Aydınlatma Kontrolü Teknik Kılavuzu
Bölüm-1 


ETP Aydınlatma Otomasyonu Çalışma Grubu 

 

GİRİŞ

ETP Aydınlatma Çalışma Grubumuz çalışmalarımız kapsamında, ETP Aydınlatma Otomasyonu Çalışma Grubu oluşturularak  sektörümüz için  yararlı olacağını düşündüğümüz özet bilgilerin sektör paydaşlarımıza aktarılması ve bilgilendirilmesi amacıyla  yazılı kaynaklardan ve  deneyimlerden  yola çıkarak bu kılavuz hazırlanmıştır. Yararlanılan kaynaklar kılavuzun son sayfasında paylaşılmıştır.

Bu çalışmaya önder olan ve bu çalışmayı gerçekleştiren ETP Aydınlatma Otomasyonu  Çalışma Grubu liderimiz Sn. Burak Çıkırık’a ve çalışmaya katkı koyan çalışma grubu üyeleri Sn. Erkan Yalım, Sn. Erkut Özçarıkçı, Sn. İsmail Özcan, Sn. Kahraman Kuruten, Sn. Kevork Benlioğlu ve Sn. Sabri Günaydın’a içtenlikle teşekkür ederiz.




BÖLÜM-1: TANIMLAR 

BÖLÜM-2: AYDINLATMA KONTROLÜNE GİRİŞ

2.1. Aydınlatma Kontrolünün Kullanım Amaçları ve Faydaları

•    İhtiyaç olduğu zamanlarda aydınlatmanın açık, ihtiyaç olmadığı durumda ise kapalı olması sayesinde enerji tasarrufu sağlanması,

•    Doğal ışık alan mekânlarda, istenilen aydınlık seviyesine doğal ışık ve yapay ışığın birlikte kullanılarak ulaşılması, bunun için de doğal ışığın miktarına göre yapay ışığın dim yapılması sonucu enerji tasarrufu sağlanması,

•    Mimari aydınlatma, cephe aydınlatması ya da tabela aydınlatması gibi uygulamalarda, insan ve taşıt hareketinin az olduğu saatlerde dim yapılarak enerji tasarrufu sağlanması,

•    Yine gece saatlerinde, aydınlatmayı tamamen kapatmak yerine aydınlatma kontrolü ile dim yaparak sokak, cadde ya da parklarda düşük aydınlık seviyesinde bir güvenlik aydınlatması elde edilebilmesi,

•    Sirkadiyen aydınlatmaya uygun renk sıcaklığı ve dim kontrolünün elde edilebilmesi,

•    Enerji tüketimi, arıza durumu, acil aydınlatma testleri gibi fonksiyonların uzaktan izlenebilmesi,

•    Konfor amaçlı dim kontrolü uygulamalarının elde edilebilmesi olarak sayılabilir.

2.2. Aydınlatma Kontrol Protokolları Standartları 

a)    DALI (Dijital Adreslenebilir Aydınlatma Arayüzü) Protokolu   Standartlar 

a.1) IEC  62386 Serisi Standartlar

Dijital adreslenebilir aydınlatma arabirimi serisi standartlar (Toplam 32 standart bulunmaktadır.) 
IEC 62386-101,102, 103 standartları 2022 yılında güncellenmiş olup CMV ( Yorumlanan sürüm)  versiyonları da yayınlamıştır.

a.2) EN,  EN IEC   62386 Serisi Standartlar  

Dijital adreslenebilir aydınlatma arabirimi serisi standartlar ( Toplam 47 standart bulunmaktadır.)

IEC ‘de güncellenen IEC  62386  standartları doğrultusunda 11 çalışma taslak, görüş ve onay aşamalarındadır. 

b)    KNX  Protokolu  Standartlar 

b.1)  ISO/IEC 14543-3  Serisi standartlar 

Bilgi teknolojisi - Ev elektronik sistemi (HES) mimarisi serisi standartlar ( Toplam 9 standart bulunmaktadır.)

b.2)  EN ISO 22510

Bina otomasyonunda, kontrollerde ve bina yönetiminde açık veri iletişimi - Ev ve bina elektronik sistemleri - KNXnet/IP iletişimi 

b.3)  EN 50090

Ev ve Bina Elektronik Sistemleri (HBES)  serisi standartlar ( Toplam 3 standart bulunmaktadır.)

b.4) EN 13321-1

Bina otomasyonunda, kontrollerde ve bina yönetiminde açık veri iletişimi - Ev ve bina elektronik sistemi - Bölüm 1: Ürün ve sistem gereksinimleri

c)    DMX-512  Standardı 

c.1)  ANSI E1.11

 Eğlence Teknolojisi -- USITT DMX512-A -- Aydınlatma Ekipmanı Ve Aksesuarlarının Kontrolü Için    Asenkron Seri Dijital Veri İletim Standard

c.2) ANSI E1.27-2 

Eğlence Teknolojisi - ANSI E1.11 (DMX512-A) Ve USITT DMX512/1990 Ürünleri İle Kullanım İçin Kalıcı Olarak Takılan Kontrol Kabloları Için Önerilen Uygulama

d)    0-10V ve 1-10V  Standartlar 

d.1) IEC/EN 60929 Annex E

Tüp biçimli flüoresan lambalar için AC ve/veya DC beslemeli elektronik kontrol tertibatı - Performans gereklilikleri  Ek-E


 d.2) NEMA ANSI C82.11 
         
Amerikan Ulusal Lamba Balastları Standardı—Yüksek Frekanslı Floresan Lamba Balastları

e)    ZigBee Standardı 

IEEE 802.15.4

Düşük Hızlı Kablosuz Ağlar için IEEE Standardı


2.3. Ağ topolojileri 

Bir aydınlatma kontrol ağı içerisinde bulunan bileşenlerin (sürücü, sensör, buton, gateway vb...) birbirleriyle iletişimleri farklı topolojilerde olabilmektedir. 

2.3.1. Ring



Ring türü çalışma ağlarında, her bir node diğer iki node a bağlıdır. Şekildeki gibi bu node'lar bir çember oluştururlar. Komut/bilgi bu bağlantılı node'lar üzerinden iletilir. Zayıf noktası, node'lardan birisi arızalanırsa sinyalde oluşacak kopukluktur.

2.3.2. Daisy Chain



Birbiri ardına gelen node'lar arasında, birinciden ikinciye, ikinciden üçüncüye şeklinde bağlantının olduğu bir ağ yapısıdır. Ağdaki her bir node'un yeri belli olup, belirlenen bağlantı dışında node'lar birbirine bağlanamaz.

2.3.3. Mesh



Çalışma ağındaki her bir node un birbirinden bağımsız bir sinyal iletici/dağıtıcı görev gördüğü bir çalışma ağıdır. Nodelar birbirine birden çok noktadan bağlıdır. Bu sayede çalışma sırasında arızalı bir node olduğunda sinyal aksamadan diğer bağlantı yollarından devam eder.

2.3.4. Star

Star ağ yapısı, bir merkezi node ve buna bağlı nodelar şeklinde bir yapıdan oluşur. 

2.3.5. Bus

Bus ağ yapısında, node'lar merkezi bir kontrol hattına bağlıdır. Tüm node'lar tek hattan beslenirler.

Bundan sonraki bölümde "Aydınlatma Kontrol Protokolleri"  anlatılacaktır.