Hastanelerde Entegre Bina Yönetim Sistemleri, Kazanımlar  ve Uygulama Örnekleri

 

Yazı Dizisi-2

 

Gökhan İşbitiren

 

2. Sistemlere Genel Bakış


 

Hastaneler aşağıda belirtilen alt sistemlerden oluşur:

Şekil-1  Entegre Sistem Mimarisi

 

2.1 Aydınlatma Kontrol Sistemi

 

Gün ışığını olabildiğince kullanıp ışıkları olabildiğince kullanmamaya dayalı bir sistem hem daha doğal hem de enerji verimlidir. Aydınlatma seviyesi kontrolü ile sadece istenen seviye aydınlatma kullanılır ve aydınlatmadan kaynaklı enerji kaybı azaltılmış olur. Tuvaletlerde, koridorlarda ve bekleme salonlarında kullanılan varlık sensörleri ile yine gereksiz aydınlatmanın önüne geçilebilir. 300 yatak üstü devlet hastanelerinde aydınlatma otomasyonu zorunludur. Gün ışığı kontrolü için yalnızca bina cephelerine gün ışığı sensörleri yerleştirilecektir. Hasta odası tuvaletlerinde iki armatürü aynı anda yakacak şekilde bir adet hareket sensörü kullanılacaktır. Hasta odalarında dim edilebilir balastlar (DALI) kullanılacaktır. Oda içi kontroller oda girişine konulacak  anahtarlar (tesisatta liht anahtarlar kullanılacaktır) ve yatak başı ünitelerinden manuel olarak yapılabileceği gibi, mevcut hemşire çağrı sisteminden alınacak bilgilere göre, ilgili hastaya ait müdahale armatürün yanmasını sağlayacak şekilde aydınlatma senaryosu devreye girebilecektir [2].

 

2.2 Entegre Güvenlik Sistemleri

Sağlık kampüsleri, hastaneler büyüdükçe güvenlik risklerine maruz kalmaktadırlar.

Video yönetimi ve ağ sistemleri ile merkezi ve dağınık bir mimari ile hastanelerde izleme ve güvenlik sağlanabilir. Hastaları, personeli, ziyaretçileri izlemek, kimi kritik alanları izlemek, hastaların ve personelin güvenliğini sağlamak, çeşitli sorumluluklara ve iftiralara karşı delil olarak kullanmak, operasyonel verimliliği artırmak, regülasyonları sağlamak için bu tip sistemler kullanılmaktadır. Kullanılan sistemler, IP CCTV, Erişim Kontrolü, Personel Saldırısı, Video Intercom, izinsiz giriş algılama gibi alt sistemlerdir.

 

2.3 Mekanik Otomasyon

 

Hastanelerde tedavinin yanısıra en önde gelen gereklilik hijyenin sürekli sağlanmasıdır. Hastanelerde  klima sisteminin fonksiyonları sıcaklık ve nem kontrolünün yanısıra havada taşınabilen mikroorganizma ve toz oranında, atık anestezik gaz ve kötü kokuların oranında önemli ölçüde azalma sağlamasıdır [3]. Ameliyathanelerde ise enfeksiyon risklerini düşürebilmek için ameliyat masasının üstü ve alet masası gibi özel koruma gerektiren alanlarda havada taşınabilen mikroorganizma konsantrasyonunun belirlenen limitlerin altında tutulması ve odalar arasında gerekli hava akışının sağlanması gibi hijyenin sağlanması için gerekli hayati faktörler ancak iyi projelendirilmiş klima sistemleri ile mümkün olmaktadır [3]. DIN 1946/4’e göre oda sınıfları belirlenmiş, bu sınıflar için çeşitli seviye ve kalitede filtreler önerilmiştir  [3]. Hava filtrasyonu, filtrenin yerleri, taze hava oranları, üfleme hava debileri, resirküle hava kullanımı, odalar arası hava akışı, gürültü seviyeleri, hava kanalları, hava sızdırmasız damperler, taze hava emiş kanalları, basınçlı hava kanalları, egzost ve resirküle hava kanalları, hava kilitleri, duman atış kanalları, yangın damperleri, filtreler, fanlar, nemlendiriciler, CAV/VAV kutuları ısıtma/soğutma kapsamındadır. Ameliyathanelerdeki HVAC sistemi ameliyat masasını üstü ve alet masası gibi özel koruma gerektiren alanlarda (korunmuş bölgelerde) havada taşınabilen mikroorganizma konsantrasyonunu belirlenen limitlerin altında tutmalıdır. Odalar arası gerekli hava akışını sağlamalıdır. İnsanların olduğu bölgede atık anestezik gaz konsantrasyonunu ve diğer malzeme yüklerini belirlenen limitler içinde tutmalıdır [3]. Oda şartlarını (sıcaklık, nem, temiz hava, koku vb.) devam ettirmelidir.

 

Hastane hijyenik ortamları için tasarlanan sistemlerin standartlarda belirtilen tasarım şartları ve çalışma koşullarını yerine getirmesi gerekli olup sıcaklık, nem, hava değişim sayıları, parçacık ve mikroorganizma sayısı, basınç, hava akışı, hava hızı gibi parametreleri standartlarda belirtilen seviyelerde tutmalıdırlar [4].

 

Bütün bunları sağlamak için havalandırma sistemi uzaktan izlenir ve belirlenmiş değerlerin dışına çıkıldığında aksiyon alınır. Bunun için vanalar, vana motorları, damper motorları, frekans konvertörleri, aktüatörler, sıcaklık, nem  basınç, akım, debi sensörleri kullanılır ve bir otomasyon yazılımı üzerinden izlenir.

 

Washington St. Joseph Hastane’sinde yapılan enerji etüdü sonrasında mekanik sistemlerde 192.000$’lık masraf belirlenmiş ve yıllık 108.000$’lık geri kazanım ile yatırımın geri dönüşü 1,8 yıl olarak hesaplanmıştır [7]. Texas’taki Shriners Hastanesi’nde varlık sensörleri ve aydınlatma sistemlerinde yapılan iyileştirmelerle senede 220.000$’lık kazanım olmuştur [7]. Hava değişimlerini otomasyona alıp termostatların setpointlerini ayarlayarak yıllık yaklaşık 7500$’lık kazanım sağlanabilir.

 

Bundan sonraki yazımızda "Enerji Yönetimi ve  Scada " anlatılacaktır.