Yaşam Döngüsü Yönetiminin Sürdürülebilir Şehirler Açısından Önemi 

 

Akıllı Binalar  ve Standartları 

 

Yazı Dizisi-2

 

Z. Murat Nayal

 

Akıllı Binalar  ve Standartları 

 

Avrupa Birliği, CEN (The European Committee for Standardization – Avrupa Norm Komisyonu) TC247 Teknik komisyonunu EPBD (Energy Performance Buildings Directive – Binalarda  Enerji
Performansı Yönergesi) ile ilgili normları belirli bir formatta formüle etmek ve enerji tasarrufunun standartlaştırılması için uygunluk işleminin iyileştirilmesi amacıyla yetkilendirdi.

 

 

 

Bu amaç doğrultusunda CEN, bina otomasyonu ve kontrol sisteminin enerji etkinliği üzerindeki etkisini tanımlayan, bina enerji performansını arttırmaya yönelik EN 15232 standardını hazırladı. Bu standart aşağıdaki arz – talep modeline dayanmaktadır. Odalar enerji talebinin kaynağını temsil eder. HVAC tesisleri sıcaklık, nem, hava kalitesi ve ışık ile ilgili olarak odalarda gereken koşulları ihtiyaç kadar sağlamalıdır.

 

 

Sektörde üretim ve çözüm konusunda lider konumda olan uluslar arası firmalar bu faaliyetlerde büyük bir rol üstlenmiş olup, enerji etkin ürün ve uygulamalarıyla enerji verimliliği çalışmalarına büyük katkıda bulunmuştur. Avrupa Birliği, Avrupa Norm Komisyonu olan CEN’i, EPBD ile ilgili normları belirli bir formatta formüle etmek ve enerji tasarrufunun standartlaştırılması için uygunluk işleminin iyileştirilmesi amacıyla yetkilendirdi. Bu amaç doğrultusunda CEN, bina otomasyonu ve kontrol sisteminin enerji etkinliği üzerindeki etkisini tanımlayan EN 15232’yi veya ürün standardını enerji etkinliği kriterleri ile ele alan EN 15500 gibi bir dizi normlar hazırladı. eu.bac sertifikalandırması da (eu.bacCert) bu Avrupa normları temeline dayanmaktadır.

 

Akıllı ve entegre bina ve oda otomasyonu önemli derecede enerji tasarrufu sağlar. Avrupa normu EN 15232 (Binaların enerji performansı – bina otomasyonunun etkisi), A’dan D’ye dört enerji verimliliği sınıfı içeren bir bina otomasyonu etkinliği standartları yaratmıştır. Örneğin, yüksek enerji verimliliği sınıfı olan A sınıfında, ofis mekanlarında enerji tasarrufları standarda oranla % 30’a kadar çıkabilmektedir.

 

Bu verimlilik sınıfında ısıtma ve soğutma set değerleri aynıdır. Yani başka bir değişle “dead band” yani ölü bölge bulunmamaktadır. Bina kullanımı 11 saat olmasına rağmen HVAC merkezi 24 saat çalışmaktadır.

 

 

Bu verimlilik sınıfı referans sınıf olup minimum ölü bölge olan 1K bırakılmıştır. Bina %50 kullanıma ulaşmadan operatör tarafından 2 saat önce şartlandırma başlamakta ve boşaldıktan 3 saat sonrasına kadar devam etmektedir.

 

 

B verimlilik sınıfında ilave gözlem yöntemleri yardımıyla ölü bölge 2K’ya çıkarılmıştır.

 

 

Bu enerji verimliliği sınıfı BAC ve TBM çözümlerini uygulayarak yani bütüncül bir yaklaşımla talep – arz dengelemesi yaparak daha üstün bir verim sağlamaktadır. Bunun için varlık kontrolü, iç hava kalitesi ölçümü vs gibi yöntemler kullanılmaktadır.

 

Bu konuda geliştirilmiş yazılımlardan birisinin ( EPC Energy Performance Classes – Enerji  Performans Sınıfları) ekran görüntüsü aşağıdadır.

 

 

Yukarıda da bahsedildiği gibi bina Otomasyonu ve Kontrol Sistemleri, A Sınıfı kategorisinde enerji verimliliğiyle uyumu garanti altına alacak önemli ön koşullar sunmalıdır. İlgili tüm bina hizmetlerini kapsayan entegrasyon sistemlerinden panjurlara, emniyet ve güvenlikten erişim kontrolü ve elektrik enerjisi dağıtımına pek çok alanda esnek enerji verimliliği çalışmaları geliştirmelidir. Sistemlerin enerji tüketimini sürekli kaydetme ve değerlendirebilme becerisi, bina sahiplerinin tasarruf potansiyellerini fark etmelerini ve optimizasyon çalışmalarının başarısını
değerlendirebilmelerini de sağlamalıdır. Binanın sürdürülebilir optimizasyonunu garanti altına almak için bu, bir tam hizmet paketiyle ve müşteri eğitimiyle birleştirilmelidir.

 

Yukarıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere, EN 15232 standardında vurgulanan noktalara önem verilirse % 5 ila 30 arasında enerji korunum potansiyeline sahip olabiliriz. Farklı bina profillerine göre farklı korunum potansiyelleri bulunmaktadır.

 

Oteller % 25
Okullar % 34
Hastaneler % 18
Apartmanlar % 27
Restorantlar % 31
Alışveriş Merkezleri % 49
Ofisler % 39 [4]

 

Sonuç olarak, binanın toplam enerji etkinliği diğer birçok faktöre de bağlıdır. Bu faktörler arasında; ısıtma ve havalandırma alanlarında kusursuz işlev gören zamanlama programları, optimize edilmiş açma ve kapama işlevleri, ihtiyaca bağlı olarak hazır bulundurulan enerji, kusursuz ayar parametreleri, optimum tesis boyutlandırması, kusursuz hidrolik ayarlama ve düzenlemesi ve daha birçok faktör bulunmaktadır. Bütün bu faktörler, bir sistemin enerji etkinliğine önemli ölçüde etki eder. EN 15232 standardı ve eu.bac sertifikalandırması, planlayıcıya bir kesinlik ile ürün seviyesinde maksimum enerji etkinliği sunar. Bu cihazlar, bir sistem içinde olunca kanıtlanmış ayar hassaslıkları ile önemli enerji tasarrufları elde etme imkanı sunarlar. Tecrübeli bir sistem çözüm uzmanı, yukarıda belirtilen faktörleri dikkate alması sayesinde daha da fazla tasarruf sağlayabilir.

 

Kaynaklar 

 

1. Sürdürülebilir Şehirler,
www.siemens.com.tr/sehirler
2. Enerji Verimliliği ve Çevreye Duyarlık,
www.siemens.com.tr/cevreportfoyu
3. Building automation – impact on energy
efficiency (Application per EN 15232
eu.bac product certification)
4. Uzun, F., C., 2010, “EN 15232 Avrupa
Standardı – “Binaların Enerji
Performansı – Bina Otomasyonu,
Kontrol ve Bina Yönetiminin Etkisi”