ETİK
KÜLTÜR & SANAT
Karanlık Gökyüzü ve Parlak Uydular
.png)
Görsel: © M. Lewinsky/Creative Commons Atıf 2.0
Karanlık Gökyüzü ve Parlak Uydular
Anthony Tyson, Joel Parriott
.png)
AAAS (American Association for the Advancement of Science /Bilimin İlerlemesi için Amerikan Derneği) tarafından yayınlanan "Science" dergisinin Eylül 2020 Cilt 369 Sayı 6511'de 1543 nolu sayfada yayınlanmış olan "Dark skies and bright satellites /Karanlık Gökyüzü ve Parlak Uydular " başlıklı makalenin ETP Portalımızda yayın iznini verdiği için; AAAS (American Association for the Advancement of Science) derneğine, makalenin yazarları "Anthony Tyson ve Joel Parriott" 'a teşekkür ederiz.
Yazarlar:
Anthony Tyson
Rubin Gözlemevi baş bilim adamı ve Kaliforniya Üniversitesi, Davis, CA, ABD'de Fizik ve Astronomi profesörüdür.
Joel Parriott
Washington, DC, ABD'deki American Astronomical Society'de yönetici yardımcısı ve Kamu Politikası direktörüdür.
Bu makale " https://www.science.org/doi/epdf/10.1126/science.abe8973" 'den AAAS izniyle çevrilmiş ve yeniden yayınlanmıştır.
Bu çeviri AAAS personeli tarafından yapılmış resmi bir çeviri değildir ve AAAS tarafından doğruluğu onaylanmamıştır. Önemli konularda lütfen AAAS tarafından orjinal olarak yayınlanan resmi İngilizce versiyonuna başvurunuz.
"Okuyucular, bu kullanımların ticari olmayan kişisel amaçlar için olması koşuluyla, materyali yalnızca geçici kopyalama amacıyla görüntüleyebilir, göz atabilir ve/veya indirebilir. Yasaların öngördüğü durumlar dışında, bu materyal yayıncının önceden yazılı izni olmaksızın kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz, iletilemez, değiştirilemez, uyarlanamaz, icra edilemez, sergilenemez, yayınlanamaz veya satılamaz."
Yazarlar:
Anthony Tyson
Rubin Gözlemevi baş bilim adamı ve Kaliforniya Üniversitesi, Davis, CA, ABD'de Fizik ve Astronomi profesörüdür.
Joel Parriott
Washington, DC, ABD'deki American Astronomical Society'de yönetici yardımcısı ve Kamu Politikası direktörüdür.
Bu makale " https://www.science.org/doi/epdf/10.1126/science.abe8973" 'den AAAS izniyle çevrilmiş ve yeniden yayınlanmıştır.
Bu çeviri AAAS personeli tarafından yapılmış resmi bir çeviri değildir ve AAAS tarafından doğruluğu onaylanmamıştır. Önemli konularda lütfen AAAS tarafından orjinal olarak yayınlanan resmi İngilizce versiyonuna başvurunuz.
"Okuyucular, bu kullanımların ticari olmayan kişisel amaçlar için olması koşuluyla, materyali yalnızca geçici kopyalama amacıyla görüntüleyebilir, göz atabilir ve/veya indirebilir. Yasaların öngördüğü durumlar dışında, bu materyal yayıncının önceden yazılı izni olmaksızın kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz, iletilemez, değiştirilemez, uyarlanamaz, icra edilemez, sergilenemez, yayınlanamaz veya satılamaz."
Science ve AAAS Hakkında
Science, 1880'de Thomas Edison'un başlangıç parasıyla kurulduğundan bu yana önemli bilimsel keşiflerin merkezinde yer aldı. Bugün Science, sürekli olarak dünyada en çok alıntı yapılan makaleler arasında yer alan makalelerle, bilimler genelinde en iyi araştırmaları yayınlamaya devam ediyor.
Science dergi ailesi, dünyanın en eski ve en büyük genel bilim kuruluşu olan American Association for the Advancement of Science (AAAS) tarafından yayınlanmaktadır. Kâr amacı gütmeyen AAAS, 262 bilimsel topluluk ve akademi ile birincil üyelikler ve bağlantılar yoluyla 10 milyon kişiye hizmet vermektedir.
Her yerde bilimin ve bilim adamlarının sesi olan AAAS, bilimin değerini halka ileterek, hükümetlerin bilim politikasını formüle etmesine yardımcı olarak, bilim eğitimi ve çeşitliliğinde ilerlemeleri teşvik ederek ve bilim adamlarının kariyerlerini geliştirmelerine yardımcı olarak "bilimi ilerletme ve topluma hizmet etme" misyonunu yerine getiriyor.
Science, 1880'de Thomas Edison'un başlangıç parasıyla kurulduğundan bu yana önemli bilimsel keşiflerin merkezinde yer aldı. Bugün Science, sürekli olarak dünyada en çok alıntı yapılan makaleler arasında yer alan makalelerle, bilimler genelinde en iyi araştırmaları yayınlamaya devam ediyor.
Science dergi ailesi, dünyanın en eski ve en büyük genel bilim kuruluşu olan American Association for the Advancement of Science (AAAS) tarafından yayınlanmaktadır. Kâr amacı gütmeyen AAAS, 262 bilimsel topluluk ve akademi ile birincil üyelikler ve bağlantılar yoluyla 10 milyon kişiye hizmet vermektedir.
Her yerde bilimin ve bilim adamlarının sesi olan AAAS, bilimin değerini halka ileterek, hükümetlerin bilim politikasını formüle etmesine yardımcı olarak, bilim eğitimi ve çeşitliliğinde ilerlemeleri teşvik ederek ve bilim adamlarının kariyerlerini geliştirmelerine yardımcı olarak "bilimi ilerletme ve topluma hizmet etme" misyonunu yerine getiriyor.
.png)
Karanlık Gökyüzü ve Parlak Uydular
Yer tabanlı gözlemevlerinin çoğu, Evrenimizin doğası hakkındaki en temel sorulardan bazılarının yanıtlarını ortaya çıkarmak için karanlık bir gece gökyüzüne ihtiyaç duyar. Bununla birlikte, bir dizi şirket ve hükümet ,daha önce hiç olmadığı kadar çok sayıda alçak Dünya yörüngesinde (veya LEOsats) parlak uydular planlamanın veya konuşlandırmanın çeşitli aşamalarındadır. Bu "mega takımyıldızlar(uydu kümeleri" görünür dalga boylarında astronomik gözlemi temelden değiştirecek.Gece görüntüleri, Güneş'ten ışık alan uyduların geçişinden kaynaklanan çizgilerle kirlenecektir. Eğer 100.000 veya daha fazla LEOsats için yapılan teklifler gerçekleşirse, hiçbir hafifletme kombinasyonu astronomi üzerindeki olumsuz etkiyi tamamen önleyemeyecektir.
Bu tehdit, yeni teknolojinin eşi benzeri görülmemiş bilimsel fırsatlar sunduğu ve bunların hepsinin karanlık gökyüzüne erişimi yeniden gerektirdiği bir zamanda ortaya çıkmaktadır. Tamamlanmak üzere olan Vera C. Rubin Gözlemevi buna bir örnektir. Uzay ve Zaman Mirası Araştırması/ Legacy Survey of Space and Time (LSST) yakında değişen gökyüzünün dramatik yeni bir görünümünü sunacak. Rubin Gözlemevi, 8,4 m Simonyi Survey Teleskobu ve 3200 megapiksel LSST Kamerası ile 10 yıl boyunca her gece gökyüzünün yaklaşık 1000 görüntüsünü yakalayacak. Tek bir 30 saniyelik pozlama, çıplak gözle görülebilenlerden yaklaşık 40 milyon kat daha sönük olan uzak nesneleri yeniden ortaya çıkaracaktır. Gözlemevinin geniş ışık toplama alanı ve görüş alanı kombinasyonu astronomi tarihinde benzersizdir, bu nedenle proje 2010 Ulusal Akademiler Astronomi ve Astrofizik On Yıl Araştırması'nda ABD'li astronomlar için en önemli yer tabanlı öncelik olmuştur. LSST'nin altı renkli görüntüleri yaklaşık 20 milyar ultra soluk galaksi ve benzer sayıda yıldız için veri içerecek ve Evren'in kozmolojik çalışmalarından Dünya'yı etkileme potansiyeli olan tehlikeli asteroitlerin araştırılmasına kadar çeşitli araştırmalar için kullanılacak. Bununla birlikte, Rubin ve diğer gözlemevlerinden beklenen keşifler, çoklu LEOsat takımyıldızlarının konuşlandırılmasıyla önemli ölçüde bozulabilir.
Yer tabanlı gözlemevlerinin çoğu, Evrenimizin doğası hakkındaki en temel sorulardan bazılarının yanıtlarını ortaya çıkarmak için karanlık bir gece gökyüzüne ihtiyaç duyar. Bununla birlikte, bir dizi şirket ve hükümet, daha önce hiç olmadığı kadar çok sayıda parlak uyduyu alçak Dünya yörüngesinde (veya LEOsats) planlamanın veya konuşlandırmanın çeşitli aşamalarındadır. Bu "mega takım yıldızlar(uydu kümeleri)" görünür dalga boylarında astronomik gözlemi temelden değiştirecek. Gece görüntüleri, Güneş'ten ışık alan uyduların geçişinden kaynaklanan çizgilerle kirlenecektir. Eğer 100,000 veya daha fazla LEO uydusu için yapılan teklifler gerçekleşirse, hiçbir hafifletme kombinasyonu astronomi üzerindeki olumsuz etkiyi tamamen önleyemeyecektir.
Bu tehdit, yeni teknolojinin eşi benzeri görülmemiş bilimsel fırsatlar sunduğu ve bunların hepsinin karanlık gökyüzüne erişimi yeniden gerektirdiği bir zamanda ortaya çıkmaktadır. Tamamlanmak üzere olan Vera C. Rubin Gözlemevi buna bir örnektir. Uzay ve Zaman Mirası Araştırması (LSST) yakında değişen gökyüzünün dramatik yeni bir görünümünü sunacak. Rubin Gözlemevi, 8.4 m Simonyi Survey Teleskobu ve 3200 megapiksel LSST Kamerası ile 10 yıl boyunca her gece gökyüzünün yaklaşık 1000 görüntüsünü yakalayacak. Tek bir 30 saniyelik pozlama, çıplak gözle görülebilenlerden yaklaşık 40 milyon kat daha sönük olan uzak nesneleri yeniden ortaya çıkaracaktır. Gözlemevinin geniş ışık toplama alanı ve görüş alanı kombinasyonu astronomi tarihinde benzersizdir, bu nedenle proje 2010 Ulusal Akademiler Astronomi ve Astrofizik On Yıl Araştırması'nda ABD'li astronomlar için en önemli yer tabanlı öncelik olmuştur. LSST'nin altı renkli görüntüleri yaklaşık 20 milyar ultra soluk galaksi ve benzer sayıda yıldız için veri içerecek ve Evren'in kozmolojik çalışmalarından Dünya'yı etkileme potansiyeli olan tehlikeli asteroitlerin araştırılmasına kadar çeşitli araştırmalar için kullanılacak. Bununla birlikte, Rubin ve diğer gözlemevlerinden beklenen keşifler, çoklu LEOsat takımyıldızlarının konuşlandırılmasıyla önemli ölçüde bozulabilir.
Mevcut ve planlanan astronomik tesislerden çıkacak en heyecan verici bilim, henüz gözlemlenmemiş veya tahmin edilmemiş nesne ve fenomen türlerinin keşfi olabilir. Bu tür derin sürprizler, egzobiyolojiden kozmolojiye kadar her alandaki anlayışımızda devrim yaratma potansiyeline sahiptir. Örneğin Rubin Gözlemevi'nin LSST'si, ultra soluk nesnelerin zaman içinde nasıl değiştiğini gözlemleme olasılığını ortaya çıkarıyor. LEOsat mega takım yıldızlar(uydu kümeleri) kaynaklanan görüntü oluşumları nedeniyle en fazla risk altında olan tam da bu tür bir astronomidir. Bu uydular gün batımından sonra veya gün doğumundan önce birkaç saat boyunca güneş ışığını saçar, nispeten yakın ve parlaktır ve bu nedenle görünür dalga boylarında gözlem yapan yer tabanlı teleskopları etkileyebilir. Yörüngeleri 600 km'nin çok üzerinde olan mega takımyıldızlar(uydu kümeleri) tüm gece boyunca Güneş tarafından aydınlatılacaktır.
Dünya çapındaki gökbilimciler, uyduların en zararlı etkilerini azaltmanın yollarını arıyor - ABD Ulusal Bilim Vakfı tarafından desteklenen yakın tarihli bir sanal çalıştayın* odak noktası - ve önemli bir LEO mega takımyıldızları(uydu kümelerini) fırlatan ilk operatör olan SpaceX (özellikle Rubin Gözlemevi) ile işbirliği yapıyorlar. SpaceX, uydu operatörlerinin uydu yörüngesi, Güneş kalkanı ve yüzey karartması yoluyla yansıyan güneş ışığını azaltabileceğini göstermiştir. Her bir uydunun tahmini konumu hakkında daha yüksek doğrulukta kamusal veri elde etmeye yönelik ortak bir çaba, gökbilimcilerin cihazlarını girişimlerin bir kısmından kaçınacak şekilde yönlendirmelerine yardımcı olabilir.
Tüm bu önlemler faydalı olsa da, hiçbir garanti yoktur ve araştırma camiası iyi bir kurumsal vatandaşlık için umut etmek zorunda kalır. Yabancı hükümetler tarafından sahip olunan ve işletilen gelecekteki takımyıldızlar farklı türden bir zorluk teşkil etmektedir. Radyo frekansı girişimi kapsayan uluslararası düzenlemeler olmasına rağmen, uzaydan gelen görünür frekanslı ışık kirliliği için böyle bir düzenleme mevcut değildir.
Dünya yörüngesi, çevresel korumaları olmayan doğal bir kaynaktır ve şu anda onun sanayileşmesine tanık oluyoruz. Şu anda yaklaşık bin parlak LEO uydusu var, ancak bu sadece bir başlangıç olabilir. Sürücüsüz arabalar gibi yeni teknolojilere hizmet etmek için telekomünikasyon ve veri aktarımını genişletme önerileri, önümüzdeki on yıl içinde LEOsats sayısında 100 kat artışa yol açabilir. Amerikan Astronomi Topluluğu, uzaydan gelen ışık kirliliği konusunda bir politika oluşturmak için astronomi paydaşları, ticari uydu operatörleri ve uluslar arası kuruluşlarla birlikte çalışıyor. Bunun ne kadar süreceği ve ne kadar etkili olabileceği belli değil. Açık olan şu ki, verimli bir endüstri-gözlemevi işbirliği, gönüllü operatörlerin olumsuzlukları azaltma için en iyi uygulamalara uyumu ve devamında düzenleyici eylemler olmazsa, Evren'in ve sırlarının net bir görüntüsünü kaybedeceğiz.
"Science" dergisindeki benzer makaleleri okumak için lütfen aşağıdaki linkleri tıklayınız.
- Losing the darkness
https://www.science.org/doi/10.1126/science.adi4552
-What we lose when it is never night
https://www.science.org/doi/10.1126/science.adg2297
Bu tehdit, yeni teknolojinin eşi benzeri görülmemiş bilimsel fırsatlar sunduğu ve bunların hepsinin karanlık gökyüzüne erişimi yeniden gerektirdiği bir zamanda ortaya çıkmaktadır. Tamamlanmak üzere olan Vera C. Rubin Gözlemevi buna bir örnektir. Uzay ve Zaman Mirası Araştırması/ Legacy Survey of Space and Time (LSST) yakında değişen gökyüzünün dramatik yeni bir görünümünü sunacak. Rubin Gözlemevi, 8,4 m Simonyi Survey Teleskobu ve 3200 megapiksel LSST Kamerası ile 10 yıl boyunca her gece gökyüzünün yaklaşık 1000 görüntüsünü yakalayacak. Tek bir 30 saniyelik pozlama, çıplak gözle görülebilenlerden yaklaşık 40 milyon kat daha sönük olan uzak nesneleri yeniden ortaya çıkaracaktır. Gözlemevinin geniş ışık toplama alanı ve görüş alanı kombinasyonu astronomi tarihinde benzersizdir, bu nedenle proje 2010 Ulusal Akademiler Astronomi ve Astrofizik On Yıl Araştırması'nda ABD'li astronomlar için en önemli yer tabanlı öncelik olmuştur. LSST'nin altı renkli görüntüleri yaklaşık 20 milyar ultra soluk galaksi ve benzer sayıda yıldız için veri içerecek ve Evren'in kozmolojik çalışmalarından Dünya'yı etkileme potansiyeli olan tehlikeli asteroitlerin araştırılmasına kadar çeşitli araştırmalar için kullanılacak. Bununla birlikte, Rubin ve diğer gözlemevlerinden beklenen keşifler, çoklu LEOsat takımyıldızlarının konuşlandırılmasıyla önemli ölçüde bozulabilir.
Yer tabanlı gözlemevlerinin çoğu, Evrenimizin doğası hakkındaki en temel sorulardan bazılarının yanıtlarını ortaya çıkarmak için karanlık bir gece gökyüzüne ihtiyaç duyar. Bununla birlikte, bir dizi şirket ve hükümet, daha önce hiç olmadığı kadar çok sayıda parlak uyduyu alçak Dünya yörüngesinde (veya LEOsats) planlamanın veya konuşlandırmanın çeşitli aşamalarındadır. Bu "mega takım yıldızlar(uydu kümeleri)" görünür dalga boylarında astronomik gözlemi temelden değiştirecek. Gece görüntüleri, Güneş'ten ışık alan uyduların geçişinden kaynaklanan çizgilerle kirlenecektir. Eğer 100,000 veya daha fazla LEO uydusu için yapılan teklifler gerçekleşirse, hiçbir hafifletme kombinasyonu astronomi üzerindeki olumsuz etkiyi tamamen önleyemeyecektir.
Bu tehdit, yeni teknolojinin eşi benzeri görülmemiş bilimsel fırsatlar sunduğu ve bunların hepsinin karanlık gökyüzüne erişimi yeniden gerektirdiği bir zamanda ortaya çıkmaktadır. Tamamlanmak üzere olan Vera C. Rubin Gözlemevi buna bir örnektir. Uzay ve Zaman Mirası Araştırması (LSST) yakında değişen gökyüzünün dramatik yeni bir görünümünü sunacak. Rubin Gözlemevi, 8.4 m Simonyi Survey Teleskobu ve 3200 megapiksel LSST Kamerası ile 10 yıl boyunca her gece gökyüzünün yaklaşık 1000 görüntüsünü yakalayacak. Tek bir 30 saniyelik pozlama, çıplak gözle görülebilenlerden yaklaşık 40 milyon kat daha sönük olan uzak nesneleri yeniden ortaya çıkaracaktır. Gözlemevinin geniş ışık toplama alanı ve görüş alanı kombinasyonu astronomi tarihinde benzersizdir, bu nedenle proje 2010 Ulusal Akademiler Astronomi ve Astrofizik On Yıl Araştırması'nda ABD'li astronomlar için en önemli yer tabanlı öncelik olmuştur. LSST'nin altı renkli görüntüleri yaklaşık 20 milyar ultra soluk galaksi ve benzer sayıda yıldız için veri içerecek ve Evren'in kozmolojik çalışmalarından Dünya'yı etkileme potansiyeli olan tehlikeli asteroitlerin araştırılmasına kadar çeşitli araştırmalar için kullanılacak. Bununla birlikte, Rubin ve diğer gözlemevlerinden beklenen keşifler, çoklu LEOsat takımyıldızlarının konuşlandırılmasıyla önemli ölçüde bozulabilir.
Mevcut ve planlanan astronomik tesislerden çıkacak en heyecan verici bilim, henüz gözlemlenmemiş veya tahmin edilmemiş nesne ve fenomen türlerinin keşfi olabilir. Bu tür derin sürprizler, egzobiyolojiden kozmolojiye kadar her alandaki anlayışımızda devrim yaratma potansiyeline sahiptir. Örneğin Rubin Gözlemevi'nin LSST'si, ultra soluk nesnelerin zaman içinde nasıl değiştiğini gözlemleme olasılığını ortaya çıkarıyor. LEOsat mega takım yıldızlar(uydu kümeleri) kaynaklanan görüntü oluşumları nedeniyle en fazla risk altında olan tam da bu tür bir astronomidir. Bu uydular gün batımından sonra veya gün doğumundan önce birkaç saat boyunca güneş ışığını saçar, nispeten yakın ve parlaktır ve bu nedenle görünür dalga boylarında gözlem yapan yer tabanlı teleskopları etkileyebilir. Yörüngeleri 600 km'nin çok üzerinde olan mega takımyıldızlar(uydu kümeleri) tüm gece boyunca Güneş tarafından aydınlatılacaktır.
Dünya çapındaki gökbilimciler, uyduların en zararlı etkilerini azaltmanın yollarını arıyor - ABD Ulusal Bilim Vakfı tarafından desteklenen yakın tarihli bir sanal çalıştayın* odak noktası - ve önemli bir LEO mega takımyıldızları(uydu kümelerini) fırlatan ilk operatör olan SpaceX (özellikle Rubin Gözlemevi) ile işbirliği yapıyorlar. SpaceX, uydu operatörlerinin uydu yörüngesi, Güneş kalkanı ve yüzey karartması yoluyla yansıyan güneş ışığını azaltabileceğini göstermiştir. Her bir uydunun tahmini konumu hakkında daha yüksek doğrulukta kamusal veri elde etmeye yönelik ortak bir çaba, gökbilimcilerin cihazlarını girişimlerin bir kısmından kaçınacak şekilde yönlendirmelerine yardımcı olabilir.
Tüm bu önlemler faydalı olsa da, hiçbir garanti yoktur ve araştırma camiası iyi bir kurumsal vatandaşlık için umut etmek zorunda kalır. Yabancı hükümetler tarafından sahip olunan ve işletilen gelecekteki takımyıldızlar farklı türden bir zorluk teşkil etmektedir. Radyo frekansı girişimi kapsayan uluslararası düzenlemeler olmasına rağmen, uzaydan gelen görünür frekanslı ışık kirliliği için böyle bir düzenleme mevcut değildir.
Dünya yörüngesi, çevresel korumaları olmayan doğal bir kaynaktır ve şu anda onun sanayileşmesine tanık oluyoruz. Şu anda yaklaşık bin parlak LEO uydusu var, ancak bu sadece bir başlangıç olabilir. Sürücüsüz arabalar gibi yeni teknolojilere hizmet etmek için telekomünikasyon ve veri aktarımını genişletme önerileri, önümüzdeki on yıl içinde LEOsats sayısında 100 kat artışa yol açabilir. Amerikan Astronomi Topluluğu, uzaydan gelen ışık kirliliği konusunda bir politika oluşturmak için astronomi paydaşları, ticari uydu operatörleri ve uluslar arası kuruluşlarla birlikte çalışıyor. Bunun ne kadar süreceği ve ne kadar etkili olabileceği belli değil. Açık olan şu ki, verimli bir endüstri-gözlemevi işbirliği, gönüllü operatörlerin olumsuzlukları azaltma için en iyi uygulamalara uyumu ve devamında düzenleyici eylemler olmazsa, Evren'in ve sırlarının net bir görüntüsünü kaybedeceğiz.
"Science" dergisindeki benzer makaleleri okumak için lütfen aşağıdaki linkleri tıklayınız.
- Losing the darkness
https://www.science.org/doi/10.1126/science.adi4552
-What we lose when it is never night
https://www.science.org/doi/10.1126/science.adg2297
Paylaş:
E-BÜLTEN KAYIT
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!