-2, EN 61000-3-3 ve EN 61547 deneyleri uygulanır

Elektriksel Yalıtım Sınıfları:

Sınıf I (Class I) : Ürünün tüm metal aksamlarının topraklandığı koruma türüdür,



Sınıf II (Class II): Elektriksel aksamlar temasa karşı çift kat izoledir, topraklama yoktur,


Sınıf III (Class III) : SELV(Safety Extra Low Voltage) beslemelidir, temas olsa bile yaralanma riski yoktur.




Yalıtım sınıflarının simgeleri de aşağıdaki gibidir:


IP Koruma Sınıfları: 

Ürünün katı ve sıvı cisimlere karşı korumasıdır. İlk karakter katı cisimlere, ikinci karakter ise sıvılara karşı korumayı göstermektedir. 

Örneğin IP20: 12 mm’den büyük cisimlere karşı korumalı ancak suya karşı korumasızdır.
 

İlk karakter numarası	Açıklama	İkinci karakter numarası	Açıklama
0	Korumasız	0	Korumasız
1	50 mm’den büyük katı cisimlere karşı korumalı	1	Damlayan suya karşı korumalı
2	12 mm’den büyük katı cisimlere karşı korumalı	2	15° ye kadar damlayan suya karşı korumalı
3	2,5 mm’den büyük katı cisimlere karşı korumalı	3	60° ye kadar ince su damlacıklarına karşı korumalı
4	1 mm’den büyük katı cisimlere karşı korumalı	4	Sıçrayan suya karşı korumalı
5	Toza karşı korumalı	5	Fışkıran suya karşı korumalı
6	Toz geçirmez	6	Güçlü fışkıran suya karşı korumalı
		7	Geçici suya daldırmaya karşı korumalı (15 cm   ve 1 mt . arasında geçici suya batma etkilerine karşı koruma  Deney süresi 30 dakika)
		8	Sürekli suya daldırmaya karşı korumalı (3 metre suyun altında ve uzun süre suya  batmış halde kalmaya karşı koruma)

3.1.6. Ürün Etiketi ve CE İşareti:

CE işareti tüm uygunluk deneyleri tamamlanmış ve AB uygunluk beyanı hazırlanmış ürüne, bu ürünün Avrupa pazarında serbestçe dolaşabileceğini göstermek üzere eklenir. En-Boy oranı ve karakterleri yönetmelikte belirtildiği gibi olmalı ve min.5mm yüksekliğinde ve okunabilir olmalıdır. En-Boy oranını korumak şartıyla büyütülebilir. Eğer ürün ya da etiketi üzerine yerleştirmek mümkün değilse ambalajına ya da ek belgelerine eklenebilir.




Bir etiket üzerinde, ürünün ticari markası, model/tip bilgisi, elektriksel özellikler (besleme gerilimi, frekansı, çektiği güç ve lamba tipi), elektriksel sınıfı, IP derecesi, AEEE işareti, CE uygunluk işareti, menşei ve üretim tarihi/seri numarası ile ürün kodu gibi bilgiler yer almalıdır.


1 Eylül 2021’den itibaren kullanılacak enerji etiketleri de aşağıdaki gibi olacaktır.



3.1.7. AB Uygunluk Beyanı

AB Uygunluk Beyanı, imalatçı ya da imalatçı tarafından   yetkilendirildiğinde yetkili temsilcisi tarafından hazırlanarak talep edildiğinde yetkili makamlarla ve kullanıcılarla paylaşılır. Ürünün ilgili tüm direktif ve standartlara uygunluğunun imalatçı tarafından beyan edildiği belgedir. Aşağıdaki bölümleri içermelidir:

•    İmalatçının adı, adresi, markası,

•    Ürünün izlenebilirliği için tanımı,

•    İmzalar, imza yeri ve tarihi,

•    İmzalayan kişilerin ad-soyad ve görev bilgileri,

•    Beyanın, imalatçının sorumluluğu altında verildiğini belirten bir hüküm,

•    İlgili AB direktifleri ve harmonize standartları (standart version/tarih bilgisi bulunmalı ve güncel tutulmalıdır),

•    Uygunluk beyanının kapsadığı ürün listesi (kod/tanım vb).


KAYNAKLAR:

1.    Avrupa Birliği Ürün Kurallarının Uygulanmasına İlişkin Mavi Rehber, T.C.Ticaret Bakanlığı,
2.    Lighting Europe Guide EU Compliant Requirements Products Sheets for Luminaires,
3.    Lighting Europe Guide Ecodesign for Lighting
4.    Lighting Europe Guide Energy Labelling for Lighting