IEC 62271-200 Standardı ve OG Hücre Sınıflandırmaları

Bihter Ünlüsoy

Geçmiş yıllardan bu yana OG Hücre sınıflandırması için kullandığımız ‘Metal Enclosed’ ve ‘Metal Clad’ tanımlamalarını artık bir kenara bırakmanın zamanıdır. IEC TC/SC 17C çalışma grubu tarafından hazırlanan hücre sınıflandırmasının farklı bir şekilde yapılandırıldığı IEC 62271-200:2011 standardı eski IEC 62271-200:2003 standardı yürürlükten kaldırılarak 24.10.2011 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe sokulmuştur.

CENELEC Tarafından da IEC 62271-200:2011 standardına paralel EN 62271-200:2012 standardının 28.02.2012 tarihinde duyurusu yapılmış ve 28.08.2012 tarihinde de yayınlanarak yürürlüğe sokulmuştur.

İlgili standart ve ekleri CENELEC ve IEC üyesi olan ülkemizde de CENELEC standartlarına paralel olarak 12.04.2012 tarihinde İngilizce olarak yayınlanarak yürürlüğe sokulmuş , 25.04.2013 tarihinde de Türkçe olarak yayınlanmıştır.

2011 den bu yana ülkemizde konu ile ilgili yeterli yayın ve bildirim yapılmadığından paylaşımın önemli olabileceğini umuyorum.

Nedir bu güncel sınıflandırmalar ve tanımlamalar?

Standart tüm OG dağıtım panolarını ve hücrelerini genel olarak metal enclosed olarak tanımlar. Yani açık tip hücrelerin standart içerisinde yeri yoktur. OG hücrelerini ise kendi içerisinde tesisat tecrübelerine ve gereksinimlerine dayanarak bazı önemli kriterlere göre aşağıdaki gibi sınıflandırır;

1. Bölme malzemesinin cinsine göre :

Enerjili kısımlar (bara bölmesi ve kablo bağlantı bölmesi) ile ulaşılabilir bölmenin ( kesicinin ve gerilim trafosunun bulunduğu bölmeler. Bazı hücrelerde gerilim trafosu ayrı bölmede yapılır.) açık olması halinde aradaki bölme malzemesinin cinsine göre hücre sınıflandırması iki çeşittir;

PM (Metalik Bölme) : bölmelendirmenin metalik kepenklerle yapılması anlamına gelir

PI (Metalik Olmayan Bölme) : bölmelendirme de devamsızlık oluşturan 12,5 mm den büyük izole bölüm söz konusu olabilir anlamına gelir.

2. Servis sürekliliği kaybına göre (LSC) :

Standart içerisinde servis sürekliliği LSC ( loss of service continuity) ile tanımlanır. Standardın 2003 yayınında belirlenen 2 ana grup, 2 alt grup sınıflandırması 2011 yılında yerini LSC1, LSC2, LSC2A ve LSC2B olarak dört ana grupta sınıflandırmasına bırakmıştır.

LSC1 Sınıfı :

Standartta LSC1 Sınıfı hücreler için; ‘Erişilebilir yüksek gerilimli bölümlerin herhangi biri açıldığında en azından diğer bir fonksiyonel birim enerjili kalamayacak biçimde bir veya daha fazla yüksek gerilimli erişilebilir bölümlere sahip fonksiyonel birim bulunan hücreler’ tanımlaması yapılmaktadır.

Eski tabir ile dolap tipindeki hücrelerdir. LSC1 sınıfı hücrelerde kesiciye ulaşmak için ana baranın enerjisinin kesilmesi gerekmektedir.

Bu tip hücrelerde kesici ile ana bara aynı bölmede olduğundan kesiciye müdahale edilmek istendiğinde ana baranın da enerjisini kesmek gerekir. Bu, aynı baraya bağlı tüm hücrelerde enerji kesintisi yapılması anlamına gelir. Dolayısı ile ulaşılabilir bölüm açıldığında servis sürekliliği sağlanamaz.

LSC2 Sınıfı :

Kesici ve kablo aynı bölme içerisindedir. Bu bölmeye busbar enerjili iken erişilebilir. Çünkü bu bölme, busbar bölümünde bulunan ayırıcı ve topraklama ayırıcı sayesinde izole edilebilir ve topraklanabilir.

LSC2 sınıfı hücrelerde kesiciye ulaşmak için ana baranın enerjisinin kesilmesi gerekmemektedir. Dolayısı ile ulaşılabilir bölüm açıldığında servis sürekliliği sağlanabilir. Eğer hücrenin kablo bölmesi haricinde ulaşılabilir farklı bir bölmesi var ise diğer sınıflandırmalara gidilmelidir.

LSC2A Sınıfı :

LSC2A hücrelerde ayırıcı açıldıktan ve topraklama anahtarı kapatıldıktan sonra, hem devre kesici bölümü hem de kablo bölümüne ana bara enerjili iken güvenli bir şekilde ulaşılabilir. Devre kesici bölümüne erişim için kablo enerjisinin kesilmiş ve topraklanmış olması gerekir.

LSC2 sınıfı hücreden farkı kablo ile kesicinin ayrı bölmelerde bulunmasıdır.

LSC2B Sınıfı :

Hücrenin kablo bölmesi ve aynı baraya bağlı diğer hücrelerin bara bölmesi gerilim altında olabilirler. Kesiciye ulaşılmak istendiğinde ana barada ve kablo bağlantı noktasında enerji olmasına müsaade eden hücre tipidir.

Bu tip hücreler sabit tip veya çekmeceli tip olabilirler. Sabit tip kesicisi olan hücreler için yapı LSC2A sınıfındaki hücre yapısına oldukça benzerdir. İlave olarak kablo bağlantısı bölmesinde ikinci bir ayırıcı ve topraklama ayırıcısı vardır.

3. Erişim tipine ve İç ark dayanımına göre :

Standart erişim tiplerine göre OG hücrelerini A ve B tipi olmak üzere 2 sınıfa ayırır.

A tipi erişimde yetkili personel hücreye müdahale edebilir. B tipinde ise erişim sınırlandırılmamıştır. Herhangi bir personel veya halktan biri erişebilir.

Erişim tiplerini tanımlarken iç ark dayanımına göre hangi yönden erişime uygun olduğunu da belirtmek gerekir. Önden ve hücrenin 2 yanından iç ark koruması istenmesi durumunda FL, tüm yüzeylerinden iç ark koruması isteniyorsa FLR kodları kullanılır.

F: Önden (Front)
L: Yanlardan (Lateral)
R: Arkadan (Rear)

Kaynak: IEC 62271-200/3.131