×

Acil Aydınlatma Tasarım Kılavuzu Yazı Dizisi-3





Acil Aydınlatma Tasarım Kılavuzu

Yazı Dizisi-3


Mustafa Gedik 
 

 6. ACİL AYDINLATMA SÜRESİ

Acil aydınlatma süreleri, binanın kullanımına ve tahliye stratejisine bağlı olarak değişmektedir. Eğlence yerlerinde (sinemalar, tiyatrolar vb.) ve uyku riski taşıyan binalarda (oteller ve misafirhaneler vb.) 3 saatlik bir süre gereklidir.

Ortak apartman blokları için de 3 saatlik bir süre gereklidir.

Çünkü bina sakinleri binanın düzenine aşina olsa ve acil bir durumda düzenli bir tahliye beklenebilir olsa da, hâlâ uyku riski vardır.

Tahliye/kaçışın zaman alabileceği durumlarda da 3 saatlik bir süre gereklidir.

3 saatlik bir süre gerektiren başlıca tesis türleri şunlardır:



Bazı tesislerde, tahliye derhal yapılırsa 1 saatlik süre kabul edilebilir. 1 saatlik bir sürenin yeterli olduğu başlıca tesis türleri şunlardır:



Bir binanın birden fazla kategoriye girmesi durumunda, daha uzun olan süre geçerli olacaktır.

Acil durum aydınlatma süresi ihtiyacı, ayrıca binanın yangın riski değerlendirmesi ile birlikte ele alınmalıdır.

Normal aydınlatmanın kısılabileceği halka açık alanlarda ve duman birikiminin normal aydınlatmanın etkinliğini azaltabileceği ortak alanlarda, sürekli model acil aydınlatma armatürleri kullanılmalıdır. Hem acil durum hem de normal aydınlatma işlevlerini birleştiren bu aydınlatma, estetik veya ekonomik nedenlerle de tercih edilebilir.

Çıkış işaretleri her zaman aydınlatılmalı ve bina işgal edildiğinde her zaman görülebilir olmalıdır. Normal aydınlatmanın, ışık kaynağı olmayan yönlendirme levhalarını her durumda yeterli şekilde aydınlatabileceğinden emin olunamayacağı için, acil çıkış armatürleri sürekli model olarak kullanılmalıdır.

7. ACİL AYDINLATMA AYDINLIK SEVİYESİ

Acil durumda gerekli aydınlık seviyesi ihtiyacı, uygulama alanının işlevine bağlı olarak değişmektedir.

Görme işlevinde uyarıcı olan, nesnelerin üzerine düşen ışık değil, gözlere yansıyan ışıktır. Farklı nesneler kontrast ile ayırt edilir ve ışıktaki değişiklikler gözlere yansır. Koyu bir arka plan üzerinde açık renkli bir nesne, koyu bir arka plan üzerinde koyu renkli bir nesneden çok daha az ışıkla göze çarpabilir.

Bir cisme düşen ışık miktarı (aydınlık) sadece aydınlatma için kullanılan lambaların gücü ve konumundan değil, aynı zamanda çevreden gelen yansımadan da etkilenir. Birçok iç mekânda, herhangi bir yüzeye düşen ışığın büyük bir kısmı yansıyan ışıktan gelir. Duvarların, zeminin ve tavanın açık renkli olduğu yerlerde, zemin seviyesindeki aydınlığın yüzde 60 kadarı duvarlardan veya tavandan yansıtılabilir.

Dekoratif kaplamaların koyu renkte olduğu (yani düşük yansıtma oranına sahip) bir odada, yansıyan ışığın aydınlığa katkısı çok daha küçüktür. Yansıyan ışık, örneğin bir samimiyet ve rahatlama hissi üretmek için halıların, duvarların ve tavanın kasıtlı olarak koyu renkte tutulduğu bir gece kulübünde veya restoranda
ihmal edilebilir.

Bir kaçış yolundaki tüm potansiyel engel veya tehlikeler, açık renkli olmalıdır. Bu tür tehlikeler, merdiven basamaklarının kenarlarını, bariyerleri ve duvarları hareket yönüne dik açılarla içerir.

Koridorlar gibi sınırlı alanlarda, açık renkli dekorasyon bir avantajdır. Yön değişimlerinde dikey yüzeylere belirgin kenarlar acil tahliyeye yardımcı olabilir.

Bir alan boyunca minimum veya ortalama olarak önerilen aydınlatma seviyeleri; pilin yaşlanması, lamba yaşlanması, bakım, kir ve toz   gibi kriterler dikkate alınarak, nominal süre boyunca kabul edilebilir en düşük değer olarak değerlendirilmelidir.

“Acil aydınlatma aydınlık seviyesi tasarımında, aydınlatmanın hesaplanması, yukarıda bahsedilen
yansımaların sağlayacağı katkı göz ardı edilerek yapılmalıdır.”


Genişliği 2 metreye kadar olan kaçış yolları için, bir kaçışyolunun merkez çizgisi boyunca zemindeki aydınlatma 1 lux’tenaz olmamalı ve güzergâhın genişliği boyunca da bu değerin yarısından(0,5 lux) az olmamalıdır. Daha geniş kaçış yollarında ise2 metre genişliğinde şeritler halinde tasarlanabilir veya açık alan(panik-önleyici) aydınlatma ile sağlanabilir.

Açık alan (panik-önleyici) aydınlatmada, alanın kenarlardan0.5 metre içeride kalan çekirdek alanın zemin seviyesinde yatayaydınlık en az 0,5 lux olmalıdır.

Yüksek riskli alanlarda, çalışma düzlemindeki (referans düzlem)acil aydınlatma aydınlık seviyesi, bu görev için gereken normal aydınlatmanın yüzde 10’undan az olmamalıdır. Bu orandan hesaplanan değer 15 lux’ten az çıktığı yerlerde de en az 15 lux olarak uygulanmalı ve   stroboskopik etkilerin iş güvenliği yönünden önemli olduğu tüm alanlarda kullanılan  acil durum aydınlatma armatürleri zararlı stroboskopik etkiler  yaratmayacaktır.  

Yüksek riskli görev alanı aydınlatmasının bütünlüğü, alan boyunca
korunmalıdır.

Bazı yüksek "lümen" çıkışlı acil durum armatürleri, kaçış yolundaki güvenlik işaretlerinin ve engellerinin gözlemlenmesini engelleyebilecek parlama efekti üretebilir. Bu, engellilik parlaması olarakbilinir. Engellilik parlamasına neden olan en yaygın  armatür tipi  kurbağa gözü tipidir. Tipik bir armatür modeli aşağıda
gösterilmiştir.




Yüksek aydınlatma seviyesine sahip olduğundan, bu tür armatürleri  yerleştirirken dikkatli olunmalıdır. Engellilik parlamasını önlemek için, kataloglarında belirtilen mesafelere uygun olarak konumlandırılmalı ve kaçış yolunda doğrudan görüş hattından en az 30° açıyla konumlandırıldıklarından emin olunmalıdır.

Bazı yerler, max. tepki  süresi , minimum aydınlatma şiddeti ve aydınlatma süresi gerektirir.. Aşağıdaki tabloda başlıca konumlar ve yanıt süresi verilmiştir.


Bundan sonraki bölümde "8. ACİL DURUM AYDINLATMA SİSTEMLERİ VE UYGULAMALARI" anlatılacaktır. 
Paylaş:
E-BÜLTEN KAYIT
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
Sosyal Medyada Bizi Takip Edin!
E-Bülten Kayıt