Avrupa e-Yetkinlik Çerçevesi Bilişim Meslek Standartları Zihin Haritası

Celal Ünalp
 

Yeni Normalde Yeni Bir İK Stratejisi

Pandemi sırasındaki deneyimlerle Avrupa Komisyonu’nun da içlerinde bulunduğu küresel ve kurumsal organizasyonlar, sayısal ekosistemlerini keşfetmek, teknolojik güçlerini açığa çıkartarak yeni yeteneklerini bulmak ve potansiyellerini eksiksiz biçimde tamamlamak için yeni normale yatırımlar yapmaktadırlar.

Hızlı teknolojik ilerleme ve sayısal dönüşümden, işyeri yapılarına ve iklim krizine kadar çok çeşitli alanlarda bir dizi acil zorluk ortaya çıkarken, Avrupa Komisyonu örnek olarak önderlik edeceği, AB değerlerini somutlaştıracağı ve üye devletlerin uygulamasını istediği politika çözümlerinin geliştirilmesinde rol oynayacağı fırsatlar yakalamaktadır.

Bugün Komisyon, modern bir işyeri ve tüm üye ülkelerden en iyi yetenekleri çeken ödüllendirici kariyerler sunarak tüm Avrupalıların yararına en üst düzeyde performans göstermesini sağlamak için yeni bir insan kaynakları stratejisi benimsemektedir. Stratejinin bir parçası olarak Yeşil Bilişim, komisyonun 2030 yılına kadar insan ve iklim açısından nasıl bir yol izleyeceğini ortaya koymaktadır. Avrupa Yeşil Anlaşması politika tekliflerinin ruhuna uygun olarak 2005 yılına kıyasla 2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarını %60 oranında azaltacak ve kalan emisyonları karbon çıkarma ile telafi edebilecektir.

Çekici Bir İşyeri

Komisyon, tüm üye ülkelerden en iyi yetenekleri işe almak ve elde tutmak ve hizmet verdiği Avrupa toplumunun çeşitliliğini yansıtmak için bir işveren olarak çekiciliğini güçlendirmektedir. Bu strateji, aile dostu çalışma koşulları ve herkes için çekici profesyonel gelişim perspektifleri ile kapsayıcı, sürdürülebilir ve esnek bir çalışma ortamı yaratma çabalarını artırmaktadır. Yeni eylemlerle, engelliler için ayrımcılıksız, kapsayıcı, cinsiyet dengeli ve erişilebilir bir çalışma ortamı aktif olarak teşvik edilmektedir.

Buna ek olarak, komisyonun Yeşil Bilişim konusundaki girişimleri, politika öncelikleriyle çalışma şekillerini, hemen uygulanabilen belirli önlemlerle hizalayacaktır:

•    Brüksel ve diğer komisyon binalarından kaynaklanan BT emisyonların daha da azaltılması,
•  Üye Devletlerde vatandaşların ulaşım ihtiyacına sürdürülebilir iş seyahati için daha akıllı ve daha yeşil bir politika,
•    Personeli işe gidip gelme için sürdürülebilir ulaşım kullanımlarını artırmaya ve kurumsal geleneksel araç filosunu elektrikli otomobillerle değiştirmeye teşvik etmek.

Daha Çevik Seçim ve İşe Alım

Komisyon, Avrupa Personel Seçim Ofisi ile iş birliği içinde, dış ve iç adaylar için modern, daha hızlı ve daha esnek seçim ve işe alım prosedürleri sunmaya başlamıştır. Amaç, en yetenekli ve uygun bireyleri seçmek, farklı geçmişlerden gelen başvuru sahipleri için düz bir rekabet alanı sağlamak ve iç yetenekleri korumaktır.

Komisyon ayrıca, personeli arasında daha iyi bir coğrafi denge oluşturmak için az temsil edilen üye ülkelerle birlikte daha yoğun çalışacaktır.

Tüm Personel için Esnek ve Ödüllendirici Bir Kariyer

Yeni İK stratejisi, iç ve dış hareketliliği her düzeyde ve her türlü istihdamda teşvik ederek personelin kariyer perspektiflerini güçlendirecektir. Kariyer rehberliği, mentorluk, koçluk ve beyin fırtınası yeniden düzenlenecek ve güçlendirilecektir.

İK hizmetlerinin düzenlenmesi, prosedürleri basitleştirme, sayısallaştırma ve hızlandırma son kullanıcı göz önünde bulundurularak tasarlanacak, hızlı destek ve çözümler sağlamayı amaçlayan akıllı bir yaklaşım benimsenecektir. Modern personel beklentilerini ve iş gereksinimlerini karşılayan etkili bir İK ancak modern ve etkili BİT araçları ile etkinleştirilebilecektir.

 Kuruluşlarda Sayısal Yeterlilik Standartlarına Duyulan İhtiyaç

BİT, üst düzey profesyonellik ve ileri uzmanlık gerektiren oldukça da genç bir alandır.

Avrupa'da milyonlarca vasıflı insan BİT endüstrisinde ve BİT ile ilgili alanlarda çalışmaktadır ve bunların çoğu yüksek standartlarda istihdam edilmektedir.

BİT, endüstri, finansman ve hizmet sektörlerine büyük faydalar sağlamış ancak BİT profesyonellerinin ekonomik ve sosyal önemi, avukatlık veya doktorluk gibi çok daha eski geleneksel mesleklerin aksine, ancak çok yakın zamanda tanınmaya başlamıştır.

BİT profesyonelliğinin tanındığından ve geliştirildiğinden emin olmak için her şeyden önce bir BİT profesyonelinin ne olduğuna dair ortak kabul görmüş bir tanıma ihtiyaç vardır. Bu da BİT yeterliliklerini tanımlayan, okulda/kursta öğrenilen ve işte kazanılan deneyim, beceri ve bilgilerin tanınmasını olanaklı kılan ortak bir referans sistemine sahip olmak anlamına gelir.

Bu tanıma ve tanımlama, BİT çözümleri geliştiren veya BİT kullanan şirketlerde çalışan tüm BİT uzmanları için, çalıştıkları yere bakılmaksızın geçerli olmalıdır. Tıpkı avukatların ve doktorların hangi yeterliliklere sahip olması gerektiğine dair uzun süredir ortak bir anlayış olduğu gibi, aynı anlayış BİT uzmanları için de oluşturulmalıdır.

İlk önemli adım, profesyonel bilgisayar bilimcileri için zorunlu yeterlilikleri ve bu yeterliliklerin nasıl oluşturulduğunu tanımlayan sistemler ve çerçeveler oluşturmaktır. Daha da önemlisi bu sistemin hem ulusal hem de uluslararası düzeyde tanınması gerekliliğidir.

Bu gereklilik, bir şirketin bir BİT uzmanı aradığında veya dış kaynak sağlamayı teklif ettiğinde, bu uzmanın sahip olduğu becerilerin değerlendirilmesi ve güvence altına alınması için standart bir sisteme sahip olması gerektiği anlamına gelir.

Bu konu, Avrupa düzeyinde ETSI aracılığıyla, uluslararası küresel düzeyde uluslararası standardizasyon kuruluşları ISO tarafından ele alınmaktadır. Bu organlar bireylere ve şirketlere dijital becerilerin yönetimi için referans normları sağlayan standartları tanımlar. Bu standartlar, kullanıcılara onları kısıtlamama konusunda yetki veren kolaylaştırıcılar ve hizmet araçları olarak tasarlanmaktadır.

Avrupa Komisyonu, modern endüstrinin ihtiyaç duyduğu dijital becerilerin yayılmasını ve kullanımını teşvik etmeyi amaçlayan eylemler geliştirmek için Avrupa standardizasyon kuruluşları CEN ve ETSI'yi mali olarak desteklemektedir.

Bu destek sayesinde e-CF, EN 16234 CEN standardı haline gelmiş ve artık aynı şart ve kuralları uygulayan tüm Avrupa ülkelerindeki şirketler tarafından kullanılabilir durumdadır.

e-CF (e-Competence Framework), Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN) tarafından geliştirilmiş ve sürdürülmekte olan, Avrupa e-Yetkinlik Çerçevesidir. Amacı, BİT (Bilgi ve İletişim Teknolojisi) iş rollerini, yetkinlik alanlarını ve yeterlilikleri belirlemek ve standart hale getirmektir. Çerçeve, ortaya çıkan e-beceri boşluğuna yanıt olarak 2008 yılında başlatılmış, işverenlere ve BİT uzmanlarına becerilerin kıyaslanabileceği ortak bir zemin sağlamak amacıyla oluşturulmuştur.


Sonuçta, tüm sektörlerdeki BİT Profesyonelleri için bir dizi ortak iş rolü ve BİT uzmanlarının kariyerlerinde başarılı olmak için ihtiyaç duydukları temel becerilerle ortak bir Avrupa Çerçevesi olan EN 16234-1 standardı, CEN/TR 16234-1,  CEN/TR 16234-2, CEN/TR 16234-3, CEN/TR 16234-4 Teknik Raporlar serisi  ortaya çıkmıştır.

Standart ve Teknik Raporlar  Türk Standartları Enstitümüz  (TSE) tarafından yayınlanmıştır. 

EN 16234-1 , özel ve kamu sektöründeki BİT kullanıcısı veya BİT tedarik şirketlerindeki kuruluşlardan, yüksek öğrenim ve özel sertifika sağlayıcıları, sosyal ortaklar ve bireyleri de içeren eğitim kurumlarına kadar birçok türde kullanıcı tarafından uygulamaya yönelik bir yapı ve içerik sağlar.

Bu standart, BİT profesyonelleri tarafından gerekli görülen ve uygulanan yeterliliklerin ifade edilmesi yoluyla karşılıklı anlayışı desteklemek ve dilin şeffaflığını sağlamak için bir araç olarak oluşturulmuştur.

Sayısal Yeterlilik Standartları Nasıl Oluşturulur?

Genel anlamda iki model vardır: biri süreçlere ve görevlere dayalı, diğeri ise yeterliliklere dayalıdır.

e-CF, dijital tek pazarı desteklemek için Avrupa Komisyonu tarafından geliştirilip, EN16234-1 haline gelirken, yeterlilik, gözlemlenebilir sonuçlara ulaşmak için bilgi, beceri ve tutumları uygulama konusunda kanıtlanmış bir yetenek olarak tanımlanmıştır.

Dolayısıyla kişinin belirli bir aktiviteyi yapabilme yeteneğini ifade eden somut bir kavramdır.

Bilgi, bir çalışma veya inceleme alanında uygulanabilecek bir gerçekler bütününü temsil eder. (ne yapılacağını bilmek)

Beceriler, yönetimsel veya teknik görevleri yerine getirme yeteneklerini temsil eder.

Beceriler bilişsel veya pratik olabilir. (nasıl yapılacağını bilmek)

e-yeterlilik çerçevesi daha sonra bilgi ve beceriler açısından yapısıyla birlikte bir yeterlilikler listesi sağlar ve belirli görevleri yerine getirmek için gereken yeterlilik seviyelerine referanslar sunar.

Daha sonra bu şema bu standardın tüm sayısal yeterliklerine uygulanır.

Örneğin “Uygulama Geliştirme” yeterliliğini ele alalım : Bir yazılım uygulaması geliştirmek için gereken yeterliliği ifade eder.

Yetkinlik tanımı, bu yetkinliğe sahip olan herkesin uygulama tasarımını müşteri ihtiyaçlarına uygun bir uygulama geliştirmek için yorumladığını açıklamaktadır.

Örneğin bir uygulamayı başka bir işletim sistemine taşıyarak, kodlayarak, hata ayıklayarak, test ederek ve belgeleyerek mevcut çözümleri uyarlar ve ürün geliştirme aşamalarını iletişimle güçlendirir.

Mevcut bileşenlerin iyileştirilmesi veya yeniden yapılandırılması gibi geliştirme için uygun teknik seçenekleri seçer.

Verimlilik maliyetini ve kaliteyi optimize eder sonuçları kullanıcı temsilcileriyle doğrular genel çözümü entegre eder ve devreye alır.

eCF, işlevsel ve teknik tasarım, en son teknoloji geliştirme teknolojileri, programlama dilleri, güvenli kodlama, veritabanı yönetim sistemleri, işletim sistemleri ve yazılım platformları vb. gibi listelenen bazı bilgilerin gerekli olmasını talep eder.

e-CF, tasarım gelişimini müşteriye açıklamak ve iletmek, sistem spesifikasyonlarına göre test sonuçlarını değerlendirmek, uygun yazılım ve/veya donanım mimarilerini uygulamak, kullanıcı arayüzleri, iş yazılımı bileşenleri ve gömülü yazılım bileşenleri geliştirmek, yüksek düzeyde uyum ve kaliteyi yönetmek ve sağlamak gibi becerilerin sergilenmesini talep eder.

Ayrıca bu rol için üç yeterlilik seviyesi vardır. Bu seviyeler yeterlilik kriterlerini ve bir BİT uzmanının her yeterlilikte farklı performans seviyelerini karşılamak için ihtiyaç duyduğu ustalık derecesini tanımlar.

Biraz pratik yaparak herhangi bir yazılım geliştirme şirketi bu modeli ve bu araçları, personelinin becerilerini tüm uygun amaçlarla tanımlamak için kullanabilir.

Avrupa Profesyonel BİT işgücünün gelişimine yardımcı olmak için, BİT profesyonel topluluğunun gereksinimlerini karşılayacak eğitim ve öğretimin sağlanması önemlidir. Bu, yeni ve mevcut BİT uygulayıcılarının eğitimine ve sürekli mesleki gelişim ihtiyacına yönelik gelişmiş yaklaşımlar gerektirir.

Teknik Şartname CEN/TS 17699 'EN 16234-1 (e-CF) kapsamındaki BİT Mesleki Müfredatını Geliştirme Yönergeleri', eğitim yoluyla BİT profesyonelliğini ele almak üzere tasarlanmıştır. Yetkin, profesyonel bir Avrupa BİT işgücünün gelişimini destekleyecek bir yol boyunca, BİT uygulayıcı kursları ve programları oluşturma süreci boyunca müfredat ve öğrenim programı geliştiricilerine rehberlik eder.

Bu Teknik Şartname , EN 16234-1:2019 'e-Yetkinlik Çerçevesi (e-CF)' ile uyum veya uyum sağlamak amacıyla bir müfredatın veya öğrenme programının tasarlanması/yeniden tasarlanması, geliştirilmesi ve sürdürülmesine ilişkin rehberlik sağlar . TS, program içeriğinin EN 16234-1'de (e-CF) ifade edilen yeterliliklerle uyumunu doğrulamak için adım adım bir yaklaşım olarak eğitim profillerinin uygulanmasını uygulayan bir metodoloji sağlar.

e-CF Sayısal Yeterlilik Standardının Yapı Taşları
Uluslararası standartları anlamak ve kullanmak zaman ve kaynak gerektirir, bu da daha fazla yatırım anlamına gelir.

e-CF, Avrupa dijital tek pazarını ve Avrupa dijital endüstrisini ilerletmek için ortak bir Avrupa BİT profesyonelliği anlayışını geliştirmeyi amaçlarken, müşterileri nezdinde güvenilirliği artırarak onlara KOBİ'nin yeteneklerinin standartlaştırılmış bir özetini sunacak kartvizit halini almıştır.

e-CF, kuruluşun güçlü ve zayıf yönlerinin belirlenmesine olanak tanıyan sürekli öz değerlendirme için kalıcı iyileştirmeler gerçekleştirir ve riskleri yönetir.

Mevcut olan ve kuruluşun günlük faaliyetleri için gerekli olan beceri ve yeterliliklerin belirlenmesi amacıyla değerlendirme yapar, pazardaki ve teknolojideki sürekli değişimlere uyum sağlamak amacıyla şirketteki bu beceri açığını tespit etmeyi kolaylaştırır.

e-CF, iş eğitimlerine dayalı standartlaştırılmış öğrenme programlarının oluşturulmasının yanı sıra pratik eğitim yoluyla kazanılan becerilerin değerlendirilmesine de yardımcı olur.

İşe alım süreçleri için uygun aday profilleri oluşturmak, belirli ve açıkça tanımlanmış beceri ve yeterlilikler talep edebilmek, iş ilanlarını hazırlamak, adayların beceri ve kapasitelerini değerlendirmek için ÇOK KAPSAMLI ve ÇOK BOYUTLU bir çerçeve sunar.

 EN 16234 standardı ÜÇ TEMEL YETKİNLİK ALANI ve İKİ ÖRTÜŞEN YETERLİLİK ALANI tanımlar :

Planla

BİT süreçlerinizin iş süreçleriyle nasıl ilişkili olduğunu düşünmek, tasarlamak ve karar vermekten oluşur. Bunu akılda tutarak, planladığınız şeyin iş stratejisiyle uyumlu olmasını sağlamak için ilişki yönetimini içerir.

İnşa Et

Geliştirmeden, test etmeye ve entegrasyona kadar BT ürününün kendisini yapmaya odaklanmanızı içerir. Bu yetkinlik alanı, BİT çözümünüzün ayağa kalkmasını sağlamak için pek çok zorlu beceriyi içerir.

İşlet

Akış, BİT ürün veya hizmetinin kalbinden geçer. Burada tedarik, destek ve bakıma ticari operasyonlarla birlikte odaklanırsınız. İşletme, pek çok soruna destek vermek, çözümlemek ve çıktıları teslim etmekten oluşur.

Etkinleştir

BİT süreçlerinizin iş süreçleriyle nasıl ilişkili olduğunu düşünmek, tasarlamak ve karar vermekten oluşur. Bu alan analitik, bilgi ve strateji geliştirmenizi test eder. Ayrıca bunu pazarlama veya satış gibi diğer departmanlara nasıl bağladığınızı inceler.

Yönet

Yönetim, tamamen günlük iş operasyonları ve iyileştirmelerle ilgilidir. Kaliteyi, riski, süreçleri ve çok daha fazlasını tahmin etmeyi ve yönetmeyi içerir.
 
Standarda ek olarak, onu kullanmaya yardımcı olacak teknik raporlar da  vardır.

CEN/TR 16234-2 Kullanıcı kılavuzu e-CF’in nasıl oluşturulduğunu, nasıl kullanılacağını ve yeterlilik çerçevesi ile diğer özel araçlar ve çerçeveler arasındaki ilişkiyi adım adım açıklar.

CEN/TR 16234-3 Metodoloji belgesi, e-CF'yi geliştirmek isteyen ileri düzey kullanıcılara, bir standartla uyumlu ve tutarlı bir şekilde ihtiyaçlarına uygun yeni beceriler ve bilgiler ekleyerek yardımcı olur.

Ayrıca kuruluşun ilgili bilgi belgelerini ve sıkça sorulan soruların yanıtlarını bulabilecekleri ücretsiz bir web sitesi itprofessionalism.org bulunmaktadır.

 e-CF Sayısal Yeterlilik Standardının Faydaları

e-CF kıta genelinde geçerli bir model olması nedeniyle şirketin yeterlilik tanımı değerlendirmesi veya sertifikasyonu yalnızca yerel olarak değil Avrupa düzeyinde de katma değere sahip olacaktır. Dolayısıyla böyle bir şirket herhangi bir Avrupa ülkesinde kamu ve özel ihalelere katılabilir ve bu, geçmişte olmayan büyük bir fırsat yaratabilir.

e-CF kelime dağarcığı hem tedarikçiler hem de kullanıcılar için daha görünür olmayı sağlayacak bir pazarlama aracıdır.

Avrupa standartlarının kullanılması, artık büyük sanayilerle rekabet edebilecek mikro ve küçük işletmelere de Avrupa'nın kapısını açarken kobilerde standartların kullanılması, büyük şirketlerle rekabet edebilmek ve aynı zamanda büyük şirketlerle iş birliği yapabilmek anlamına gelmektedir.

  Avrupa e-Yetkinlik Çerçevesi Bilişim Meslek Standartları Zihin Haritası

 

Bu zihin haritası, küresel ve bölgesel bilgi toplumu değer zincirine katılım yanında güncellenen mevzuata uyum noktasında nasıl daha fazla katkıda bulunulabileceğine yönelik olup; kuruluşların güncel yetkinlikleri yine kendi insan kaynaklarını sistemlerinde tanımlayabilmesi, ölçebilmesi, değerlendirebilmesi ve karşılaştırabilmesi için Avrupa bakış açısıyla hibrit uyarlamanın nasıl yapılabileceğini; böylece güncel ve yüksek standartlar kullanarak BT işgücü piyasasının yönetişim sorumlulukları ve denetim hedeflerini gerçekleştirmede getirdiğimiz öneriler ile önemli birkaç noktayı işaret etmekte ve bağlam sunmaktadır.

Zihin haritasını indirmek için lütfen tıklayınız.