[Yayım Tarihi: 29 Nisan 2025]

 
2019  yılında ETP  Yangın Çalışma Grubumuz Sn.Adem Çakır  tarafından hazırlananarak  yapı sektörümüzle paylaştığımız   " TSE CEN TS 54-14:2018 Güncel Standardı ve Getirdiği Değişiklikler Yazı Dizisi ​​​​​"  yayınımızı  Bolu Kartalkaya'da gerçekleşen elim yangın faciası  sonrasında bir kez daha yayınlıyoruz.

CEN /TS 54-14 standardı  güncelleme aşamasında olup Fpr(Son Taslak) olarak onay aşamasındadır. Bu yıl içinde  güncelleme yayınlanacaktır. Yeni güncellemleri yayınladığında sizlerle paylaşacağız. 

Kartalkaya'da gerçekleşen elim yangın faciası  sonrasında  yaşamını yitiren vatandaşlarımıza Allah'tan rahmet, ailelerine sabır ve başsağlığı, yaralı vatandaşlarımıza acil şifalar diliyoruz.

Yangında kaybettiğimiz  78 yurttaşımız anısına... 





 
6.12 İletim Yolları

6.12.1 Kablolar

6.12.1.2 Yangından Koruma
 
•Uygun olan yerlerde yangın panelinin tüm işlevlerini yerine getirebilmesi için kablolar yangın yükü olmayan yerlerden geçirilmelidir. Ayrıca yangına dayanıklı kablolar:

• Standart yangına dayanıklı: EN50200:2006 ‘ya göre PH30 sınıflandırılması ve Standardın EK-E’sine göre testlere 30dk dayanıklı.

•Gelişmiş yangına dayanıklı: EN50200:2006 ‘ya göre PH120 sınıflandırılması ve BS8434-2 standardına göre testlere 120dk dayanıklı olmalıdır.

•Şu durumlarda "gelişmiş" yangına dayanıklı kablolar içeren kablo sistemleri genellikle kullanılmalıdır:
 
1.Yangın stratejisinin, kullanıcıların dört veya daha fazla aşamada tahliyesini içerdiği sprinklersiz binalarda (veya bina bölümlerinde);

2.30 m'den daha yüksek olan sprinklersiz binalarda;

3.Bir yangının, yangından uzaktaki alanlarla ilgili kritik sinyal yollarının kablolarını etkileyebileceği yerlerde, içinde bulunduğu kişilerin yangın sırasında mahsur kalacağı sprinklersiz alan ve sahalarda. Örneğin merkezi kontrol ekipmanlı büyük hastaneler ve kademeli yatay tahliye düzenlemeleri ve bazı büyük sanayi bölgeleri.

4.Tasarımcı, belirleyici veya uygulayıcı makamın, yangın mühendisliği hususlarını dikkate alan bir yangın riski değerlendirmesine dayanarak, yangına dirençli kabloların kullanılması gerektiğini düşündüğü diğer tüm binalarda
 


•Yangının etkileri yangın panelinin çalışmasını tehlikeye atmamalıdır.
 
 Bunu sağlamak için:
 
1.Kablolar binanın içinde gömülerek korunabilir,

2.Kablolar metal veya koruyucu plastikten imal edilmiş boru, kanal veya hat içinde taşınabilir,

3.Yangın Alarm Sistemi için kullanılan kablolar diğer kablolardan en az 0,5 m uzakta olmalıdır,

4.Kablolar yalnızca otomatik yangın algılama ile korunan alanlardan geçirilmelidir.

5.Sinyal yolları döngü kablolarıyla bağlanırsa, izolatörler, en azından algılama bölgesi sınırlarında

6.Sinyal yolları yanhat kablolarıyla bağlanırsa, otomatik dedektörler, yangın ihbar butonları ve sirenler farklı yanhatlara kurulmalı ve tek bir yangın bölmesinde tutulmalıdır.


•Yangın durumunda şu kablolar en az 30dk dayanıma sahip olmalıdır:

1.Alçak gerilim şebeke beslemesi dağıtım panosundan panelin güç kaynağı ünitesine ve sistemin bir parçası olarak kullanılan diğer güç kaynağı ünitelerine yapılan bağlantılar.

2.Kontrol ve gösterge ekipmanı ile herhangi bir ayrı güç kaynağı ünitesi arasındaki ara bağlantılar; Alarm cihazları ve güç kaynakları arasındaki kablolar dahil.

3.Dağılmış yapıdaki bir panelin ayrılmış parçaları arasındaki ara bağlantılar;

4.Ana kontrol ve gösterge ekipmanı ile zorunlu tekrarlanan kontrol panelleri arasındaki ara bağlantılar.
 
                    Bu 30dk dayanım için:

•EN 50200 standardı PH30 performansını karşılamalı

•EI30 performanslı yangına dayanımlı yapı öğesi kullanılmalı
 
6.12.1.3 Mekanik Hasara Karşı Koruma

•Kablolar doğrudan tavana veya bir duvara monte edilirse, kablolar PH30 olmadığı sürece, her 50 cm yatay veya 75 cm dikey olarak duvara veya tavana sabitlenmiş ilgili standartlara sahip elektrik tesisat borularına  yerleştirilmelidir.

6.12.2 Kablosuz Sistemler

6.12.2.1 Kablosuz İletim Yolları (6.12.2.2 Bataryalar)

•Bu bölüm standartta yeni olup kablosuz sinyal yolları ve sinyal gücünün yeterli olması için gereken bileşenlerden bahseder.
 
•İşletime alma sırasında ve uzak anten (ağ geçidi) dahil olmak üzere tüm ekipmanların kurulumundan sonra, kablosuz veriye ilişkin aşağıdaki kayıtlar tutulmalıdır:

1.Aynı koddaki benzer sistemlerden parazit olasılığını önlemek için mümkünse benzersiz olması gereken sistem kodlaması (yani, sistem adresi)

2.Alıcı birimlerinin her birinden veya birinden alınan sinyal seviyelerinin (veya gürültü oranlarının sinyallerinin) detayları

•Bu verilerin üretici tavsiyesine uygunluğu teyit edilmelidir.

7.3 Kablo Montajı

7.3.3 Çoklu Damarlı (core ) Kablo Montajı

•Dedektörlerin veya alarm cihazlarının döngüleri, besleme ve geri dönüş yolu için ayrı ve bağımsız bir yol kullanmalıdır, yani hem gidiş hem de geri dönüş kablo hatlarını taşımak için 4 damarlı veya çok damarlı kablo kullanılmamalıdır.

•Dedektörler, alarm cihazları veya panel arasındaki ara bağlantı için her yan hat için ayrı bir kablo kullanmalı ve hiçbir çok damarlı kabloya dahil edilmemelidir. Çok damarlı bir kabloyu etkileyen herhangi bir hatanın kablonun tüm iletkenlerini etkileyeceği varsayılmalıdır; bu çok damarlı kablo kullanımını engeller

Bölüm 8 –Başlatma ve Yapılandırma

•Bu bölüm standarda yeni eklenmiştir. Bu bölümde 5 başlık vardır:

8.1 Genel
8.2 Panelin Programlanması
8.3 Dökümantasyon
8.4 Sorumluluklar
8.5 Nitelikler

•Yapılandırma sırasında, tüm dedektörlerin, cihazların, tüm zorunlu ve / veya yardımcı cihazların ve girişlerin –çıkışların (EN 54-1'de açıklananC, E, G, J ve M fonksiyonları) neden ve sonuç matrisinin tasarım tarafından hedeflenen şekilde programlanmış olduğu kontrol edilmelidir.

Bölüm 9 –Hizmete Alma ve Doğrulama

9.2 Devreye Alma ( Örnek checklist EK-E)

Devreye almacı, kurulu sistemin doğru çalıştığını test etmeli ve onaylamalıdır (yangın alarmı, arıza ve devre dışı bırakma durumunda) ve özellikle aşağıdakileri kontrol etmelidir:

a)tüm dedektörler ve yangın ihbar butonları doğru bir şekilde yerleştirilmiş ve tanımlanmış, doğru tipte ve işlevde olduğu,

b)Kontrol ve gösterge teçhizatının verdiği bilgilerin doğru olduğu ve Madde 5.6’da belirtilen şartlara uygun olduğu,

c)Varsa, yangın alarm alma istasyonu veya arıza ikaz alma istasyonuna giden bağlantıların çalıştığı, mesajların doğru ve açık olduğu,

d)Alarm cihazlarının bu kılavuzda belirtildiği gibi çalıştığı,

e)Sistemin gerçek güç tüketiminin, gerekli bekleme süresine uygun olduğu

f)tümyardımcıfonksiyonlar(girişlerve çıkışlar) test edilmeli,

g)7.5 ve 8.3'te istenenkayıtlar, belgelerve talimatlarsağlanmalıve doğrulanmalı

h)Tüm alarm konum belirticiler doğru olmalıdır.

Ayrıca bu bölümde Kabul ve Devir Teslim kusundaki sınırları belirleyen açıklamalar da bulunmaktadır.

Bölüm 11 –Kullanıcı Sorumlulukları

11.1 Genel

•Kulanıcı şunlardan sorumludur:

Sistemden kaynaklanan çeşitli alarmlar, uyarılar ve diğer olaylarla müdehale prosedürlerinin belirlenmesi

Paneli çalıştırmaya yetkili kişilerin eğitimi

Dedektörlerin kesim, kaynak, testere, sigara, ısıtma, pişirme, egzoz dumanları vb. nedeniyle kaynaklanan yanlış alarmların önlenmesi,

Herhangi bir kullanım veya binanın konfigürasyonunda önemli değişiklikler olması durumunda sistemin uygun şekilde değiştirilmesini sağlamak,

Gerektiğinde uygun bir bölge haritasının gösterilmesini ve güncel tutulmasını sağlamak,

Kayıt defteri tutmak ve sistemden kaynaklanan veya sisteme etki eden tüm olayları kaydetmek,

Bakımın (Bölüm 12) doğru aralıklarla yapılmasını sağlamak;

Bir arıza, yangın veya sistemi olumsuz yönde etkileyebilecek başka bir olayın meydana gelmesinden sonra sistemin uygun şekilde hizmet edilmesini sağlamak

11.2 Kullanıcı Planlı Bakımı

11.2.1 Günlük Kullanıcı Bakımı

•Sistemde yeni arıza olmadığını ve yeşil sakin gösterge ışığının yandığını doğrulamak için panelin en az 24 saatte bir kontrol edildiğinden emin olunmalıdır.

•Yeni olaylar için kayıt defteri kontrol edilmeli ve uygun işlemler yapılmalı

11.2.2 3 Aylık Kullanıcı Bakımı

•Her dedektörün çevresinde ve altında en az 0,5 m boşluk bırakılmalıdır.

•Yangın ürünlerin, dedektörlere doğru hareketini engelleyebilecek engeler kaldırılmalıdır.

•Yangın ihbar butonlarına erişim engellenmemelidir ve yedek camların kullanılabilir olduğu kontrol edilmelidr.

•Özel izolasyon koruyucu cihaz ile şebeke beslemesini panel ile bağlantısını izole ederek yedek güç kaynağının doğru çalışmasının kontrol edilmesi. (Bkz. 6.8.2)

11.2.3 Yıllık Bakım

•EK-D Tablo D1

Bölüm 12 –Bakım

•12.2.4 Bakım sırasında alınacak önlemler

•Bakım sırasında dedektörler test  moduna geçirilirse aşağıdakiler geçerli olmalıdır:

a.Birden fazla yangın bölmesi bulunmayan algılama bölgeleri test moduna alınmalıdır.

b.Test modunda olan bir bölgeden çıkan gerçek bir yangına insan müdahalesi sağlamak için özel dikkat gösterilmelidir (insanlar bu bölgede yangın algılama ve alarm sistemlerinin geçici olarak devre dışı bırakıldığının farkında olmalıdır).

•12.4 Yedek

•Tesiste en az aşağıdaki yedek parçaların bulundurulması gerekir:

a.Korunan alandaki 12'den az yangın ihbar butonu olmadığı sürece 6 adet kırılabilir eleman ve yangın ihbar butonları için uygun araç; aksi takdirde uygun araçlara sahip iki yedek kırılabilir eleman.

b.Panelin dahili bir yazıcısı varsa, yazıcı sarf malzemeleri (kağıt, vb.)

c.Daha büyük tesisler için (1.000'den fazla dedektör), sistem kayıt defterinin yedek bir kopyasının bulunmasını sağlamak mantıklı olacaktır.

d.kullanıcı ve sistemin bakımından sorumlu olan kuruluş arasında mutabık kalınan bu tür diğer yedek parçalar.

Bölüm 15 – Özel Risklerde Uygulama

15.3.1 Genel (Aşağıdaki maddeler  yeni eklenmiştir.)

•Yangın tespiti açısından, yüksek raf depolaması, depolanan malların en yüksek seviyesinin 9,0 m'yi aştığı zamanlar olarak tanımlanmaktadır.

•Yüksek raflı depolarda tespit için hava çekişli duman algılama sistemleri tavsiye edilir.

•Yüksek raf deposunun özellikle çok yüksek olduğu durumlarda, Atrumlar için geçerli olan hususlar geçerli olabilir (bkz. 15.4).

15.3.2 Hava Örneklemeli Algılama(Aşağıdaki maddeler yeni eklenmiştir.)

•Rafın dışına monte edilmiş veya ortada iki raf arasında bulunan koridor başına en az bir adet hava emişli duman dedektörü bulunmalıdır.

•Bir adet hava çekmeli duman dedektörü 30 m'den daha yatay bir mesafeyi kapsamamalıdır.

•Örnekleme noktaları arasındaki boşluk mesafesi 6,5 m'yi aşmamalıdır.

•Rafa monte edilen algılamaya ek olarak, en az bir adet hava çeken duman algılama sistemi tavana monte edilmeli veya depolanan ürünlerin üst seviyesinden 1 m yukarıda örnekleme noktalarıyla monte edilmelidir.

15.4 Atriyumlar veya Yüksek Tavanlı Alanlar (Aşağıdaki maddeler yeni eklenmiştir.)

•Atriyumlarda, yangın yükü genellikle zeminle sınırlıdır bu sebeple tüm seviyeyi izlemeye gerek yoktur. Doğrusal ışın dedektörleri kullanılmalıdır.

•Doğrusal ışın dedektörleri yeterli yüksekliğe monte edilmelidir (9 m - 12 m önerilir). Dedektörler% 10 bölgesinde olmadığından, iki dedektör arasındaki maksimum yatay mesafe kurulum yüksekliğinin% 25'idir.

•Dedektörler tavana monte edilmişse ve tabakalaşmanın etkisiyle ilgili endişeler varsa, ek açılı ışın dedektörleri uygun olarak kabul edilebilir.

15.7 Yüksek Değerli Riskler (Bu madde standarda yeni eklenmiştir.)

•Bazı alanlardaki eserler, işlemler veya ekipmanlar; nadir olmasından, maddi değerinden ya da kritik süreçlerden dolayıek korumaya ihtiyaç duyabilmektedir. Bu tp durumlarda şunlar uygulanmalıdır:
 
a.otomatik yangın söndürme sistemlerinin sağlanması (örneğin, fıskiyeler, watermist, gazlı sistemler);
 
b.Yüksek değerli risk içeren alandaki yangın yükü ve tutuşma kaynaklarını kontrol etmek ve minimize etmek için sıkı bir süreç;
 
c.Uygun müdahale prosedürleri ve yangın söndürme ekipmanı ile desteklenen erken tespit (örneğin, Sınıf A veya B ASD sistemleri tarafından sağlananlar) sağlanması
 
d.Tespit sistemlerinin erken kontrol önlemlerine bağlanması (örneğin, duman hasarı riskini en aza indirmek için duman deliklerinin cihaza yakın açılması veya etkilenen işlem / ekipmanın gücünün kesilmesi yoluyla);
 
e.Oksijen azaltma sistemleri.


EK-A Yanlış Alarmlar
 
•Bu bölüm önceden 8 başlık iken 4 ana başlık altına inmiştir.

A.1) Yanlış Alarm Nedenleri
 
A.2) Farklı Dedektör Tiplerinin Sebep Olması
 
A.2.1) Duman Dedektörleri
- Bu başlıktan İyonize dedektör tanımları çıkarılmıştır.

A.2.2) Isı Dedektörleri

A.2.3) Alev Dedektörleri

- Dış kullanımlarda yanlış alarma karşı su birikintilerinden, camdan, aynadan, kıvılcımlardan vb. yansımalara karşı dikkatli olunmalaıdır maddesi eklenmiş.
 
A.3) Olası Önleyici Tedbirler (Bu başlık yenidir.)
 
A.3.1) Çoklu-Sensör Dedektörler ( Bu başlık daraltılmıştır)

A.3.2) Ön Alarm Uyarıları ( Bu başlık genişletilmiştir.)

A.3.3) Birden Fazla Alarm Sinyaline Bağlı Eş Zamanlı Algılama (Bu başlık yenidir.)
- Bu başlıkta birden fazla alarm izleme ve doğrulama yöntemiyle yanlış alarmdan sakınma detayları belirtilmektedir.

A.3.4) Faaliyetle İlgili Sistemler

A.3.4.1) Genel
- Bu faaliyet örnekleri için önceden Okul, Otel vb., Fabrika-Ticari mahaller örnekleri çıkarılmıştır.

•A.3.4.2) İtetim Öncesi Teyit (Bu başlık daraltılmıştır.)
 
A.4) Yanlış Alarmların Araştırılması (Bu başlık genişltilmiştir.)

EK-D Bakım Düzeni
 
•Bu kısım standarda yeni eklenmiştir.
 
•Bakım sırasında yapılması gereken işlemler detaylıca anlatılmaktadır.
 
•Tüm cihazların hangi düzen(aralık) ile kontrol edilmesi gerekliliği tablo halinde belirtilmiştir.



EK-E Devreye Alma Kontrol Listesi
 
•Bu kısım standarda yeni eklenmiştir.
 
•Bu kısımda devreye almacının yapması gereken testler ve kontroller listelenmiştir.