×

Standard nedir, ne değildir? Batı Dünyasında Siyasetçiler, Standartlar, Mühendisler Bölüm-1



Standard nedir, ne değildir? 
Batı Dünyasında Siyasetçiler, Standartlar, Mühendisler 
Bölüm-1

Ali Uyar


Standard Hukuktur.

Standartlar batıda, demokratik sanayi toplumlarında ortaya çıktı. Tespit edelim; “demos” yani toplum standartlar yapılsın isteminde bulunmaz. Standard hazırlama çalışması “tepeden aşağıya doğru” siyasi erk tarafından başlatılır. Siyasetçiyi bu yola iten, batı hukuku “düzen ve izlenebilirlik” prensibidir. Orada her zorluğun/kaza’nın bir kök faili arandığından, ve bulunamaz ise bakan’dan hesap sorulduğundan, (birinci görevi toplum hayatını düzene koymak ve toplumu korumak olan)siyasetçi bilimsel/analitik önlem arar. Bu kişi teknolog olmadığından, görevi ilgili enstitü, meslek odası veya komisyona verir. ANSI, ASME1907 veya IEC1881 böyle kurulmuştur. Söz konusu kurumlar, ilgili taraflar/uzmanlar ile toplanır, ortaya konan en geniş uzlaşı metnini standard olarak tavsiye eder. Bu kıstas metne, siyasetçi yönetmeliklerde atıf yaparak, kanun kapsamına alır. Ancak hukukun işleyebilmesi için, Kanun ve Cebir(kolluk güçleri) ayaklarının yanında, üçüncü olarak, “kıstas değerini”  ölçecek ve resmi olarak onaylayacak “Conformity Assessment” yani “uyum saptama” kurumlarına ihtiyac vardır.Bunlar siyasetçinin kanun veya yönetmeliklerle düzenlemesi ve gerekli kaynaklar (kadro, bütçe) ile donatması gereken özerk, bilimsel kurumlardır:

•    Test ve kalibrasyon istasyonları, 
•    Sertifikasyon ve resmi arşiv kurumları
•    Metroloji laboratuarları
•    Akkreditasyon kurumları

Bu kurumlar olmadan hukuk, adalete hızlı, düzgün ve sıralı şekilde erişemez. Batı hukukunun aradığı, yetki, görev ve sorumluluk zinciri oluşturulduğunda, sistem işlemeye başlar. Bu noktada siyasetçinin sorumluluğu sona ermiştir.

Artık Standard ülke çapında uygulanacaktır. Standardı sahada uygulayacak kişi mühendistir. Mühendis yetkisini, üniversite mühendislik fakültesinden alır. Lisans seviyesinde öğrenimini tamamlayan herkes diploma/hak/lisans belgesi alır. Bu belge çalışma için gerekli ama yeterli değildir. İlgili mühendislik başlığı altında çok farklı faaliyet kolları bulunduğundan, mühendis çalışacağı alan ile ilgili yetkinlik belgesi de almalıdır. Yetki ve yetkinlik belgesi konusunu bir örnek ile açalım: 

•    18 yaşını dolduran her TC vatandaşı, araba sürme hak’kına/yetki’sine sahip olur. Ama araba sürebilmek için sürücü (teorik ve pratik)kursunu geçip yetkinlik belgesi (ehliyet yani sertifika) de almalıdır. 

Yetkinlik, kuralları/standartları başarı ile uygulayabiliyor olmaktır. Hukuken ancak yetki ve yetkinlik sahibi olan mühendis, çalıştığı alanda teknolojik sorumluluğu üstlenebilir. Bir sorun çıktığında mühendis savcıya hesap verecektir. Standarda uymuş ise suçlu başka yerde aranacaktır! 

Batı hukuku “izlenebilirlik” zincirini kurduğu için hızlı işler ve orada bir kaza olduğunda, teknik sorumlunun/suçlunun tespiti bir aydan fazla sürmez. Batı hukukunun uygulanmadığı ülkelerde Standartlar zor uygulanır ve onun destek kurumları merdivenaltıcılar tarafından sevilmez. Bu karanlık güçler, ilgili direktif ve standartların uygulanmasını “pahalı ve gereksiz” olduğu safsatası ile aşağılar. Böylesi ortamlarda mühendis dikkatli olmalı, standartlardan şaşmamalıdır. Bir dava açıldığında ilk sorguya çekilecek kendisidir. Uyaralım; o zor zamanlarda yanında bulacağı tek dostu, standard olacaktır. 


 


 
Paylaş:
E-BÜLTEN KAYIT
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
Sosyal Medyada Bizi Takip Edin!
E-Bülten Kayıt